NHLOKO-MHAKA YA XIFUNENGETO: XANA HI XAVA KU TLULA MPIMO?
Ha Yini Hi Xava?
Eka nkambisiso lowu endliweke hi 2012 emisaveni hinkwayo, hafu ya vanhu lava vutisiweke va pfumerile leswaku va xava swilo leswi va nga swi laviki nikatsongo. Vanhu va kwalomu ka 75 wa tiphesente va ehleketa leswaku vaxavi va xava ku tlula mpimo. Swivilelo swo tano swi nga ha tekiwa swi ri leswi twisisekaka. Vaxavi vo tala se va tsandzeka ku hakela swikweleti swa vona swo tala. Vakambisisi va vula leswaku ku xava swilo swo tala swi nga ha hi vangela ntshikilelo ni gome, ematshan’weni yo endla leswaku hi eneriseka. Kutani ha yini hi xava ku tlula mpimo?
LESWI hi nga vaxavi hi langutana ni ntlhontlho hikwalaho ka swinavetisi swo tala leswi nga kona. Xikongomelo xa vaxavisi i yini? I ku hi kucetela leswaku hi teka swilo leswi hi swi tsakelaka hi swi endla swa nkoka. Vaxavisi va swi tiva leswaku vaxavi va lawuriwa ngopfu hi mintlhaveko. Kutani swinavetisi ni switolo swi sasekisiwa hi ndlela leyi swi nga ta kota ku nyanyula vaxavi.
Buku leyi nge Why People Buy Things They Don’t Need yi ri: “Loko munhu a kunguhata ku xava nchumu lowuntshwa, hakanyingi u tianakanya a ri karhi a wu xava, a wu kuma ivi eku heteleleni wu va wa yena.” Valavisisi van’wana va ehleketa leswaku vaxavi va nyanyuka ngopfu loko va ri karhi va xava, leswi nga ha endlaka leswaku homoni leyi vuriwaka adrenaline yi engetela nyanyuko wa vona hi mpimo lowukulu. Mutivi wa ta mabindzu Jim Pooler u ri: “Loko muxavisi o xiya mhaka leyi, a nga tirhisa nkarhi wolowo leswaku a kucetela muxavi ku xava nchumu lowu a a nga tiyimiselanga ku wu xava.”
U nga tisirhelela njhani leswaku u nga kanganyisiwi hi vaxavisi lava nga ni vutlhari? Tshika ku nyanyuka kutani u kambisisa loko ku ri leswaku swilo leswi vaxavisi va ku tshembisaka swona i ntiyiso.
XITSHEMBISO: “Antswisa Vutomi Bya Wena”
I swa ntumbuluko ku va vanhu va lava ku hanya vutomi byo antswa. Vanavetisi va hi tshembisa swilo swo tala leswi hi swi navelaka, va vula leswaku loko hi xava swilo leswinene hi ta va ni rihanyo lerinene, vuhlayiseki, a hi nge vi na ntshikilelo wa mianakanyo naswona hi ta va ni vuxaka lebyinene ni vanhu van’wana.
NTIYISO WA MHAKA:
Loko hi ya hi va ni swilo swo tala leswi vonakaka, entiyisweni mahanyelo ya hina ma nga hohloka. Swi lava nkarhi ni mali yo tala ku khathalela swilo sweswo. Swikweleti swi endla leswaku munhu a va ni ntshikilelo lowukulu naswona a nga kumi nkarhi lowu ringaneke wo tshama ni ndyangu swin’we ni vanghana vakwe.
Loko hi ya hi va ni swilo swo tala, entiyisweni mahanyelo ya hina ma nga hohloka
Nawu: “Hambiloko munhu a ri ni swo tala, vutomi byakwe a byi humi eka swilo leswi a nga na swona.”—Luka 12:15.
XITSHEMBISO: “Tiendlele Vito”
Vanhu va nga ri vangani va nga pfumela leswaku va xava swilo hi xikongomelo xo lava ku bombisela van’wana. Hambiswiritano, Jim Pooler u ri: “Vanhu va xava hi xikongomelo xo phikizana ni vanghana, vaakelani, vatirhi-kulobye ni maxaka ya vona.” Hikwalaho ka sweswo, hakanyingi vanavetisi va navetisa swilo leswi rhandziwaka hi vanhu lava swilo swi va fambelaka kahle evuton’wini ni swigwili. Kahle-kahle leswi vanavetisi va swi byelaka vaxavi hi leswi: “Na n’wina swilo swi nga mi fambela kahle evuton’wini naswona mi nga va swigwili!”
NTIYISO WA MHAKA:
Loko hi titeka hi ri lava antswaka loko hi tipimanisa ni vanhu van’wana, sweswo swi nga hi endla hi nga eneriseki vutomi bya hina hinkwabyo. Loko hi kuma nchumu wo karhi lowu a hi wu navela, swi nga si ya kwihi hi tlhela hi sungula ku navela nchumu wun’wana lowuntshwa.
Nawu: “La rhandzaka silivhere ntsena a nge enerisiwi hi silivhere.”—Eklesiasta 5:10.
XITSHEMBISO: “Tikombise Leswaku U Mani Hi Swilo Swa Wena”
Buku leyi nge Shiny Objects yi ri: “Ndlela leyi tolovelekeke leyi hi byelaka van’wana leswaku hi vanhu va njhani (kumbe leswaku hi nga tsakela ku va vanhu va njhani) i ndlela leyi hi swi tirhisaka ni ku swi bombisa ha yona swilo swa hina swa manyunyu.” Vaxavisi va swi tiva sweswo naswona va tirhisa vanhu lava swilo swi va fambelaka kahle evuton’wini kumbe swigwili leswaku va navetisa swilo swa vona ngopfu-ngopfu swilo swa manyunyu.
Xana u titeka njhani naswona u lava leswaku vanhu van’wana va ku teka njhani? Tanihi munhu loyi a rhandzaka fexeni? Kumbe loyi a rhandzaka mintlango? Ku nga khathariseki leswaku u lava vanhu va ku teka njhani, vaxavisi va vula leswaku loko u xava nchumu lowu nga ni mfungho wo karhi u nga va munhu loyi u navelaka ku va yena.
NTIYISO WA MHAKA:
Ku hava nchumu lowu hi nga wu xavaka lowu nga cincaka leswi hi nga xiswona kumbe wu hi endla hi tshembeka.
Nawu: “Mi nga endli ku tisasekisa ka n’wina ku va . . . ka ku vehela swin’wetsin’wetsi swa nsuku kumbe ku ambala tinguvu ta le handle, kambe a ku ve ka munhu la nge xihundleni wa mbilu.”—1 Petro 3:3, 4.