Diyavulosi—A Ko Va Vukholwa-hava Kambe I Wa Xiviri

“Kun’wana ni kun’wana Testamente Leyintshwa hinkwayo ku ni ku kwetlembetana lokukulu exikarhi ka mavuthu ya Xikwembu ni ya leswinene swin’we ni ya vubihi lebyi vangiwaka hi Sathana. Leswi a hi mavonelo ya mutsari un’we kumbe vo tala, kambe swi tano. . . . Kutani vumbhoni bya Testamente Leyintshwa byi le rivaleni. Sathana i munhu wa xiviri la karhataka, minkarhi hinkwayo u lwisana ni Xikwembu ni vanhu va Xikwembu.”—“The New Bible Dictionary.”

KUTANI ha yini vo tala lava tivulaka Vakreste—ni lava va vulaka leswaku va pfumela eBibeleni—va ala dyondzo ya leswaku Diyavulosi u kona? Hikuva kahle-kahle a va teki Bibele yi ri Rito ra Xikwembu. (Yeremiya 8:9) Va vula leswaku vatsari va Bibele va tsale tifilosofi ta matiko ya le kusuhi naswona a va hundziselanga ntiyiso lowu humaka eka Xikwembu hi ku pakanisa. Hi xikombiso, mufundhisi wa Khatoliki Hans Küng u tsarile: “Mintsheketo ya Sathana ni mavuthu yakwe ya madimona . . . yi huma eka mintsheketo ya le Babilona yi nghena eka Vuyuda  bya khale kutani loko yi suka kwalaho yi nghena eTestamenteni Leyintshwa.”—On Being a Christian.

Kambe Bibele a hi rito ra vanhu; hakunene i Rito ra Xikwembu leri huhuteriweke. Hikokwalaho i vutlhari ku yingisa leswi ri swi vulaka malunghana na Diyavulosi.—2 Timotiya 3:14-17; 2 Petro 1:20, 21.

Xana Yesu A A N’wi Tekisa Ku Yini?

Yesu Kreste a a pfumela leswaku Diyavulosi i wa xiviri. Yesu a nga ringiwanga hi vubihi byo karhi lebyi a byi ri endzeni ka yena. U hlaseriwe hi munhu wa xiviri loyi endzhakunyana a n’wi vitaneke “mufumi wa misava.” (Yohane 14:30; Matewu 4:1-11) Nakambe a a pfumela leswaku swivumbiwa swin’wana swa moya a swi seketela Sathana eka marhengu ya yena yo homboloka. U hanyise vanhu lava va “nga ni dimona.” (Matewu 12:22-28) Hambi ku ri buku leyi nge A Rationalist Encyclopædia, ya lava va nga pfumeriki leswaku Xikwembu xi kona, yi paluxa leswi yi ku: “Ndlela leyi Yesu wa Tievhangeli a yi amukeleke ha yona dyondzo ya swivumbiwa swa moya leswo biha minkarhi hinkwayo a yi khunguvanyisa vafundhisi.” Loko Yesu a vulavula hi Diyavulosi ni madimona ya yena, a a nga phindhi vukholwa-hava lebyi kumiweke eka mintsheketo ya le Babilona. A swi tiva leswaku va kona hakunene.

Hi dyondza swo tala hi Diyavulosi loko hi kambisisa marito ya Yesu loko a vulavula ni vadyondzisi va vukhongeri va le sikwini rakwe: “N’wina mi huma eka tata wa n’wina Diyavulosi, naswona mi navela ku endla ku navela ka tata wa n’wina. Yena a a ri mudlayi wa vanhu ku sukela eku sunguleni, naswona a nga yimanga a tiyile entiyisweni, hikuva ntiyiso a wu kona eka yena. Loko a vulavula vunwa, u vulavula hi ku landza mboyamelo wa yena, hikuva i muhembi ni tata wa mavunwa.”—Yohane 8:44.

Hi ku ya hi mhaka leyi, Diyavulosi, ku nga vito leri vulaka “mulumbeti” a a ri “muhembi ni tata wa mavunwa.” I xivumbiwa xo sungula ku hemba hi Xikwembu naswona leswi u swi endle le ndzhaku entangeni wa Edeni. Yehovha a a vule leswaku vatswari va hina vo sungula va “ta fa hakunene” loko va dya murhi wo tivisa leswinene ni leswo biha. Hi ku tirhisa nomu wa nyoka, Sathana u vule leswaku marito wolawo a ma nga ri ntiyiso. (Genesa 2:17; 3:4) Swi fanerile leswi a vitaniwaka “nyoka ya khale, leyi vuriwaka Diyavulosi na Sathana.”—Nhlavutelo 12:9.

Diyavulosi u vule mavunwa hi nsinya wo tivisa leswinene ni leswo biha. U vule leswaku ku siveriwa ka vona ku dya emurhini wolowo, a ku nga ri na xisekelo; a ku ri ku tirhisiwa ka matimba hi ndlela yo biha. U vule leswaku Adamu na Evha va nga “fana ni Xikwembu” eku tihlawuleleni leswi nga swinene ni leswo biha. Sathana a a vula leswaku tanihi swivumbiwa leswi nga ni ntshunxeko wo tihlawulela, a va fanele va va ni lunghelo ro  tihlawulela leri heleleke. (Genesa 3:1-5) Ku hlaseriwa loku ka mfanelo ya Xikwembu yo fuma, ku tlakuse mphikamakaneta ya nkoka. Kutani Yehovha u pfumelele nkarhi wa leswaku mphikamakaneta leyi yi lulamisiwa. Leswi swi vula leswaku Sathana u pfumeleriwe ku hambeta a hanya swa xinkarhana. Nkarhi wakwe lowu pimiweke sweswi wu le ku heleni hi xihatla. (Nhlavutelo 12:12) Hambiswiritano, u hambeta a hambukisa vanhu eka Xikwembu hi mavunwa ni vuxisi, a tirhisa vanhu vo fana ni vatsari ni Vafarisi va le nkarhini wa Yesu leswaku va byala tidyondzo ta yena.—Matewu 23:13, 15.

Yesu u tlhele a vula leswaku Diyavulosi “a a ri mudlayi wa vanhu ku sukela eku sunguleni” ni leswaku “a nga yimanga a tiyile entiyisweni.” Leswi a swi vuli swona leswaku Yehovha u vumbe Diyavulosi a ri “mudlayi wa vanhu.” A nga vumbiwanga leswaku a va xiharhi lexi chavisaka lexi langutelaka ndhawu ya ndzilo ni ku xanisa un’wana ni un’wana la xandzukelaka Xikwembu. “Tihele” hilaha Bibele yi ti hlamuselaka hakona a hi vutshamo bya Sathana. I sirha leri tolovelekeke ra vanhu.—Mintirho 2:25-27; Nhlavutelo 20:13, 14.

Eku sunguleni Diyavulosi a ri “entiyisweni.” U tshame a va xiphemu xa ndyangu wa Yehovha wa le tilweni, a ri n’wana wa moya la hetisekeke wa Xikwembu. Kambe a nga “yimanga a tiyile entiyisweni.” U rhandze ku tihanyela hi tindlela ta yena ni hi misinya ya milawu ya yena n’wini ya vunwa. ‘A nga sungulanga’ loko a vumbiwa tanihi n’wana wa Xikwembu la nga ntsumi, kambe u sungule loko a xandzukela Yehovha hi vomu kutani a hemba eka Adamu na Evha. Diyavulosi u fana ni vanhu lava va xandzukeleke Yehovha hi nkarhi wa Muxe. Hi hlaya leswi malunghana na vona: “Va endle hi ndlela leyi onhakeke; a hi vana va xona, xihoxo i xa vona vini.” (Deteronoma 32:5) Ku nga vuriwa leswi fanaka na hi Sathana. U ve “mudlayi wa vanhu” loko a xandzuka kutani a va ni vutihlamuleri bya rifu ra Adamu na Evha naswona entiyisweni ndyangu hinkwawo wa vanhu wa wu yayarhela.—Varhoma 5:12.

Tintsumi Leti Nga Yingisangiki

Tintsumi tin’wana ti hlanganyele na Sathana eku xandzukeni ka yena. (Luka 11:14, 15) Tintsumi leti “ti [fularhele] vutshamo bya tona lebyi faneleke” kutani ti ambala mimiri ya vanhu leswaku ti ta tsakela vuxaka bya rimbewu ni “vana va vanhwanyana va vanhu” esikwini ra Nowa. (Yudha 6; Genesa 6:1-4; 1 Petro 3:19, 20) “N’we-xa-nharhu xa tinyeleti ta tilo,” kumbe ntlawanyana wa swivumbiwa swa moya, swi teke ndlela leyi.—Nhlavutelo 12:4.

Buku ya Nhlavutelo leyi teleke hi tinhlamuselo to fanekisela yi fanisa Diyavulosi ni “dragona leyikulu ya muvala wo tshwuka-xindzilo.” (Nhlavutelo 12:3) Ha yini? Ku nga ri leswaku u ni miri wo chavisa, wo biha. Entiyisweni a hi swi tivi leswaku swivumbiwa swa moya swi ni miri wa njhani kambe swi nga endleka Sathana a nga hambani ni tintsumi letin’wana leti nga swivumbiwa swa moya. Hambiswiritano, “dragona leyikulu ya muvala wo tshwuka-xindzilo” i nhlamuselo leyi n’wi fanelaka Sathana loyi a nga ni vukarhi, la chavisaka, wa matimba ni moya lowu dlayaka.

Sweswi Sathana ni madimona va vekeriwe mindzilakano. A va nge he swi koti ku ambala miri wa nyama hilaha a va swi kota ku endla hakona. Endzhakunyana ka ku simekiwa ka Mfumo wa Xikwembu emavokweni ya Kreste hi 1914, va cukumeteriwe emisaveni.—Nhlavutelo 12:7-9.

Diyavulosi I Nala La Nga Hluriwiki Hi Ku Olova

Hambiswiritano, Diyavulosi wa ha ri nala la nga hluriwiki hi ku olova. Wa “famba-famba ku fana ni nghala leyi vombaka, yi lava wa ku n’wi dya.” (1 Petro 5:8) A hi nsinya wa nawu lowu nga twisisekiki wa vubihi lowu nga le mirini wa hina lowu nga hetisekangiki. I ntiyiso, hi lwisana ni ku nga hetiseki ka hina ka vudyoho siku ni siku. (Varhoma 7:18-20) Kambe nyimpi leyikulu i ya ku “[dodombisana] ni vafumi va misava va munyama  lowu, ni mavandla lama hombolokeke ya moya, etindhawini ta le tilweni.”—Vaefesa 6:12.

Xana nkucetelo wa Diyavulosi wu hangalake ku fikela kwihi? Muapostola Yohane u ri “misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka.” (1 Yohane 5:19) Ina, a hi lavi ku lawuriwa hi Diyavulosi kumbe hi pfumelela ku chava ka vukholwa-hava ku hi tsanisa. Kambe hi tlharihile loko hi tshama hi xalamukele matshalatshala ya yena yo hi pfala mahlo leswaku hi nga voni ntiyiso kutani hi tshova vutshembeki bya hina eka Xikwembu.—Yobo 2:3-5; 2 Vakorinto 4:3, 4.

A hi minkarhi hinkwayo Diyavulosi a tirhisaka tihanyi ku hlasela vanhu lava lavaka ku endla ku rhandza ka Xikwembu. Minkarhi yin’wana u tiendla a languteka ku fana ni “ntsumi ya ku vonakala.” Muapostola Pawulo u tsundzuxe Vakreste hi khombo leri loko a tsale leswi: “Ndza chava leswaku hi ndlela yo karhi, hilaha nyoka yi kanganyiseke Evha hakona hi vukanganyisi bya yona, mianakanyo ya n’wina yi nga onhiwa eka ku tshembeka ni ku tenga loku faneleke Kreste.”—2 Vakorinto 11:3, 14.

Hikokwalaho hi fanele hi ‘hlayisa mianakanyo ya hina yi hlutekile, hi hiteka kutani hi lwisana na yena, hi tiya eripfumelweni.’ (1 Petro 5:8, 9; 2 Vakorinto 2:11) Papalata ku tlangela emavokweni ya Sathana hi ku rhandza ku tiva xin’wana ni xin’wana lexi fambisanaka ni vungoma. (Deteronoma 18:10-12) Vana xichudeni lexi hisekaka xa Rito ra Xikwembu, u ri karhi u tsundzuka leswaku Yesu Kreste minkarhi yo tala u kombetele eRitweni ra Xikwembu loko a ringiwa hi Diyavulosi. (Matewu 4:4, 7, 10) Khongelela moya wa Xikwembu. Mihandzu ya wona yi nga ku pfuna ku papalata mintirho ya nyama leyi yi kondleteriwaka hi Sathana hi ndlela leyi humelelaka. (Vagalatiya 5:16-24) Nakambe, khongela eka Yehovha hi matimba loko u titwa u tshikileriwile hi ndlela yo karhi hi Diyavulosi ni madimona ya yena.—Vafilipiya 4:6, 7.

A ku na xilaveko xo chava Diyavulosi. Yehovha u tshembisa nsirhelelo wa xiviri eka xin’wana ni xin’wana lexi Sathana a nga xi endlaka. (Pisalema 91:1-4; Swivuriso 18:10; Yakobo 4:7, 8) Muapostola Pawulo u ri: “Hambetani mi kuma matimba eHosini ni le ka ntamu wa vukulu bya yona.” Kutani mi ta “kota ku yima mi tiyile, mi lwisana ni marhengu ya Diyavulosi.”—Vaefesa 6:10, 11.

[Xifaniso eka tluka 5]

Yesu a a swi tiva leswaku Diyavulosi a ri munhu wa xiviri

[Xifaniso eka tluka 6]

“Misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka”

[N’wini wa Xifaniso]

NASA photo

[Swifaniso eka tluka 7]

Lwisana na Diyavulosi hi ku dyondza Rito ra Xikwembu ni hi ku khongela nkarhi na nkarhi