1-3. (a) Hi ku ya hi Pisalema 5:4-6, Yehovha u titwa njhani hi vuhomboloki hinkwabyo? (b) Hikwalaho ka yini hi vula leswaku ku xanisiwa ka vana hi swa masangu swi lwisana ni “nawu wa Kreste”?

YEHOVHA XIKWEMBU u venga mixaka hinkwayo ya vuhomboloki. (Hlaya Pisalema 5:4-6.) Yehovha u ku venga ngopfu ku xanisiwa ka vana hi swa masangu hikuva i xidyoho lexikulu lexi nyenyetsaka emahlweni ka yena! Leswi hi tekelelaka Yehovha tanihi Timbhoni takwe, ha ku nyenya ku xanisiwa ka vana hi swa masangu naswona a hi swi pfumeleli evandlheni ra Vukreste.—Rhom. 12:9; Hev. 12:15, 16.

² Ku xanisiwa ka vana ka muxaka wun’wana na wun’wana ku lwisana ni “nawu wa Kreste”! (Gal. 6:2) Hikwalaho ka yini hi vula tano? Hilaha hi dyondzeke ha kona exihlokweni lexi hundzeke, nawu wa Kreste lowu katsaka hinkwaswo leswi Yesu a swi dyondziseke hi marito ni hi swiendlo, wu sekeriwe erirhandzwini naswona wu kondletela vululami. Leswi Vakreste va landzelaka nawu lowu, va khoma vana hi ndlela leyi yi va endlaka va titwa va hlayisekile ni ku rhandziwa. Ku xanisa vana hi swa masangu swi bihile, swi kombisa vutianakanyi naswona swi endla n’wana a titwa a nga sirhelelekanga, a nga rhandziwi naswona a ri xikangalafula.

³ Lexi twisaka ku vava, ku xanisiwa ka vana hi swa masangu swa andza emisaveni hinkwayo naswona khombo leri ri khumba ni Vakreste va ntiyiso. Hikwalaho ka yini? “Vanhu vo homboloka ni vaxisi” va andza naswona van’wana va ringeta ni ku nghena evandlheni. (2 Tim. 3:13) Ku engetela kwalaho, van’wana  lava tivulaka swirho swa vandlha, va sungule ku va ni ku navela ka nyama loku humeke endleleni, ivi va xanisa vana hi swa masangu. A hi kambisiseni leswaku hikwalaho ka yini ku xanisiwa ka vana ku ri xidyoho lexikulu. Endzhaku ka sweswo, hi ta dyondza leswi vakulu va swi endlaka loko un’wana a endle xidyoho lexikulu evandlheni, ku katsa ni xidyoho xa ku xanisa vana hi swa masangu ni ndlela leyi vatswari va nga va sirhelelaka ha yona vana va vona. *

4-5. Ku pfinya n’wana i ku n’wi dyohela hi ndlela yihi?

⁴ Ku xanisiwa ka vana hi swa masangu ku vangela vanhu gome nkarhi wo leha. Swi vavisa muhlaseriwa ni un’wana ni un’wana la khathalaka hi vana volavo, ku nga vandyangu ni vamakwerhu evandlheni. Ku xanisa vana i xidyoho lexikulu.

⁵ I ku dyohela n’wana. * I xidyoho ku twisa van’wana ku vava ni ku va xanisa. Sweswo hi leswi muxanisi wa vana a endlaka swona, u vavisa n’wana hi ndlela leyi hlomulaka mbilu, hilaha hi nga ta dyondza ha kona exihlokweni lexi landzelaka. Muxanisi u endla n’wana a nga ha tshembi munhu ni ku tshama a chuhile. Hi fanele hi sirhelela vana leswaku va nga xanisiwi hi ndlela yoleyo yo homboloka leyi hlomulaka mbilu, naswona hi fanele hi khongotela lava xanisiweke hi tlhela hi va pfuna.—1 Tes. 5:14.

6-7. Ku pfinya n’wana i ku dyohela vandlha ni mfumo hi ndlela yihi?

⁶ I ku dyohela vandlha. Xirho xa vandlha lexi nga ni nandzu wo xanisa n’wana hi swa masangu xi tisa xisandzu evandlheni. (Mat. 5:16; 1 Pet. 2:12) A swi nge twali ku vula leswaku vandlha ra swi pfumelela ku pfinyiwa ka vana, hikuva timiliyoni ta Vakreste lava tshembekaka ti karhi ti ‘lwa hi matimba ti lwela ripfumelo’! (Yudha 3) Vandlha a ri va pfumeleli vadyohi lava nga hundzukiki leswaku va ya emahlweni va tivula swirho swa vandlha kasi va tisa xisandzu evandlheni.

⁷ I ku dyohela mfumo. Vakreste va fanele va “tivek[a] ehansi ka valawuri lava tlakukeke.” (Rhom. 13:1) Hi tiveka ehansi ka valawuri lava tlakukeke loko hi xixima milawu ya tiko. Loko unʼwana evandlheni a tlula nawu wa tiko hi ku xanisa n’wana hi swa masangu u dyohele ni mfumo. (Ringanisa Mintirho 25:8.) Hambileswi vakulu va nga riki na matimba yo xupula munhu wihi ni wihi la tlulaka nawu wa tiko, kambe a va n’wi sirheleli eka vuyelo bya xidyoho xakwe. (Rhom. 13:4) Mudyohi u tshovela leswi a swi byaleke.—Gal. 6:7.

8. Yehovha u ku teka njhani ku dyohela van’wana?

⁸ Xo biha no tlurisa, i ku dyohela Xikwembu. (Ps. 51:4) Loko munhu a dyohela munhu un’wana u va a dyohela na Yehovha. Hi xikombiso, xiya Nawu lowu Xikwembu xi wu nyikeke Vaisrayele. Nawu a wu vula leswaku loko munhu a kanganyisa munhu un’wana a a “nga tshembeki eka Yehovha.” (Lev. 6:2-4) Hikwalaho, xirho xa vandlha lexi xanisaka n’wana a xi tshembeki eka Xikwembu hikuva xi endla n’wana a tshama a chuhile. Muxanisi yoloye u mbyindla vito ra Yehovha hi thyaka. Hikwalaho, hi fanele hi swi tiva leswaku ku xanisa vana i xidyoho lexikulu lexi nyenyetsaka emahlweni ka Xikwembu.

9. Hi rihi rungula leri sekeriweke eBibeleni, leri vulavulaka hi ku xanisiwa ka vana leri nhlengeletano ya Yehovha yi ri humeseke naswona hikwalaho ka yini?

 ⁹ I khale nhlengeletano ya Yehovha yi ri karhi yi humesa rungula ro tala leri sekeriweke eBibeleni, leri vulavulaka hi ku xanisiwa ka vana. Hi xikombiso, tinhloko mhaka leti nga eka Xihondzo xo Rindza ni Xalamuka! ti hlamusele leswi lava tshameke va xanisiwa hi swa masangu va nga swi endlaka leswaku va chaveleleka eka khombo leri nga va wela. Ti hlamusele ni ndlela leyi van’wana va nga va pfunaka ni ku va chavelela ha yona, ni ndlela leyi vatswari va nga sirhelelaka vana va vona ha yona. Vakulu va nyikiwe swiletelo swa Matsalwa swa ndlela leyi va nga wu tamelaka ha yona nandzu wa ku xanisiwa ka n’wana. Nhlengeletano ya Yehovha yi tshama yi ri karhi yi kambela ni ku humesa swiletelo swa ndlela leyi vakulu va faneleke va wu tamela ha yona nandzu wa ku xanisiwa ka n’wana. Hikwalaho ka yini? Yi endlela leswaku ndlela leyi vakulu va yi tamelaka ha yona milandzu leyi, yi fambisana ni nawu wa Kreste.

10-12. (a) Loko vakulu va tamela mhaka yihi na yihi ya xidyoho lexikulu, i yini leswi va swi tsundzukaka naswona hi xihi xikongomelo xa vona? (b) Hi ku ya hi Yakobo 5:14, 15, i yini leswi vakulu va ringetaka ku swi endla?

¹⁰ Loko vakulu va tamela nandzu wa xidyoho lexikulu, va swi tiva leswaku nawu wa Kreste wu lava leswaku va khoma ntlhambi hi rirhandzu naswona va endla leswi nga swinene emahlweni ka Xikwembu. Hikwalaho, ku ni swo tala leswi va swi kambisisaka loko va vikeriwa leswaku ku ni loyi a endleke xidyoho lexikulu. Vakulu va tikarhatela ku endla leswaku vito ra Xikwembu ri nga nyamisiwi. (Lev. 22:31, 32; Mat. 6:9) Nakambe va lava ku pfuna vamakwerhu leswaku va tshama va ri ni vuxaka lebyinene na Yehovha ni ku pfuna lava twisiweke ku vava.

¹¹ Ku engetela kwalaho, vakulu va ringeta ku kumisisa loko mudyohi a hundzukile naswona loko a hundzukile va n’wi pfuna leswaku a lulamisa vuxaka bya yena na Yehovha. (Hlaya Yakobo 5:14, 15.) Mukreste loyi a hluriwaka hi ku navela ko biha ivi a endla xidyoho lexikulu a nga fanisiwa ni munhu loyi a vabyaka. Leswi vulaka leswaku a nga ha ri na vuxaka lebyinene na Yehovha. * Emhakeni leyi, hi nga fanisa vakulu ni madokodela. Va ringeta ku “hanyisa la nga pfukiki swinene [ku nga mudyohi.]” Ndzayo ya vona leyi humaka eMatsalweni yi nga n’wi pfuna leswaku a vuyetela vuxaka bya yena ni Xikwembu kambe sweswo swi nga koteka ntsena loko a hundzuke hi mbilu hinkwayo.—Mint. 3:19; 2 Kor. 2:5-10.

¹² Swi le rivaleni, leswaku vakulu va ni vutihlamuleri lebyikulu. Va khathala swinene hi ntlhambi lowu Xikwembu xi wu vekeke emavokweni ya vona. (1 Pet. 5:1-3) Va lava leswaku vamakwerhu va titwa va sirhelelekile evandlheni. Hikwalaho, a va yimayimi loko va vikeriwa leswaku un’wana u endle xidyoho lexikulu ku katsa ni ku xanisiwa ka vana. Vona swivutiso leswi nga eku sunguleni ka  tindzimana 13,  15 na  17.

13-14. Xana vakulu va wu landzela nawu wa tiko wa ku mangala nandzu wa ku xanisiwa ka n’wana? Hlamusela.

 ¹³ Xana vakulu va landzela nawu wa tiko loko va mangala swihehlo swa milandzu ya ku xanisiwa ka vana hi swa masangu emaphoriseni? Ina. Etindhawini leti nga ni milawu yoleyo, vakulu va ringeta ku landzela milawu ya tiko yo mangala milandzu ya ku xanisiwa ka vana. (Rhom. 13:1) Milawu yoleyo a yi lwisani ni nawu wa Xikwembu.  (Mint. 5:28, 29) Loko vakulu va vikeriwe nandzu wo tano a va yimayimi, va lava nkongomiso erhavini leswaku va ta kota ku landzela nawu wa tiko.

¹⁴ Vakulu va byela vahlaseriwa, vatswari va vona ni van’wana lava tivaka hi mhaka leyi leswaku va nga chavi ku ya mangala emaphoriseni. Ku fanele ku endliwa yini loko muhehliwa ku ri xirho xa vandlha kutani mhaka leyi yi tiveka emugangeni? Xana Mukreste loyi a mangaleke u tise xisandzu evitweni ra Xikwembu? Doo. Muxanisi hi yena la tiseke xisandzu evitweni ra Xikwembu.

15-16. (a) Hi ku ya hi 1 Timotiya 5:19, hikwalaho ka yini ku laveka timbhoni timbirhi leswaku vakulu va vumba komiti ya vuavanyisi? (b) I yini leswi vakulu va swi endlaka loko unʼwana evandlheni a hehliwa hi ku xanisa vana?

 ¹⁵ Evandlheni, loko vakulu va nga si tenga nandzu wolowo, hikwalaho ka yini ku laveka timbhoni timbirhi? Hikuva hi leswi Bibele yi vulaka leswaku sweswo i vululami. Loko muhehliwa a nga pfumeli nandzu, vakulu va ta kota ku tenga nandzu wolowo ntsena loko ku ri ni timbhoni timbirhi. (Det. 19:15; Mat. 18:16; hlaya 1 Timotiya 5:19) Xana leswi swi vula leswaku ku fanele ku va ni timbhoni timbirhi leswaku xihehlo xa ku xanisiwa xi ta mangariwa emaphoriseni? Doo. Loko vakulu kumbe van’wana va ya mangala xihehlo xa ku xanisiwa emaphoriseni a swi bohi leswaku ku va ni timbhoni timbirhi.

¹⁶ Loko vakulu va vikeriwa leswaku xirho xa vandlha xi hehliwa hi ku xanisa n’wana hi swa masangu, va tikarhatela ku landzela milawu ya tiko yo mangala milandzu, endzhaku ka sweswo va tamela xihehlo xexo hi ku ya hi Matsalwa. Loko muhehliwa a tlula a nantswa tilo a kaneta, vakulu va ta lava vumbhoni bya timbhoni timbirhi. Loko ku ri ni timbhoni timbirhi, ku nga leyi n’wi hehlaka ni leyi tiyisekisaka leswaku muhehliwa u n’wi xanisile n’wana kumbe u tshame a xanisa n’wana un’wana, vakulu va ta vumba komiti ya vuavanyisi. * Hambiloko ku nga ri na mbhoni ya vumbirhi, a swi vuli swona leswaku xihehlo xexo i mavunwa. Hambiloko ti nga ri kona timbhoni timbirhi leti nga tiyisekisaka leswaku muhehliwa u xanise n’wana hi swa masangu, vakulu va swi tiva leswaku swi nga ha endleka muhehliwa a endle xidyoho lexikulu lexi twiseke n’wana ni van’wana ku vava. Vakulu va ta ya emahlweni va seketela un’wana ni un’wana loyi a twisiweke ku vava. Ku engetela kwalaho, vakulu va ta tshama va xalamukile leswaku va sirhelela vandlha eka khombo leri nga ha vangiwaka hi munhu loyi a hehliwaka hi ku xanisa vana.—Mint. 20:28.

17-18. Hlamusela leswi komiti ya vuavanyisi yi swi endlaka.

 ¹⁷ Hi wihi ntirho wa huvo ya vuavanyisi evandlheni? Rito leri nge “vuavanyisi” a ri vuli swona leswaku vakulu va ta avanyisa kumbe ku humesa xigwevo xa leswaku muxanisi u fanele a xupuriwa hi valawuri va tiko hikwalaho ko tlula nawu wa tiko. Vakulu a va avanyisi eka ta nawu wa tiko, milandzu yo tlula nawu wa tiko va yi tshikela valawuri va tiko. (Rhom. 13:2-4; Tito 3:1) Kambe vakulu va teka xiboho xa loko swi fanerile leswaku munhu loyi a endleke xidyoho lexikulu a tama a ri xirho xa vandlha kumbe a susiwa.

¹⁸ Vakulu lava nga eka komiti ya vuavanyisi, va avanyisa etimhakeni ta vukhongeri ntsena. Va tirhisa Matsalwa ku vona loko muxanisi a hundzukile kumbe a nga hundzukanga. Loko a nga hundzukanga wa susiwa evandlheni ivi ku endliwa ni xitiviso xa leswaku a nga ha ri Mbhoni ya Yehovha. (1 Kor. 5:11-13) Loko a hundzuka u ta tama a ri xirho xa vandlha. Hambiswiritano, vakulu va ta n’wi tivisa leswaku a nge he  faneleki ku kuma malunghelo evandlheni, malembe yo tala kumbe vutomi bya yena hinkwabyo. Leswi vakulu va khathalaka hi vuhlayiseki bya vana, va nga lemukisa vatswari leswaku va tshama va veke vana va vona tihlo leswaku va nga weli emavokweni ya muxanisi. Loko vakulu va ri karhi va lemukisa vatswari a va fanelanga va boxa mavito ya lava twisiweke ku vava.

19-22. I yini leswi vatswari va faneleke va swi endla leswaku va sirhelela vana va vona? (Vona xifaniso xa xifunengeto.)

¹⁹ I vamani lava nga ni vutihlamuleri byo sirhelela vana leswaku va nga vavisiwi? I vatswari. * Vana i nyiko, “i ndzhaka leyi humaka eka Yehovha.” (Ps. 127:3) Yehovha u va nyike vutihlamuleri byo sirhelela nyiko yoleyo. I yini leswi u nga swi endlaka ku sirhelela vana va wena leswaku va nga vavisiwi?

²⁰ Xo sungula, tikarhatele ku tiva vuxokoxoko hi ta ku xanisiwa ka vana. Tiva muxaka wa vanhu lava xanisaka vana ni marhengu lama va ma tirhisaka ku va kanganyisa. Tshama u xalamukele swiyimo swa khombo. (Swiv. 22:3; 24:3) Tsundzuka leswaku hakanyingi, vaxanisi va vana i vanhu lava vana va va toloveleke naswona va va tshembaka.

²¹ Xa vumbirhi, endla leswaku vana va wena va nga chavi ku bula na wena. (Det. 6:6, 7) U fanele u rhiya ndleve loko vana va wena va vulavula. (Yak. 1:19) Tsundzuka leswaku hakanyingi, vana lava xanisiweke va chava ku mangala kumbe ku vulavula hi swona. N’wana a nga chava leswaku hambi o mangala a nge tshembiwi kumbe muxanisi a nga ha va a n’wi chavisile leswaku a nga pfuki a byele munhu. Loko u xiya leswaku ku ni leswi nga fambiki kahle hi n’wana, ringeta ku n’wi vutisa swivutiso hi musa kutani u rhiya ndleve loko a hlamula.

²² Xa vunharhu, dyondzisa vana va wena. Va dyondzise hi swa masangu hi ku ya hi malembe ya vona. Va dyondzise leswi va faneleke va swi vula kumbe ku swi endla loko munhu a ringeta ku va khomakhoma hi ndlela leyi nga riki yinene. Tirhisa rungula leri nhlengeletano ya Yehovha yi ri humeseke leswaku u kota ku sirhelela vana va wena.—Vona Bokisi leri nge “ Dyondza U Tlhela U Dyondzisa Vana Va Wena.”

23. Hi ku languta njhani ku xanisiwa ka vana hi swa masangu, naswona hi xihi xivutiso lexi nga ta hlamuriwa eka nhlokomhaka leyi landzelaka?

²³ Hina Timbhoni ta Yehovha, mhaka ya ku xanisiwa ka vana hi swa masangu hi yi teka ku ri xidyoho lexikulu lexi nyenyetsaka. Leswi hi kongomisiwaka hi nawu wa Kreste, a hi va sirheleli vaxanisi va vana eka vuyelo bya swidyoho swa vona. Kambe loko ku ri ni vamakwerhu lava tshameke va xanisiwa hi swa masangu, hi nga endla yini leswaku hi va pfuna? Nhlokomhaka leyi landzelaka yi ta hlamula xivutiso lexi.