Ku Pfuna Tinoni eMaxangwini Ya Tona

RIN’WANA ra marungula lama tivekaka swinene malunghana ni tinoni i rungula ra le Bibeleni ra Rhuti ni n’wingi wakwe, Nawomi. Vavasati lava havambirhi a va ri tinoni. Hambiswiritano, Nawomi a nga felanga hi nuna wa yena ntsena kambe ni vana va yena va majaha vambirhi, loyi un’wana wa vona a ri nuna wa Rhuti. Leswi a va hanya hi ku rima naswona vanhu va tiko ra ka vona va titshege swinene hi vavanuna, xiyimo xa vona a xi hlomula mbilu hakunene.—Rhuti 1:1-5, 20, 21.

Hambiswiritano, Nawomi a ri ni munghana lonkulu tlhelo muchaveleri ku nga n’wingi wakwe, Rhuti loyi a aleke ku n’wi siya. Hi ku famba ka nkarhi Rhuti u tikombe a “antswa eka [Nawomi] ku tlula vana va nkombo,”—ku nga ri hi leswi Nawomi a a n’wi rhandza ngopfu kambe ni hi kwalaho ka rirhandzu ra yena hi Xikwembu. (Rhuti 4:15) Loko Nawomi a vone swi antswa leswaku Rhuti a tlhelela eka rikwavo le ka Mowabu ni le ka vanghana va yena, Rhuti u hlamule hi marito ya vutshembeki ni lama khumbaka mbilu swinene eka lama tshameke ma tsariwa: “Laha u yaka kona, ndzi ta ya kona, naswona laha u etlelaka  kona, ndzi ta etlela kona. Vanhu va wena va ta va vanhu va mina, Xikwembu xa wena xi ta va Xikwembu xa mina. Laha u nga ta fela kona, ndzi ta fela kona, kwalaho na mina ndzi ta lahliwa kona. Onge Yehovha a nga ndzi endla tano, a engetela eka swona loko ndzo hambana na wena kambe ku nga ri hikwalaho ka rifu.”—Rhuti 1:16, 17.

Yehovha Xikwembu u byi xiyile vumunhu bya Rhuti. U katekise ndyangu lowutsongo wa Nawomi na Rhuti naswona hi ku famba ka nkarhi Rhuti u tekane na Bowasi lowa Muisrayele. N’wana wa vona la veke kokwana-xinguwe wa Yesu Kreste, u kurisiwe hi Nawomi onge hi loko a ri wa yena. Matimu lawa i xikombiso xa ndlela leyi Yehovha a ti khathalelaka ha yona tinoni leti tshinelaka eka yena ti tlhela ti n’wi tshemba. Ku tlula kwalaho, Bibele yi hi byela leswaku u va teka va ri va nkoka lava pfunaka tinoni hi rirhandzu loko ti ri emaxangwini. Kutani hina namuntlha hi nga tipfuna njhani tinoni leti hi nga na tona?—Rhuti 4:13, 16-22; Pisalema 68:5.

Pfuna Kambe U Nga Lawuli

Loko u nyikela mpfuno eka noni, i swinene ku swi veka erivaleni naswona u ba nhloko ya mhaka kambe u nga lawuli. Papalata marito lama nga twisisekiki yo fana ni lawa, “Ndzi tivise loko u lava xo karhi.” Sweswo swi nga ha fana ni loko u ku “U kufumela, u xurha,” eka munhu la twaka xirhami naswona a nga ni ndlala kambe ku ri hava lexi u n’wi pfunaka ha xona. (Yakobo 2:16) Vanhu vo tala a va wu kombeli mpfuno loko va lava xo karhi; ematshan’weni ya sweswo vo fa na swona. Ku pfuna vanhu vo tano swi lava ku twisisa, ku vona leswaku va pfumala yini. Hi hala tlhelo ku lava ku n’wi kongomisa eka xin’wana ni xin’wana—u n’wi lawula—swi nga n’wi vangela ku karhateka kumbe swi pfuxa hasahasa. Hikwalaho Bibele yi kandziyisa xilaveko xo ringanisela loko hi tirhisana ni van’wana. Hambiloko yi hi khutaza ku rhandza vanhu yi tsundzuxa leswaku hi nga vi vanhu lava rhandzaka timhaka.—Vafilipiya 2:4; 1 Petro 4:15.

Rhuti u kombise vumunhu byebyo lebyinene eka Nawomi. Hambileswi Rhuti a tshameke ni n’wingi wa yena hi ku tshembeka, a nga n’wi tshikilelanga kumbe a n’wi fuma. Hi yena a rhangeke a endla swilo swo fana ni ku singila swakudya leswaku yena na Nawomi va kota ku etlela va miyete nyoka, kambe u tlhele a landzela swiletelo swa Nawomi.—Rhuti 2:2, 22, 23; 3:1-6.

Ina, leswi swi lavekaka swi nga hambana swinene, hi ku ya hi vanhu. Sandra loyi ku vulavuriweke ha yena eku sunguleni u ri: “A ndzi ri na swona leswi a ndzi swi pfumala hi nkarhi wa maxangu—vanghana lava rhandzekaka a va tshama va ri na mina.” Hi hala tlhelo Elaine loyi ku vulavuriweke ha yena eku sunguleni a a lava nkarhi lowu a nga ta va yexe. Hikwalaho ku va la pfunaka swi lava ku twisisa ni ku ringanisela emhakeni ya ku nyika munhu un’wana nkarhi wo va yexe ni ku tiendla u kumeka loko u laveka.

Nseketelo Wa Ndyangu

Ndyangu lowu nga ni rirhandzu loko wu ri kona wu nga pfuna ngopfu hi ku khutaza noni leswaku yi ta swi kota ku langutana ni xiyimo lexi. Hambileswi swirho swin’wana swa ndyangu swi nga kotaka ku pfuna ku tlula van’wana, hinkwavo va nga pfuneta. “Loko noni yo karhi yi ri ni vana kumbe vatukulu, vona a va rhange va dyondza ku hanya hi ku tinyiketela loku nga ni vukwembu endyangwini wa vona naswona va hakela ndziho lowu faneleke eka vatswari va vona ni vakokwa wa vona, hikuva leswi swa amukeleka emahlweni ka Xikwembu.”—1 Timotiya 5:4.

Minkarhi yo tala, ku pfuneta hi timali swi nga ha endleka swi nga bohi. Tinoni tin’wana ti ni mali leyi ringaneke leswaku ti kota ku tihanyisa naswona u kuma leswaku ematikweni man’wana ti fanelekela ku pfuniwa hi mfumo. Kambe laha tinoni ti pfumalaka, swirho swa ndyangu swi  fanele swi pfuna. Loko noni yi nga ri na maxaka yo yi pfuna kumbe maxaka wolawo ma tsandzeka, Matsalwa ma khutaza vagandzeri-kulobye leswaku va pfuneta: “Muxaka wa vugandzeri lebyi baseke ni lebyi nga nyamangiki hi ku ya hi langutelo ra Xikwembu tlhelo Tata wa hina hi lowu: ku khathalela lava nga riki na vatswari ni tinoni enhlomulweni wa tona.”—Yakobo 1:27.

Kunene lava va landzelaka misinya leyi ya milawu ya Bibele va “xixima tinoni.” (1 Timotiya 5:3) Ku fundzha munhu entiyisweni swi vula ku n’wi xixima. Vanhu lava va fundziwaka va titwa va ri va nkoka, va khathaleriwa ni ku xiximiwa. A va titwi onge van’wana vo va pfunela ku hetisisa nawu ntsena. Rhuti, hambileswi na yena a ri noni swa xinkarhana, kambe a fundzha Nawomi hi ku tiyiseka leswaku swilaveko swa Nawomi swa nyama ni swa mintlhaveko u swi khathalela hi ku swi rhandza. Entiyisweni, mahanyelo ya Rhuti ma n’wi endlele vito lerinene hi ku hatlisa, lerova nuna wa yena wa mundzuku u n’wi byele leswi: “Un’wana ni un’wana la nga enyangweni ya vanhu va mina wa swi lemuka leswaku u wansati lonene ngopfu.” (Rhuti 3:11, nhlamuselo ya le hansi ya NW) Hi hala tlhelo rirhandzu ra Nawomi hi Xikwembu, ni xiyimo xa yena xa ku nga karhati ni ku tlangela ka yena matshalatshala ya Rhuti lawa a a n’wi endlela wona a swi kanakanisi leswaku swi endle Rhuti a tsakela ku n’wi pfuna. Mayana xikombiso xonghasi lexi Nawomi a nga xona eka tinoni namuntlha!

Tshinela Ekusuhi Ni Xikwembu

Kunene swirho swa ndyangu ni vanghana va nga ka va nga ri sivi vangwa leri vangeke hi rifu ra munghana wa wena wa vukati. Hikwalaho ka sweswo i swa nkoka leswaku munhu la feriweke a tshinela swinene eka “Tatana la nga ni tintswalo letikulu tlhelo Xikwembu xa nchavelelo hinkwawo, lexi hi chavelelaka enhlomulweni wa hina hinkwawo.” (2 Vakorinto 1:3, 4) Ehleketa hi xikombiso xa Ana noni leyi a yi rhandza Xikwembu, leyi a yi ri ni malembe ya 84 loko Yesu a tswariwa.

Loko nuna wa Ana a file endzhaku ka malembe ya nkombo va tekanile u ye eka Yehovha leswaku a n’wi chavelela. “A a nga kali etempeleni, a a endla ntirho wo kwetsima vusiku ni nhlikanhi a ri karhi a titsona swakudya, a endla ni swikombelo.” (Luka 2:36, 37) Xana Yehovha u n’wi angurile Ana leswi a ri ni ku tinyiketela ko chava Xikwembu? Ina! U n’wi kombise rirhandzu ra yena hi ndlela leyi hlawulekeke hi ku n’wi pfumelela ku vona n’wana loyi a ta kula a va Muponisi wa misava. Mayana ndlela leyi leswi swi n’wi nyanyuleke ni ku chavelela Ana ha yona! Kunene u vone ntiyiso wa Pisalema 37:4 leyi nge: “Kuma ntsako lowu heleleke eka Yehovha, kutani u ta ku nyika leswi komberiwaka hi mbilu ya wena.”

Xikwembu Xi Tirhisa Vakreste-kuloni

Elaine u ri: “Loko David a ri na nkarhi wo leha a file, a ndzi ri ni xitlhavi lexi fanaka ni mukwana lowu soholotiwaka exikarhi ka timbambu ta mina. A ndzi ehleketa leswaku i mpfimbelo. Siku rin’wana swi nyanyile lerova ndzi ehleketa ni ku ya vona dokodela. Makwerhu wa xisati wa le vandlheni tlhelo munghana la twisisaka u ringanyete leswaku swi nga ha va swi vangiwa hi gome kutani u ndzi khutaze leswaku ndzi kombela mpfuno eka Yehovha ni nchavelelo. Hi xihatla ndzi tirhise ndzayo ya yena kutani ndzi endla xikhongelo xa le xihundleni kambe lexi humaka embilwini ndzi kombela leswaku Yehovha a ndzi tiyisa eka gome ra mina. Kunene u ndzi tiyisile!” Elaine u sungule ku titwa a antswa naswona endzhakunyana ka sweswo, hambi ku ri xitlhavi lexiya xi nyamalarile.

Vakulu va vandlha ngopfu-ngopfu va nga kombisa xinakulobye eka tinoni leti nga ni gome hi ndlela ya rirhandzu. Hi ku hambeta va nyikela nseketelo wa moya ni nchavelelo hi vutlhari ni hi ndlela leyi kombisaka ku twisisa, vakulu va nga va pfuna va tshama va ri ekusuhi na Yehovha ku nga khathariseki maxangu ya vona. Loko swi fanela, vakulu va nga ha pfuna hi ku hlela leswaku va pfuniwa hi timali. Kunene vakulu vo tano lava nga ni tintswalo, lava twisisaka va va “ndhawu ya ku tifihla emhehweni ni vutumbelo exidzedzeni.”—Esaya 32:2; Mintirho 6:1-3.

Nchavelelo Lowu Nga Heriki Eka Hosi Leyintshwa Ya Misava

Loyi Ana a tsakeleke ku n’wi vona malembe ya magidi mambirhi lama hundzeke sweswi se i Hosi ya Vumesiya ya Mfumo wa le tilweni wa Xikwembu. Hulumendhe leyi ku nga ri khale yi ta susa hinkwaswo leswi vangelaka nhlomulo, ku katsa ni rifu. Malunghana ni mhaka leyi Nhlavutelo 21: 3, 4 yi ri: “Waswivo! Ntsonga wa Xikwembu wu le vanhwini . . . Kutani xi ta sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya vona, rifu a ri nge he vi kona, hambi ku ri ku kolola, ni xirilo ni xitlhavi a swi nge he vi kona. Swilo swo sungula swi hundzile.” Xana u swi xiyile leswaku rungula leri ri kombetela eka ‘vanhu’? Ina, vanhu va ta va va ntshunxiwile eku feni ni le ku kololeni swin’we ni le ka mihloti leyi tisiwaka hi rifu.

Kambe ku ni mahungu yo tala lamanene! Bibele yi tlhela yi tshembisa hi ku pfuxiwa ka vafi. “Nkarhi wa ta lowu hinkwavo lava nga eka masirha-bako ya xitsundzuxo va nga ta twa rito ra [Yesu] kutani va huma.” (Yohane 5:28, 29) Ku fana na Lazaro loyi Yesu a n’wi pfuxeke eka vafi, va ta pfuka va ri vanhu va nyama, ku nga ri swivumbiwa swa moya. (Yohane 11:43, 44) Lava endzhaku ka sweswo va nga ta ‘endla leswinene’ va ta endliwa va hetiseka kutani va vona nkhathalelo wa Yehovha lowu fanaka ni wa tatana loko a ‘pfula voko ra yena a enerisa ku navela ka xilo xin’wana ni xin’wana lexi hanyaka’—Pisalema 145:16.

Lava va feriweke hi murhandziwa naswona va ri ni ripfumelo eka ntshembo lowu lowu tiyeke va kuma xihlovo xa nchavelelo lowukulu. (1 Vatesalonika 4:13) Kutani loko u ri noni, tiyiseka leswaku u ‘khongela minkarhi hinkwayo’ leswaku u kuma nchavelelo ni mpfuno wo langutana ni mindzhwalo ya wena yo hambana-hambana. (1 Vatesalonika 5:17; 1 Petro 5:7) Naswona tinyike nkarhi siku ni siku u hlaya Rito ra Xikwembu leswaku miehleketo ya Xikwembu yi ta ku chavelela. Loko u endla leswi u ta tivonela hi wexe leswaku Yehovha a nga ku pfuna hakunene leswaku u kuma ku rhula, ku nga khathariseki maxangu hinkwawo ni swiphiqo leswi u langutanaka na swona tanihi noni.

[Nkomiso eka tluka 5]

u va la pfunaka swi vula ku twisisa ni ku ringanisela emhakeni ya ku nyika munhu un’wana nkarhi wo va yexe ni ku tiendla u kumeka loko u laveka

[Xifaniso eka tluka 7]

Ana noni leyi se yi kuleke u katekisiwe hi Xikwembu