U xiya leswaku n’wana wa wena wa kondlo-a-ndzi-dyi a a ri ku tivaviseni hi vomu. Wa tivutisa, ‘Xana leswi swi vula yini? Xana n’wana wa mina u ringeta ku tidlaya?’

A swi kanakanisi leswaku nhlamulo ya kona i e-e. Nilokoswiritano, loko n’wana wa wena a tivavisa, * u lava mpfuno. U nga n’wi pfuna njhani? Xo sungula, kambisisa leswaku i yini lexi nga ha vaka xi vanga mukhuva lowu wa yena lowu karhataka.

Xana ku tivavisa i fexeni? I ntiyiso leswaku vantshwa van’wana va sungula ku tivavisa hileswi va tweke leswaku van’wana va tivavisa. Nilokoswiritano, van’wana a va swi endli hikwalaho ka xivangelo xexo. Ha yini swi hambana? Munhu la tivavisaka hakanyingi u swi endlela exihundleni naswona mukhuva lowu wa yena wu n’wi khomisa tingana swinene. Celia * la nga ni malembe ya 20 u ri: “A ndzi nga lavi swi tiviwa hi munhu leswi ndzi swi endlaka. A ndzi tumbeta swivati swa mina.”

Xana ku tivavisa i ndlela yo lava ku tekeriwa enhlokweni hi van’wana? Van’wana va nga ha swi endla hi xikongomelo xexo. Kambe vanhu lava tivavisaka lava hi vulavulaka ha vona exihlokweni lexi va tala ku tumbeta mukhuva wa vona naswona a va ringeti ku tirhisa ku tixeka ka vona kumbe ku tivangela mafidzula ka vona leswaku va ta tekeriwa enhlokweni hi van’wana. Nilokoswiritano, munhu un’wana loyi a tshameke a tivavisa u vula leswaku a a navela onge loko un’wana a a swi vona loko a tivavisile leswaku mhaka leyi yi ta tiviwa naswona a a ta va a kume mpfuno hi xihatla.

Kutani, ha yini vanhu va tivavisa? Swivangelo swa ku tivavisa ka vanhu swi rharhanganile, kambe xivangelo-nkulu hileswaku muntshwa loyi hi ntolovelo u twa ku vava emintlhavekweni lerova a nga koti ku tiphofula hi marito. Ebukwini ya yena leyi nge Cutting, Steven Levenkron mutivi wa mianakanyo u hlamusela loyi a tivavisaka tanihi “munhu loyi a kumeke leswaku ku tivavisa emirini swi nga tshungula ku vava ka mintlhaveko ya yena.”

Ku vuriwa yini loko u tivona nandzu? Ematshan’weni yo tshamela ku anakanya leswaku kumbexana ku nga vi mutswari lonene hi kona ku vangeke leswaku n’wana wa wena a tivavisa, anakanyisisa hi mpfuno wa ku va mutswari lonene leswaku u n’wi pfuna a tshika mukhuva lowu.

Khutaza n’wana wa wena ku ku byela leswi n’wi karhataka. Swiringanyeto leswi landzelaka swi nga pfuna.

N’wi chavelele. Loko n’wana wa wena a ku byela leswaku wa tivavisa, u nga tsemeki nhlana kumbe u chava. Ku ri na sweswo, vulavula hi ndlela yo rhula ni leyi chavelelaka.—Nawu wa Bibele: 1 Vatesalonika 5:14.

N’wi vutise swivutiso leswi nga kombisiki leswaku wa n’wi avanyisa. Hi xikombiso, u nga ha ku: “Ndza swi tiva leswaku a wu titsakeli. I yini lexi ku karhataka swinene?” kumbe “Ndzi nga ku pfuna njhani loko u titwa u karhatekile kumbe u tshikilelekile?” kumbe “I yini lexi u xi vonaka xi ri xa nkoka swinene lexi ndzi nga xi endlaka leswaku ndzi antswisa vuxaka bya hina?” Yingisela tinhlamulo takwe naswona u nga n’wi ngheni enon’wini.—Nawu wa Bibele: Yakobo 1:19.

Pfuna n’wana wa wena ku vona timfanelo ta yena letinene. Tanihi leswi vanhu lava tivavisaka hakanyingi va dzikaka swinene eka leswi va tsandzekaka ku swi endla, kumbexana u nga khutaza n’wana wa wena ku vona timfanelo ta yena letinene. Kumbexana u nga tlhela u ringanyeta leswaku a tsala swilo swinharhu leswi a swi tsakelaka eka yena. Nhwanyana la vuriwaka Briana * u ri: “Ku tsala ehansi vuswikoti bya mina swi ndzi pfunile ku vona leswaku ndzi ni timfanelo letinene.”

Khutaza n’wana wa wena ku khongela eka Yehovha Xikwembu. Bibele yi ri: “Mi lahlela ku vilela hinkwako ka n’wina eka xona, hikuva xa mi khathalela.” (1 Petro 5:7) Lorena la nga ni malembe ya 17, u ri: “Ndzi endle matshalatshala yo tiphofula eka Yehovha Xikwembu, ngopfu-ngopfu loko ndzi ringeka leswaku ndzi tivavisa. Swi ndzi pfunile leswaku ndzi ringeta swinene ku tshika mukhuva lowu.”—Nawu wa Bibele: 1 Vatesalonika 5:17.