1, 2. (a) Yesu u n’wi hlamule njhani Petro loko a n’wi byela leswaku a titsetselela? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni.) (b) Hikwalaho ka yini Yesu a n’wi hlamule hi ndlela yoleyo?

VADYONDZISIWA va Yesu a va nga swi tshembi leswi a va ri eku swi tweni. Yesu u va byele leswaku u ta xaniseka a tlhela a fa ku nga ri khale, kambe vona a va anakanya leswaku u ta pfuxa mfumo wa Israyele. Muapostola Petro u vulavule na yena a ku: “Titsetselele, Hosi; khombo leri ri nga ka ri nga ku weli nikatsongo.” Kambe Yesu u n’wi hlamule a ku: “Yana endzhaku ka mina, Sathana! U xikhunguvanyiso eka mina, hikuva a wu ehleketi miehleketo ya Xikwembu, kambe u ehleketa miehleketo ya vanhu.”—Mat. 16:21-23; Mint. 1:6.

² Hi marito wolawo, Yesu u kombise ku hambana exikarhi ka miehleketo ya Xikwembu ni miehleketo leyi humaka emisaveni leyi lawuriwaka hi Sathana. (1 Yoh. 5:19) Mavulavulelo ya Petro a ma kombisa moya wa misava wa ku rhandza ku titsetselela. Kambe Yesu a a swi tiva leswaku Tata wakwe a a nga ehleketi tano. A a swi tiva leswaku Xikwembu a xi lava leswaku a tiyisela maxangu ni rifu leswi a swi n’wi rindzile. Loko Yesu a hlamula Petro, u swi veke erivaleni leswaku u rhandza miehleketo ya Yehovha ku nga ri ya misava.

3. Hikwalaho ka yini swi tika ku ehleketa ku fana na Yehovha?

 ³ Ku vuriwa yini hi hina? Xana hina hi ehleketa ku fana ni Xikwembu kumbe ku fana ni misava? I ntiyiso leswaku se hi hanya hi ku landza leswi Xikwembu xi swi lavaka. Xana miehleketo ya hina yi njhani? Xana leswi hi swi anakanyaka ni mavonelo ya hina swi fambisana ni miehleketo ya Yehovha? Leswaku hi endla tano, swi lava hi kulula hi n’watseka. Kambe ku tswonga moya wa misava swi olovile swinene, hikwalaho ka leswi wu kumekaka hinkwako. (Efe. 2:2) Ku engetela kwalaho, mavonelo ya misava ma nga ku phasa hikwalaho ka leswi ma vonakaka ma vuyerisa. Hakunene, swa tika ku ehleketa ku fana na Yehovha kambe swa olova ku ehleketa ku fana ni misava.

4. (a) Xana ku ta endleka yini loko hi pfumelela ku lawuriwa hi moya wa misava? (b) Xihloko lexi xi ta hi pfuna njhani?

⁴ Loko hi pfumelela moya wa misava wu hi lawula, hi ta va vanhu lava nga khathaliki hi van’wana ni ku rhandza ku tilawula. (Mar. 7:21, 22) Hikwalaho ka sweswo, i swa nkoka ku va ni “miehleketo ya Xikwembu,” ku nga ri “miehleketo ya vanhu.” Xihloko lexi xi ta hi pfuna. Xi ta hi nyika swivangelo leswi kombaka leswaku ku va ni miehleketo ya Yehovha a swi hi tsoni swo karhi, kambe swa hi pfuna. Xi ta tlhela xi hi pfuna ku xiya ndlela yo papalataka ku lawuriwa hi miehleketo ya misava. Xihloko lexi landzelaka xi ta hi pfuna ku vona ndlela leyi hi nga vaka ni miehleketo ya Yehovha eka timhaka to hambanahambana leswaku hi ta anakanya ku fana na yena.

5. Hikwalaho ka yini van’wana va nga swi lavi leswaku munhu un’wana a lawula ndlela leyi va anakanyaka ha yona?

⁵ Vanhu van’wana a va swi lavi leswaku munhu un’wana a lawula ndlela leyi va anakanyaka ha yona. Va ri: “Ndzi tiendlela ku rhandza.” Kumbexana leswi va swi vulaka hileswaku va lava ku tiendlela swiboho nileswaku swi fanerile ku va va endla tano. A va lavi ku lawuriwa kumbe ku sindzisiwa leswaku va fana ni vanhu van’wana. *

6. (a) Hi wihi ntshunxeko lowu Yehovha a hi nyikeke wona? (b) Xana ntshunxeko lowu wu vula leswaku hi nga tiendlela ku rhandza?

⁶ Kambe ha tshemba leswaku loko hi ehleketa ku fana na Yehovha a swi vuli swona leswaku a hi nge he swi koti ku tiehleketelela kumbe ku tivulavulela. Hilaha swi vuriweke hakona eka 2 Vakorinto 3:17, “laha moya wa Yehovha wu nga kona, ku ni ntshunxeko.” Hi na ntshunxeko wo va ni vumunhu lebyi nga faniki. Hi nga hlawula ni ku endla leswi hi swi rhandzaka. Yehovha u hi vumbe tano. Kambe sweswo a swi vuli swona leswaku hi nga tiendlela ku rhandza. (Hlaya 1 Petro 2:16.) Loko swi ta eka timhaka ta leswo lulama ni leswo biha, Yehovha u lava leswaku hi kongomisiwa hi Rito rakwe. Xana ku endla swoleswo swi hi tsona swo karhi kumbe swa hi pfuna?

7, 8. Hikwalaho ka yini ku ehleketa ku fana na Yehovha swi nga hi tsoni swo karhi? Nyikela xikombiso.

⁷ Hi xikombiso, vatswari va ringeta hi matimba ku dyondzisa vana va vona mahanyelo lamanene. Va nga ha va dyondzisa ku tshembeka, ku gingiriteka ni ku khathala hi van’wana. Swoleswo a swi va tsoni swo karhi. Ku ri na sweswo, vatswari va le ku va pfuneni leswaku va ta va ni mahanyelo lamanene loko va kurile. Loko vana volavo va kula ivi va huma miti, va ta va va ntshunxekile ku tiendlela swiboho. Loko vo hanya hi leswi vatswari va vona va va dyondziseke swona, va ta tala ku endla swiboho leswi va nga  ta ka va nga tisoli ha swona. Hikwalaho ka sweswo, a va nge vi na wona maxangu ni mbitsi leswi vanhu va ngo tivangela.

⁸ Yehovha i mutswari lonene naswona u lava leswaku vana vakwe va va ni vutomi lebyinene. (Esa. 48:17, 18) Hikwalaho u hi nyika misinya ya milawu leyi kongomisaka ndlela leyi hi faneleke hi tikhoma ha yona ni ku khoma van’wana ha yona. Etimhakeni toleto u lava leswaku hi tekelela ndlela leyi a ehleketaka ha yona ni leswi nga swa nkoka eka yena. Swoleswo a swi hi siveli swo karhi, kambe swi hi pfuna leswaku hi antswisa ni ku ndlandlamuxa ndlela leyi hi ehleketaka ha yona. (Ps. 92:5; Swiv. 2:1-5; Esa. 55:9) Swi hi pfuna ni ku endla swiboho leswi nga ta hi endla leswaku hi tsaka hi tlhela hi va ni mahanyelo lamanene. (Ps. 1:2, 3) I ntiyiso, ku ehleketa ku fana na Yehovha i swinene naswona swa pfuna!

9, 10. Hi byihi vumbhoni lebyi kombaka leswaku mianakanyo ya Yehovha yi tlakuke ku tlula ya misava?

⁹ Xivangelo xin’wana lexi endlaka leswaku hi lava ku va ni miehleketo ya Yehovha hileswi miehleketo yakwe yi tlakukeke swinene ku tlula ya misava leyi. Vativi lava nga kona emisaveni va nyikele switsundzuxo mayelana ni mahanyelo, ku hanyisana endyangwini, ku va ni ntirho lowunene ni timhaka tin’wana ta vutomi. Swo tala swa leswi va swi vulaka a swi fambisani ni miehleketo ya Yehovha. Hi xikombiso, va tala ku khutaza vanhu leswaku va tivona va antswa ku tlula van’wana. Va vula leswaku a swi na mhaka loko vanhu va tikhoma hi ndlela yo biha eka timhaka ta masangu. Va tlhela va vula leswaku vanhu va nga dlaya vukati kumbe va hambana hambiloko swivangelo swa kona swi nga nyawuli, ntsena loko swi ta endla leswaku va tsaka. Switsundzuxo swo tano a swi fambisani ni Matsalwa. Kambe, xana switsundzuxo swo tano swa va pfuna vanhu namuntlha?

¹⁰ Yesu u te: “Vutlhari byi kombisiwa byi ri lebyi lulameke hi mintirho ya byona.” (Mat. 11:19) Vanhu va endle nhluvuko lowukulu loko swi ta eka timhaka ta thekinoloji. Hambiswiritano, va tsandzeka ku herisa swiphiqo leswi endlaka leswaku hi nga tsaki swo fana ni tinyimpi, xihlawuhlawu ni vugevenga. Vanhu va teka ku tikhoma hi ndlela yo biha eka timhaka ta masangu swi nga bihanga. Kambe vo tala va pfumela leswaku sweswo swi hahlula mindyangu, swi vanga mavabyi ni swiphiqo swin’wana. Kasi Vakreste lava tekelelaka mianakanyo ya Xikwembu va tiphina hi ku va ni mindyangu leyi tsakeke, rihanyo lerinene hikwalaho ka leswi va tikhomaka kahle ni ku va ni ku rhula ni vamakwavo emisaveni hinkwayo. (Esa. 2:4; Mint. 10:34, 35; 1 Kor. 6:9-11) Xana lebyi a hi vumbhoni lebyi nga erivaleni bya leswaku mianakanyo ya Yehovha yi tlakukile swinene ku tlula ya misava?

11. Xana Muxe a a kongomisiwa hi mianakanyo ya mani, naswona vuyelo byi ve byihi?

¹¹ Vagandzeri va Yehovha lava ku vulavuriwaka ha vona eBibeleni va swi xiyile leswaku mianakanyo ya Yehovha yi tlakukile swinene. Hi xikombiso, hambileswi Muxe a a dyondzisiwe “vutlhari hinkwabyo bya Vaegipta,” u kombele Xikwembu leswaku xi n’wi nyika “mbilu ya vutlhari.” (Mint. 7:22; Ps. 90:12) U tlhele a khongela eka Yehovha a ku: “Ndzi kombela u ndzi tivisa tindlela ta wena.” (Eks. 33:13) Yehovha u tirhise Muxe leswaku a endla ntirho wakwe hikwalaho ka leswi Muxe a a kongomisiwa hi mianakanyo ya Yehovha naswona u n’wi katekisile hi ku n’wi vula wanuna loyi a a ri na ripfumelo eMatsalweni.—Hev. 11:24-27.

12. Muapostola Pawulo a a kongomisiwa hi yini loko a endla swiboho?

¹² Muapostola Pawulo a a tlharihile naswona a a dyondzekile, a a kota ku vulavula tindzimi timbirhi kumbe ku tlula. (Mint. 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Kambe loko swi ta eka timhaka leti ku nga riki na nawu wo karhi, a a nga landzeli  vutlhari bya misava. Swiboho swakwe a swi sekeriwe eMatsalweni. (Hlaya Mintirho 17:2; 1 Vakorinto 2:6, 7, 13.) Hikwalaho ka sweswo, Pawulo u tirhele Xikwembu a tsakile a langutele hakelo yakwe leyi nga heriki.—2 Tim. 4:8.

13. I mani loyi a nga na vutihlamuleri byo hi pfuna leswaku hi va ni miehleketo yo fana na Yehovha?

¹³ Swi le rivaleni leswaku miehleketo ya Xikwembu yi tlakuke ku tlula ya vanhu va misava leyi. Swi ta hi fambela kahle naswona hi ta tsaka loko hi endla swilo hi ku kongomisiwa hi mianakanyo ya Xikwembu. Kambe Yehovha a nga hi sindzisi leswaku hi endla tano. “Hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” hambi ku ri vakulu a va yi lawuli mianakanyo ya vanhu va Xikwembu. (Mat. 24:45; 2 Kor. 1:24) Kambe i vutihlamuleri bya Mukreste ha un’we leswaku a va ni miehleketo yo fana ni ya Xikwembu. Xana hi nga swi endlisa ku yini swoleswo?

14, 15. (a) Hi fanele hi anakanyisisa hi yini leswaku hi ta kota ku anakanya ku fana na Yehovha? (b) Hi ku pfuniwa hi Varhoma 12:2, hikwalaho ka yini hi fanele hi papalata ku ehleketa ku fana ni vanhu va misava leyi? Nyikela xikombiso.

¹⁴ Eka Varhoma 12:2, hi nyikiwa ndzayo leyi nge: “Tshikani ku titwananisa ni mafambiselo lawa ya swilo, kambe mi hundzuka hi ku hundzula mianakanyo ya n’wina, leswaku mi ta tiyiseka hi ku rhandza ka Xikwembu loku nga kunene ni loku amukelekaka ni loku hetisekeke.” Marito wolawo lama huhuteriweke ma kombisa leswaku hi nga swi kota ku ehleketa ku fana ni Xikwembu ku nga khathariseki nkucetelo lowu a hi ri na wona loko hi nga si dyondza Bibele. Ndlela leyi hi ehleketaka ha yona yi nga kuceteriwa hi mikhuva leyi hi tswariweke na yona ni leswi nga tshama swi hi humelela. Kambe hi nga swi kota ku cinca. Kambe leswaku hi cinca swi titshege hi leswi hi tshamelaka ku ehleketa ha swona. Loko hi anakanyisisa hi tindlela ta Yehovha, hi ta swi vona leswaku i tinene. Kutani swi ta ya swi hi olovela ku anakanya ku fana na yena.

¹⁵ Kambe, leswaku hi kota ku anakanya ku fana na Yehovha, hi fanele hi “[tshika] ku titwananisa ni mafambiselo lawa ya swilo.” Leswi swi vula leswaku hi fanele hi tshika ku hlalela, ku hlaya ni ku yingisela nchumu wun’wana ni wun’wana lowu nga fambisaniki ni mianakanyo ya Xikwembu. Leswi swi nga ha fanisiwa ni swakudya. Munhu a nga sungula ku dya swakudya leswi nga ni rihanyo leswaku a antswisa rihanyo rakwe. Kambe xana swi ta n’wi pfuna yini loko hi hala tlhelo a dya swakudya swo bola? Swi tano na hi hina, a swi nge hi pfuni nchumu ku dyondza hi miehleketo ya Yehovha kambe hi hala tlhelo hi pfumelela misava yi thyakisa miehleketo ya hina.

16. Hi fanele hi tisirhelela eka yini?

¹⁶ Xana hi nga swi kota ku papalata ndlela leyi vanhu va misava leyi va ehleketaka ha yona hi ku helela? Doo, hikuva hi hanya na vona. A hi nge swi koti ku balekela man’wana ya mavonelo ya vona. (1 Kor. 5:9, 10) Loko hi ri eku chumayeleni hi hlangana ni vanhu lava nga ni mavonelo lama hoxeke. Kambe laha swi nga kotekiki ku papalata vanhu va mavonelo yo tano, a hi nge ma amukeli kumbe hi ma seketela. Ku fana na Yesu hi fanele hi hatlisela ku bakanya mianakanyo leyi tsakisaka Sathana. Nakambe hi nga swi kota ku tisirhelela eka ndlela leyi vanhu va misava leyi va anakanyaka ha yona hi ku papalata ku tihlanganisa na vona swi nga bohi.—Hlaya Swivuriso 4:23.

17. Hi swihi swilo leswi hi faneleke hi swi papalata leswaku hi nga vi ni miehleketo ya vanhu va misava leyi?

¹⁷ Hi xikombiso, hi fanele hi va ni vuxiyaxiya loko hi hlawula vanghana. Bibele yi hi tsundzuxa leswaku loko hi va ni vanghana lava nga gandzeriki Yehovha, hi ta sungula ku ehleketa ku fana na vona. (Swiv. 13:20; 1 Kor. 15:12, 32, 33) Nakambe hi fanele hi va ni vuxiyaxiya loko hi hlawula vuhungasi. Loko hi papalata  vuhungasi lebyi kucetelaka ku tshemba leswaku vutomi byi lo tiendlekela (evolution), lebyi nga ni madzolonga kumbe ku tikhoma ko biha hi timhaka ta masangu, a hi nge thyakisi miehleketo ya hina hi swilo leswi “lwisanaka ni vutivi bya Xikwembu.”—2 Kor. 10:5.

18, 19. (a) Hikwalaho ka yini hi fanele hi xalamukela mavonelo ya misava leyi, lama taka hi tindlela leti tumbeleke? (b) Hi swihi swivutiso leswi hi faneleke hi tivutisa swona naswona hikwalaho ka yini hi fanele hi tivutisa swona?

¹⁸ Hi endla kahle loko hi xiya ni ku bakanya mianakanyo ya misava hambiloko yi ta hi tindlela leti tumbeleke. Hi xikombiso, xiviko xa mahungu xi nga ha ta hi ndlela leyi nga riki erivaleni leswaku xi seketela vonelo ro karhi ra tipolitiki. Switori swin’wana leswi rhandziwaka swi khutaza vanhu leswaku va lwela ku fikelela tipakani ta vona ni ku humelela. Tifilimi ni tibuku tin’wana ti khutaza moya wa ku va munhu a tirhandza ngopfu ni ku rhandza ndyangu wakwe ku tlula hinkwaswo, naswona ti swi endla swi vonaka swi twala, swi tsakisa ni ku va swinene. Mavonelo yo tano ma hambana ni leswi Matsalwa ma swi vulaka, leswaku swi ta hi fambela kahle loko hina swin’we ni mindyangu ya hina hi rhandza Yehovha ku tlula swilo hinkwaswo. (Mat. 22:36-39) Switori swin’wana swa vana leswi vonakaka swi nga bihanga swi nga ha va dyondzisa hi ndlela leyi tumbeleke leswaku va vona swi nga ri nchumu ku tikhoma hi ndlela yo biha hi timhaka ta masangu.

¹⁹ Leswi a swi vuli swona leswaku swi hoxile ku tiphina hi vuhungasi lebyi baseke. Kambe hi ta va hi endla kahle loko hi tivutisa leswi: ‘Xana ha yi xiya minkucetelo ya misava hambiloko yi ta hi tindlela leti nga riki erivaleni? Loko swi ta eka tibuku ni minongonoko leyi nga ni minkucetelo leyi tumbeleke, xana ha yi papalata ni ku dyondzisa vana va hina leswaku va fambela ekule na yona? Xana hi tirhisa ndlela ya Yehovha leswaku hi lwisana ni mikhuva ya misava leyi vana va hina va yi twaka ni ku yi vona?’ Loko hi xiya ku hambana eka ku anakanya ku fana ni Xikwembu ni vanhu va misava leyi hi ta papalata ku “titwananisa ni mafambiselo lawa ya swilo.”

20. I yini leswi nga ta kombisa leswaku hi lawuriwa hi Xikwembu kumbe hi misava?

²⁰ Tsundzuka, hi nga lawuriwa hi Yehovha kumbe hi misava ya Sathana. Xana hi lawuriwa hi mani? Nhlamulo yi titshege hileswaku hi pfumela ku dyondzisiwa hi mani. Loko hi pfumela ku dyondzisiwa hi misava hi ta anakanya ni ku tikhoma ku fana ni vanhu va misava leyi. Hikwalaho i swa nkoka leswaku hi va ni vukheta eka leswi hi tshamelaka ku anakanyisisa ha swona.

21. I mhaka yihi ya nkoka leyi hi nga ta dyondza ha yona eka xihloko lexi landzelaka?

²¹ Hilaha swi boxiweke hakona eku sunguleni, leswaku hi anakanya ku fana na Yehovha a hi nge papalati swilo leswi thyakisaka miehleketo ya hina ntsena. Hi ta tlhela hi tiwundla hi Rito ra Xikwembu ni ku tirhisa leswi hi swi dyondzaka. Eka xihloko lexi landzelaka hi ta dyondza ndlela leyi hi nga swi endlaka ha yona sweswo.