Loko wena ni munghana wa wena wa vukati mi holova, mi tala ku pfuxa ta khale, mi tlhela mi vulavula hi swilo swo tala leswi mi nga tshama mi dyohelana ha swona leswi a swi fanele swi lulamisiwe khale. Xiphiqo xi le kwihi? Un’we wa n’wina kumbe havumbirhi bya n’wina swi nga ha endleka mi nga swi koti ku rivalela.

Mi nga swi dyondza. Kambe, xo sungula xiya leswaku ha yini wanuna ni wansati swi nga ha va tikelaka swinene ku rivalelana.

Vulawuri. Vavanuna ni vavasati van’wana a va rivalelani leswaku va ta va ni vulawuri byo karhi eka vanghana va vona va vukati. Kutani, loko va holova, va tirhisa swilo leswi tshameke swi endleka leswaku va lawula munghana wa vona wa vukati.

Xikhomela. Ku vava loku vangiweke hi ku dyohelana ka le nkarhini lowu hundzeke ku nga hola endzhaku ka nkarhi wo leha. Munghana wa vukati a nga ha ku ‘Ndza ku rivalela’ kambe a va a ha ri na xikhomela xa leswi endlekeke—kumbexana a navela ku rihisela.

Ku hela matimba. Vanhu van’wana va nghenela vukati va anakanya leswaku rirhandzu ra vona ri ta fana ni ra le ka mintsheketo. Hikwalaho loko ku va ni mholovo, a va swi lavi ku cinca mavonelo ya vona, va tivutisa leswaku swi tisa ku yini leswaku munhu loyi a va anakanya leswaku u fanelana swinene na vona a va ni langutelo leri hambaneke ni ra vona. Ku langutela swilo leswi nga riki swa xiviri swi nga endla munhu a tala ku xopa-xopa swihoxo naswona a nga tali ku rivalela.

Mholovo. Vatekani vo tala a va rivalelani hikuva a va swi twisisi leswaku ku rivalela swi vula yini. Hi xikombiso:

Loko ndzi n’wi rivalela, ndzi vevukisa xihoxo xa yena.

Loko ndzi n’wi rivalela, ndzi fanele ndzi rivala hi leswi endlekeke.

Loko ndzi n’wi rivalela, ndzi ta endla leswaku a ya emahlweni a ndzi khoma hi ndlela yo biha.

Entiyisweni, ku rivalela a swi katsi swona leswi nga laha henhla. Nilokoswiritano, ku rivalela swi nga ha tika—ngopfu-ngopfu eka vuxaka lebyikulu lebyi nga exikarhi ka nuna na nsati.

Twisisa leswi ku rivalela swi katsaka swona. EBibeleni, minkarhi yin’wana rito “ku rivalela” ri vula “ku tshika.” Hikwalaho a hi minkarhi hinkwayo ku rivalela swi lavaka leswaku u rivala leswi humeleleke kumbe u vevukisa xihoxo lexi endlekeke. Minkarhi yin’wana swi vula leswaku u fanele u tshika mhaka ya kona, hikwalaho ka vuhlayiseki bya wena ni bya vukati bya wena.

Xiya vuyelo bya ku nga rivaleli. Vatshila van’wana va vula leswaku ku va ni xikhomela swi nga ku veka ekhombyeni lerikulu ra ku va ni swiphiqo swo hambana-hambana emirini ni le mintlhavekweni, ku katsa ni ntshikilelo wa mianakanyo ni nsusumeto wa le henhla wa ngati—hi nga ha vuli ku onhaka loku ku ku vangaka evukatini bya n’wina. Swi fanerile loko Bibele yi ku: “Kombanani musa, mi tsetselelana swinene, mi rivalelana hi ku ntshunxeka.”—Vaefesa 4:32.

Xiya vuyelo bya ku rivalela. Ematshan’weni yo “hlayela” swihoxo, moya wa ku rivalela wu endla leswaku wena ni munghana wa wena wa vukati mi tshemba leswaku munghana lowun’wana wa vukati a a nga ri na xikongomelo xo biha. Sweswo swi mi pfuna leswaku mi kota ku lawula vukarhi bya n’wina naswona swi endla leswaku rirhandzu ri kula.—Nawu wa Bibele: Vakolosa 3:13.

Vana ni ntiyiso. Swa olova ku rivalela loko u amukela munghana wa wena wa vukati hi ndlela leyi a nga ha yona, ku nga khathariseki swihoxo leswi a nga na swona. Buku leyi nge Fighting for Your Marriage yi ri: “Loko u tshamela ku anakanyisisa hi leswi u nga swi kumangiki, swi olova swinene ku rivala swilo hinkwaswo leswi u swi kumeke. U lava ku tshama u ri karhi u anakanyisisa hi yini sweswi?” Tsundzuka, a ku na munhu la hetisekeke—ku katsa na wena.—Nawu wa Bibele: Yakobo 3:2.

Anakanyela. Enkarhini lowu taka loko u khunguvanyisiwa hi nchumu wo karhi lowu munghana wa wena wa vukati a wu vuleke kumbe a wu endleke, tivutise: ‘Xana xiyimo lexi i xa nkoka hakunene? Xana swi lava ndzi sindzisa leswaku a kombela ku rivaleriwa, kumbe ndzi ngo honisa leswi endlekeke ivi ndzi ya emahlweni ni vutomi?’—Nawu wa Bibele: 1 Petro 4:8.

Loko swi boha bulani hi mhaka ya kona. Vulavula hi moya wo rhula u hlamusela leswi ku khunguvanyiseke ni leswaku ha yini swi ku endle u titwa hi ndlela yoleyo. U nga ehleketeleli munghana wa wena wa vukati swilo swo biha kumbe u sindzisa leswaku wena a wu hoxisanga, hikuva sweswo swi ta endla leswaku munghana wa wena wa vukati a tiyimelela. Ku ri na sweswo, hlamusela ndlela leyi swilo leswi endliweke hi munghana wa wena wa vukati swi ku khumbeke ha yona.