1. Yehovha u titwa njhani hi vanhu lava titsongahataka? Hlamusela.

YEHOVHA wa va rhandza vanhu lava titsongahataka naswona hi vona ntsena va nga va ka ni vuxaka lebyinene na yena. Kambe ‘lava titlakusaka, u va tivela ekule.’ (Ps. 138:6) Hinkwerhu hi lava ku tsakisa Yehovha naswona hi lava ku va ni vuxaka lebyinene na yena, hi swona leswi endlaka hi lava ku titsongahata.

2. Hi ta kambisisa yini eka nhlokomhaka leyi?

² Eka nhlokomhaka leyi, hi ta hlamula swivutiso swinharhu: (1) Swi vula yini ku titsongahata? (2) Hikwalaho ka yini hi fanele hi tikarhatela ku va ni moya wa ku titsongahata? (3) Hi swihi swiyimo leswi nga endlaka swi hi tikela ku titsongahata? Nhlokomhaka leyi yi ta hi pfuna ku vona leswaku loko hi titsongahata hi tsakisa Yehovha naswona ku vuyeriwa hina.—Swiv. 27:11; Esa. 48:17.

3. Swi vula yini ku titsongahata?

³ Ku titsongahata swi vula ku nga tikukumuxi ni ku nga titeki u antswa ku tlula van’wana. Hi ku ya hi Bibele, munhu loyi a titsongahataka a nga titeki a tlakukile eka Yehovha Xikwembu ni le ka vanhu van’wana. Munhu loyi a titsongahataka wa swi twisisa leswaku ku na leswi van’wana va n’wi tlulaka ha swona.—Filp. 2:3, 4.

4-5. Hi swi tiva njhani leswaku ku titsongahata ka xiviri a swi vuli ku va munhu wa ku miyela?

⁴ Vanhu van’wana va vonaka onge va titsongahata hileswi va miyeleke kumbe va nga ni tingana. Van’wana va xixima hikwalaho  ka leswi va dyondzisiweke va ha ri vatsongo. Kambe u nga kuma leswaku kahlekahle a va titsongahati nikatsongo. Hi ku famba ka nkarhi, loko u ya u va tiva u ta ma vona mavala ya vona.—Luka 6:45.

⁵ Hi hala tlhelo, lava nga ni xivindzi xo yimela timhaka, a swi vuli leswaku va tikukumuxa. (Yoh. 1:46, 47) Hambiswiritano, vanhu volavo a va fanelanga va titshemba ku tlula mpimo. Hi ri hinkwerhu, swi nga ri na mhaka leswaku hi ni tingana kumbe a hi na tona, hi fanele hi tikarhatela ku va ni moya wo titsongahata.

6. Hilaha 1 Vakorinto 15:10 yi vulaka hakona, hi nga dyondza yini eka muapostola Pawulo?

⁶ Muapostola Pawulo u hi vekele xikombiso lexinene. Yehovha u n’wi tirhise ngopfu leswaku a simeka mavandlha emadorobeni yo hambanahambana. Swi nga endleka a kume vuyelo byo tala swinene entirhweni wo chumayela ku tlula vaapostola hinkwavo va Yesu Kreste. Kambe Pawulo a nga titlakusanga eka vamakwavo. Hi ku titsongahata u te: “Hi mina lontsongo eka vaapostola, naswona a ndzi faneleki ku vuriwa muapostola, hikuva ndzi xanise vandlha ra Xikwembu.” (1 Kor. 15:9) Pawulo u vule leswaku u kote ku endla sweswo hinkwaswo hi ku pfuniwa hi Yehovha, ku nga ri hikwalaho ka vuswikoti bya yena n’wini. (Hlaya 1 Vakorinto 15:10.) Mayana xikombiso xonghasi xa ku titsongahata lexi Pawulo a xi vekeke eka papila leri a ri tsaleleke Vakorinto hambileswi van’wana evandlheni rero a va ti vona va antswa ku n’wi tlula.—2 Kor. 10:10.

7. Vamakwerhu van’wana lava nhlengeletano yi va tirhisaka ngopfu emikarhini ya hina va swi kombisa njhani leswaku va titsongahata? Vula xikombiso.

⁷ Mhaka ya vutomi ya Makwerhu Karl F. Klein loyi a a ri xirho xa Huvo leyi Fumaka, yi tiyise vamakwerhu vo tala. Eka mhaka ya vutomi byakwe, Makwerhu Klein u vulavule hi swihoxo leswi a swi endleke. Hi xikombiso, loko a ringeta ku chumayela hi yindlu ni yindlu hi 1922, u  kume leswaku swa n’wi tikela, u nambe a tshika ku chumayela hi yindlu ni yindlu ku ringana malembe mambirhi. Hi ku famba ka nkarhi loko se a tirha eBethele, u hete masikunyana a tsuvile endzhaku ko nyikiwa ndzayo. Nakambe u tshame a hlangana nhloko swa xinkarhana. Hambiswiritano, u tiphinile swinene hi ku endla mitirho yo hambanahambana enhlengeletanweni ya Yehovha. Hakunene a swi lava ku titsongahata ku va makwerhu loyi nhlengeletano yi n’wi tirhiseke ngopfu a vulavula hi swihoxo leswi a swi endleke! Vamakwerhu vo tala loko va tsundzuka Makwerhu Klein, va n’wi tsundzuka hi rungula ro tshembeka leri a ri vuleke eka mhaka ya vutomi byakwe. *

8. 1 Petro 5:6 yi hi pfuna njhani ku tiva leswaku loko hi titsongahata hi tsakisa Yehovha?

⁸ Lexi endlaka hi tikarhatela ku titsongahata hi leswi hi lavaka ku tsakisa Yehovha. Muapostola Petro u yi veke erivaleni mhaka leyi. (Hlaya 1 Petro 5:6.) Loko buku leyi nge, “Tana U Va Mulandzeri Wa Mina” yi vulavula hi leswi Petro a swi vuleke, yi ri: “Ku tikukumuxa ku fana ni chefu. Loko ho ku tshika ku hi nghena embilwini ku ta hi vavisa. Ku tikukumuxa ku nga endla munhu la nga ni nyiko leyinene a sala a ri la nga pfuniki nchumu eka Xikwembu. Hi hala tlhelo, ku titsongahata ku nga hi endla hi va vanhu va risima swinene eka Yehovha. . . . [U] ta . . . ku nyika hakelo loko na wena u titsongahata.” * Onge hi nga tikarhatela ku tsakisa Yehovha!—Swiv. 23:15.

9. Ku titsongahata swi ta endla leswaku vanhu va hi rhandza hi ndlela yihi?

⁹ Loko hi titsongahata a ho tsakisa Yehovha ntsena, na hina ha vuyeriwa swinene. Ku titsongahata swi endla vanhu va hi rhandza. Leswaku u yi twisisa kahle mhaka leyi, ehleketa hi vanhu lava u hetaka nkarhi wo tala u ri na vona. (Mat. 7:12) Vo tala va hina a hi swi rhandzi ku heta nkarhi wo tala ni vanhu lava mikarhi hinkwayo va lavaka leswaku swilo swi endliwa hi ndlela ya vona naswona va nga laviki ku tsundzuxiwa. Kambe ha phyuphya loko hi ri ni vamakwerhu lava hi ‘kombisaka ntlhaveko wa xinakulobye, xinakulobye xa vumakwerhu, ntsetselelo lowukulu va tlhela va titsongahata.’ (1 Pet. 3:8) Tanihi leswi hi rhandzaka vanhu lava titsongahataka, swi vula leswaku loko hi titsongahata na hina va ta hi rhandza.

10. Ku titsongahata swi hi pfuna leswaku hi va ni langutelo lerinene hi ndlela yihi?

¹⁰ Ku titsongahata swi endla hi va ni langutelo  lerinene. Ku vula ntiyiso, mikarhi yin’wana hi pfa hi vona vanhu va nga khomiwi kahle. Hosi yo tlhariha, Solomoni u te: “Ndzi vone malandza ma gade tihanci kambe tihosana ti famba ehansi kukota malandza.” (Ekl. 10:7) Mikarhi yin’wana vanhu lava nga ni vuswikoti eka swilo swo karhi a va bumabumeriwi. Kambe lava nga riki na vuswikoti va bumabumeriwa swinene. Hambiswiritano, Solomoni u vule leswaku i vutlhari ku va ni langutelo lerinene ematshan’weni yo vilerisiwa hi swilo swo biha leswi endlekaka. (Ekl. 6:9) Loko hi titsongahata, swi ta hi olovela ku amukela ndlela leyi swilo swi fambaka ha yona hambiloko swi nga hi tsakisi.

11. Hi fanele hi endla yini loko hi nyikiwa ndzayo?

¹¹ Siku ni siku hi pfulekeriwa hi nkarhi wo kombisa leswaku ha titsongahata. Xiya swikombiso swi nga ri swingani. Loko hi nyikiwa ndzayo. Hi fanele hi tsundzuka leswaku loko munhu a hi nyika ndzayo, swi nga endleka hi endle xihoxo handle ko swi xiya. Eka xiyimo xo tano, swi nga ha hi tikela ku amukela ndzayo. Hi nga sungula ku xopaxopa munhu loyi a hi nyikeke ndzayo yoleyo kumbe ndlela leyi a vulavuleke na hina ha yona. Kambe loko hi titsongahata hi ta yi amukela hi mbilu yo basa.

12. Hi ku ya hi Swivuriso 27:5, 6, hikwalaho ka yini hi fanele hi tlangela loko hi nyikiwa ndzayo? Hlamusela.

¹² Munhu wa ku titsongahata wa tlangela loko a tsundzuxiwa. Hi xikombiso: A hi nge u le tidyondzweni naswona endzhaku ko vulavula ni vamakwerhu vo hlaya, un’wana wa vona u ku kokela etlhelo kutani a ku byela leswaku ku namarhele swakudya emenweni ya wena. Swi nga ha ku khomisa tingana sweswo. Kambe a swi kanakanisi leswaku u ta n’wi khensa hi leswi a ku byeleke. Entiyisweni u nga ha navela onge loko un’wana a ku byele khale! Hilaha ku fanaka, hi ku titsongahata hi fanele hi tlangela loko makwerhu wo karhi a kanya xivindzi a hi nyika ndzayo. Swi vula leswaku makwerhu yoloye i munghana wa xiviri, ku nga ri nala wa hina.—Hlaya Swivuriso 27:5, 6; Gal. 4:16.

13. Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha titsongahata loko van’wana va nyikiwa vutihlamuleri lebyi engetelekeke entirhweni wa Yehovha?

¹³ Loko van’wana va nyikiwa vutihlamuleri lebyi engetelekeke entirhweni wa Yehovha. Jason loyi a nga nkulu, u ri: “Loko ndzi vona van’wana va nyikiwa vutihlamuleri lebyi engetelekeke, ndza tivutisa leswaku hikwalaho ka yini mina ndzi nga nyikiwi.” Xana u tshame u titwa hi ndlela leyi fanaka? A swi bihanga ku tikarhatela ku kuma vutihlamuleri lebyi engetelekeke entirhweni wa Yehovha. (1 Tim. 3:1) Kambe, hi fanele hi tivonela eka leswi hi swi ehleketaka. Handle ka swona, hi nga tikuma hi ngheniwe hi  moya wa ku tikukumuxa. Hi xikombiso, makwerhu un’wana a nga ha sungula ku ehleketa leswaku hi yena ntsena loyi a fanelekaka kahle ku endla swiavelo swo karhi evandlheni. Kumbe makwerhu waxisati a nga ha tibyela leswi, ‘Nuna wa mina a nga xi endla kahle xiavelo lexi ku tlula makwerhu luya!’ Kambe loko hi titsongahata, hi ta wu papalata hi ku helela moya wo tano wa ku tikukumuxa.

14. Hi nga dyondza yini eka ndlela leyi Muxe a anguleke ha yona loko van’wana va nyikiwa vutihlamuleri?

¹⁴ Hi nga dyondza swo tala eka ndlela leyi Muxe a anguleke ha yona loko van’wana va nyikiwa vutihlamuleri. Muxe a byi tlangela swinene vutihlamuleri lebyi a nyikiwe byona byo rhangela tiko ra Israyele. Xana u angule njhani loko Yehovha a hlawula vanhu van’wana leswaku va n’wi pfuna eka ntirho lowu a wu endla? A nga vanga na mavondzo. (Tinhl. 11:24-29) Hi ku titsongahata, u pfumelele vanhu van’wana va n’wi pfuna eka ntirho lowu a a wu endla wa ku avanyisa vanhu. (Eks. 18:13-24) Leswi swi endle leswaku Vaisrayele va hatla va kuma mpfuno loko va lava ku pfuniwa. Swi le rivaleni leswaku Muxe a a rhangisa swilaveko swa vanhu ku tlula vutihlamuleri lebyi a ri na byona. Mayana xikombiso lexinene swonghasi lexi a hi vekeleke xona! Loko hi lava ku tirhisiwa hi Yehovha, ku titsongahata i swa nkoka swinene ku tlula vuswikoti lebyi hi nga na byona. Hambileswi ‘Yehovha a tlakukeke, wa n’wi vona la titsongahataka.’—Ps. 138:6.

15. Hi kwihi ku cinca ka swiyimo loku vamakwerhu vo tala va langutaneke na kona?

¹⁵ Loko swiyimo swa hina swi cinca. Emalembeni lama ha ku hundzaka, vamakwerhu vo tala va cinciwile eka swiavelo leswi a va ri ni malembe yo tala va tiphina ha swona. Hi xikombiso, hi 2014 valanguteri va swifundzha ni vasati va vona va nyikiwe swiavelo swin’wana. Hi lembe rero, ku tlhele ku tivisiwa leswaku valanguteri va muganga va ta tshika ku endla ntirho wa vona loko va fika eka malembe ya 70. Nakambe vamakwerhu lava nga ni malembe ya 80 ku ya  ehenhla, a va nge he vi vahlanganisi va huvo ya vakulu. Eka malembe ma nga ri mangani lama ha ku hundzaka, vamakwerhu vo tala lava a va tirha eBethele va nyikiwe swiavelo swo ya tirha ensin’wini. Van’wana va boheke ku tshika swiavelo swa vona eka ntirho wo hlawuleka wa nkarhi hinkwawo hikwalaho ka mavabyi, vutihlamuleri bya ndyangu kumbe swiyimo swin’wana.

16. Vamakwerhu lava va swi kombise njhani leswaku va titsongahata loko va langutane ni ku cinca ka swiyimo?

¹⁶ Ku cinca ko tano a ku nga olovi eka vamakwerhu lava. A swi kanakanisi leswaku a va yi rhandza ngopfu mitirho ya vona ya khale leyi va heteke malembe va ri karhi va yi endla. Van’wana va twe ku vava swinene hikwalaho ka ku cinca koloko. Kambe hi ku famba ka nkarhi va ye va tolovela. Hikwalaho ka yini? Hikwalaho ka leswi va rhandzaka Yehovha hi timbilu ta vona hinkwato. Va swi tiva leswaku va tinyiketele eka Xikwembu, ku nga ri eka ntirho kumbe xiavelo xo karhi. (Kol. 3:23) Va tiyimisele ku tirhela Yehovha hi ku titsongahata kun’wana ni kun’wana laha a lavaka va n’wi tirhela va ri kona. Va ‘lahlela ku vilela hinkwako ka vona eka yena’ hikuva va swi tiva leswaku wa va khathalela.—1 Pet. 5:6, 7.

17. Hikwalaho ka yini swi hi tsakisa leswi Rito ra Xikwembu ri hi khutazaka ku va ni moya wa ku titsongahata?

¹⁷ Hakunene, swa tsakisa leswi Rito ra Xikwembu ri hi khutazaka ku va ni moya wa ku titsongahata! Loko hi tikarhatela ku titsongahata, hi ta va ni vuxaka lebyinene ni vanhu van’wana naswona hi ta kota ku langutana ni ku cinca ka swiyimo evuton’wini. Xa nkoka swinene, hi ta va ni vuxaka lebyinene ni Tata wa hina wa le tilweni. A hi ku tsakisa ka swona ku tiva leswaku hambileswi Yehovha a “Tlakukeke,” wa ma rhandza naswona u ma teka ma ri ya risima malandza yakwe lama titsongahataka!—Esa. 57:15.