1-2. (a) Hikwalaho ka yini ku ta ka Armagedoni ku ri mahungu yo tsakisa eka vanhu? (b) Hi ta hlamula swivutiso swihi eka nhlokomhaka leyi?

VANHU van’wana loko va twa hi rito leri nge, Armagedoni va ehleketa hi nyimpi ya nyutliya kumbe timhangu ta ntumbuluko. Ku hambana ni sweswo, leswi Bibele yi swi vulaka mayelana ni Armagedoni i mahungu lamanene lama nga ta tsakisa vanhu! (Nhlav. 1:3) Nyimpi ya Armagedoni a yi teli ku ta herisa vanhu kambe yi tela ku ta va ponisa! Hi ndlela yihi?

² Bibele yi kombisa leswaku nyimpi ya Armagedoni yi ta ponisa vanhu hi ku herisa mifumo ya vanhu. Nyimpi yoleyo yi ta herisa vanhu vo biha yi siya lavo lulama. Yi ta ponisa vanhu hi ku sirhelela pulanete ya hina leswaku yi nga onhiwi. (Nhlav. 11:18) Leswaku hi ta yi twisisa kahle dyondzo leyi, a hi kambisiseni swivutiso swa mune leswi nge: I yini Armagedoni? Ku ta endleka yini loko Armagedoni yi nga si fika? I yini lexi nga ta endla leswaku u ponisiwa hi nkarhi wa Armagedoni? Hi nga endla yini leswaku hi tshama hi tshembekile leswi Armagedoni yi tshineleke?

3. (a) Rito leri nge “Armagedoni” ri vula yini? (b) Hi ku ya hi Nhlavutelo 16:14 na 16, hi swi tiva njhani leswaku Armagedoni a hi ndhawu ya xiviri?

³ Hlaya Nhlavutelo 16:14 na 16. Rito leri nge “Armagedoni” ri humelela kan’we eMatsalweni naswona ri huma eka xiga xa Xiheveru lexi vulaka Ntshava ya Megido. (Nhlav. 16:16) Megido a ku ri muti wun’wana wa le Israyele wa khale. (Yox. 17:11) Kambe Armagedoni leyi ku vulavuriwaka ha yona eBibeleni, a hi ndhawu yo karhi. Rito leri ri vula nkarhi lowu tihosi ta “misava hinkwayo leyi akiweke,” ti nga ta hlengeletana leswaku ti lwisana na Yehovha. (Nhlav. 16:14) Hambiswiritano, eka nhlokomhaka leyi rito leri nge “Armagedoni” hi ta pfa hi ri tirhisela ku vula nyimpi leyi nga ta va kona endzhakunyana ka ku hlengeletana ka tihosi ta misava. Hi swi tiva njhani leswaku Armagedoni  a hi ndhawu ya xiviri? Xo sungula, a yi kona ntshava leyi vuriwaka Megido. Xa vumbirhi, muti wa Megido i wutsongo ngopfu lerova ‘tihosi ta misava hinkwayo leyi akiweke’ ni mavuthu ya tona swin’we ni matlhari ya tona a swi nge ringani eka wona. Xa vunharhu, hilaha hi nga ta swi vona hakona eka nhlokomhaka leyi, nyimpi ya Armagedoni yi ta sungula loko ‘tihosi’ ta misava ti hlasela vanhu va Xikwembu emisaveni hinkwayo.

4. Hikwalaho ka yini Xikwembu xi tirhisa rito Armagedoni loko xi vulavula hi nyimpi ya xona leyikulu yo hetelela?

⁴ Hikwalaho ka yini Xikwembu xi tirhisa rito leri fambisanaka na Megido loko xi vulavula hi nyimpi ya xona leyikulu yo hetelela? Megido ni nkova wa Yizriyele hi laha tinyimpi to tala a ti lweriwa kona. Mikarhi yin’wana Yehovha a a pfuna vanhu vakwe etinyimpini teto. Hi xikombiso, “ekusuhi ni mati ya Megido,” Xikwembu xi pfune Baraka Muavanyisi wa Vaisrayele leswaku a hlula mavuthu ya Vakanana lawa a ma rhangeriwe hi Sisera. Baraka ni muprofeta wa xisati Debora va khense Yehovha hileswi hi singita va hluleke Sisera. Va yimbelele va ku: “Tinyeleti ti lwe ti ri etilweni, ti lwe na Sisera . . . Xinambyana xa Kixoni xi ti khukhurile.”—Vaav. 5:19-21.

5. Hi wihi nchumu wa nkoka lowu nyimpi ya Armagedoni yi nga ta hambana ha wona ni nyimpi leyi lwiweke hi Baraka?

⁵ Risimu ra Baraka na Debora ri gimete hi marito lama nge: “Xisweswo valala va wena hinkwavo a va love, wena Yehovha, naswona varhandziwa va wena a va fane ni loko dyambu ri huma hi matimba ya rona.” (Vaav. 5:31) Hilaha ku fanaka, valala va Xikwembu va ta lova hi nkarhi wa Armagedoni kambe lava rhandzaka Xikwembu va ta ponisiwa. Kambe ku ni nchumu wa nkoka lowu tinyimpi letimbirhi ti hambanaka ha wona. Hi nkarhi wa Armagedoni, vanhu va Xikwembu a va nge lwi. Va ta va va nga ri na matlhari! Va ta va ni “matimba” hileswi va nga taka va nga chavi naswona va titshegeke hi Yehovha ni mavuthu yakwe ya le tilweni.—Esa. 30:15; Nhlav. 19:11-15.

6. Yehovha u ta va hlula njhani valala vakwe hi nkarhi wa Armagedoni?

⁶ Yehovha u ta va hlula njhani valala vakwe hi nkarhi wa Armagedoni? A nga ha tirhisa tindlela to hambanahambana. Hi xikombiso, a nga ha tirhisa ku tsekatseka ka misava, xihangu ni ndlati. (Yobo 38:22, 23; Ezek. 38:19-22) A nga ha endla leswaku valala vakwe va dlayana hi xivona. (2 Tikr. 20:17, 22, 23) A nga ha tirhisa tintsumi takwe leswaku a dlaya vanhu vo biha. (Esa. 37:36) Ku nga khathariseki ndlela leyi Yehovha a nga ta yi tirhisa, u ta va hlula hi ku helela valala vakwe. Kambe u ta ponisa vanhu hinkwavo vo lulama.—Swiv. 3:25, 26.

7-8. (a) Hi ku ya hi 1 Vatesalonika 5:1-6, hi xihi xitiviso lexi nga tolovelekangiki lexi tihosi ta misava ti nga ta xi endla? (b) Hikwalaho ka yini xitiviso xexo ku ta va ku ri mavunwa ya rihlaza?

⁷ Xitiviso xa “ku rhula ni nsirhelelo” xi ta endliwa ku nga si fika “siku ra Yehovha.” (Hlaya 1 Vatesalonika 5:1-6.) Eka 1 Vatesalonika 5:2, “siku ra Yehovha” ri vula ‘nhlomulo lowukulu.’ (Nhlav. 7:14) Hi ta swi tiva njhani loko nhlomulo lowukulu se wu ri kwala nyongeni? Bibele yi hi byela hi xitiviso lexi nga tolovelekangiki lexi nga ta endliwa. Xitiviso xexo xi ta va xi kombisa leswaku nhlomulo lowukulu se wu fikile.

⁸ Xexo ku ta va ku ri xitiviso xa “ku rhula ni nsirhelelo” lexi ku profetiweke ha xona. Hikwalaho ka yini tihosi ta misava ti ta endla xitiviso xo tano? Xana vafundhisi va ta katseka? Kumbexana. Hambiswiritano, ha swi tiva leswaku xitiviso xexo xi ta va xi ri mavunwa lama humaka eka madimona. Xitiviso xexo xi ta va xi ri ni khombo hikuva xi ta endla vanhu va titwa va sirhelelekile, kasi koloko ku ta va ku sungula ka  nhlomulo lowukulu. Entiyisweni, “ndzoviso wa xitshuketa wu ta va wela hi xihatla kukotisa xitlhavi xa maxangu eka wansati la tikeke.” Ku ta endleka yini hi malandza yo tshembeka ya Yehovha? Na wona ma ta hlamala kambe ma ta va ma vambe ngoma.

9. Xana Xikwembu xi ta yi herisa njhani misava ya Sathana?

⁹ Yehovha a nge yi herisi hi nkarhi wun’we misava ya Sathana, ku fana ni leswi a swi endleke enkarhini wa Nowa. Ematshan’weni ya sweswo, u ta yi herisa hi swiphemu swimbirhi. U ta sungula hi ku lovisa Babilona Lonkulu, ku nga mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa. Hi nkarhi wa Armagedoni u ta herisa xiphemu lexi saleke ku katsa ni mifumo ya tipolitiki, mavuthu ya nyimpi ni swa mabindzu. Sweswi a hi kambisiseni swiphemu sweswo swimbirhi.

10. Hi ku ya hi Nhlavutelo 17:1, 6 na 18:24, hikwalaho ka yini Yehovha a ta lovisa Babilona Lonkulu?

¹⁰ “Ku avanyisiwa ka nghwavava leyikulu.” (Hlaya Nhlavutelo 17:1, 6; 18:24.) Babilona Lonkulu u thyakise vito ra Xikwembu. U dyondzise vanhu mavunwa hi Xikwembu. Ku fana ni wansati wa nghwavava, vukhongeri bya mavunwa a byi tshembekanga eka Yehovha naswona byi seketela mifumo ya misava. Byi tshikilela swirho swa byona ni ku swi dyelela. Nakambe byi dlaye vanhu vo tala ku katsa ni vagandzeri va Xikwembu. (Nhlav. 19:2) Yehovha u ta n’wi lovisa njhani Babilona Lonkulu?

11. I yini “Xivandzana xa muvala wa ribungu” naswona xi katseka njhani eku hetisiseni ka xikongomelo xa Xikwembu mayelana na Babilona Lonkulu?

¹¹ Yehovha u ta lovisa “nghwavava leyikulu” hi ku tirhisa “timhondzo ta khume” ta “xivandzana xa muvala wa ribungu.” Xivandzana xexo xo fanekisela xi yimela Nhlangano wa Matiko. Timhondzo ta khume ti yimela mifumo ya tipolitiki leyi seketelaka nhlangano wolowo. Hi nkarhi lowu Xikwembu xi wu vekeke, mifumo yoleyo ya tipolitiki yi ta lovisa Babilona Lonkulu. Mifumo yoleyo yi ta n’wi “hlakata ni ku [n’wi] swerisa” hi ku n’wi tekela rifuwo rakwe ni ku paluxa vuhomboloki byakwe. (Nhlav. 17:3, 16) Leswi a nga ta lovisiwa hi xitshuketa onge  hiloko a lovisiwe hi siku rin’we, vaseketeri vakwe va ta sala va tsemeke nhlana! Phela i khale a ri karhi a tibuma a ku: “Ndzi tshama ndzi ri hosi ya xisati, a ndzi noni, naswona a ndzi nge pfuki ndzi kolorile.”—Nhlav. 18:7, 8.

12. I yini lexi Yehovha a nga taka a nga ma pfumeleli matiko leswaku ma xi endla naswona hikwalaho ka yini?

¹² Yehovha a nge ma pfumeleli matiko leswaku ma lovisa vanhu vakwe. Hikuva va kote ku yimela vito rakwe hi xivindzi naswona va yingise xileriso xakwe xa leswaku va huma eBabilona Lonkulu. (Mint. 15:16, 17; Nhlav. 18:4) Nakambe va pfune vanhu leswaku va huma eka Babilona Lonkulu. Hikwalaho, malandza ya Yehovha a ma nge xi “[amukeli] xiphemu xa makhombo ya yena.” Hambiswiritano, ripfumelo ra wona ri ta ringiwa.

13. (a) I mani Gogo? (b) Hi ku ya hi Ezekiyele 38:2, 8, 9, i yini lexi nga ta endla Gogo a ya endhawini yo fanekisela leyi vuriwaka Armagedoni?

¹³ Nhlaselo wa Gogo. (Hlaya Ezekiyele 38:2, 8, 9.) Endzhaku ka ku lovisiwa ka mihlangano hinkwayo ya vukhongeri bya mavunwa, ku ta sala malandza ya Xikwembu ntsena. Hikwalaho, Sathana u ta dya makala. U ta humesa vukarhi byakwe hi ku tirhisa “marito . . . lama huhuteriweke lama nga basangiki,” leswaku a kucetela matiko ma hlasela malandza ya Yehovha. (Nhlav. 16:13, 14) Matiko wolowo lama hlanganeke ma vuriwa “Gogo wa tiko ra Magogo.” Loko matiko ma hlasela vanhu va Yehovha, ma ta va ma fike endhawini yo fanekisela leyi vuriwaka Armagedoni.—Nhlav. 16:16.

14. I yini leswi Gogo a nga ta swi xiya?

¹⁴ Gogo u ta titshega hi “voko ra nyama” ku nga mavuthu yakwe ya nyimpi. (2 Tikr. 32:8) Hina hi ta titshega hi Yehovha Xikwembu xa hina hambileswi matiko ma nga ta hi teka hi ri swiphukuphuku. Tsundzuka, swikwembu swa matimba swa Babilona Lonkulu swi tsandzekile ku n’wi ponisa eka “xivandzana” ni le ka “timhondzo ta khume”! (Nhlav. 17:16) Hikwalaho, Gogo u ta tibyela leswaku u ta hi lovisa hi ku olova. U ta hlasela vanhu va Yehovha ‘kukota mapapa, lama funengeteke tiko.’ (Ezek. 38:16) Kambe swi nga si ya kwihi, Gogo u ta swi  vona leswaku u tihoxe ekhombyeni. Gogo u ta swi xiya leswaku u lwa na Yehovha hilaha Faro a swi xiyeke hakona loko a ri eLwandle ro Tshuka.—Eks. 14:1-4; Ezek. 38:3, 4, 18, 21-23.

15. Hi tihi tindlela leti Kreste a nga ta ti tirhisa leswaku a hlula valala va Xikwembu?

¹⁵ Kreste ni mavuthu yakwe ya le tilweni va ta sirhelela vanhu va Xikwembu kutani va lovisa Gogo ni mavuthu yakwe. (Nhlav. 19:11, 14, 15) Kambe ku ta endleka yini hi Sathana, nala lonkulu wa Yehovha, loyi mavunwa yakwe ma endleke matiko ma ya eArmagedoni? Yesu u ta n’wi khoma swin’we ni madimona yakwe a va pfalela ekheleni ro enta ku ringana malembe ya gidi.—Nhlav. 20:1-3.

16. (a) Hi swi kombisa njhani leswaku hi ‘tiva Xikwembu’? (b) Ku tiva Yehovha swi ta hi pfuna njhani hi nkarhi wa Armagedoni?

¹⁶ Swi nga ri na mhaka ku hi ni nkarhi wo tanihi kwihi hi ri Timbhoni, leswaku hi ponisiwa hi nkarhi wa Armagedoni hi fanele hi kombisa ku hi ‘tiva Xikwembu’ naswona hi ‘yingisa mahungu lamanene malunghana ni Hosi ya hina Yesu.’ (2 Tes. 1:7-9) Hi ‘tiva Xikwembu’ loko hi tiva milawu ya xona, leswi xi swi rhandzaka ni leswi xi nga swi rhandziki. Nakambe hi kombisa leswaku ha xi tiva hi ku xi rhandza hi tlhela hi xi yingisa ni ku gandzela xona ntsena. (1 Yoh. 2:3-5; 5:3) Loko hi endla tano, hi ta va ni nkateko wo “tiviwa hi xona” leswi nga ta endla hi pona hi nkarhi wa Armagedoni! (1 Kor. 8:3) Njhani? Hikuva ku “tiviwa” hi Xikwembu swi vula ku rhandziwa hi xona.

17. Swi vula yini ku yingisa “mahungu lamanene malunghana ni Hosi ya hina Yesu”?

¹⁷ “Mahungu lamanene malunghana ni Hosi ya hina Yesu” ma katsa ntiyiso lowu nga eBibeleni lowu Yesu a wu dyondziseke. Hi yingisa mahungu lamanene loko hi hanya hi wona. Ku yingisa swi katsa ku rhangisa Mfumo evuton’wini bya hina, ku hanya hi milawu ya Xikwembu ni ku chumayela hi Mfumo wa xona. (Mat. 6:33; 24:14) Swi tlhela swi katsa ku seketela vamakwavo va Kreste lava totiweke loko va ri karhi  va endla ntirho wa vona wa nkoka swinene.—Mat. 25:31-40.

18. Vakreste lava totiweke va ta swi kombisa njhani leswaku va wu tlangela nseketelo lowu va kombiweke wona?

¹⁸ Ku nga ri khale malandza ya Xikwembu lama totiweke ma ta kombisa leswaku ma wu tlangela nseketelo lowu lava va “tinyimpfu tin’wana” va wu kombiseke. (Yoh. 10:16) Njhani? Loko nyimpi ya Armagedoni yi nga si sungula, hinkwavo lava 144 000 va ta va va ri etilweni naswona a va nge he fi. Va ta va xiphemu xa mavuthu ya le tilweni lama nga ta lovisa Gogo ni ku sirhelela “ntshungu lowukulu” wa tinyimpfu tin’wana. (Nhlav. 2:26, 27; 7:9, 10) Mayana nkateko lowu lava ntshungu lowukulu va nga ta va va tiphine ha wona hi ku seketela malandza ya Yehovha lama totiweke!

19-20. Hambiloko hi langutana ni swiphiqo, hi nga swi kota njhani ku tshama hi tshembekile tanihi leswi Armagedoni yi tshineleke?

¹⁹ Emasikwini lawa ya makumu, malandza yo tala ya Yehovha ma dya mbitsi ma xeva hi nhlomulo. Hambiswiritano, hi nga swi kota ku tiyisela hi tsakile. (Yak. 1:2-4) Lexi nga hi pfunaka i ku khongela hi mbilu hinkwayo nkarhi na nkarhi. (Luka 21:36) Hi fanele hi tlhela hi dyondza Rito ra Xikwembu siku ni siku, hi hlaya hi vuprofeta lebyi vulavulaka hi mikarhi ya hina ni ku anakanyisisa hi swona. (Ps. 77:12) Loko hi endla tano hi tlhela hi chumayela hi ku hiseka ensin’wini, ripfumelo ra hina ni ntshembo wa hina swi ta tiya!

²⁰ Ehleketa ndlela leyi u nga ta titwa ha yona loko Babilona Lonkulu a lovisiwile naswona Armagedoni yi hundzile! Nakambe, ehleketa ndlela leyi u nga ta tsaka ha yona hi nkarhi wolowo, loko vanhu hinkwavo va xixima vito ra Xikwembu ni mfanelo ya xona yo fuma! (Ezek. 38:23) Hakunene, Armagedoni i mahungu lamanene eka lava tivaka Xikwembu, lava yingisaka N’wana wa xona ni lava va nga ta tiyisela ku ya fika emakumu.—Mat. 24:13.