VANA va lava nkhathalelo wa wena. Muthori wa wena na yena u lava leswaku u n’wi tirhela. Munghana wa wena wa vukati u lava u n’wi endlela swo karhi. U endla sweswo hinkwaswo hala tlhelo u ri karhi u khathalela mutswari wa wena loyi a vabyaka. A hi swilo leswi a wu swi kunguhatile evuton’wini kambe swi lava matimba ya wena siku ni siku. Wa tivutisa, “xana ndzi fanele ndzi endla yini? Vanhu lava hinkwawo va lava mina.” Loko u lava ku endla xin’wana ni xin’wana lexi va xi lavaka u nga ha xi endla hi ndlela leyi nga ku tsakisiki kumbe leyi nga va tsakisiki. U nga xi lawula njhani xiyimo lexi?

Leswi Muxe a ku ri yena ntsena muavanyisi wa le Israyele eminkarhini ya ku tsariwa ka Bibele, a nga ha va a vone leswaku u endla leswi faneleke. Kambe mukon’wana wakwe u n’wi byele a ku: “Ndlela leyi u endlaka ha yona a hi yinene. Entiyisweni u ta hela matimba.” U ringanyete leswaku Muxe a hungutela ntirho wo avanyisa eka vavanuna lava fanelekaka, lava a va ta tisa milandzu leyikulu ntsena eka Muxe. Vuyelo byi ve byihi? Mukon’wana wakwe u n’wi tiyisekisile a ku: “Kunene u ta kota ku swi yimela, kasi handle ka sweswo vanhu lava hinkwavo va ta tlhelela etindhawini ta vona hi ku rhula.”—Eksoda 18:17-23.

Hilaha swi hlamuseriweke hakona eka xihloko xo sungula, Delina u karhatiwa hi vuvabyi bya misiha lebyi vuriwaka dystonia, ku nga misiha leyi nga tirhiki kahle. Nakambe u khathalela vamakwavo vakwe vanharhu lava lamaleke. U ri: “Ndzi xiye leswaku ku wisa ni ku hatla ndzi endla mintirho swi hunguta ntshikilelo. Ku byela van’wana hi xiyimo xa mina swi endla leswaku va tsakela ku ndzi pfuna, ku katsa ni nuna wa mina. Ndzi tlhela ndzi tirhanyana exirhapeni ni mpundzu, sweswo swi endla leswaku ndzi eneriseka swinene.”

Loko ku ri ni mintirho yo tala leyi u fanele u yi endla, ringeta ku endla leswi landzelaka:

• Lava vanhu lava nga ta ku pfuna. Hi xikombiso, loko u ri ni vana lava ha tshamaka na wena, swirho swa ndyangu kumbe vanghana lava tshamaka ekusuhi na wena va nga ku pfuna.

• Byela van’wana leswi u swi lavaka. Hi xikombiso, vulavurisana ni muthori wa wena loko a ku tikisela hi ntirho. A wu fanelanga u n’wi chavisa hi ku vula leswaku u ta tshika ntirho. Kambe n’wi byele swiphiqo swa wena. A nga ha ku hungutela ntirho lowu u wu endlaka.

• Yi tsale ehansi mintirho leyi u nga ta yi endla hi vhiki. Yin’wana ya yona u nga yi hungutela van’wana.

• Loko u rhambiwa, hlawula laha u nga ta ya kona. Loko ku ri leswaku a wu nge swi koti ku ya hikwalaho ko titwa u karhele, va byele kahle.

Yinhla ya Nkoka: Loko u lava ku endla swilo hinkwaswo, u nga hetelela u nga ha koti ku endla nchumu.