Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

Valanguteri Ni Malandza Ya Vutirheli Va Vekiwa Hi Ndlela Ya Le Tilweni

Valanguteri Ni Malandza Ya Vutirheli Va Vekiwa Hi Ndlela Ya Le Tilweni

Valanguteri Ni Malandza Ya Vutirheli Va Vekiwa Hi Ndlela Ya Le Tilweni

“Nyikelani nyingiso eka n’wina vini ni le ka ntlhambi hinkwawo, lowu moya lowo kwetsima wu mi vekeke ku va valanguteri va wona.”—MINTIRHO 20:28.

1, 2. Esaya 60:22 yi karhi ya hetiseka hi ndlela yihi?

KHALE ka khaleni, Yehovha u vule leswaku enkarhini wa makumu ku ta humelela nchumu lowu hlamarisaka. Hi ku tirhisa muprofeta Esaya, u te: “Lontsongo u ta va gidi, kasi lontsongo ngopfu u ta va tiko ra matimba. Mina Yehovha, ndzi ta swi hatlisisa hi nkarhi wa swona.”—Esaya 60:22.

2 Xana byi kona vumbhoni bya leswaku vuprofeta lebyi byi karhi bya hetiseka namuntlha? Kunene byi kona! Hi va-1870, ku vumbiwe vandlha rin’we ra vanhu va Yehovha le Allegheny, Pennsylvania, eU.S.A. Eka masungulo wolawo lamatsongo, ku hume mavandlha ya makume ya magidi naswona ma karhi ma andza emisaveni hinkwayo. Timiliyoni ta vahuweleri va Mfumo—ku nga tiko ra matimba—i swirho swa mavandlha yo tlula 91 000 lama nga ematikweni ya 235 emisaveni hinkwayo. Handle ko kanakana, lexi i xitiyisekiso xa leswaku Yehovha u hatlisisa ntirho wo hlengeleta vagandzeri va ntiyiso ku nga si sungula “nhlomulo lowukulu,” lowu sweswi wu nga kwala nyongeni.—Matewu 24:21; Nhlavutelo 7:9-14.

3. Swi vula yini ku khuvuriwa “hi vito ra Tatana ni ra N’wana ni ra moya lowo kwetsima”?

3 Endzhaku ka loko timiliyoni leti ti tinyiketerile eka Yehovha ti khuvuriwile “hi vito ra Tatana ni ra N’wana ni ra moya lowo kwetsima” hi ku pfumelelana ni swiletelo swa Yesu. (Matewu 28:19) Ku khuvuriwa “hi vito ra Tatana” swi vula leswaku vanhu lava va tinyiketeleke va swi xiya leswaku Yehovha i Tata wa vona wa le tilweni, i Munyiki wa Vutomi naswona va tiveka ehansi ka vulawuri byakwe. Ku khuvuriwa ‘hi vito ra N’wana’ swi vula leswaku va amukela Yesu Kreste tanihi Mukutsuri, Murhangeri ni Hosi ya vona. Nakambe va wu xiya ntirho lowu endliwaka hi moya lowo kwetsima wa Xikwembu, kumbe matimba lama tirhaka, eku kongomiseni ka vutomi bya vona. Leswi swi kombisa leswaku va khuvuriwa ‘hi vito ra moya lowo kwetsima.’

4. Xana vatirheli lava va nga Vakreste va hlawuriwa njhani?

4 Loko se va khuvuriwile, vadyondzisiwa lavantshwa va vekiwa leswaku va va vatirheli va Yehovha Xikwembu. Va vekiwa hi mani? Hi ku angarhela, marito lama tsariweke eka 2 Vakorinto 3:5 ma tirha eka vona: “Ku faneleka kahle ka hina [tanihi vatirheli] ku huma eka Xikwembu.” A ku na un’wana loyi a nga va hlawulaka handle ka Yehovha Xikwembu hi byakwe! Loko se va khuvuriwile, va ta ya emahlweni va kula emoyeni tanihi vachumayeri va “mahungu lamanene” ntsena loko va ha amukela ku kongomisiwa hi moya wa Xikwembu ni ku ya emahlweni va tirhisa Rito ra xona.—Matewu 24:14; Mintirho 9:31.

Ku Hlawula Hi Ndlela Ya Le Tilweni —Ku Nga Ri Hi Ndlela Ya Xidimokrati

5. Xana valanguteri lava nga Vakreste ni malandza ya vutirheli va hlawuriwa hi ndlela ya xidimokrati? Hlamusela.

5 Ku laveka valanguteri lava fanelekaka ni malandza ya vutirheli lama nga va pfunaka leswaku ku khathaleriwa swilaveko swa moya swa nhlayo leyi andzaka ya vatirheli lava gingiritekaka. (Vafilipiya 1:1) Xana vavanuna lava va moya va hlawuriwa njhani? A ku tirhisiwi tona tindlela to fana ni leti tirhisiwaka eVujaganini. Hi xikombiso, valanguteri lava nga Vakreste a va hlawuriwi hi tivhoti ta vandlha, ku nga ndlela ya xidimokrati. Ku ri na sweswo, va hlawuriwa hi ndlela ya le tilweni. Xana sweswo swi vula yini?

6. (a) Xana vulawuri bya le tilweni bya ntiyiso i yini? (b) Ha yini ku hlawuriwa ka valanguteri ni malandza ya vutirheli ku ri ka le tilweni?

6 Kahle-kahle, vulawuri bya le tilweni bya ntiyiso, byi le hansi ka Xikwembu. Timbhoni ta Yehovha ti titsongahatela vulawuri bya xona hi ku tirhandzela naswona ti tirhisana hi vun’we leswaku ti kota ku endla ku rhandza ka Xikwembu. (Pisalema 143:10; Matewu 6:9, 10) Valanguteri lava nga Vakreste kumbe vakulu ni malandza ya vutirheli va hlawuriwa hi ndlela ya le tilweni, hikuva endlelo ra ku bumabumeriwa ni ku hlawuriwa ka vamakwerhu lava va nga ni vutihlamuleri ri endliwa hi ku landza lunghiselelo ra Xikwembu hilaha ri andlariweke hakona eMatsalweni yo Kwetsima. Naswona Yehovha, tanihi “murhangeri wa hinkwaswo,” u ni mfanelo yo hlawula ndlela leyi nhlengeletano yakwe leyi vonakalaka yi faneleke yi tirhisa xiswona.—1 Tikronika 29:11; Pisalema 97:9.

7. Timbhoni ta Yehovha ti kongomisiwa njhani?

7 Ku hambana ni mintlawa yo tala ya vukhongeri bya Vujagana, Timbhoni ta Yehovha a ti tihlawuleli hulumendhe ya moya leyi ti tirhaka ehansi ka yona. Vakreste lava va tshembekaka va lwela ku namarhela mimpimanyeto ya Yehovha. Lava langutelaka exikarhi ka vona a va hlawuriwi hi ku tirhisa milawu ya vafundhisi kumbe ya tikereke ta presbeteriya. Vanhu va Yehovha a va pfumeli leswaku vanhu va misava va nghenelela eka ndlela leyi vamakwerhu va hlawuriwaka ha yona. Va angula hi xivindzi ku fana ni vaapostola va lembe-xidzana ro sungula loko va te: “Hi fanele ku yingisa Xikwembu tanihi mufumi ku tlula vanhu.” (Mintirho 5:29) Xisweswo, Timbhoni ti tiveka ehansi ka Xikwembu eka swilo hinkwaswo. (Vaheveru 12:9; Yakobo 4:7) Ku landzela fambiselo ra le tilweni swi tisa mikateko ya Xikwembu.

8. Xana ma hambana njhani maendlelo ya xidimokrati ni maendlelo ya le tilweni?

8 Tanihi malandza ya Yehovha, la nga Mulawuri Lonkulu wa le Tilweni, hi fanele hi tsundzuka ku hambana exikarhi ka mafambiselo ya xidimokrati ni mafambiselo ya le tilweni. Fambiselo ra xidimokrati ri lava leswaku vanhu hinkwavo va va ni vayimeri naswona hakanyingi ri katsa tsima ro lava ku vhoteriwa ni ku hlawuriwa hi vanhu vanyingi. Maendlelo lawa a ma kona eka endlelo ro hlawula ra le tilweni. Endlelo leri a ri humi eka vanhu; naswona a ri humi eka mfumo wo karhi. Loko Pawulo a kombetela emhakeni ya ku hlawuriwa kakwe hi Yesu na Yehovha tanihi “muapostola eka matiko,” u byele Vagalatiya leswaku ku vekiwa kakwe ‘a ku nga humi kona eka vanhu naswona a nga vekiwanga hi munhu, kambe u vekiwe hi Yesu Kreste ni Xikwembu Tatana, lexi n’wi pfuxeke eka lava feke.’—Varhoma 11:13; Vagalatiya 1:1.

Ku Hlawuriwa Hi Moya Lowo Kwetsima

9. Xana Mintirho 20:28 yi ri yini malunghana ni ku vekiwa ka valanguteri lava nga Vakreste?

9 Pawulo u tsundzuxe valanguteri va le Efesa leswaku va hlawuriwe hi Xikwembu, xi tirhisa moya lowo kwetsima. U te: “Nyikelani nyingiso eka n’wina vini ni le ka ntlhambi hinkwawo, lowu moya lowo kwetsima wu mi vekeke ku va valanguteri va wona, ku risa vandlha ra Xikwembu, leri xi ri xaveke hi ngati ya N’wana wa xona.” (Mintirho 20:28) Valanguteri volavo lava nga Vakreste a va fanele va ya emahlweni va kongomisiwa hi moya lowo kwetsima loko va ri karhi va endla mintirho ya vona tanihi varisi va ntlhambi wa Xikwembu. Loko wanuna la nyikiweke lunghelo ra ku va mulanguteri a nga ha faneleki hi ku ya hi mimpimanyeto ya Xikwembu, hi ku famba ka nkarhi moya lowo kwetsima wu ta endla leswaku a tekeriwa lunghelo rero.

10. Moya lowo kwetsima wu ni xiphemu xa nkoka hi ndlela yihi eku hlawuriweni ka vamakwerhu hi ndlela ya le tilweni?

10 Swi tisa ku yini leswaku moya lowo kwetsima wu va ni xiphemu xa nkoka? Xo sungula, matsalwa lama andlalaka swilaveko swa vulanguteri bya moya ma huhuteriwe hi moya lowo kwetsima. Emapapileni yakwe lama yaka eka Timotiya na Tito, Pawulo u andlale mimpimanyeto leyi faneleke yi fikeleriwa hi valanguteri ni malandza ya vutirheli. Eka wona, u boxe swilaveko swa 16. Hi xikombiso, valanguteri a va fanele va pfumala xisandzu, va ringanisela emikhuveni ya vona, va hluteka emianakanyweni, va hleleka, va va ni malwandla, va fanelekela ku dyondzisa naswona va va tinhloko ta mindyangu leti nga xikombiso. A va fanele va ringanisela emhakeni yo nwa swakunwa leswi nga ni xihoko, a va nga fanelanga va rhandza mali naswona a va fanele va kota ku tikhoma. Vavanuna lava navelaka ku va malandza ya vutirheli na vona a va fanele va fikelela mimpimanyeto leyi leyi tlakukeke.—1 Timotiya 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9.

11. Hi tihi timfanelo tin’wana leti ti faneleke ti fikeleriwa hi vavanuna lava lwelaka ku fikelela vutihlamuleri evandlheni?

11 Loko hi kambisisa timfanelo leti hi kuma leswaku lava va rhangelaka evugandzerini bya Yehovha va fanele va va xikombiso lexinene emhakeni ya ku tikhoma ka Vukreste. Vavanuna lava lwelaka ku fikelela vutihlamuleri bya vandlha, swi fanele swi vonaka leswaku moya lowo kwetsima wa tirha eka vona. (2 Timotiya 1:14) Swi fanele swi va erivaleni leswaku eka vamakwerhu lava, moya wa Xikwembu wu humesa mihandzu ya “rirhandzu, ntsako, ku rhula, ku va ni mbilu yo leha, musa, vunene, ripfumelo, ku olova, ku tikhoma.” (Vagalatiya 5:22, 23) Mihandzu yoleyo yi ta vonaka eka ndlela leyi va tirhisanaka ha yona ni vapfumeri-kulobye ni van’wana. Ina, valanguteri van’wana va nga ha yi kombisa kahle ngopfu mihandzu yo karhi ya moya, kasi van’wana va nga ha ti fikelela hi ndlela leyi xiyekaka swinene timfanelo ta ku va valanguteri. Kambe, hinkwavo lava navelaka ku vekiwa tanihi valanguteri kumbe malandza ya vutirheli, va fanele va kombisa hi ndlela leyi va hanyaka ha yona leswaku i vavanuna va moya, lava fikelelaka swilaveko swa Rito ra Xikwembu.

12. I vamani lava ku nga vuriwaka leswaku va vekiwe hi moya lowo kwetsima?

12 Loko Pawulo a khutaza van’wana leswaku va n’wi tekelela, a a swi vula hi ku ntshunxeka sweswo hikuva yena hi yexe a a tekelela Yesu Kreste, loyi ‘a hi siyeleke ntila leswaku hi landzelerisisa mikondzo yakwe.’ (1 Petro 2:21; 1 Vakorinto 11:1) Hikwalaho, lava va fikelelaka swilaveko swa Matsalwa loko va vekiwa ku va valanguteri kumbe malandza ya vutirheli, hi nga vula leswaku va vekiwe hi moya lowo kwetsima.

13. Xana moya lowo kwetsima wu va pfuna njhani lava va endlaka swibumabumelo swa vavanuna lava nga ta tirhela vandlha?

13 Ku ni mhaka yin’wana leyi kombisaka ndlela leyi moya lowo kwetsima wu tirhaka ha yona eku bumabumeriweni ni le ku vekiweni ka valanguteri. Yesu u vule leswaku ‘Tatana la nge tilweni u nyika moya lowo kwetsima eka lava n’wi kombelaka.’ (Luka 11:13) Kutani ke, loko vakulu va vandlha va hlangana leswaku va bumabumela vavanuna leswaku va ta byarha vutihlamuleri bya vandlha, va khongelela moya wa Xikwembu leswaku wu va kongomisa. Va sekela swibumabumelo swa vona eka leswi swi vuriweke eRitweni ra Xikwembu leri huhuteriweke, kutani moya lowo kwetsima wu va pfuna ku vona loko munhu loyi va lavaka ku n’wi bumabumela a swi fikelela swilaveko swa Matsalwa kumbe e-e. Lava va endlaka swibumabumelo sweswo a va fanelanga va kuceteriwa hi ku languteka ka munhu, dyondzo yakwe kumbe vuswikoti byakwe bya ntumbuluko. Va fanele va languta swinene vumoya bya munhu, loyi swirho swa vandlha swi nga ta ka swi nga kanakani ku ya eka yena swi ya kuma mpfuno hi tlhelo ra moya.

14. Hi dyondza yini eka Mintirho 6:1-3?

14 Hambileswi vakulu va tshamaka ehansi ni mulanguteri la famba-fambaka loko va endla swibumabumelo swa leswaku vamakwerhu va va vakulu kumbe malandza ya vutirheli, ku hlawula vamakwerhu ku endliwa hi ku landza fambiselo leri sunguriweke hi lembe-xidzana ro sungula. Hi nkarhi wun’wana, ku ve ni xilaveko xa leswaku vavanuna lava fanelekaka hi tlhelo ra moya va khathalela swiavelo swa nkoka. Huvo leyi fumaka yi nyikele nkongomiso lowu: “Lavisisani vavanuna va nkombo lava ku tiyisekiwaka ha vona exikarhi ka n’wina, lava teleke moya ni vutlhari, leswaku hi va veka entirhweni lowu wu faneleke.” (Mintirho 6:1-3) Hambileswi vavanuna lava a va ri kona kwalaho ku nga vona va endleke swibumabumelo, kambe lava vekiweke, va hlawuriwe hi vavanuna lava nga ni vutihlamuleri le Yerusalema. Ni namuntlha ku landzeleriwa ndlela yoleyo.

15. Xana Huvo leyi Fumaka yi katseka njhani emhakeni ya ku hlawula vavanuna?

15 Huvo leyi Fumaka ya Timbhoni ta Yehovha hi yona hi ku kongoma yi hlawulaka swirho hinkwaswo swa Komiti ya Rhavi. Loko yi endla xiboho xa leswaku i mani la nga ta byarha vutihlamuleri lebyi byo tika, Huvo leyi Fumaka yi tirhisa marito ya Yesu lama nge: “Un’wana ni un’wana loyi a nyikiweke swo tala, ku ta laviwa swo tala eka yena; naswona loyi vanhu va n’wi vekaka leswaku a langutela swo tala, va ta lava swo tala ku tlula leswi tolovelekeke eka yena.” (Luka 12:48) Ku tlhandlekela eka ku veka swirho swa Komiti ya Rhavi, Huvo leyi Fumaka yi veka vakulu va le Bethele ni valanguteri lava famba-fambaka. Hambiswiritano, va va tirhisa vamakwerhu van’wana lava nga ni vutihlamuleri leswaku va va pfuna eku hlawuleni ka van’wana. Ni le mhakeni leyi ku landzeleriwa Matsalwa.

‘Va Veke, Hilaha Ndzi Ku Leriseke Hakona’

16. Hikwalaho ka yini Pawulo a siye Tito le Kreta naswona leswi swi kombisa yini malunghana ni ku hlawula hi ndlela ya le tilweni namuntlha?

16 Pawulo u byele Tito mutirhi-kulobye a ku: “Hikwalaho ka leswi, ndzi ku siye eKreta, leswaku u lulamisa swilo leswi a swi hoxile ni ku veka vakulukumba emutini wun’wana ni wun’wana, hilaha ndzi ku leriseke hakona.” (Tito 1:5) Hiloko Pawulo a hlamusela timfanelo leti Tito a a fanele a ti languta eka vavanuna lava nga ta fanelekela ku vekiwa ko tano. Hikwalaho, namuntlha Huvo leyi Fumaka yi veka vamakwerhu lava fanelekaka emarhavini leswaku va yi yimela eku vekiweni ka vakulu ni malandza ya vutirheli. Ka tiyisekisiwa swinene leswaku lava va yimelaka Huvo leyi Fumaka va wu twisisa kahle naswona va wu landzelela nkongomiso wa Matsalwa wa ku hlawula koloko. Hikwalaho ka sweswo, vavanuna volavo lava fanelekaka va vekiwa hi ku landza nkongomiso wa Huvo leyi Fumaka leswaku va tirha emavandlheni ya Timbhoni ta Yehovha emisaveni hinkwayo.

17. Xana hofisi ya rhavi yi swi tamela njhani swibumabumelo swa leswaku ku vekiwa valanguteri ni malandza ya vutirheli?

17 Loko swibumabumelo swa ku veka valanguteri ni malandza ya vutirheli swi fika ehofisini ya rhavi ya Sosayiti ya Watch Tower, vavanuna lava nga ni ntokoto va pfumelela moya wa Xikwembu wu va kongomisa eka ku hlawula koloko va nga ta ku endla. Vavanuna lava va swi tiva leswaku va byarhisiwe vutihlamuleri lebyikulu, va swi xiya leswaku a va fanelanga va hatlisela ku tlhandleka munhu mavoko, hikuva va nga hlanganyela eswidyohweni swa yena.—1 Timotiya 5:22.

18, 19. (a) Xana ku veka kun’wana ku hundzisiwa hi ndlela yihi? (b) Fambiselo hinkwaro ra ku bumabumela ni ra ku veka ri endliwa njhani?

18 Sosayiti yi nga ha kombisa leswaku yi va hlawurile hi ku gandla xitempe xa yona kutani yi rhumela papila leri eka vona. Papila ro tano ri nga ha tirhisiwa leswaku ku hlawuriwa vamakwerhu vo hlayanyana evandlheni.

19 Ku hlawuriwa ka vamakwerhu hi ndlela ya le tilweni ku huma eka Yehovha hi N’wana wakwe ni nhlengeletano ya Xikwembu leyi vonakalaka ya laha misaveni, “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” ni Huvo ya rona leyi Fumaka. (Matewu 24:45-47) Fambiselo hinkwaro ra ku bumabumeriwa ni ku hlawuriwa ka vamakwerhu ri kongomisiwa hi moya lowo kwetsima. Leswi swi tano hikuva swilaveko swi andlariwe eRitweni ra Xikwembu, leri huhuteriweke hi moya lowo kwetsima, naswona munhu la hlawuriweke u vonaka a ri la humesaka mihandzu ya moya wolowo. Hikwalaho, ku hlawuriwa ka vamakwerhu ku tekiwa ku ri loku endliweke hi moya lowo kwetsima. Leswi valanguteri ni malandza ya vutirheli a va vekiwa hi ndlela ya le tilweni eka lembe-xidzana ro sungula, ni namuntlha swi tano.

Ku Tlangela Nkongomiso Wa Yehovha

20. Hikwalaho ka yini hi pfumelelana ni marito ya Davhida lama tsariweke eka Pisalema 133:1?

20 Enkarhini lowu swilo swi fambaka kahle hi tlhelo ra moya ni ku andza entirhweni wa ku chumayela hi Mfumo, ha nkhensa swinene leswi Yehovha ku nga yena a vekaka valanguteri ni malandza ya vutirheli. Lunghiselelo leri ra Matsalwa ri endla leswaku Timbhoni ta Yehovha ti hanya hi ku pfumelelana ni mimpimanyeto leyi tlakukeke yo lulama ya Xikwembu. Ku tlula kwalaho, moya wa Vukreste ni ku tiyimisela lokukulu ka vavanuna lava, ku kondletela swinene ku rhula ni vun’we bya hina lebyi hlamarisaka tanihi malandza ya Yehovha. Hikwalaho, ku fana ni mupisalema Davhida, hi susumeteleka ku huwelela hi ku: “Waswivo! Mawaku ndlela leyi swi nga swinene ha yona ni ku tsakisa ha yona loko vamakwavo va tshama swin’we hi vun’we!”—Pisalema 133:1.

21. Xana Esaya 60:17 yi hetiseka hi ndlela yihi namuntlha?

21 Ha tsaka swinene leswi Yehovha a hi kongomisaka hi Rito ni hi moya wakwe lowo kwetsima! Hakunene ma twisiseka marito lama tsariweke eka Esaya 60:17 lama nge: “Ematshan’weni ya koporo ndzi ta tisa nsuku, ematshan’weni ya nsimbi ndzi ta tisa silivhere, kasi ematshan’weni ya ntsandza, koporo, ematshan’weni ya maribye, nsimbi; naswona ndzi ta veka ku rhula ku va valanguteri va wena ni ku lulama ku va vaaveri va ntirho wa wena.” Loko fambiselo ra le tilweni ri ya ri tirhisiwa swinene exikarhi ka Timbhoni ta Yehovha, swiyimo leswi swo tsakisa swi kona enhlengeletanweni hinkwayo ya Xikwembu ya laha misaveni.

22. Hi tsakisiwa hi yini sweswi naswona hi fanele hi tiyimisela ku endla yini?

22 Ha tsaka swinene hi malunghiselelo ya le tilweni lama nga kona exikarhi ka hina. Naswona ha wu tlangela swinene ntirho wo tika, lowu tsakisaka, lowu endliwaka hi valanguteri ni malandza ya vutirheli lama vekiweke hi ndlela ya le tilweni. Hi dzunisa Tata wa hina wa le tilweni hi mbilu hinkwayo, loyi ku nga yena a hi katekiseke hi tlhelo ra moya naswona a hi fuwiseke swinene. (Swivuriso 10:22) Kutani ke, a hi tiyimiseleni ku fambisana ni nhlengeletano ya Yehovha. Eka hinkwaswo, a hi yeni emahlweni hi tirha hi vun’we leswaku xichavo, ku dzuneka ni ku vangama swi va eka vito ra Yehovha lerikulu ni leri kwetsimaka.

Nga Hlamurisa Ku Yini?

• Hikwalaho ka yini hi nga vulaka leswaku valanguteri ni malandza ya vutirheli va vekiwa hi ndlela ya le tilweni, ku nga ri ya xidimokrati?

• Xana vavanuna lava nga Vakreste lava nga ni vutihlamuleri va vekiwa hi moya lowo kwetsima hi ndlela yihi?

• Xana Huvo leyi Fumaka yi katseka njhani emhakeni ya ku hlawula valanguteri ni malandza ya vutirheli?

• Malunghana ni ku hlawula hi ndlela ya le tilweni, hikwalaho ka yini hi fanele hi nkhensa Yehovha?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Swifaniso eka tluka 15]

Vakulu ni malandza ya vutirheli va ni lunghelo ra ku tirha hikuva va vekiwa hi fambiselo ra le tilweni