1. Muapostola Yohane a langutane na yini hi va 95 C.E.?

HI VA-95 C.E., muapostola Yohane a langutane ni xiyimo xo tika swinene. A a ri mukhalabye, loko a pfaleriwe exihlaleni xa Patmosi naswona kumbexana a ku ri yena ntsena muapostola loyi a sele. (Nhlav. 1:9) A a swi tiva leswaku a ku ri ni vakaneti lava a va hambukisa Vakreste va tlhela va vanga ku avana. Swi nga endleka a swi vonaka onge Vakreste va ntiyiso a va ta hela ku nga ri khale.—Yudha 4; Nhlav. 2:15, 20; 3:1, 17.

2. Hi ku ya hi Nhlavutelo 7:9-14, hi xihi xivono xo tsakisa xa vuprofeta lexi Yohane a xi voneke? (Vona xifaniso xa xifunengeto.)

² Hi nkarhi wolowo wa mangava, Yohane u vone xivono xo tsakisa xa vuprofeta. Eka xivono xexo, tintsumi ti byeriwa ku khoma timheho ta ndzoviso ta nhlomulo lowukulu ku kondza ku funghiwa ntlawa wa malandza. (Nhlav. 7:1-3) Ntlawa wolowo wu vumbiwa hi lava 144 000 lava nga ta fuma na Yesu etilweni. (Luka 12:32; Nhlav. 7:4) Endzhaku u vone ntlawa wun’wana lowukulu swinene lerova a hlamala a ku: “Waswivo!”—ku nga rito leri kombisaka ku hlamarisiwa hi ku vona nchumu lowu a wu nga wu rindzelanga. Xana Yohane u vone yini? U vone “ntshungu lowukulu, lowu a ku nga ri na munhu la kotaka ku wu hlaya, wu huma eka matiko hinkwawo ni tinyimba hinkwato ni vanhu hinkwavo ni tindzimi hinkwato, wu yime emahlweni ka xiluvelo ni le mahlweni ka Xinyimpfana.” (Hlaya Nhlavutelo 7:9-14.) Swi fanele swi n’wi tsakise ngopfu Yohane ku tiva hi ta ntshungu lowukulu lowu nga ta gandzela Xikwembu enkarhini lowu taka!

3. (a) Hikwalaho ka yini xivono xa Yohane xi fanele xi hi tiyisa ripfumelo? (b) Hi ta dyondza yini eka nhlokomhaka leyi?

³ Handle ko kanakana xivono xexo xi tiyise ripfumelo ra Yohane. Na hina xi fanele xi hi tiyisa ripfumelo swinene tanihi leswi hi hanyaka enkarhini wa ku hetisekaka ka xivono xexo. Se hi tivonele hi ya hina ku hlengeletiwa ka vanhu va timiliyoni lava nga ni  ntshembo wo pona nhlomulo lowukulu naswona va nga ta hanya hilaha ku nga heriki laha misaveni. Eka nhlokomhaka leyi, hi ta dyondza hi ndlela leyi eka malembe yo tlula 80 lama hundzeke, Yehovha a pfuneke malandza yakwe ma tiva ntshungu wolowo lowukulu. Hi ta tlhela hi bula hi swilo swimbirhi mayelana ni ntshungu wolowo: (1) vukulu bya wona (2) laha wu humaka kona. Swilo leswimbirhi swi ta tiyisa ripfumelo ra hinkwavo lava nga ni ntshembo wo va xiphemu xa ntlawa lowu.

4. Hi wihi ntiyiso wa Bibele lowu Vakreste va mavunwa va nga wu twisisiki, naswona Swichudeni swa Bibele a swi hambana njhani na vona?

⁴ Hi ntolovelo Vakreste va mavunwa a va wu dyondzisi ntiyiso wa Bibele wa leswaku siku rin’wana vanhu lava yingisaka va ta hanya hilaha ku nga heriki laha misaveni. (2 Kor. 4:3, 4) Vukhongeri byo tala lebyi tivulaka Vakreste byi dyondzisa leswaku vanhu hinkwavo lavanene loko va fa va ya hanya etilweni. Kambe, ntlawa lowutsongo wa Swichudeni swa Bibele lowu a wu kandziyisa Xihondzo xo Rindza ku sukela hi 1879 a wu nga dyondzisi swona sweswo. A wu swi twisisa leswaku Xikwembu xi ta endla misava yi va Paradeyisi naswona timiliyoni ta vanhu lava yingisaka ti ta hanya laha misaveni ku nga ri etilweni. Hambiswiritano, Swichudeni swa Bibele swi teke nkarhi ku swi twisisa kahle leswaku i vamani lava nga ta hanya laha misaveni.—Mat. 6:10.

5. I yini leswi Swichudeni swa Bibele a swi twisisa swona hi lava 144 000?

⁵ Swichudeni swa Bibele a swi ma twisisa matsalwa lama vulaka leswaku ku ni ntlawa wun’wana wa “lava xaviweke emisaveni” lava nga ta fuma na Yesu etilweni. (Nhlav. 14:3) Ntlawa wolowo a wu ta vumbiwa hi Vakreste lava hisekaka lava tinyiketeleke va 144 000, lava va tirheleke Xikwembu hi ku tshembeka loko va ha ri laha misaveni. Se lava ntshungu lowukulu ke?

6. I yini leswi Swichudeni swa Bibele a swi tshemba swona hi lava ntshungu lowukulu?

⁶ Exivonweni, Yohane u vone ntlawa wolowo “wu yime emahlweni ka xiluvelo ni le mahlweni ka Xinyimpfana.” (Nhlav. 7:9) Marito wolowo ma endle Swichudeni swa Bibele swi tshemba leswaku ntshungu lowukulu na wona wu ta ya hanya etilweni ku fana ni lava 144 000. Loko ku ri leswaku lava 144 000 ni ntshungu lowukulu a va ta ya hanya etilweni, Se a va ta va va hambana hi yini? Swichudeni swa Bibele a swi ehleketa leswaku ntshungu lowukulu i Vakreste lava a va nga tshembekanga kahle eka Xikwembu loko va ha ri laha misaveni, naswona van’wana va vona swi nga ha endleka ku ri lava va tikhomeke hi ndlela yo tenga etikerekeni. Swichudeni swa Bibele swi gimete hileswaku vanhu volavo a va ri na rona ripfumelo kambe a va nga hiseki swinene lerova va nga fuma na Yesu. Hikwalaho, leswi a va nga xi rhandzi ngopfu Xikwembu, loko va ri etilweni a va to yima emahlweni ka xiluvelo ntsena, a va nga ta tshama eswiluvelweni.

7. Hi ku ya hi Swichudeni swa Bibele, i vamani lava a va ta hanya laha misaveni hi nkarhi wa ku Fuma ka Kreste ka Gidi ra Malembe naswona a swi tshemba leswaku ku ta endleka yini hi malandza ya Xikwembu ya khale?

⁷ Kutani i vamani lava a va ta hanya laha misaveni? Swichudeni swa Bibele a swi tshemba leswaku endzhaku ka loko lava 144 000 ni lava ntshungu lowukulu va ye tilweni, vanhu van’wana va timiliyoni a va ta tiphina laha misaveni hi mikateko leyi nga ta va kona hi nkarhi wa ku Fuma ka Kreste ka Gidi ra Malembe. Swichudeni swa Bibele a swi ehleketa leswaku vanhu volavo va ta va va nga n’wi gandzeli Yehovha loko ku nga si sungula Mfumo wa Kreste wa Gidi ra Malembe. Kambe a swi ehleketa leswaku va ta dyondzisiwa tindlela ta Yehovha hi nkarhi wa ku Fuma ka Kreste ka Gidi ra Malembe. Endzhaku ka sweswo, lava nga ta yingisa a va ta kuma vutomi lebyi nga heriki laha misaveni kambe lava nga yingisiki a va ta lovisiwa. Nakambe Swichudeni swa Bibele a swi ehleketa leswaku van’wana lava  a va ta va “tihosana” emisaveni hi nkarhi wolowo, lava katsaka vavanuna va khale vo tshembeka lava nga fa Kreste a nga si ta laha misaveni, a va ta ya etilweni eku heleni ka ku Fuma ka Kreste ka Gidi ra Malembe.—Ps. 45:16.

8. Hi yihi mitlawa yinharhu leyi Swichudeni swa Bibele a swi ehleketa leswaku Xikwembu a xi ta yi katekisa?

⁸ Swichudeni swa Bibele a swi ehleketa leswaku a ku ri ni mitlawa yinharhu: (1) lava 144 000, lava nga ta fuma na Yesu etilweni; (2) ntshungu lowukulu wa Vakreste lava nga hisekiki ngopfu lava nga ta yima emahlweni ka xiluvelo xa Yesu etilweni; (3) ni vanhu va timiliyoni lava nga ta dyondzisiwa tindlela ta Xikwembu hi nkarhi wa ku Fuma ka Kreste ka Gidi ra Malembe. * Kambe hi ku famba ka nkarhi rivoningo ra ntiyiso ri ye ri khanya.—Swiv. 4:18.

9. (a) Xana, ntshungu lowukulu wu yima “emahlweni ka xiluvelo ni le mahlweni ka Xinyimpfana” hi ndlela yihi? (b) Hikwalaho ka yini matwisiselo lawa ya Nhlavutelo 7:9 ma twala kahle?

⁹ Hi 1935, swi twisisiwe kahle leswaku ntshungu lowukulu wa le xivonweni xa Yohane i vamani. Timbhoni ta Yehovha ti swi twisisile leswaku ntshungu lowukulu, a wu boheki ku ya etilweni leswaku wu kota ku yima “emahlweni ka xiluvelo ni le mahlweni ka Xinyimpfana.” Wu yima hi ndlela yo fanekisela. Hambileswi ntshungu lowukulu wu nga ta hanya laha misaveni, wu ta yima “emahlweni ka xiluvelo,” hi ku yingisa ni ku titsongahatela vuhosi bya Yehovha. (Esa. 66:1) Wu ta yima “mahlweni ka Xinyimpfana” hileswi wu pfumelaka leswaku Yesu u wu ferile. Hi laha ku fanaka eka Matewu 25:31, 32, ku vuriwa leswaku “matiko hinkwawo” ku katsa ni lavo homboloka ma “ta hlengeletiwa emahlweni” ka Yesu la tshameke exiluvelweni xakwe xo vangama. Swi le rivaleni leswaku matiko wolawo a ma le tilweni kambe ma kwala misaveni. Mhaka leyi yi twisiseka kahle. Yi swi veka erivaleni leswaku hi ku ya hi Bibele, ntshungu lowukulu a wu yi etilweni. I ntlawa wun’we ntsena lowu tshembisiwaka ku ya hanya etilweni hilaha ku nga heriki, ku nga lava 144 000 lava nga ta fuma na Yesu tanihi “tihosi emisaveni.”—Nhlav. 5:10.

10. Hikwalaho ka yini ntshungu lowukulu wu fanele wu dyondzisiwa ntiyiso ku nga si sungula ku Fuma ka Kreste ka Gidi ra Malembe?

¹⁰ Xisweswo ku sukela hi 1935, Timbhoni ta Yehovha ti swi twisisile leswaku ntshungu lowukulu wa le xivonweni xa Yohane wu vumbiwa hi ntlawa wa Vakreste vo tshembeka lava nga ni ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki laha misaveni. Leswaku wu ta pona nhlomulo lowukulu, ntshungu lowukulu wu fanele ku dyondzisiwa ntiyiso ku nga si sungula ku Fuma ka Kreste ka Gidi ra Malembe. Wu fanele wu va ni ripfumelo leri tiyeke leswaku wu ta “humelela loko [wu] balekela swilo leswi hinkwaswo leswi nga ta humelela” ku nga si fika ku Fuma ka Kreste ka Gidi ra Malembe.—Luka 21:34-36.

11. Ku nga va ku ri yini leswi a swi endla Swichudeni swin’wana swa Bibele swi ehleketa leswaku van’wana va ta ya etilweni endzhaku ka ku Fuma ka Kreste ka Gidi ra Malembe?

¹¹ Hikwalaho ka yini van’wana a va ehleketa leswaku vanhu van’wana lavanene a va ta ya hanya etilweni endzhaku ka ku Fuma ka Kreste ka Gidi ra Malembe? Sweswo a swi vuriwe khale eka Xihondzo xo Rindza xa February 15, 1913, xa Xinghezi. Kumbexana a va tivutisa leswaku ‘Swi ta njhani vavanuna vo tshembeka va le mikarhini ya khale va kuma ndzhaka yo hanya emisaveni kambe Vakreste lava a va nga hiseki va kuma nkateko wo ya etilweni?’ A va ehleketa tano hikuva hi xihoxo, a va tibyela leswaku: (1) ntshungu lowukulu a wu ta ya hanya etilweni (2) naswona ntshungu lowukulu a wu ta vumbiwa hi Vakreste lava a va nga hiseki ngopfu.

12-13. I yini leswi vatotiwa ni lava ntshungu lowukulu va swi tivaka hi mikateko leyi va nga ta yi kuma?

¹² Hambiswiritano, hilaha hi swi voneke hakona,  ku sukela hi 1935, Timbhoni ta Yehovha ti swi twisise kahle leswaku lava nga ta pona Armagedoni i ntshungu lowukulu wa le xivonweni xa Yohane. Wu ta va wu “[huma] enhlomulweni lowukulu” kona kwala misaveni naswona “wu huwelela hi rito lerikulu wu phikelela, wu ku: ‘Ku ponisiwa hi ku kolota Xikwembu xa hina, lexi tshameke exiluvelweni, ni le ka Xinyimpfana.’” (Nhlav. 7:10, 14) Ku tlula kwalaho, Matsalwa ma dyondzisa leswaku lava va pfuxeriwaka ku ya hanya etilweni va kuma “swilo swo antswa” ku tlula vavanuna vo tshembeka va le mikarhini ya Bibele. (Hev. 11:40) Ku sukela kwalaho, vamakwerhu va sungule ku rhamba vanhu hi ku hiseka leswaku va tirhela Yehovha va ri ni ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki laha misaveni.

¹³ Lava ntshungu lowukulu va tsaka hi ntshembo lowu va nga na wona. Va swi twisisa leswaku Yehovha hi yena a hlawulaka laha vagandzeri vakwe va nga ta n’wi tirhela va ri kona, etilweni kumbe laha misaveni. Vatotiwa ni ntshungu lowukulu va swi tiva leswaku va ta ponisiwa hi musa lowukulu wa Yehovha lowu a wu kombiseke hi ku rhuma Yesu Kreste leswaku a ta hi fela.—Rhom. 3:24.

14. Endzhaku ka 1935, hikwalaho ka yini vanhu vo tala a va kanakana leswaku vuprofeta lebyi vulavulaka hi ntshungu lowukulu byi ta hetiseka?

¹⁴ Endzhaku ka 1935, loko vanhu va Yehovha va swi twisise kahle leswaku ntshungu lowukulu i vamani, vo tala a va ha tivutisa leswaku swi ta endlekisa ku yini leswaku lava nga ni ntshembo wo hanya laha misaveni va va ntshungu lowukulu. Hi xikombiso, Ronald Parkin, a ri ni malembe ya 12 loko swi vekiwa erivaleni leswaku ntshungu lowukulu i vamani. U ri: “Enkarhini wolowo vahuweleri va Mfumo emisaveni hinkwayo a va ri 56 000 naswona kumbexana vo tala va vona a ku ri vatotiwa. Hikwalaho, mhaka ya ntshungu lowukulu a yi kanakanisa.”

15. Ku hlengeletiwa ka ntshungu lowukulu ku ye mahlweni hi ndlela yihi?

¹⁵ Hambiswiritano, eka malembe lama landzeleke, ku rhumeriwe varhumiwa ematikweni yo tala naswona nhlayo ya Timbhoni ta Yehovha yi ye emahlweni yi andza. Kutani hi 1968, vanhu va sungule ku dyondzisiwa Bibele hi ku tirhisa buku leyi nge, Ntiyiso Lowu Yisaka eVuton’wini Lebyi Nga Heriki. Leswi a yi hlamusela tidyondzo ta Bibele hi ndlela yo olova, yi koke vanhu vo tala. Ku nga si hela mune wa malembe, ku khuvuriwe vanhu vo tlula 500 000. Ku tlhele ku khuvuriwa vanhu van’wana va timiliyoni, tanihi leswi Kereke ya Khatoliki yi sunguleke ku hela matimba ematikweni man’wana ya le Amerika, nileswi ntirho wa hina a wu nga ha yirisiwanga ematikweni man’wana ya le Yuropa Vuxa ni le tindhawini tin’wana ta laha Afrika. (Esa. 60:22) Emalembeni ya sweswinyana, nhlengeletano ya  Yehovha yi humese switirhisiwa swin’wana swo tala ku pfuna vanhu va dyondza leswi Bibele yi swi dyondzisaka. Swi le rivaleni leswaku ntshungu lowukulu lowu sweswi wu tlulaka timiliyoni ta nhungu wu hlengeletiwile.

16. Lava ntshungu lowukulu va hlengeletiwa va huma kwihi?

¹⁶ Loko Yohane a tsala xivono xakwe u vule leswaku ntshungu lowukulu a wu ta huma eka “matiko hinkwawo ni tinyimba hinkwato ni vanhu hinkwavo ni tindzimi hinkwato.” Muprofeta Zakariya u profete leswi fanaka. U tsale a ku: “Emasikwini wolawo vavanuna va khume lava humaka eka tindzimi hinkwato ta matiko va ta khoma, ina, entiyisweni va ta khoma nguvu ya wanuna la nga Muyuda, va ku: ‘Hi ta famba na n’wina, hikuva hi swi twile leswaku Xikwembu xi na n’wina.’”—Zak. 8:23.

17. I yini leswi endliwaka ku pfuna vanhu va matiko hinkwawo ni tindzimi hinkwato?

¹⁷ Timbhoni ta Yehovha ta swi xiya leswaku ku ta hlengeletiwa vanhu va tindzimi hinkwato, ntsena loko mahungu lamanene ma chumayeriwa hi tindzimi to tala. Se hi ni malembe yo tlula 130 hi ri karhi hundzuluxa tibuku to dyondza Bibele, kambe sweswi hi hundzuluxela hi tindzimi to tala swinene ku tlula rini na rini. Swi le rivaleni leswaku Yehovha u endla masingita ya manguva lawa hi ku va a hlengeleta ntshungu  lowukulu lowu humaka eka matiko hinkwawo. Namuntlha, leswi tibuku to dyondza Bibele ti kumekaka hi tindzimi to tala swinene, ntshungu lowukulu wu gandzela Yehovha hi vun’we hambileswi wu humaka eka tindzimi to hambanahambana. Timbhoni ti dume hi ku rhandzana ni hi ku chumayela hi ku hiseka. Hakunene, sweswo swi tiyisa ripfumelo!—Mat. 24:14; Yoh. 13:35.

18. (a) Hi ku ya hi Esaya 46:10, 11, hikwalaho ka yini swi nga hi hlamarisi leswi Yehovha a hetisiseke vuprofeta lebyi vulavulaka hi ntshungu lowukulu? (b) Hikwalaho ka yini lava nga ni ntshembo wo hanya laha misaveni va nga titwi va tsoniwa swo karhi?

¹⁸ Byi hi tsakisa swinene vuprofeta lebyi vulavulaka hi ntshungu lowukulu! A swi hi hlamarisi leswi Yehovha a hetisiseke vuprofeta byebyo hi ndlela yo hlamarisa. (Hlaya Esaya 46:10, 11) Lava ntshungu lowukulu va tsaka hi ntshembo lowu Yehovha a va nyikeke wona. A va titwi va tsoniwa swo karhi hikwalaho ka leswi va nga totiwangiki hi moya wa Xikwembu leswaku va ya fuma na Yesu etilweni. Ematsalweni hi hlaya hi vavanuna ni vavasati va ripfumelo lava a va kongomisiwa hi moya lowo kwetsima; kambe a hi va ntlawa wa lava 144 000. Yohane Mukhuvuri hi un’wana wa vona. (Mat. 11:11) Davhida na yena hi un’wana wa vona. (Mint. 2:34) Vona swin’we ni van’wana vo tala va ta pfuxeriwa eparadeyisini laha misaveni. Hinkwavo ka vona ku katsa ni ntshungu lowukulu, va ta va ni nkarhi wo kombisa ku tshembeka ka vona eka Yehovha ni le ka vuhosi byakwe.

19. Xana ku hetiseka ka xivono xa Yohane ku swi kombisa njhani leswaku hi hanya emikarhini ya makumu?

¹⁹ I ro sungula Xikwembu xi hlengeleta vanhu vo tarisa xileswi, vo huma eka matiko hinkwawo leswaku va xi gandzela hi vun’we! Hambi hi ni ntshembo wo ya hanya etilweni kumbe wo hanya emisaveni, hi fanele hi pfuna vanhu vo tala leswaku na vona va va eka ntlawa wa ntshungu lowukulu wa “tinyimpfu tin’wana.” (Yoh. 10:16) Ku nga ri khale, Yehovha u ta tisa nhlomulo lowukulu lowu ku profetiweke ha wona, leswaku wu ta lovisa mimfumo ni vukhongeri leswi kayakayisaka vanhu. Wa nga vona njombo leyi nga ta kumiwa hi lava ntshungu lowukulu, yo tirhela Yehovha hilaha ku nga heriki emisaveni!—Nhlav. 7:14.