DIANA u ni malembe lama hundzaka 80 hi vukhale. Nuna wa yena a karhatiwa hi vuvabyi bya Alzheimer (ku nga vuvabyi bya ku lahlekeriwa hi miehleketo lebyi endlaka munhu a nga ha koti ku tikhathalela). A fanele a tlhela a tiyisela ku feriwa hi majaha ya yena mambirhi ni vuvabyi lebyi a ri na byona bya khensa ya vele. Hambiswiritano, loko vamakwerhu lava Diana a hlanganyelaka na vona va n’wi vona eHolweni ya Mfumo kumbe ensin’wini va xiya leswaku u tshama a tsakile.

John u ve mulanguteri wa muganga ku tlula malembe ya 43. A wu rhandza ngopfu ntirho wolowo! Kambe u boheke ku tshika ku endzela mavandlha leswaku a ta khathalela xaka rakwe leri a ri vabya naswona sweswi u hlanganyela evandlheni ra ka vona. Loko lava a va n’wi tiva ni khale va hlangana na yena etinhlengeletanweni, va n’wi vona a ri la tsakeke hilaha a va n’wi tiva hakona eku sunguleni.

Swi kotekisa ku yini leswaku Diana na John va va ni ntsako? Xana munhu loyi a nga eka swiyimo swo tika ku fana ni swa Diana a nga swi kotisa ku yini ku tsaka? Xana munhu loyi a nga tshika lunghelo leri a ri rhandza hikwalaho ka swiyimo a nga swi kotisa ku yini ku tsaka? Bibele yi hi nyika swivangelo leswi twalaka loko yi ku: “Lowo lulama u ta tsaka eka Yehovha.” (Ps. 64:10) Hi ta kota ku wu twisisa kahle ntiyiso lowu, loko hi tiva leswi tisaka ntsako wa xiviri.

Wa swi tiva leswaku ku na swilo swin’wana leswi tisaka ntsako. Anakanya hi vanhu lava rhandzanaka loko va lava ku cata, loko vatekani va va ni n’wana kumbe loko munhu a kuma lunghelo enhlengeletanweni. Swilo swo tano swi tisa ntsako naswona swi fanerile hikuva tinyiko to tano ti huma eka Yehovha. Hi yena la sunguleke lunghiselelo ra vukati, loyi a endleke leswaku vanhu va tswala vana ni ku va nyika swiavelo hi ku tirhisa vandlha ra Vukreste.​—Gen. 2:18, 22; Ps. 127:3; 1 Tim. 3:1.

Hambiswiritano, swivangelo swin’wana swa ntsako i swa xinkarhana. Phela munghana wa vukati a nga ha fa kumbe a nga tshembeki. (Ezek. 24:18; Hos. 3:1) Vana van’wana a va va yingisi vatswari va vona swin’we ni Xikwembu naswona van’wana va susiwa evandlheni. Majaha ya Samuwele a ma tirhela Yehovha hi ndlela leyi nga amukelekiki, swiendlo swa Davhida swi endle leswaku a vona maxangu emutini  wakwe. (1 Sam. 8:1-3; 2 Sam. 12:11) Sweswo swi tisa gome ni ku karhateka. A swi wu tisi ntsako nikatsongo.

Hilaha ku fanaka, malunghelo lama munhu a nga na wona enhlengeletanweni ya Xikwembu ma nga hela, kumbexana hikwalaho ka ku tsana ka rihanyo, vutihlamuleri bya ndyangu kumbe ku cinca loku endliwaka hi nhlengeletano. Vo tala lava hundzeke eka xiyimo xo tano va vula leswaku va yi tsundzuka ndlela leyi a va tiphina ha yona eka xiavelo lexi a va ri eka xona.

Swi le rivaleni leswaku hi ndlela yo karhi sweswo a swi va tisela ntsako wa xinkarhana. Nilokoswiritano, xana swa koteka ku tshama u ri ni ntsako hambiloko swiyimo swi cinca u nga swi langutelanga? Swa koteka hikuva Samuwele, Davhida ni van’wana va tshame va ri ni ntsako hambiloko va langutana ni miringo.

Yesu a swi tiva leswaku i yini ntsako wa xiviri. Loko a nga si ta laha misaveni naswona a nga si hlangana ni miringo ya misava leyi, a “tsakile emahlweni ka [Yehovha] nkarhi hinkwawo.” (Swiv. 8:30) Hambiswiritano, loko a ri laha misaveni mikarhi yin’wana a hlangana ni swiyimo swo tika. Kambe Yesu u hambete a kuma ntsako hi ku endla ku rhandza ka Tata wakwe. (Yoh. 4:34) Xana a titwa njhani eka tiawara takwe to hetelela leti a ti vava? Bibele yi ri: “Hikwalaho ka ntsako lowu a wu vekiwe emahlweni ka yena u tiyisele mhandzi ya nxaniso.” (Hev. 12:2) Hikwalaho, hi ni xivangelo lexi twalaka xo kambisisa leswi Yesu a swi vuleke hi ntsako wa ntiyiso.

Siku rin’wana vadyondzisiwa va 70 va te eka Yesu loko va vuya eku chumayeleni. A va tsakile hikuva va kote ku endla masingita ni ku hlongola madimona. Kutani Yesu u va hlamule a ku: “Swi nga tshuki swi mi tsakisa leswi, leswaku mimoya ya titsongahata eka n’wina, kambe tsakisisani hileswaku mavito ya n’wina ma tsariwile etilweni.” (Luka 10:1-9, 17, 20) Ku tsakisa Yehovha a ku ri swa nkoka ku tlula ku va ni malunghelo yo karhi yo hlawuleka. Vadyondzisiwa a va fanele va tsakisisa hikuva Yehovha a nga ta va rivala.

Siku rin’wana loko Yesu a ri karhi a vulavula ni ntshungu, wansati un’wana wa Muyuda u vule leswaku mana wa mudyondzisi loyi wo hlamarisa, ku nga Yesu u fanele a tsaka swinene. Kambe Yesu u n’wi lulamisile  a ku: “E-e, ematshan’weni ya sweswo, va tsaka lava twaka rito ra Xikwembu va tlhela va ri hlayisa!” (Luka 11:27, 28) Swa tsakisa ku va mutswari loyi a tinyungubyisaka kambe ku va ni vuxaka lebyinene na Yehovha hikwalaho ko n’wi yingisa i xivangelo lexikulu xo tsaka.

Hakunene ku xiya leswaku Yehovha wa hi amukela hi swona swi endlaka leswaku hi va ni ntsako wa xiviri. Miringo, hambiloko yi vava a yi nge wu hundzuli ntiyiso wolowo. Ematshan’weni ya sweswo, ku tiyisela hi ku tshembeka swi endla leswaku munhu a va ni xiyimo lexinene xa mbilu. (Rhom. 5:3-5) Ku engetela kwalaho, Yehovha u va nyika moya wakwe lava n’wi tshembaka naswona ntsako hi wun’wana wa mihandzu ya wona. (Gal. 5:22) Sweswo swi hi pfuna ku twisisa leswaku hikwalaho ka yini Pisalema 64:10 yi ku: “Lowo lulama u ta tsaka eka Yehovha.”

Leswi swi hi endla hi twisisa leswaku i yini lexi endlaka Diana na John, lava boxiweke eku sunguleni va tshama va tsakile hambiloko va hlangana ni swiyimo swo tika. Diana u ri: “Ndzi tumbela eka Yehovha hilaha n’wana a endlaka hakona eka mutswari wakwe.” Xana u swi tiva njhani leswaku Xikwembu xa n’wi tsakela? U ri: “Ndza swi xiya leswaku hi yena loyi a endlaka leswaku mikarhi hinkwayo ndzi hambeta ndzi chumayela ndzi tsakile.” John loyi a yeke emahlweni a hisekela ntirho wo chumayela endzhaku ko boheka ku tshika ntirho wo endzela mavandlha lowu a wu rhandza, u hi byela leswaku u pfuniwa hi yini: “Ku sukela hi 1998 loko ndzi averiwe ku ya va muleteri eka Xikolo xa Ndzetelo wa Vutirheli, ndzi ve ni dyondzo ya munhu hi yexe ku tlula rini na rini.” Loko a vulavulela yena ni nsati wakwe u engeta a ku: “Ku tiyimisela ka hina ku tirhela Yehovha eka xiavelo xin’wana ni xin’wana hi swona leswi endleke swi hi olovela ku amukela ku cinca loku. A hi tisoli nikatsongo.”

Van’wana vo tala va seketele ntiyiso lowu boxiweke eka Pisalema 64:10. Hi xikombiso, anakanya hi vatekani lava tirheke eBethele ya le United States ku tlula malembe ya 30. Va averiwe ku ya tirha ensin’wini tanihi maphayona yo hlawuleka. Va vule ntiyiso lowu: “I swa ntumbuluko ku va ni gome loko u lahlekeriwe hi nchumu lowu u wu rhandzaka kambe va tlhele va ku: Munhu a nga fanelanga a va ni gome leri nga heriki.” Hi ku hatlisa va sungule ku tirha nsimu swin’we ni vandlha. Vatekani volavo va tlhele va ku: “Hi khongelele swo karhi hi ku kongoma. Kutani loko hi vona tinhlamulo ta swikhongelo swa hina, swi hi khutazile ni ku hi tisela ntsako. Swi nga si ya kwihi, van’wana evandlheni va sungule ku phayona naswona hi ve ni nkateko wo fambisa tidyondzo timbirhi leti endlaka nhluvuko.”

A hi mikarhi hinkwayo swi olovaka ku kuma ntsako, u ta pfa u va na swiphiqo. Nilokoswiritano, Yehovha u huhutele marito lama tiyisaka lama kumekaka eka Pisalema 64:10. Hambiloko mikarhi yin’wana hi hela matimba, hi nga tiyiseka leswaku lava tikombisaka va ri ‘lavo lulama’ hi ku tshama va tshembekile hambiloko swiyimo swa vona swi cinca va “ta tsaka eka Yehovha.” Ku tlula kwalaho, hi nga tshama hi langutele ku hetiseka ka switshembiso swa Yehovha swa “matilo lamantshwa ni misava leyintshwa.” Ku nga hetiseki hinkwako ku ta va ku herisiwile. Vanhu va Xikwembu hinkwavo va ta ‘khana ni ku tsaka hi masiku’ hikwalaho ka leswi a nga ta va endlela swona.​—Esa. 65:17, 18.

Ehleketa leswaku ku ta va njhani: u ta tiphina hi ku va ni rihanyo lerinene naswona siku rin’wana ni rin’wana u ta pfuka u ri na matimba. Ku nga khathariseki ku vava loku u tshameke u ku twa, a wu nge he ku tsundzuki nikatsongo. Hi tiyisekisiwe leswaku “swilo swo sungula a swi nge tsundzukiwi, hambi embilwini a swi nge ti.” Ku pfuxiwa ka vanhu lava feke swi ta endla leswaku maxaka ma tlhela ma hlangana. Vanhu va timiliyoni va ta titwa hilaha vatswari va xinhwanyatana xa malembe ya 12 lexi Yesu a xi pfuxeke eku feni va titweke hakona: “A va nga ha tikoti hi ku tsaka lokukulu.” (Mar. 5:42) Eku heteleleni, munhu un’wana ni un’wana loyi a hanyaka laha misaveni u ta va “lowo lulama” hilaha ku heleleke naswona hilaha ku nga heriki u “ta tsaka eka Yehovha.”