N’wana wa wena loyi a nga ni malembe ya ntlhanu u le ku tlangeni ekamareni rin’wana. Hi xitshuketa, u twa ku fayeka ka nchumu wo karhi. Loko u tsutsumela laha n’wana wa wena a nga kona, u n’wi kuma a yime ekusuhi ni bodlhela ro veka swiluva leri fayekeke. Ndlela leyi a langutekaka ha yona yi namba yi ku byela leswaku hi yena loyi a yi fayeke.

U vutisa n’wana wa wena u karihile u ku: “Xana hi wena u fayeke bodlhela leri?”

Hi ku hatlisa a hlamula a ku: “E-e, mama, a ri fayiwanga hi mina!”

A hi ro sungula n’wana wa wena loyi a nga ni malembe ya ntlhanu a kaneta naswona u swi vona leswaku wa hemba. Xana u fanele u karhateka hi mhaka leyi?

Mavunwa hinkwawo ma bihile. Bibele yi vula leswaku Yehovha Xikwembu wa ri venga “ririmi ra vunwa.” (Swivuriso 6:16, 17) Nawu lowu a wu nyikiwe Vaisrayele a wu lava leswaku munhu un’wana ni un’wana loyi a hembelaka munhu-kulobye a xupuriwa swinene.—Levhitika 19:11, 12.

Kambe, mavunwa a ma ringani. Mavunwa man’wana ma ni khombo; ma vuriwa hi xikongomelo xo twisa munhu un’wana ku vava. Kasi man’wanyana ma vuriwa hikwalaho ka leswi munhu a nga le hansi ka ntshikilelo, kumbexana leswaku a papalata ku khomisiwa tingana kumbe ku xupuriwa. (Genesa 18:12-15) Hambileswi mavunwa hinkwawo ma nga riki manene, mavunwa man’wana ma ni khombo swinene ku tlula man’wanyana. Loko n’wana wa wena a hemba, xiya leswaku u ni malembe mangani ni leswaku ha yini a hemba.

U fanele u dyondzisa n’wana wa wena a ha ri ntsongo hi mhaka leyi. Dokodela David Walsh u ri: “Ku vulavula ntiyiso hambi loko xiyimo xi tikile, swi dyondzisa vana dyondzo ya nkoka. Vuxaka bya vanhu byi titshege hi ku tshembana naswona mavunwa ma nga herisa ku tshembana koloko.” *

Kambe u nga heli matimba. A swi vuli swona leswaku loko n’wana wa wena a hemba se u lava ku hundzuka munhu wo biha. Tsundzuka, Bibele yi ri: “Vuphukuphuku byi tsimbiwe embilwini ya mufana.” (Swivuriso 22:15) Vana van’wana va kombisa vuphukuphuku lebyi hi ku hemba, kumbexana va ehleketa leswaku ku endla tano i ndlela leyinene yo papalata ku xupuriwa. Ndlela leyi u angulaka ha yona emhakeni leyi i ya nkoka swinene.

Ringeta ku twisisa leswaku ha yini n’wana wa wena a hemba. Xana u chava ku xupuriwa? Xana a nga lavi ku ku khomisa tingana? Loko n’wana wa wena a hemba hi xikongomelo xo tsakisa vanghana vakwe, xana u endla tano hi leswi a ha riki ntsongo a nga swi kotiki ku hambanisa ntiyiso ni mavunwa? Loko u tiva leswaku ha yini n’wana wa wena a hemba, u ta swi kota kahle ku n’wi tshinya.—Nawu wa Bibele: 1 Vakorinto 13:11.

Minkarhi yin’wana u nga n’wi vutisi, n’wi byele hi ku kongoma. Eka xiendlakalo lexi hlamuseriweke laha henhla, manana loyi a a swi tiva kahle leswi n’wana wakwe a swi endleke, hi vukarhi u vutise n’wana wakwe a ku: “Xana hi wena u fayeke bodlhela leri?” Kumbexana, n’wana u hemba hikwalaho ko chava vukarhi bya mana wakwe. Kambe, ematshan’weni yo vutisa xivutiso lexi kombisaka ku sola, a hi nge manana loyi u te: “Se u faye bodlhela.” Loko manana loyi a byela n’wana wakwe hi ku kongoma ematshan’weni yo n’wi vutisa xivutiso, u endla leswaku n’wana wakwe a nga ringeki ku hemba naswona u n’wi pfuna leswaku a hlakulela ku va ni moya wo tshembeka.—Nawu wa Bibele: Vakolosa 3:9.

N’wi bumabumele swi suka embilwini. Leswi hi ntumbuluko vana va lavaka ku tsakisa vatswari va vona, loko u va dyondzisa va ta ku yingisa hikwalaho ka leswi va lavaka ku ku tsakisa. Byela n’wana wa wena leswaku ku tshembeka i swa nkoka swinene endyangwini ni leswaku u langutele leswaku na yena a vulavula ntiyiso minkarhi hinkwayo.—Nawu wa Bibele: Vaheveru 13:18.

Swi veke erivaleni eka n’wana wa wena leswaku ku hemba swi endla leswaku endyangwini ku nga vi na ku tshembana naswona ku lulamisa xiyimo swi nga teka nkarhi wo leha swinene. Ku n’wi bumabumela loko a vulavula ntiyiso swi ta endla leswaku a va ni mahanyelo lamanene. Hi xikombiso, u nga ha ku: “Ku tshembeka ka wena ka ndzi tsakisa.”

Veka xikombiso lexinene. Swi le rivaleni leswaku a wu nge languteli leswaku n’wana wa wena a va loyi a tshembekaka loko a ku twa u vula marito yo tanihi lawa “N’wi byele leswaku a ndzi kona” loko u nga lavi ku vulavula ni munhu loyi a ku fonelaka kumbe u ku “Ndza vabya namuntlha” kasi entiyisweni u lava ku wisa.—Nawu wa Bibele: Yakobo 3:17.

Tirhisa Bibele. Milawu ni rungula leri yi ri tameleke swi khutaza ku tshembeka. Buku leyi nge Dyondza Eka Mudyondzisi Lonkulu, leyi kandziyisiweke hi Timbhoni ta Yehovha, yi nga ku pfuna leswaku u dyondzisa n’wana wa wena milawu ya Bibele. Ndzima 22 yi ni nhloko-mhaka leyi nge “Xivangelo Xo Papalata Ku Hemba.” (Hlaya ntshaho lowu tekiweke eka buku leyi eka bokisi leri nge “ Buku Leyi U Nga Yi Tirhisaka Leswaku U Pfuna N’wana Wa Wena.”) Buku leyi nge