U Nga Swi Kota Ku Langutana Ni Ku Hela Matimba!

WANUNA wa vutlhari u tshame a tsala a ku: “Xana u tikombise u hele matimba hi siku ra maxangu? Matimba ya wena ma ta va matsongo.” (Swivuriso 24:10) Loko u tshame u hela matimba, u ta pfumelelana ni marito wolawo.

A nga kona la nga balekelaka vuyelo bya ku hela matimba. Ku hela matimba ka xinkarhana ku nga teka siku kumbe mambirhi kutani ku hela. Kambe loko xiphiqo xolexo xi katsa mintlhaveko leyi vavisiweke kumbe xikhomela, xi nga ha teka masikunyana. Vakreste van’wana lava va tshembekeke hi malembe yo tala va hele matimba lerova va tshika ku va kona eminhlanganweni ya vandlha ni ku hlanganyela evutirhelini bya nsimu.

Loko u titwa u hele matimba, u nga heli mbilu! Malandza yo tshembeka ya le nkarhini lowu hundzeke ma swi kotile ku langutana ni ku hela matimba kutani na wena hi mpfuno wa Xikwembu u nga swi kota ku langutana na kona.

Loko Van’wana Va Ku Vavisa eMintlhavekweni

U nge languteli leswaku u nge khunguvanyisiwi hi rito rin’wana ni rin’wana kumbe xiendlo xa ku nga anakanyeli. Kambe, u nga swi kota ku sivela ku nga hetiseki ka van’wana leswaku ku nga ku kavanyeti eku tirheleni ka wena Yehovha. Loko munhu un’wana a ku vavise emintlhavekweni, swi ta ku pfuna ku anakanya hi ndlela leyi Hana, mana wa Samuwele a langutaneke ha yona ni ku hela matimba.

Hana a a swi lava hi mbilu hinkwayo ku va ni vana, kambe a a ri mhika. Penina, nkati-kulobye ana se a a velekele nuna wakwe vana va majaha ni va vanhwanyana. Ematshan’weni yo va ni ntwela-vusiwana eka Hana, Penina a a phikizana na yena kutani langutelo leri a a ri na rona hi Hana ri endle leswaku a “rila a nga dyi.”—1 Samuwele 1:2, 4-7.

Siku rin’wana Hana u ye etabernakeleni a ya khongela. Eli, muprista lonkulu wa le Israyele u vone milomu yakwe yi ri karhi yi vendzavendza. Hi ku nga swi xiyi leswaku u le ku khongeleni, Eli u gimete hi leswaku u fanele a dakwile. U n’wi vutisile: “Xana u ta dakwa ku fikela rini? Susa vhinyo ya wena eka wena.” (1 Samuwele 1:12-14) Xana u nga yi anakanya ndlela leyi Hana a titweke ha yona? U te etabernakeleni leswaku a ta chaveleriwa. Kunene a a nga langutelanga leswaku un’wana wa vanhu lava rhangelaka eIsrayele a n’wi hehla hi ndlela leyi hoxeke!

Hana a a ri ni xivangelo xa ku hela matimba. A a ta va a hatle a huma etabernakeleni kutani a hlambanya leswaku a nge he wu veki ntsendze loko Eli a ha ri muprista lonkulu. Kambe, Hana a a teka vuxaka bya yena na Yehovha byi ri bya risima swinene. A a swi tiva leswaku a a nga ta tsaka loko o endla tano. Tabernakela a yi ri ntsindza wa vugandzeri lebyi tengeke. Yehovha a a veke vito rakwe eka yona. Naswona hambileswi Eli a a nga hetisekanga, Yehovha a a n’wi hlawule ku va muyimeri wakwe.

N’wangulo wa Hana lowu kombisaka ku xixima Xikwembu i xikombiso lexinene eka hina namuntlha. A nga pfumelanga leswaku ku hehliwa hi ndlela leyi hoxeke, kambe u angule hi ndlela leyi kombisaka ku xixima lokukulu. U te: “E-e hosi yanga! Ndzi wansati la karhatekeke emoyeni; a ndzi nwanga vhinyo hambi ku ri swakunwa leswi pyopyaka, kambe ndzi chulula moya-xiviri wa mina emahlweni ka Yehovha. U nga endli hlonga ra wena ra xisati ri fana ni wansati la nga pfuniki nchumu, hikuva ndzi vulavule ku fikela sweswi hikwalaho ka ku vilela ka mina lokukulu ni ku dyiwa ka mina hi mbitsi.”—1 Samuwele 1:15, 16.

Xana Hana u swi phofurile leswi nga embilwini yakwe? Ina. Kambe, u vulavule na Eli hi vutlhari, a nga vanga ni ntiya-nhlana wa ku n’wi sola hi xihehlo xa yena lexi hoxeke. Eli na yena, u n’wi angule hi musa a ku: “Famba hi ku rhula,  onge Xikwembu xa Israyele xi nga hlamula xikombelo lexi u xi hundziseleke eka xona.” Endzhaku ka loko mhaka leyi yi lulamisiwile, Hana “[u khome] ndlela yakwe kutani a dya, xikandza xakwe a xa ha tlhelanga xi vilela.”—1 Samuwele 1:17, 18.

I yini lexi hi xi dyondzaka eka rungula leri? Hana u hatlise a lunghisa ku nga twisisani, kambe u endle tano hi xichavo lexikulu. Hikwalaho ka sweswo, u hlayise vuxaka lebyinene na Yehovha swin’we na Eli. Hakanyingi, mbulavurisano lowunene ni ku tirhisa vutlhari swi sivela ku kula ka swiphiqo leswitsongo!

Swi fanele swi xiyiwa leswaku loko vanhu havambirhi va lulamisa xiphiqo va fanele va titsongahata va tlhela va pfumelelana ni swiyimo. Loko mupfumeri-kuloni a nga pfumelelani ni matshalatshala ya wena ya ku lulamisa mholovo, u nga ha siya mhaka yoleyo emavokweni ya Yehovha, u ri ni ntshembo wa leswaku u ta lulamisa timhaka hi nkarhi wakwe ni hi ndlela yakwe.

Xana U Lahlekeriwe Hi Lunghelo Ra Ntirho?

Van’wana va karhatekile hi ku lahlekeriwa hi lunghelo leri a va ri rhandza entirhweni wa Xikwembu. A va rhandza ku tirhela vamakwavo kutani loko va lahlekeriwa hi lunghelo rero, va titwe va nga ha pfuni nchumu eka Yehovha kumbe eka nhlengeletano ya yena. Loko u titwisa xisweswo, u nga kuma vutlhari hi ku anakanya hi xikombiso xa Marka mutsari wa Bibele, loyi nakambe a a vuriwa Yohane Marka.—Mintirho 12:12.

Marka a a fambe na Pawulo na Barnaba eka pfhumba ra vona ro sungula ra vurhumiwa, kambe u hambane na vona kun’wana eriendzweni, a tlhelela eYerusalema. (Mintirho 13:13) Endzhaku, Barnaba u lave leswaku Marka a famba na vona eriendzweni rin’wana. Hambiswiritano, Bibele yi ri: “Pawulo u vone swi nga fanelanga leswaku a famba na vona, hikuva u suke a va siya ePamfiliya, a nga fambanga na vona entirhweni.” Barnaba a nga pfumelelananga na swona sweswo. Mhaka ya kona yi ya emahlweni yi ku: “Hikwalaho ku pfuke mholovo yo chavisa, lerova [Pawulo na Barnaba] va hambana; kutani Barnaba a teka Marka va tlutela eKipra. Pawulo u lange Silasi kutani va famba.”—Mintirho 15:36-40.

Mbilu ya Marka yi fanele yi vavile loko a vona leswaku muapostola Pawulo la xiximekaka a a nga swi lavi ku tirha na yena nileswaku mholovo leyi pfuxiweke hi timfanelo ta yena yi pfule mukhandlu exikarhi ka Pawulo na Barnaba. Kambe a swi heleli kwalaho.

Pawulo na Silasi a va ha lava munhu loyi a nga ta famba na vona. Loko va fika eListra, va kume munhu la nga ta siva Marka, ku nga jaha leri vitaniwaka Timotiya. Swi nga ha endleka leswaku loko Timotiya a hlawuriwa se a a ri ni malembe mambirhi kumbe manharhu a khuvuriwile. Kasi Marka u sungule ku hlanganyela ni vandlha ra Vukreste ku sukela emasungulweni ya rona—entiyisweni a a tlula na Pawulo hi byakwe. Kambe xiavelo xa lunghelo ra ntirho xi nyikiwe Timotiya.—Mintirho 16:1-3.

Xana Marka u titwise ku yini loko a twa leswaku xiavelo xa yena xi tekiwe hi munhu la ha riki muntshwa, la nga riki na ntokoto? Bibele a yi hi byeli. Nilokoswiritano, ya kombisa leswaku Marka u tshame a khomekile entirhweni wa Yehovha. U ma tirhise kahle malunghelo lawa a nyikiweke wona. Hambileswi a nga swi kotangiki ku tirha na Pawulo na Silasi, u swi kotile ku famba na Barnaba va ya eKipra, ku nga kaya ka va Barnaba. Marka u tlhele a tirha na Petro eBabilona. Eku heteleleni u ve ni lunghelo ra ku tirha na Pawulo—swin’we na Timotiya—eRhoma. (Vakolosa 1:1; 4:10; 1 Petro 5:13) Endzhaku Marka u tlhele a huhuteriwa ku tsala yin’wana ya Tievhangeli ta mune!

Swiendlakalo leswi hinkwaswo swi ni dyondzo ya nkoka. Marka a nga karhatekanga ngopfu hi lunghelo leri n’wi lahlekeleke lerova a tsandzeka ku tlangela malunghelo lawa a ma kumeke. Marka u ye emahlweni a khomekile entirhweni wa Yehovha kutani Yehovha u n’wi katekisile.

Kutani loko u lahlekeriwe hi lunghelo ra ntirho, u nga heli matimba. Loko u tshama u ri ni langutelo lerinene naswona u tshama u khomekile, u ta kuma malunghelo man’wana. Ku ni swo tala swo swi endla entirhweni wa Hosi.—1 Vakorinto 15:58.

 Nandza Wo Tshembeka A Hela Matimba

Swa tika ku lwela ripfumelo. Minkarhi yin’wana u nga ha hela matimba. Kutani u nga ha tivona nandzu hi leswi u heleke matimba, u gimeta hi leswaku nandza wo tshembeka wa Xikwembu a nga fanelenga a titwisa xisweswo. Anakanya hi Eliya, un’wana wa vaprofeta lavanene va le Israyele.

Loko Hosi ya Xisati Yezabele wa le Israyele, la nga museketeri lonkulu wa vugandzeri bya Bali, a byeriwe leswaku Eliya u dlaye vaprofeta va Bali, u hlambanyile leswaku u ta n’wi dlaya. Eliya u tshama a langutana ni valala lavakulu ku tlula Yezabele, kambe hi xitshuketa u hele matimba lerova a lava ku fa. (1 Tihosi 19:1-4) Xana sweswo swi nga va swi tise ku yini? Ku ni nchumu lowu a wu rivaleke.

Eliya u rivale ku tshemba Yehovha tanihi Xihlovo xa matimba ya yena. I mani loyi a nyikeke Eliya matimba ya ku pfuxa mufi ni ku langutana ni vaprofeta va Bali? I Yehovha. Kunene i Yehovha loyi a a ta n’wi nyika matimba ya ku langutana ni vukarhi bya Hosi ya Xisati Yezabele.—1 Tihosi 17:17-24; 18:21-40; 2 Vakorinto 4:7.

Ku tshemba Yehovha ka munhu un’wana ni un’wana ku nga ha tsekatsekisiwa swa xinkarhana. Ku fana na Eliya, minkarhi yin’wana u nga ha va ni langutelo ra vumunhu hi xiphiqo xo karhi ematshan’weni yo langutana na xona hi ku tirhisa “vutlhari lebyi humaka ehenhla.” (Yakobo 3:17) Hambiswiritano, Yehovha a nga n’wi fularhelanga Eliya hikwalaho ka xihoxo xa yena xa xinkarhana.

Eliya u balekele eBera-xeba kutani a ya emananga laha a a ehleketa leswaku a nge kumiwi hi munhu. Kambe Yehovha u n’wi kumile. U rhumele ntsumi leswaku yi ya n’wi chavelela. Ntsumi yi tiyisekile leswaku Eliya u dya xinkwa lexa ha ku bakiwaka nileswaku u nwa mati lama phyuphyisaka. Endzhaku ka loko Eliya a wisile, ntsumi yi n’wi lerise leswaku a famba riendzo ra mpfhuka wa tikhilomitara ta kwalomu ka 300 a ya eNtshaveni ya Horebe, laha Yehovha a a ta ya emahlweni a n’wi tiyisa.—1 Tihosi 19:5-8.

ENtshaveni ya Horebe, Eliya u vone xikombiso xa matimba ya Yehovha lexi tiyisaka ripfumelo. Kutani hi rito ra le hansi, Yehovha u n’wi tiyisekisile leswaku a a nga ri yexe. Yehovha a a ri na yena, naswona vamakwavo va 7 000 na vona a va ri na yena, hambileswi Eliya a a nga va tivi. Eku heteleleni, Yehovha u n’wi nyike ntirho wo wu endla. A nga n’wi lahlanga Eliya leswaku a va muprofeta wakwe!—1 Tihosi 19:11-18.

Mpfuno Wu Kona

Loko minkarhi yin’wana u hlaseriwa hi ku helanyana matimba, u ta kuma leswaku u ta titwa ku antswa loko wo kuma nkarhi lowu engetelekeke wa ku wisa kumbe swakudya leswi xurhisaka. Nathan H. Knorr, loyi a a veke xirho xa Huvo leyi Fumaka ya Timbhoni ta Yehovha kukondza a fa hi 1977, u tshame a vula leswaku hakanyingi, swiphiqo leswi vonakaka swi ri swikulu swi va switsongo endzhaku ko etlela vurhongo lebyinene. Kambe, loko xiphiqo xa kona xi phikelela, vurhongo lebyinene a bya ha ringananga—u ta lava mpfuno wa ku lwisana ni ku hela matimba.

Yehovha u rhumele ntsumi leswaku yi ya tiyisa Eliya. Namuntlha, Xikwembu xi hi tiyisa hi ku tirhisa vakulu ni Vakreste van’wana lava wupfeke. Kunene vakulu va nga va “ndhawu ya ku tifihla emhehweni ni vutumbelo exidzedzeni.” (Esaya 32:1, 2) Kambe, loko u lava ku kuma mpfuno eka vona, u ta boheka ku ya eka vona. Hambileswi Eliya a a hele matimba, u ye eNtshaveni ya Horebe leswaku a ya kuma ndzetelo wa Yehovha. Hi kuma ndzetelo lowu tiyisaka evandlheni ra Vukreste.

Loko hi amukela mpfuno ni ku va ni xivindzi xa ku langutana ni miringo yo fana ni mintlhaveko leyi vavisekeke kumbe ku lahlekeriwa hi malunghelo, hi namarhela tlhelo ra Yehovha ra mphikamakaneta ya nkoka. Hi yihi mphikamakaneta ya kona? Sathana u pfuxe mphikamakaneta ya leswaku vanhu va tirhela Yehovha ntsena hikwalaho ka vutianakanyi. Sathana a nga yi ali mhaka ya leswaku hi ta tirhela Xikwembu loko swilo hinkwaswo swi hi fambela kahle evuton’wini, kambe mphikamakaneta ya yena hi leswaku hi ta tshika ku tirhela Xikwembu loko swilo swi hi fambela ximatsi. (Yobo, tindzima 1 na 2) Hi ku hambeta hi tiyisela ku tirhela Yehovha ku nga khathariseki ku hela matimba, hi nga pfuneta ku nyikela nhlamulo eka xihehlo xa Diyavulosi lexi lumbetaka.—Swivuriso 27:11.

 Hana, Marka na Eliya a va ri ni swiphiqo leswi va tsoneke ntsako swa xinkarhana. Hambiswiritano va swi kotile ku langutana ni swiphiqo swa vona naswona va hanya vutomi lebyinene. Na wena u nga swi kota ku langutana ni ku hela matimba hi mpfuno wa Yehovha!