1. I yini leswi malandza hinkwawo ya Xikwembu ma lavaka ku swi endla naswona hikwalaho ka yini? (Vona xifaniso xa xifunengeto.)

YESU KRESTE u lerise valandzeri vakwe a ku: “Fambani mi ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa.” (Mat. 28:19) Malandza hinkwawo yo tshembeka ya Xikwembu ma lava ku dyondza ndlela yo ‘hetisisa vutirheli lebyi ma nyikiweke byona hi xitalo.’ (2 Tim. 4:5) Phela ntirho lowu i wa nkoka, wa vuyerisa naswona i wa xihatla ku tlula ntirho wihi na wihi laha misaveni. Hambiswiritano, swi nga hi tikela ku heta nkarhi wo tala hilaha hi lavaka hakona ensin’wini.

2. Hi swihi swiphiqo leswi hi nga ha vaka na swona loko hi hetisisa vutirheli bya hina hi xitalo?

² Ku ni mitirho yin’wana ya nkoka leyi lavaka nkarhi ni matimba ya hina. Hi nga ha boheka ku tirha tiawara to tala entirhweni wa ku tihanyisa leswaku hi ta kota ku khathalela swilaveko swa hina ni mindyangu ya hina. Swi nga ha hi tikela ku khathalela swilaveko hinkwaswo swa mindyangu ya hina, hi nga ha vabya, hi va ni ntshikilelo wa mianakanyo kumbe hi va ni switlhavi leswi vangiwaka hi ku dyuhala. Hi nga byi hetisisa njhani vutirheli bya hina hi xitalo loko hi hala tlhelo hi ri ni swiphiqo swo tano?

3. Xana marito ya Yesu lama nga eka Matewu 13:23, ma hi dyondzisa yini?

³ Loko swiyimo swa hina swi nga hi pfumeleli ku heta nkarhi wo tala entirhweni wa Yehovha, a hi fanelanga hi hela matimba. Yesu a swi tiva leswaku a hi nge swi koti ku humesa mihandzu ya Mfumo leyi fanaka. (Hlaya Matewu 13:23.) Yehovha wa swi tlangela hinkwaswo leswi hi swi endlaka entirhweni wakwe, ntsena loko hi endla leswi nga ematimbeni ya hina. (Hev. 6:10-12) Hi hala tlhelo, hi nga ha xiya leswaku swiyimo swa hina swa hi pfumelela ku endla leswi engetelekeke. Exihlokweni lexi, hi ta kambisisa leswi hi nga swi endlaka leswaku hi rhangisa vutirheli bya hina, hi olovisa vutomi  bya hina ni ku antswisa vutshila bya hina byo chumayela ni ku dyondzisa. Hambiswiritano, xana swi vula yini ku hetisisa vutirheli bya hina hi xitalo?

4. Swi vula yini ku hetisisa vutirheli bya hina hi xitalo?

⁴ Hi ku kongoma, leswaku hi hetisisa vutirheli bya hina hi xitalo hi fanele hi katseka hi ku helela entirhweni wo chumayela ni wo endla vadyondzisiwa. Ku hetisisa vutirheli bya hina hi xitalo a swi vuli ntsena ku heta nkarhi wo tala entirhweni wo chumayela. Xivangelo lexi hi susumetelaka ku chumayela i xa nkoka eka Yehovha. Hi tirha hi mbilu hinkwayo evutirhelini bya hina bya Vukreste * hikwalaho ka leswi hi rhandzaka Yehovha swin’we ni vaakelani va hina. (Mar. 12:30, 31; Kol. 3:23) Ku tirhela Xikwembu hi mbilu hinkwayo swi vula ku tinyiketela, ku tirhisa matimba ya hina leswaku hi endla leswi hi nga swi kotaka entirhweni wakwe. Loko hi swi teka ku ri lunghelo ku endla ntirho wo chumayela, hi ta ringeta ku byela vanhu vo tala mahungu lamanene.

5-6. Vula xikombiso lexi kombisaka leswi munhu loyi a bohekaka ku khathalela swilo swo tala a nga swi endlaka leswaku a rhangisa ntirho wo chumayela evuton’wini byakwe.

⁵ Anakanya hi jaha leri rhandzaka ku chaya katara. Ra swi rhandza ku tlanga vuyimbeleri nkarhi wihi na wihi. Ri hetelele ri kume ntirho wo chaya katara ekhefini ya le ndhawini ya ka vona hi mahelovhiki. Hambiswiritano, mali leyi a ri yi kuma a yi ringani ku khathalela swilaveko swa rona hinkwaswo. Kutani ri tirha ku hakerisa exitolo xa swakudya ku sukela hi Musumbhunuku ku fikela hi Ravuntlhanu. Hambileswi ri hetaka nkarhi wo tala ri ri exitolo, kambe leswi ri swi rhandzaka ngopfu i ku chaya vuyimbeleri. Ri navela ku antswisa vutshila bya rona byo chaya katara ni ku tirha nkarhi hinkwawo tanihi xiyimbeleri. Hambiswiritano, ri tirhisa nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu ri wu kumaka hambiloko wu ri wutsongo leswaku ri tlanga vuyimbeleri.

⁶ Hilaha ku fanaka, u nga ha tsandzeka ku heta nkarhi wo tala hilaha a wu ta lava hakona u ri entirhweni wo chumayela. Kambe, ntirho wolowo hi wona lowu u wu rhandzaka. U tikarhatela ku antswisa vutshila bya wena leswaku u ta fikelela timbilu ta vanhu hi mahungu lamanene. Leswi  u bohekaka ku khathalela swilo swo tala, wa tivutisa loko u ta swi kota ku rhangisa ntirho wo chumayela evuton’wini bya wena.

7-8. Hi nga ri tekelela njhani langutelo leri Yesu a a ri na rona hi vutirheli?

⁷ Yesu u veke xikombiso lexinene eka ndlela leyi a byi languta ha yona vutirheli. Lexi a xi ri xa nkoka evuton’wini bya Yesu a ku ri ku vulavula hi Mfumo wa Xikwembu. (Yoh. 4:34, 35) U fambe mpfhuka wo leha leswaku a chumayela vanhu vo tala hilaha a nga kotaka ha kona. Mikarhi hinkwayo a a lava tindlela to chumayela vanhu emakaya ya vona kumbe kun’wana ni kun’wana laha a va kumeka kona. Yesu a a rhangisa vutirheli evuton’wini byakwe.

⁸ Hi nga tekelela Kreste hi ku lava tindlela to byela vanhu mahungu lamanene nkarhi wihi na wihi ni le ndhawini yin’wana ni yin’wana loko swi koteka. Hi tiyimisele ku tirhisa nkarhi wihi na wihi leswaku hi chumayela. (Mar. 6:31-34; 1 Pet. 2:21) Van’wana evandlheni i maphayona yo hlawuleka, ya nkarhi hinkwawo kumbe ya nkarhinyana. Van’wana va dyondze ririmi rin’wana kumbe ku rhurhela endhawini leyi ku nga ni xilaveko xa vachumayeri. Nilokoswiritano, ntirho wo tala wo chumayela wu endliwa hi vahuweleri va Mfumo, lava nga kotiki ku phayona kambe va endlaka leswi nga ematimbeni ya vona. Hambiswiritano, Yehovha a nga langutelanga leswi tlulaka leswi nga ematimbeni ya hina. U lava leswaku hinkwerhu hi tiphina hi ntirho lowu hi n’wi endlelaka wona wo vula “mahungu lamanene lama vangamaka ya Xikwembu lexi tsakeke.”—1 Tim. 1:11; Det. 30:11.

9. (a) Pawulo u swi kote njhani ku rhangisa ntirho wo chumayela hambileswi a boheka ku tirha ntirho wo tihanyisa? (b) Xana Mintirho 28:16, 30, 31 yi hi byela yini hi langutelo leri Pawulo a ri na rona hi vutirheli byakwe?

⁹ Muapostola Pawulo u hi vekele xikombiso lexinene hi ku rhangisa ntirho wo chumayela evuton’wini bya yena. Loko a ri eKorinto eka riendzo rakwe ra vumbirhi ra vurhumiwa, u xiye leswaku a nga ha ri na mali leyi ringaneke kutani u boheke ku heta nkarhi wo karhi a ri karhi a endla matende. Kambe ku endla matende a ku nga ri swa nkoka ngopfu eka Pawulo. A a endla ntirho wolowo leswaku a ta kota ku tiwundla loko a ri karhi a chumayela mahungu lamanene eka vanhu va le Korinto “handle ka nxavo [handle ko va ndzhwalo eka vona].” (2 Kor. 11:7) Hambileswi Pawulo a boheka ku endla ntirho wa ku tihanyisa, u ye emahlweni a rhangisa vutirheli naswona a a chumayela hi Savata yin’wana ni yin’wana. Loko swiyimo swa yena swa timali swi antswa, u hete nkarhi wo tala entirhweni wo chumayela. U sungule ku “khomeka ngopfu hi rito, a nyikela vumbhoni eka Vayuda ku tiyisekisa leswaku Yesu i Kreste.” (Mint. 18:3-5; 2 Kor. 11:9) Loko a pfaleriwe endlwini eRhoma ku ringana malembe mambirhi, Pawulo a a chumayela vaendzi ni ku tsala mapapila. (Hlaya Mintirho 28:16, 30, 31.) Pawulo a a tiyimisele ku nga pfumeleli nchumu xi kavanyeta vutirheli byakwe. U tsale a ku: “Hi yona mhaka leyi hi nga tshikiki, leswi hi nga ni vutirheli lebyi.” (2 Kor. 4:1) Ku fana na Pawulo, hambileswi hi hetaka nkarhi wo tala hi ri eka ntirho wo tihanyisa, hi nga swi kota ku rhangisa ntirho wa Mfumo evuton’wini.

10-11. Hi nga byi hetisisa njhani vutirheli bya hina hi xitalo loko hi ri ni swiphiqo swa rihanyo?

¹⁰ Loko hi tsandzekaka ku tirha nsimu hi yindlu ni yindlu hikwalaho ka ku dyuhala kumbe vuvabyi, hi nga tirhisa tindlela tin’wana to chumayela. Vakreste vo sungula a va chumayela vanhu kun’wana ni kun’wana laha a va kumeka kona. A va tirhisa nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu va pfulekelaka leswaku va chumayela hi yindlu ni yindlu, endhawini ya mani na mani kumbe hi xitshuketa—kun’wana ni kun’wana laha vanhu “a va tshuka va va kona.” (Mint. 17:17; 20:20) Loko hi tsandzeka ku famba hi nga ha tshama laha vanhu va talaka ku hundza kona leswaku hi va chumayela.  Kumbe hi nga ha chumayela hi xitshuketa, hi tsala mapapila kumbe hi tirhisa riqingho. Vahuweleri vo tala lava va nga swi kotiki ku chumayela hi yindlu ni yindlu hikwalaho ka rihanyo kumbe swiphiqo swin’wana va tsaka loko va tirhisa tindlela tin’wana to chumayela.

¹¹ Hambiloko u ri ni swiphiqo swa rihanyo, u nga swi kota ku hetisisa vutirheli bya wena hi xitalo. Tlhela u kambisisa xikombiso xa muapostola Pawulo. U te: “Eka swilo hinkwaswo ndzi ni ntamu hikwalaho ka loyi a ndzi nyikaka matimba.” (Filp. 4:13) Pawulo a a lava matimba wolawo loko a sungula ku vabya eka rin’wana ra maendzo yakwe ya vurhumiwa. Loko a hlamusela Vagalatiya u te: “A ku ri hikwalaho ka ku vabya ka mina enyameni leswi ndzi vuleke mahungu lamanene eka n’wina ro sungula.” (Gal. 4:13) Hilaha ku fanaka, swiphiqo swa wena swa rihanyo swi nga ku nyika nkarhi wo vula mahungu lamanene eka madokodela, vaongori swin’we ni van’wana lava ku khathalelaka. Vo tala va vanhu volavo va va va ri entirhweni loko vahuweleri va endzela emakaya ya vona.

12. Xana swi vula yini ku va ni tihlo ro “olova”?

¹² Yesu u te: “Rivoni ra miri i tihlo. Kutani, loko tihlo ra wena ri olova, miri wa wena hinkwawo wu ta vangama.” (Mat. 6:22) Xana a a vula yini? A vula leswaku hi fanele hi olovisa vutomi bya hina kumbe hi tikarhatela ku fikelela pakani kumbe xikongomelo, hi nga pfumeli ku kavanyetiwa kumbe ku hambukisiwa. Yesu hi byakwe u hi vekele xikombiso lexinene hi ku hisekela vutirheli byakwe naswona u dyondzise vadyondzisiwa vakwe leswaku va hisekela ntirho wa Yehovha ni Mfumo Wakwe. Hi tekelela Yesu hi ku rhangisa ntirho wo chumayela evuton’wini bya  hina, hi “[hambeta hi] lava Mfumo ni ku lulama ka [Xikwembu] ku sungula.”—Mat. 6:33.

13. I yini leswi nga hi pfunaka leswaku hi rhangisa vutirheli bya Vukreste?

¹³ Ndlela yin’wana yo kombisa leswaku hi rhangisa vutirheli bya Vukreste i ku olovisa vutomi bya hina leswaku hi ta heta nkarhi wo tala hi ri karhi hi pfuna van’wana leswaku va tiva ni ku rhandza Yehovha. * Hi xikombiso, xana hi nga hunguta tiawara leti hi ti hetaka eka ntirho wo tihanyisa leswaku hi ta kota ku heta nkarhi wo tala ensin’wini exikarhi ka vhiki? Xana hi nga hunguta nkarhi lowu hi wu hetaka eka vuhungasi?

14. Vatekani van’wana va endle yini leswaku va ta heta nkarhi wo tala entirhweni wo chumayela?

¹⁴ Leswi hileswi nkulu loyi a vuriwaka Elias ni nsati wakwe va swi endleke. U ri: “A hi nga ta namba hi phayona hi nkarhi wolowo, kambe a hi fanele hi endla swo karhi leswaku hi ta heta nkarhi wo tala entirhweni wo chumayela. Kutani hakatsongotsongo hi sungule ku engetela nkarhi lowu hi wu hetaka entirhweni wo chumayela. Hi xikombiso, hi sungule ku hunguta swilo leswi a swi lava mali, hi hungute nkarhi lowu a hi wu heta eka vuhungasi naswona hi tlhele hi kombela muthori wa hina leswaku a hunguta tiawara leti a hi ti tirha. Hikwalaho ka sweswo hi sungule ku chumayela nimadyambu, hi fambisa tidyondzo ta Bibele to tala ni ku hlanganyela ensin’wini ya le xikarhi ka vhiki kambirhi hi n’hweti. Sweswo swi hi tisele ntsako!”

15-16. Hi ku ya hi 1 Timotiya 4:13, 15, hi nga byi antswisa njhani vutshila bya hina entirhweni wo chumayela? (Nakambe vona bokisi leri nge “ Tipakani Leti Nga Ndzi Pfunaka Ku Hetisisa Vutirheli Bya Mina Hi Xitalo.”)

¹⁵ Ndlela yin’wana yo hetisisa vutirheli bya hina hi xitalo i ku antswisa vutshila bya hina entirhweni  wo chumayela. Vanhu van’wana emitirhweni va tshamela ku nyikiwa ndzetelo lowu engetelekeke leswaku va ta antswisa vutivi ni vuswikoti bya vona. Swi tano ni le ka vachumayeri va Mfumo. Hi fanele hi ya emahlweni hi dyondza ku antswisa vutshila bya hina byo dyondzisa.—Swiv. 1:5; hlaya 1 Timotiya 4:13, 15.

¹⁶ Hambiswiritano, hi nga endla yini leswaku hi antswisa vutshila bya hina byo chumayela? Hi ku swi tirhisa kahle swiletelo leswi hi swi kumaka vhiki ni vhiki eka mihlangano ya Mahanyelo Ni Ntirho Wa Hina Wo Chumayela. Mihlangano leyi yi hi nyika ndzetelo lowu nga hi pfunaka leswaku hi antswisa vutshila bya hina ensin’wini. Hi xikombiso, loko mutshamaxitulu a nyikela ndzayo eka swichudeni leswi hetaka ku nyikela mbulavulo, na hina hi nga dyondza swo karhi leswi nga hi pfunaka leswaku hi va ni vutshila entirhweni wo chumayela. Hi nga tirhisa swiringanyeto sweswo loko hi byela van’wana mahungu lamanene. Hi nga kombela ku pfuniwa eka mulanguteri wa ntlawa wa nsimu kumbe hi tirha na yena ensin’wini kumbe hi famba ni muhuweleri loyi a nga ni vuswikoti, phayona kumbe mulanguteri wa muganga. Loko hi ya hi va ni vuswikoti byo tirhisa Switirhisiwa Swo Pfuneta Ku Dyondzisa, hi ta tiphina swinene hi ku chumayela ni ku dyondzisa.

17. U ta vuyeriwa njhani loko u hetisisa vutirheli bya wena hi xitalo?

¹⁷ Hakunene hi ni lunghelo lerikulu ro va “vatirhi-kulobye” na Yehovha! (1 Kor. 3:9) Loko u “tiyiseka hi swilo swa nkoka swinene” naswona u hisekela ntirho wo chumayela, u ta “[tirhela] Yehovha hi ku tsaka.” (Filp. 1:10; Ps. 100:2) Tanihi mutirheli wa Xikwembu, u nga tiyiseka leswaku u ta ku nyika matimba leswaku u hetisisa vutirheli bya wena ku nga khathariseki swihinga leswi u nga ha vaka na swona. (2 Kor. 4:1, 7; 6:4) Hambiloko swiyimo swa wena swi ku pfumelela ku chumayela nkarhi wutsongo kumbe nkarhi hinkwawo “u ta va ni xivangelo xo khana” loko u chumayela hi mbilu hinkwayo. (Gal. 6:4) Loko u hetisisa vutirheli bya wena hi xitalo, u va u kombisa rirhandzu eka Yehovha ni le ka vanhu van’wana. “Hi ku endla tano, u ta tiponisa wena swin’we ni lava va ku yingisaka.”—1 Tim. 4:16.