Mi Yima Mi Hetiseka Naswona Mi Va Ni Ku Khorwiseka Loku Tiyeke

“Nchumu Lowu Endliweke Hi Vutshila Lebyikulu”

KU SUKELA eku sunguleni ka matimu ya tona ya manguva lawa, Timbhoni ta Yehovha a ti byi tsakela swinene byin’wana bya vuprofeta bya Yesu Kreste lebyi nge: “Mahungu lamanene lawa ya mfumo ma ta chumayeriwa emisaveni hinkwayo leyi akiweke leswaku byi va vumbhoni ematikweni hinkwawo; kutani hi kona makumu ma nga ta fika.” (Matewu 24:14) Loko lembe ra 1914—ku nga ku sungula ka ‘masiku yo hetelela’—ri tshinela, Swichudeni swa Bibele swa xiviri swi nghenele tsima lerikulu ra misava hinkwayo ra dyondzo leyi sekeriweke eMatsalweni yo Kwetsima, hi ku tiyiseka lokukulu.—2 Timotiya 3:1.

Leswaku va fikelela xikongomelo xa vona xo twarisa mahungu lamanene emisaveni hinkwayo, malandza lawa ya Yehovha ma tirhise ndlela leyi a yi ri yintshwa, yi ri ni matimba naswona yi twisiseka. Leswaku hi dyondza swo tala hi yona, a hi tlheleleni enkarhini wolowo.

Ndlela Leyintshwa Yo Twarisa Mahungu Lamanene

A ku ri hi January wa lembe ra 1914. Tianakanye u tshame exikarhi ka vanhu va 5 000 eholweni ya mintlango leyi nga lumekiwangiki timboni eDorobeni ra New York. Emahlweni ka wena ku ni xifaniso lexikulu lexi tshukatshukaka ekhumbini. Kutani ku humelela wanuna la nga ni timpfi la ambaleke baji ro leha. U tshame u vona tibayisikopo leti nga riki na mpfumawulo, kambe wanuna loyi wa vulavula naswona u twa marito ya yena. I ro sungula u vona nchumu lowu lowuntshwa lowu endliweke hi vutlhari naswona rungula ra kona ri hlawulekile. Xivulavuri i Charles Taze Russell, muungameri wo sungula wa Sosayiti ya Watch Tower naswona bayisikopo ya kona i “Photo-Drama of Creation.”

C. T. Russell u xiye ndlela leyi swifaniso leswi tshukatshukaka a swi ta kota ha yona ku fikelela vanhu vo tala. Hikwalaho hi 1912, u sungule ku lunghiselela “Photo-Drama of Creation.” Eku heteleleni, yi ve tislaydi ta swifaniso leti tekaka tiawara ta nhungu ni swifaniso leswi tshukatshukaka, leswi nga ni mivalavala ni mpfumawulo.

Leswi a ku hleriwe leswaku yi kombisiwa hi swiyenge swa mune, “Photo-Drama” a yi kombisa vahlaleri ku sukela loko ku tumbuluxiwa vuako ku ya ematin’wini ya munhu ni ku ya fika eku chaputeni ka xikongomelo xa Yehovha Xikwembu hi misava ni vanhu, eku heleni ka Mfumo wa Kreste wa Gidi ra Malembe. A ku ta hundza malembe yo tala ku nga si va ni xitirhisiwa xo tano xa thekinoloji. Hambiswiritano, timiliyoni se a ti vone “Photo-Drama of Creation” mahala!

Vuyimbeleri lebyi rhekhodiweke bya xiyimo xa le henhla swin’we ni tinkulumo ta 96 leti rhekhodiweke leti tlangiwaka hi gramafoni a swi lunghiseleriwe “Photo-Drama.” Muchini wo tlangisa ti-slide a wu kombisa swifaniso swo saseka leswi kombisaka matimu ya misava. Nakambe a ku fanele ku endliwa madzana ya swifaniso leswintshwa ni mimpfampfarhuto. Swifaniso swin’wana swa ti-slide ta mivala  a swi pendiwe hi vukheta hi mavoko. Naswona leswi a swi endliwa nkarhi na nkarhi, lerova, hi ku famba ka nkarhi a ku ri ni tisete ta 20 leti nga ni swiyenge swa mune. Leswi swi endle leswaku swi koteka ku kombisa xiphemu xa “Photo-Drama” emadorobeni ya 80 hi siku ro karhi!

Leswi Vahlaleri A Va Nga Swi Voni

Xana i yini leswi vahlaleri a va nga swi voni loko ku ri karhi ku kombisiwa “Photo-Drama”? Xichudeni xa Bibele lexi vitaniwaka Alice Hoffman xi te: “Drama yi sungule hi bayisikopo leyi kombisaka Makwerhu Russell. Loko a humelela ekhumbini naswona milomu ya yena yi sungula ku tshavatana, a ku tlangisiwa gramafoni . . . kutani a hi tiphina hi ku yingisela rito ra yena.”

Loko a tsundzuka swifaniso leswi tshukatshukaka, Zola Hoffman u ri: “A ndzi tshamile ndzi lo nhwii, loko hi ri karhi hi hlalele ku kombisiwa ka masiku ya ku tumbuluxa. A ku ri ni makhon’wa lawa hakatsongo-tsongo a ma pfuleka hi lo ma nhwii.”

Murhandzi wa vuyimbeleri Karl F. Klein wa Huvo leyi Fumaka ya Timbhoni ta Yehovha wa engetela: “Hi nkarhi lowu fanaka loko swifaniso leswi swi kombisiwa, a swi fambisana ni vuyimbeleri byo nandziha swinene byo fana ni Narcissus na Humoreske.”

A ku ri ni swiendlakalo swin’wana leswi nga rivalekiki. Clayton J. Woodworth Lontsongo u ri: “Minkarhi yin’wana a ku humelela swilo leswi hlekisaka. Eka nkarhi wun’wana rhekhodo a yi tlanga risimu leri nge ‘Haha Tanihi Xinyenyana U Ya eNtshaveni Ya Wena,’ kutani ekhumbini a ku humelela xiharhi lexikulu ngopfu xa le mahlweni ka Ndhambi”!

Handle ka “Photo-Drama of Creation” leyi tolovelekeke, hi ku hatlisa ku humesiwe tisete ta “Eureka Drama.” (Vona bokisi.) Yin’we a yi ri ni ti tinkulumo leti rhekhodiweke swin’we ni tinsimu leti rhekhodiweke. Leyin’wana a yi ri ni tirhekhodo ni tislaydi. Hambileswi “Eureka Drama” a yi nga ri na swifaniso leswi tshukatshukaka, a yi tsakeriwa ngopfu loko yi kombisiwa laha ku nga talangiki ngopfu hi vanhu.

Xitirho Xo Chumayela Lexi Nga Ni Matimba

Eku heleni ka lembe ra 1914, “Photo-Drama” se a yi kombiwe vanhu lava tlulaka 9 000 000 eAmerika N’walungu, eYuropa ni le Australia. Hambileswi Swichudeni Swa Bibele a swi nga tati ni xandla, a swi ri ni xivindzi lexi lavekaka loko ku huweleriwa mahungu lamanene hi xitirho lexi lexintshwa. Swi nyikele hi ku swi rhandza hi timali leti a ti laveka leswaku ku hirhiwa tindhawu letinene leswaku ku kombisiwa nkombiso lowu. Kutani “Photo-Drama of Creation” yi endle ntirho lowukulu leswaku yi toloveta vahlaleri va yona Rito ra Xikwembu ni swikongomelo swa xona.

Munhu un’wana u tsalele C. T. Russell papila leri nge: “Endzhaku ko hlalela Drama ya wena ro sungula ndzi hundzule vutomi bya mina; kumbe, ndzi nga ku, vutivi bya mina bya Bibele byi cincile.” Munhu un’wana yena u te: “A ku sele katsongo ndzi mbombomerile hi tlhelo ra moya naswona ndza swi vona leswaku ndzi ponisiwe hi ‘Photo-Drama of Creation’ leyi kombisiweke kwala hi ximumu xa n’wexemu. . . . Sweswi ndzi ni ku rhula loku misava yi nga taka yi nga ndzi nyiki kona, naswona ndzi nga ka ndzi nga hambani ni rifuwo ra kona hinkwaro.”

Demetrius Papageorge, xirho xa nkarhi wo leha xa le yindlu-nkulu ya Sosayiti u te: “‘Photo-Drama’ a ku ri nchumu lowu endliweke hi vutshila lebyikulu, loko hi pimanisa nhlayo leyi nga nyawuriki ya Swichudeni swa Bibele ni malinyana leyi a yi ri kona. Hakunene a yi katekisiwa hi moya wa Yehovha!”

[Bokisi/Swifaniso eka tluka 8, 9]

“Eureka Drama”

Endzhaku ka tin’hweti ta nhungu ta nkombiso wa “Photo-Drama,” Sosayiti yi vone swi fanela ku humesa Drama yin’wana leyi vitaniwaka “Eureka Drama.” Loko “Photo-Drama” leyi heleleke yi ya emahlweni yi kombisiwa emadorobeni lamakulu, sete ya “Eureka” a yi hundzisela rungula leri fanaka ra xisekelo eswimitanini ni le matiko-xikaya. Drama yin’wana ya “Eureka Drama” a yi vuriwa leyi nyikaka “vamakwerhu va xisati lunghelo ro hlawuleka” ro chumayela. Ha yini? Hikuva putumendhe ya tirhekhodo ta gramafoni a yi tika 14 wa tikhilogiramu ntsena. Ina, loko u lava ku yi kombisa, a swi ta lava u rhwala ni gramafoni.