“A ndzi tibyele leswaku ndzi kume munhu loyi a ndzi faneleke. A ndzi anakanya leswaku ‘hi ta hanya swin’we hi nga hambani.’ Kambe endzhaku ka tin’hweti timbirhi hi ri karhi hi rhandzana, ndzi n’wi tshikile. A ndzi nga tshembi leswaku rirhandzu ra hina ri nga onhaka hi ku hatlisa!”—Anna. *

“A swi tikomba hi twanana eka swilo swo tala. A ndzi tiyiseka leswaku hi ta tekana. Kambe loko nkarhi wu ri karhi wu famba, ndzi sungule ku xiya leswaku kahlekahle a hi fambisani. Loko ndzi swi xiyile leswaku ku va hi ya emahlweni hi rhandzana ku ta va ku ri xihoxo lexikulu, ndzi n’wi tshikile.”—Elaine.

Xana u tshame u humeleriwa hi mhaka leyi fanaka? Loko swi ri tano, xihloko lexi xi ta ku pfuna leswaku u kota ku langutana ni xiyimo lexi.

Ku tshikana ni munhu loyi u rhandzanaka na yena, swa vava hambiloko ku ri wena u n’wi tshikeke. Nhwanyana un’wana loyi a vuriwaka Sarah loyi a tshikaneke ni jaha rakwe endzhaku ka tin’hweti ta tsevu, u ri: “Ndzi twe ku vava swinene. A hi tiphina swin’we kambe a swi tlhaveriwanga hi dyambu. A ndzi pfa ndzi twa tinsimu leti a hi rhandza ku ti yingisela hi ri vambirhi naswona a swi ndzi tsundzuxa minkarhi yo tsakisa leyi hi veke na yona. Loko ndzi ri etindhawini leti a hi rhandza ku ya eka tona, mbilu ya mina a yi vava naswona a ndzi n’wi tsundzuka. A ndzi twa ku vava hambileswi ku nga mina ndzi n’wi tshikeke.”

Ku tshikana swa vava kambe swi nga ha va swinene. Elaine u ri: “A wu swi lavi ku vavisa munghana wa wena kambe hi hala tlhelo wa swi xiya leswaku swi ta mi vavisa havumbirhi bya n’wina loko mi sindzisa ku rhandzana.” Sarah u ri: “Loko u nga tsakanga ni munhu loyi u rhandzanaka na yena a swi nge endleki leswaku u tsaka loko mi catile, hikwalaho ku tshikana i xiboho lexinene.”

Ku tshikana ni munhu a swi vuli leswaku u munhu wo biha. I ntiyiso leswaku a hi minkarhi hinkwayo ku rhandzana ku hetelelaka hi vukati. Loko wena ni munghana wa wena mi nga pfumelelani eka swilo swo tala i swinene leswaku mi tshikana. Loko sweswo swi ku humelela, a swi vuli leswaku u tsandzekile. U nga swi kota ku ya mahlweni ni vutomi. Njhani?

U nga endli onge a wu twi ku vava. Elaine loyi ku vulavuriweke hi yena eku sunguleni u ri: “Ndzi lahlekeriwe hi munghana wa mina lonkulu.” Loko u tshikana ni munhu loyi u rhandzanaka na yena swi tolovelekile leswaku u va ni gome. Jaha leri vitaniwaka Adam ri ri: “Ku tshikana swa vava hambi u swi tiva leswaku swi ta ku vuyerisa.” U nga ha titwa ku fana na hosi Davhida wa le Bibeleni. Loko a ri enhlomulweni u tsale leswi: ‘Vusiku hinkwabyo ndzi tsakamisa sangu ra mina hi mihloti.’ (Pisalema 6:6) I swinene ku langutana ni ku vava koloko, u nga endli onge a wu twi ku vava. Ku twisisa ndlela leyi u titwaka ha yona i goza ro sungula leri nga ta ku pfuna leswaku u hola.—Nawu wa Bibele: Pisalema 4:4.

Tshama ni vanhu lava khathalaka hi wena. Hi nkarhi wolowo a swi nge olovi. Anna loyi ku vulavuriweke ha yena laha henhla u ri: “Eku sunguleni a ndzi nga swi lavi ku vona vanhu. A ndzi titwa ndzi lava nkarhi wo hlakarhela, ndzi rivala hinkwaswo, ni ku twisisa leswi humeleleke.” Hi ku famba ka nkarhi Anna u vone nkoka wa ku heta nkarhi ni vanghana vakwe lavakulu leswaku va n’wi tiyisa. U tlhela a ku: “Sweswi ndzi titwa ndzi ri ni ku rhula ka mianakanyo naswona a ndza ha twi ku vava ku fana ni le ku sunguleni.”—Nawu wa Bibele: Swivuriso 17:17.

Dyondza eka leswi humeleleke. Tivutise: ‘Xana leswi endlekeke swi endle leswaku ndzi xiya laha ndzi faneleke ndzi antswisa kona? I yini leswi ndzi nga swi endlaka loko ndzi tlhela ndzi rhandzana ni munhu un’wana?’ Nhwanyana loyi a vuriwaka Marcia u ri: “Endzhaku ka nkarhi, a ndzi kota ku swi twisisa ku antswa leswi nga humelela. Hambiswiritano, swi ndzi tekele nkarhi ku amukela mhaka ya ku tshikiwa.” Adam loyi ku vulavuriweke ha yena laha henhla u titwa hi ndlela leyi fanaka. U ri: “Ku hundze lembe ndza ha twa ku vava. Swi ndzi tekele nkarhi wo leha ku dyondza eka leswi swi ndzi humeleleke. Leswi ndzi humeleke swi ndzi dyondzise swo tala hi mina, hi vanhwanyana ni hi ku rhandzana. Sweswi mbilu ya mina a ya ha twi ku vava hi mhaka leyi.”

Khongela. Bibele yi vula leswaku Xikwembu xi ‘horisa vanhu lava timbilu ta vona ti vavisekeke naswona xi boha timbanga ta vona leti vavaka.’ (Pisalema 147:3) Xikwembu a xi hi hlawuleli vanhu lava hi nga ta tekana na vona kutani a hi fanelanga hi xi sola loko hi hambana. Xikwembu xa khathala hi ndlela leyi u titwaka ha yona. Xi phofuleli ndlela leyi u titwaka ha yona hi xikhongelo.—Nawu wa Bibele: 1 Petro 5:7.