1, 2. Loko hi hlawula leswi hi nga ta swi endla evuton’wini, hikwalaho ka yini ku ri vutlhari ku yingisa Muvumbi wa hina? (Vona swifaniso leswi nga eku sunguleni.)

LOKO u ri muntshwa, swi nga ha endleka u kume switsundzuxo swo tala hi vumundzuku. Mathicara, vatsundzuxi ni van’wana va nga ha va va ku khutaze leswaku u va ni dyondzo ya le yunivhesiti ni ku kuma ntirho lowu holelaka. Hambiswiritano, Yehovha u ku tsundzuxa ku endla leswi hambaneke. Entiyisweni, u lava u tirha hi matimba loko wa ha ri exikolweni leswaku u ta kota ku tihanyisa. (Kol. 3:23) Hambiswiritano, loko u ri karhi u anakanyisisa hileswi u nga ta swi endla evuton’wini, u ku khutaza leswaku u kongomisiwa hi misinya ya milawu leyi fambisanaka ni ku rhandza ka kakwe ni xikongomelo xa yena hi hina enkarhini lowu wa makumu.—Mat. 24:14.

² Nakambe, tsundzuka leswaku Yehovha u tiva swilo hinkwaswo hikuva u tiva swilo leswi nga ta humelela enkarhini lowu taka laha misaveni ni leswaku ku sele nkarhi wo tanihi kwihi makumu ma nga si fika. (Esa. 46:10; Mat. 24:3, 36) Wa swi tiva leswi endlaka hi tsaka ni leswi nga endlaka leswaku swilo swi nga hi fambeli kahle. Hikwalaho, hambiloko switsundzuxo swa vanhu swi vonaka swi ri  swinene, loko swi nga fambisani ni Rito ra Xikwembu, a hi swinene nikatsongo.—Swiv. 19:21.

3, 4. Xana ku yingisa xitsundzuxo lexi hoxeke swi tisele Adamu na Evha swin’we ni vana va vona vuyelo byihi byo vava?

³ Vanhu va sungule ku nyikiwa switsundzuxo leswi hoxeke hi Sathana ku sukela eku sunguleni ka matimu ya vanhu. Xivumbiwa lexi tikukumuxaka lexi tiendleke mutsundzuxi, xi byele Evha leswaku yena ni nuna wakwe a va ta tsaka loko va tiendlela swiboho evuton’wini. (Gen. 3:1-6) Sweswo a ku ri vutianakanyi hikuva Sathana a lava leswaku Adamu na Evha swin’we ni vana lava a va ta va na vona va gandzela yena ematshan’weni yo gandzela Yehovha. Kambe xana a va endlele yini leswinene? Yehovha hi yena loyi a va nyike xin’wana ni xin’wana lexi a va ri na xona, kaya ro saseka, mimiri ya vona leyi hetisekeke ni ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki.

⁴ Lexi twisaka ku vava, Adamu na Evha a va xi yingisanga Xikwembu, leswi endleke leswaku va lahlekeriwa hi vuxaka na xona. Vuyelo bya kona ku ve maxangu lawa u ma vonaka namuntlha. Va sungule ku fana ni xiluva lexi khiweke emurhini, lexi vunaka hakatsongotsongo kutani xi fa. Vana va vona va xaniseka hikwalaho ka ndzhukano wa xidyoho. (Rhom. 5:12) Nilokoswiritano, vanhu vo tala va ha hlawula ku nga xi yingisi Xikwembu. Va lava ku tihanyela ku rhandza. (Efe. 2:1-3) Vuyelo bya kona byi swi veka erivaleni leswaku a ku na “vutlhari . . . [lebyi] nga lwaka na Yehovha.”—Swiv. 21:30.

5. I yini leswi Xikwembu a xi swi tiva hi vanhu naswona a va ta va ni vuyelo byihi?

⁵ Hambiswiritano, Yehovha a a swi tiva leswaku vanhu van’wana ku katsa ni vantshwa vo tala a va ta n’wi lavisisa kutani va n’wi gandzela. (Ps. 103:17, 18; 110:3) U va rhandza swinene vanhu vo tano! Xana u un’wana wa vona? Loko swi ri tano, a swi kanakanisi leswaku u tiphina hi swilo “leswinene” leswi humaka eka Xikwembu leswi endlaka leswaku u tsaka. (Hlaya Pisalema 103:5; Swiv. 10:22) Hilaha hi nga ta swi vona hakona, swilo leswi, “leswinene” swi katsa swilo swo tala leswi hi pfunaka leswaku hi va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu, vanghana lavanene, tipakani letinene ni ntshunxeko wa ntiyiso.

6. Hikwalaho ka yini u navela ku va ni vuxaka na Yehovha naswona u ku pfuna njhani?

⁶ Ku hambana ni swiharhi, u lava ku va ni vuxaka ni Muvumbi wa wena. (Mat. 4:4) Loko u n’wi yingisa, u ta va ni ku twisisa, vutlhari ni ntsako. Yesu u te: “Va tsaka lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya.” (Mat. 5:3) Xikwembu xi ku pfuna u va ni vuxaka na xona hi ku tirhisa Rito ra xona ni minkandziyiso leyi lunghiseleriweke hi “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha.” (Mat. 24:45) Sweswo swa hi vuyerisa hakunene!—Esa. 65:13, 14.

7. Hi vuyeriwa njhani loko hi tikarhatela ku va ni vuxaka ni Xikwembu?

⁷ Loko u va ni vuxaka na Xikwembu u ta va ni vutlhari, vuswikoti byo ehleketa, leswi nga ta ku sirhelela hi tindlela to tala. (Hlaya Swivuriso 2:10-14.) Hi xikombiso, timfanelo teto ti endla leswaku u kota ku vona tidyondzo ta mavunwa, to tanihi leswaku a ku na Muvumbi. Ti ku sirhelela eka mavunwa ya leswaku mali ni rifuwo swi tisa ntsako. Ti tlhela ti ku pfuna leswaku u lemuka ni ku lwisana ni ku navela ko biha ni swilo leswi nga pfuniki nchumu. Hikwalaho, yana emahlweni u lavisisa vutlhari bya Xikwembu ni vuswikoti byo ehleketa, naswona u swi teka tanihi rifuwo! Loko u ri karhi u tikarhatela ku va ni timfanelo teto, u ta swi xiya leswaku Yehovha wa ku rhandza naswona u lava leswaku swilo swi ku fambela kahle.—Ps. 34:8; Esa. 48:17, 18.

8. Hikwalaho ka yini u fanele u tiyisa vuxaka bya wena ni Xikwembu sweswi naswona sweswo swi ta ku vuyerisa njhani enkarhini lowu taka?

 ⁸ Ku nga ri khale, xiphemu xin’wana ni xin’wana xa misava ya Sathana xi ta hohloka naswona i Yehovha ntsena loyi a nga ta hi pfuna. Entiyisweni, nkarhi wa ta lowu hi nga ta titshega hi Yehovha leswaku hi kuma swakudya swa siku! (Hab. 3:2, 12-19) Kutani sweswi i nkarhi wo tiyisa vuxaka bya hina ni Tata wa hina wa le tilweni ni leswaku hi n’wi tshemba swinene. (2 Pet. 2:9) Loko u endla tano, ku nga khathariseki leswi humelelaka, u ta vula ku fana ni mupisalema Davhida loyi a nga te: “Ndzi veke Yehovha emahlweni ka mina nkarhi hinkwawo. Hikuva u le vokweni ra mina ra xinene, a ndzi nge tsekatsekisiwi.”—Ps. 16:8.

9. (a) Hi ku ya hi Yohane 6:44, i yini leswi Yehovha a swi endlaka? (b) Hi wihi nchumu lowu hlamarisaka loko u hlangana ni Timbhoni tin’wana?

⁹ Yehovha u kokela vanhu lavo tshembeka evugandzerini bya ntiyiso leswaku va va swirho swa nhlengeletano yakwe. (Hlaya Yohane 6:44.) Loko u hlangana ro sungula ni munhu loyi a nga riki Mbhoni, i yini lexi u xi tivaka ha yena? Swi nga endleka u nga tivi nchumu ha yena, handle ka vito ni xivumbeko xakwe. Kambe a swi tano loko u hlangana ro sungula ni munhu loyi a nga Mbhoni ya Yehovha. Hambiloko Mbhoni yoleyo yi ri ya rixaka rin’wana, tiko, ririmi kumbe ndhavuko wun’wana, u va se u tiva swo tala hi yona kasi na yona yi va yi tiva swo tala hi wena!

10, 11. I yini leswi Timbhoni ta Yehovha ti fanaka hi swona naswona sweswo swi hi pfuna njhani?

¹⁰ Hi xikombiso, u hatla u swi xiya leswaku mi vulavula “ririmi” rin’we, ku nga “ririmi leri tengeke” ra ntiyiso. (Sof. 3:9) Wa swi tiva leswi a swi pfumelaka hi Xikwembu, milawu leyi a hanyaka ha yona, ntshembo wakwe hi vumundzuku ni swin’wana. Phela sweswo i swilo swa nkoka leswi u faneleke u swi tiva hi munhu, leswi nga endlaka leswaku u n’wi tshemba. Sweswo swi tlhela swi pfuna leswaku mi va ni vunghana lebyi tiyeke.

¹¹ A hi hundzeleti loko hi vula leswaku leswi u nga mugandzeri wa Yehovha u ni vanghana lavanene ngopfu emisaveni hinkwayo. Ko va ku a wu si hlangana ni vo tala va vona! I vamani  handle ka Timbhoni ta Yehovha lava tiphinaka hi nyiko leyi ya risima?

12. Hi tihi tipakani to tirhela Yehovha leti u nga tivekelaka tona?

¹² Hlaya Eklesiasta 11:9–12:1. Xana u ni pakani kumbe tipakani to tirhela Yehovha leti u tikarhatelaka ku tifikelela? Kumbexana u ringeta ku hlaya Bibele siku ni siku. Kumbe u ringeta ku antswisa vuswikoti bya wena byo vulavula ni ku dyondzisa. Ku nga khathariseki leswi u swi endlaka, u titwa njhani loko u vona vuyelo lebyinene kumbe loko van’wana va ku bumabumela? A swi kanakanisi leswaku wa tsaka naswona u titwa u fikelele swo karhi. Sweswo swi fanerile hikuva u rhangisa ku rhandza ka Xikwembu naswona u tekelela Yesu.—Ps. 40:8; Swiv. 27:11.

13. Hikwalaho ka yini ku tirhela Xikwembu swi hlawulekile loko hi swi pimanisa ni ntirho wa ku tihanyisa?

¹³ Loko u rhangisa ku tirhela Yehovha, u va u ri karhi u endla ntirho lowu enerisaka hikuva ku endla tano a hi swa hava. Muapostola Pawulo u tsale a ku: “Tserhamani, mi nga tsekatsekisiwi, nkarhi hinkwawo mi va ni swo tala swo swi endla entirhweni wa Hosi, mi ri karhi mi tiva leswaku ntirho wa n’wina a hi wa hava eHosini.” (1 Kor. 15:58) Loko munhu a tshama a khomekile entirhweni wo tihanyisa, hambiloko a vonaka a humelela, hinkwaswo leswi a swi endlaka i vuhava. (Luka 9:25) Hi nga vona ntiyiso wa marito wolawo eka Hosi Solomoni.—Rhom. 15:4.

14. I yini leswi u nga swi dyondzaka eka Solomoni mayelana ni ku hlongorisa ntsako?

¹⁴ Solomoni a fuwe ni swikunwana a tlhela a va ni matimba, a ‘ringeta ku kuma ntsako ni ku vona leswinene leswi a nga ta swi kuma.’ (Ekl. 2:1-10) U ake tiyindlu, swirhapa ni tiphaka a tlhela a fikelela xin’wana ni xin’wana lexi a a xi navela. Kambe u titwe njhani eku heteleleni? Xana a a enerisekile? Xana a a tsakile? A hi nge mbambeli. Solomoni u hi byerile. U tsale a ku: “Ndzi hundzulukele emintirhweni ya mina hinkwayo leyi mavoko ya mina ma yi endleke . . . kutani waswivo, hinkwaswo a ku ri vuhava . . . naswona a ku nga ri na nchumu lexi pfunaka.” (Ekl. 2:11) Yoleyo i dyondzo leyinene hakunene! Xana u ta yi tekela enhlokweni?

15. Hikwalaho ka yini ripfumelo ri ri ra nkoka naswona ri ta ku pfuna njhani hilaha swi boxiweke hakona eka Pisalema 32:8?

¹⁵ Yehovha a nga swi lavi leswaku u dyondza hi ndlela yo vava. Kambe u fanele u va ni ripfumelo leswaku u kota ku yingisa Xikwembu ni ku rhangisa ku endla ku rhandza ka xona evuton’wini bya wena. Ripfumelo ro tano i ra nkoka naswona ri nge ku khomisi tingana. Entiyisweni, Yehovha a nge pfuki a rivale “rirhandzu leri [u] ri kombiseke hikwalaho ka vito ra [yena].” (Hev. 6:10) Hikwalaho, tikarhateli ku tiyisa ripfumelo kutani u tivonela hi wexe leswaku Tata wa wena wa le tilweni wa ku rhandza.—Hlaya Pisalema 32:8.

16. Hikwalaho ka yini hi fanele hi rhandza ntshunxeko ni ku wu tirhisa hi vutlhari?

¹⁶ Pawulo u tsale a ku: “Laha moya wa Yehovha wu nga kona, ku ni ntshunxeko.” (2 Kor. 3:17) Entiyisweni, Yehovha u rhandza ntshunxeko naswona u endle leswaku na wena u wu rhandza. Hi nkarhi lowu fanaka, u lava leswaku u wu tirhisa kahle ntshunxeko wa wena naswona sweswo swi ta ku sirhelela. Kumbexana u tiva vantshwa van’wana lava hlalelaka pornography kumbe lava tikhomaka ku biha hi tlhelo ra masangu, lava tlangaka mintlangu leyi nga va petaka ekhombyeni kumbe lava tirhisaka swidzidzirisi ni byala hi ndlela yo biha. I ntiyiso leswaku va nga ha vonaka va tiphina swa xinkarhana. Kambe hakanyingi ku va ni vuyelo byo vava, va nga ha khomiwa hi mavabyi, va godzomberiwa kumbe va fa. (Gal. 6:7, 8) Swi le rivaleni leswaku leswi  vona va swi vulaka “ntshunxeko” i vuhava.—Tito 3:3.

17, 18. (a) Ku yingisa Xikwembu swi hi ntshunxa hi ndlela yihi? (b) Xana ntshunxeko lowu Adamu na Evha a va tiphina ha wona eku sunguleni wu hambana njhani ni lowu vanhu va nga na wona namuntlha?

¹⁷ Ku hambana na vona, i vanhu vangani lava u va tivaka lava nga tshama va vabya hikwalaho ka leswi va yingiseke milawu ya Bibele? A swi kanakanisi leswaku ku yingisa Yehovha swi endla leswaku hi va ni rihanyo lerinene ni ku va ni ntshunxeko. (Ps. 19:7-11) Loko u wu tirhisa kahle ntshunxeko wa wena u fambisana ni milawu swin’we ni misinya ya milawu leyi hetisekeke ya Xikwembu, u va u kombisa Xikwembu swin’we ni vatswari va wena leswaku u nga nyikiwa ntshunxeko lowu engetelekeke. Entiyisweni, xikongomelo xa Xikwembu i ku nyika malandza ya xona yo tshembeka ntshunxeko lowu hetisekeke lowu hlamuseriweke eBibeleni tanihi “ntshunxeko lowu vangamaka wa vana va Xikwembu.”—Rhom. 8:21.

¹⁸ Adamu na Evha va tshame va tiphina hi ntshunxeko wo tano. Xana Xikwembu a xi va nyike milawu yingani entangeni wa Edeni? Wun’we ntsena. A va nga fanelanga va dya mbhandzu wa murhi wun’we ntsena. (Gen. 2:9, 17) Xana u nga vula leswaku nawu wolowo wun’we a wu tika? Nikatsongo! Namuntlha vanhu va boheka ku dyondza ni ku yingisa milawu ya ntsandzavahlayi leyi endliweke hi munhu.

19. Hi tihi tindlela leti hi dyondzisiwaka ha tona leswaku hi ta va vanhu lava ntshunxekeke?

¹⁹ Yehovha u tirhisana ni malandza yakwe hi vutlhari. Ematshan’weni yo hi nyika milawu ya ntsandzavahlayi u hi lehisela mbilu a hi dyondzisa ku landzela nawu wa rirhandzu. U lava leswaku hi hanya hi misinya ya milawu yakwe ni ku venga leswo biha. (Rhom. 12:9) Dyondzo ya Yesu ya le Ntshaveni i xikombiso lexinene xa dyondzo yo tano, hikuva a yi vulavula hi leswi endlaka leswaku vanhu va endla swo biha. (Mat. 5:27, 28) Leswi a nga Hosi ya Mfumo wa Xikwembu, Kreste u ta hambeta a hi dyondzisa emisaveni leyintshwa kukondza langutelo ra hina hi leswo lulama ni xidyoho ri fana ni ra yena. (Hev. 1:9) U ta tlhela a hi pfuna leswaku hi va ni mimiri ni miehleketo leyi hetisekeke. Ehleketa hileswi, a wu nge he pfuki u navele ku endla xidyoho kumbe u vona vuyelo byo vava bya xona. Kutani eku heteleleni u ta tiphina hi “ntshunxeko lowu vangamaka” lowu Yehovha a ku tshembiseke wona.

20. (a) Xana Yehovha u wu tirhisa njhani ntshunxeko wakwe? (b) Hi nga dyondza yini eka xikombiso xa Xikwembu?

²⁰ I ntiyiso leswaku a hi nge vi na wona ntshunxeko lowu nga riki na swipimelo. Wu ta lawuriwa hi ndlela leyi hi rhandzaka Xikwembu ni vanhu van’wana ha yona. Entiyisweni, Yehovha u lava ntsena leswaku hi n’wi tekelela. U ni ntshunxeko lowu nga riki na swipimelo kambe u hlawule ku kongomisiwa hi rirhandzu loko a tirhisana ni swivumbiwa swakwe. (1 Yoh. 4:7, 8) Swa twala ku pfumela leswaku ntshunxeko wa hina wu ta va lowu heleleke ntsena loko wu kongomisiwa hi rirhandzu leri fanaka ni ra Xikwembu.

21. (a) Xana mupisalema Davhida a a titwa njhani hi Yehovha? (b) Hi ta kambisisa yini eka xihloko lexi landzelaka?

²¹ Xana wa swi tlangela swilo swo tala “leswinene” leswi Yehovha a ku nyikeke swona, rungula ro tala leri hi pfunaka leswaku hi va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu, vanghana lavanene, tipakani letinene ni ntshunxeko wa ntiyiso? (Ps. 103:5) Loko swi ri tano, onge marito ya xikhongelo lama kumekaka eka Pisalema 16:11 ma nga tirha ni le ka wena: “U ta ndzi tivisa ndlela ya vutomi. Ku tsaka hi ku eneriseka ku le xikandzeni xa wena; ku ni ntsako evokweni ra wena ra xinene hi masiku.” Exihlokweni lexi landzelaka hi ta kambisisa swin’wana leswi hi nga swi dyondzaka eka Pisalema 16. Leswi swi ta tlhela swi hi pfuna hi tiva leswi nga endlaka hi hanya vutomi lebyi enerisaka hakunene.