‘Lava Ku Rhula U Ku Landzela’
‘Lava Ku Rhula U Ku Landzela’
“Loko swi koteka, swi titshege hi n’wina, vanani ni ku rhula ni vanhu hinkwavo.”—VARHOMA 12:18.
1, 2. Hi swihi swivangelo swin’wana leswi nga endlaka leswaku ku rhula loku tisiwaka hi vanhu ku nga tshami nkarhi wo leha?
AANAKANYA hi yindlu leyi nga ni masungulo lama nga tiyangiki, leyi nga ni tinsika leti boleke ni lwangu leri bodlhomeleke endzeni. Xana u nga tsakela ku rhurhela eka yona, u yi endla kaya ra wena? Kumbexana a wu nge swi tsakeli. Hambiloko wo yi penda hi vuntshwa a swi nge wu hundzuli ntiyiso wa leswaku yindlu leyi a yi tiyanga. Yi nga ha mbindzimuka nkarhi wun’wana ni wun’wana.
2 Ku rhula kwihi na kwihi loku humaka emisaveni leyi ku fana ni yindlu yoleyo. Ku sekeriwe emasungulweni lama tsaneke—eka switshembiso ni marhengu ya vanhu, “[lava] tsandzekaka ku ponisa.” (Pisalema 146:3) Matimu ma paluxa ntlhandlamano wo leha wa tinyimpi exikarhi ka matiko, tinxaka ni swivongo. I ntiyiso, ku rhula ka xinkarhana ku tshame ku va kona, kambe i ku rhula ka muxaka muni? Loko matiko mambirhi ma lwa kutani endzhaku ku vuriwa leswaku ku ni ku rhula hileswi tiko lerin’wana ri hluriweke kumbe loko matiko hamambirhi ma nga ha voni xivangelo xa ku lwa, xana i ku rhula ka muxaka muni koloko? Rivengo, ku kanakana ni mavondzo lama vangeke nyimpi yoleyo swa ha ri kona. Ku rhula loku nga ka mavunwa, ku fana ni ‘ku penda nchumu lowu onhakeke’ leswaku ku tumbetiwa rivengo, a hi ku rhula loku nga ta tshama hi masiku.—Ezekiyele 13:10.
3. Ha yini ku rhula ka vanhu va Xikwembu ku hambana ni ku rhula loku endliwaka hi vanhu?
3 Nilokoswiritano, ku rhula ka xiviri ku kona emisaveni leyi yi hlaseriweke hi nyimpi. Kwihi? Exikarhi ka valandzeri va mikondzo ya Yesu Kreste, Vakreste va xiviri, lava yingisaka marito ya Yesu ivi va lwela ku tekelela ndlela leyi a a hanya ha yona. (1 Vakorinto 11:1; 1 Petro 2:21) Ku rhula loku nga kona exikarhi ka Vakreste va ntiyiso va tinxaka hinkwato, va swiyimo hinkwaswo ni va matiko hinkwawo i ka xiviri hikuva ku huma eka vuxaka bya ku rhula lebyi va nga na byona ni Xikwembu, lebyi sekeriweke eka ripfumelo ra vona eka gandzelo ra nkutsulo ra Yesu Kreste. Ku rhula ka vona i nyiko leyi humaka eka Xikwembu, a hi nchumu lowu tisiwaka hi vanhu. (Varhoma 15:33; Vaefesa 6:23, 24) I vuyelo bya ku titsongahatela ka vona “Hosana ya Ku Rhula,” Yesu Kreste, ni ku gandzela ka vona Yehovha, “Xikwembu xa rirhandzu ni ku rhula.”—Esaya 9:6; 2 Vakorinto 13:11.
4. Mukreste u ku “landzelela” njhani ku rhula?
4 Ku rhula a ko titela eka vanhu lava nga hetisekangiki. Hikwalaho, Petro u vule leswaku Mukreste un’wana ni un’wana “a a lave ku rhula, a ku landzelela.” (1 Petro 3:11) Hi nga swi endlisa ku yini sweswo? Vuprofeta bya khale byi nyikela nhlamulo. Loko Yehovha a vulavula hi ku tirhisa Esaya, u te: “Vana va wena hinkwavo va ta va vanhu lava dyondzisiwaka hi Yehovha, ku rhula ka vana va wena ku ta tala.” (Esaya 54:13; Vafilipiya 4:9) Ina, ku rhula ka xiviri ku kumiwa hi lava va yingisaka tidyondzo ta Yehovha. Ku tlula kwalaho, ku rhula swin’we ni “rirhandzu, ntsako, . . . ku va ni mbilu yo leha, musa, vunene, ripfumelo, ku olova, ku tikhoma,” i mihandzu ya moya lowo kwetsima wa Xikwembu. (Vagalatiya 5:22, 23) A ku nge kumiwi hi munhu loyi a nga riki na rirhandzu, la nga tsakangiki, la helaka mbilu, la nga riki na musa, la nga riki na vunene, la nga riki na ripfumelo, la nga ni tihanyi, kumbe la nga swi kotiki ku tikhoma.
‘Ku Va Ni Ku Rhula Ni Vanhu Hinkwavo’
5, 6. (a) Ku kondletela ku rhula eBibeleni swi vula yini? (b) Vakreste va lwela ku kondletela ku rhula na vamani?
5 Ku rhula ku hlamuseriwe tanihi “nkarhi lowu ku nga riki na tinyimpi kumbe timholovo.” Nhlamuselo yoleyo yi nga katsa swiyimo swo tala laha ku nga riki na madzolonga. Phela, ni munhu la feke u le xiyin’weni xolexo! Hambiswiritano, leswaku munhu a va ni ku rhula ka xiviri a nga fanelanga a va la rhuleke ntsena. EDyondzweni ya yena ya le Ntshaveni, Yesu u te: “Va tsaka lava kondletelaka ku rhula, hikuva va ta vuriwa ‘vana va Xikwembu.’” (Matewu 5:9) Yesu a a vulavula ni vanhu lava endzhakunyana a va ta va vana va Xikwembu va moya ivi va ya hanya etilweni va nga fi. (Yohane 1:12; Varhoma 8:14-17) Naswona eku heteleleni, vanhu hinkwavo vo tshembeka lava nga riki na ntshembo wa le tilweni va ta tiphina hi “ntshunxeko lowu vangamaka wa vana va Xikwembu.” (Varhoma 8:21) I vanhu lava rhuleke ntsena lava nga vaka ni ntshembo wolowo. Rito ra Xigriki leri vulaka “lava rhuleke” hi ku kongoma ri vula “vakondleteri va ku rhula.” Hakanyingi ku ni ku hambana eka marito lawa, ku rhandza ku rhula ni ku va eku rhuleni. Hikwalaho, ku va la rhuleke eMatsalweni swi vula ku kondletela ku rhula, minkarhi yin’wana ku endla ku rhula loku a ku nga ri kona.
6 Loko u ri karhi u anakanya hi leswi, xiya ndzayo ya muapostola Pawulo leyi yaka eka Varhoma: “Loko swi koteka, swi titshege hi n’wina, vanani ni ku rhula ni vanhu hinkwavo.” (Varhoma 12:18) Pawulo a a nga byeli Varhoma leswaku va rhomba ntsena, hambileswi sweswo a swi ta pfuna. A a va khutaza ku kondletela ku rhula. Va ku kondletela na vamani? Ni “vanhu hinkwavo”—swirho swa ndyangu, Vakreste-kulobye, hambi ku ri lava va nga riki vapfumeri-kulobye. U khutaze Varhoma leswaku va kondletela ku rhula ni van’wana ‘hilaha va nga kotaka hakona.’ E-e, a a nga lavi leswaku va landzula ripfumelo ra vona hikwalaho ka ku rhula. Ematshan’weni yo kanetana ni van’wana swi nga fanelanga, a va fanele va va tshinelela hi xikongomelo xa ku endla ku rhula. Vakreste a va fanele va endla tano hambi va tirhisana ni lava nga endzeni kumbe ehandle ka vandlha. (Vagalatiya 6:10) Hi ku pfumelelana ni leswi, Pawulo u tsarile: “Minkarhi hinkwayo mi lavisisa leswi nga swinene exikarhi ka n’wina ni le ka vanhu van’wana hinkwavo.”—1 Vatesalonika 5:15.
7, 8. Vakreste va nga kondletela ku rhula ni lava nga riki vapfumeri hi ndlela yihi, naswona ha yini?
7 Hi nga ku kondletela njhani ku rhula ni lava va nga riki vapfumeri-kulorhi ni lava nga ha hi kanetaka? Ndlela yin’wana i ku papalata ku kombisa moya wa ku titlakusa. Hi xikombiso, ku ta va ku nga ri ku kondletela ku rhula ku vulavula hi vanhu vo karhi hi tirhisa marito ya ku poyila. Yehovha u paluxe ku avanyisa ka yena minhlangano ni mintlawa yo karhi, kambe a hi na mfanelo ya ku vulavula hi munhu wo karhi onge hi loko se a avanyisiwile. Entiyisweni, a hi va avanyisi van’wana, hambi ku ri vakaneti va hina. Endzhaku ko byela Tito ku tsundzuxa Vakreste va le Kreta malunghana ni ndlela leyi va faneleke va tirhisana ha yona ni valawuri lava nga vanhu, Pawulo u va tsundzuxile leswaku “va nga vulavuli ku biha hambi ku ri hi mani, va nga vi lava lwaka, kambe va anakanyela, va kombisa ku rhula hinkwako eka vanhu hinkwavo.”—Tito 3:1, 2.
8 Ku kondletela ku rhula ni lava nga riki vapfumeri swi hoxa xandla eku va byeleni ka ntiyiso. Ina, a hi hlakuleli vunghana lebyi “[onhaka] mikhuva leyi pfunaka.” (1 Vakorinto 15:33) Nilokoswiritano, hi nga va ni mahanyelo lamanene, naswona hi fanele hi khoma vanhu hinkwavo hi xichavo ni hi musa. Petro u tsarile: “Hlayisani ku tikhoma ka n’wina ku ri kunene exikarhi ka matiko, leswaku, eka leswi va mi lumbetaka ha swona onge hi loko mi ri vaendli va leswo biha, va dzunisa Xikwembu hi siku ra ku kambela ka xona hikwalaho ka mintirho leyinene ya n’wina leyi va nga timbhoni leti yi voneke hi mahlo.”—1 Petro 2:12.
Ku Kondletela Ku Rhula eVutirhelini
9, 10. I xikombiso xihi lexi muapostola Pawulo a xi vekeke xa ku tirhisana hi ku rhula ni lava nga riki vapfumeri?
9 Vakreste va lembe-xidzana ro sungula a va tiviwa hikwalaho ka xivindzi xa vona. A va ri langutelanga ehansi rungula ra vona, naswona loko va langutane ni nkaneto, a va tiyimiserile ku yingisa Xikwembu tanihi mufumi ku tlula vanhu. (Mintirho 4:29; 5:29) Nilokoswiritano, a va nga hlanganisi vurhena ni tihanyi. Xiya ndlela leyi Pawulo a vulavuleke ha yona loko a lwela ripfumelo ra yena emahlweni ka Hosi Heroda Agripa wa Vumbirhi. Heroda Agripa a a tekane ni makwavo wa yena wa xisati, Bernike. Hambiswiritano, Pawulo a nga sungulanga hi ku sola Agripa hi mahanyelo ya yena. Ku ri na sweswo, u kandziyise tinhla leti a va pfumelelana eka tona, a vula leswaku Agripa i mutshila eka mikhuva ya Xiyuda naswona u pfumela eka vaprofeta.—Mintirho 26:2, 3, 27.
10 Xana Pawulo a a n’wi tlhoma tinsiva wanuna loyi a a ta n’wi ntshunxa? Doo! Pawulo u landzele ndzayo ya yena n’wini ivi a vulavula ntiyiso. Hinkwaswo leswi a swi byeleke Heroda Agripa a swi ri ntiyiso. (Vaefesa 4:15) Kambe Pawulo a a ri mukondleteri wa ku rhula naswona a a swi tiva ku va “swilo hinkwaswo eka vanhu va mixaka hinkwayo.” (1 Vakorinto 9:22) Xikongomelo xa yena a ku ri ku lwela mfanelo ya yena yo chumayela ha Yesu. Tanihi mudyondzisi la humelelaka, u sungule ku boxa nchumu wo karhi lowu yena na Agripa a va pfumelelana eka wona. Hikwalaho Pawulo u pfune hosi yoleyo yi tikhomeke hi ndlela yo biha leswaku yi languta Vukreste hi ndlela leyinene.—Mintirho 26:28-31.
11. Hi nga ku kondletela njhani ku rhula evutirhelini bya hina?
11 Hi nga ku kondletela njhani ku rhula evutirhelini bya hina? Ku fana na Pawulo, hi fanele hi papalata timholovo. Ina, minkarhi yin’wana hi fanele hi “vulavula rito ra Xikwembu handle ka ku chava,” hi lwela ripfumelo ra hina hi xivindzi. (Vafilipiya 1:14) Kambe hakanyingi xikongomelo xa hina lexikulu i ku chumayela mahungu lamanene. (Matewu 24:14) Loko munhu a sungula ku vona ntiyiso wa swikongomelo swa Xikwembu, a nga sungula ku tshika tidyondzo ta vukhongeri bya mavunwa ivi a lahla mikhuva leyi thyakeke. Hikwalaho, i swinene ku kandziyisa swilo leswi nga ta koka vayingiseri va hina, hilaha hi nga swi kotaka hakona, hi sungula hi swilo leswi hi pfumelelanaka eka swona. A swi nge pfuni nchumu ku kanetana ni munhu loyi loko ku vulavuriwa na yena hi vutlhari, a nga ha yingisaka rungula ra hina.—2 Vakorinto 6:3.
Ku Kondletela Ku Rhula eNdyangwini
12. Hi nga va vakondleteri va ku rhula endyangwini hi ndlela yihi?
12 Pawulo u vule leswaku lava nghenelaka vukati “va ta va ni nhlomulo enyameni ya vona.” (1 Vakorinto 7:28) Va ta hlangavetana ni maxangu yo tala. Swin’wana leswi nga ta vanga maxangu lawa, hiloko mimpatswa yin’wana yi nga pfumelelani etimhakeni tin’wana nkarhi ni nkarhi. Xana timhaka leti ti fanele ti tameriwa njhani? Hi ndlela leyi rhuleke. Mukondleteri wa ku rhula u ta lwela ku endla leswaku mholovo yi nga yi emahlweni. Njhani? Xo sungula, hi ku xiya leswi a swi vulaka. Loko xirho lexi lexitsongo ku nga ririmi xo tirhiseriwa ku sapatela ni ku rhukana, xi nga va “xilo lexi nga lawulekiki xo biha, [lexi teleke] vuxungu lebyi dlayaka.” (Yakobo 3:8) Mukondleteri wa ku rhula u tirhisa ririmi ra yena ku aka ku nga ri ku onha.—Swivuriso 12:18.
13, 14. Hi nga ku hlayisa njhani ku rhula loko ho tshika hi hoxile eku vulavuleni kumbe loko hi hlundzuka?
13 Leswi hi nga hetisekangiki, hinkwerhu minkarhi yin’wana hi vula swilo leswi endzhaku hi tlhelaka hi tisola ha swona. Loko leswi swi humelela, hatla u kombela ku rivaleriwa—u kondletela ku rhula. (Swivuriso 19:11; Vakolosa 3:13) Papalata ku nghenela “minjhekanjhekisano mayelana ni marito” ni “ku kanetana ka vukarhi hi swilo leswi nga nyawuriki.” (1 Timotiya 6:4, 5) Ku ri na sweswo, kambisisa mhaka hi vuenti ivi u ringeta ku twisisa ndlela leyi munghana wa wena wa vukati a titwaka ha yona. Loko u vulavurisiwa hi ndlela ya tihanyi, u nga rihiseli. Tsundzuka leswaku “loko nhlamulo yi olova, yi tlherisa vukarhi.”—Swivuriso 15:1.
14 Minkarhi yin’wana u nga ha boheka ku kambisisa ndzayo ya Swivuriso 17:14: “Loko mholovo yi nga si pfuka, suka.” Bakanya mhaka leyi nga ha vangaka timholovo. Endzhakunyana, loko moya se wu rhurile, kumbexana mi nga swi kota ku tlhantlha xiphiqo hi ku rhula. Minkarhi yin’wana, swi nga ha pfuna ku lava mpfuno eka mulanguteri la nga Mukreste la wupfeke. Vavanuna vo tano lava nga ni ntokoto ni lava nga ni ntwela-vusiwana va nga va mpfuno lowu phyuphyisaka loko ku rhula ka vukati ku xungetiwa.—Esaya 32:1, 2.
Vakondleteri Va Ku Rhula eVandlheni
15. Hi ku ya hi Yakobo, i moya wihi wo biha lowu veke kona exikarhi ka Vakreste van’wana, naswona ha yini moya wolowo wu ri wa “misava,” wa “vuharhi,” ni wa “vudimona”?
15 Lexi vavisaka, Vakreste van’wana va lembe-xidzana ro sungula va kombise moya wa mavondzo ni wa ku kanetana—moya lowu nga kondleteriki ku rhula. Yakobo u te: “Lebyi a hi vutlhari lebyi xikaka hi le henhla, kambe i bya misava, i bya vuharhi ni vudimona. Hikuva laha ku nga ni mavondzo ni ku kanetana, hi laha ku nga ni mpfilumpfilu ni swilo hinkwaswo swo biha.” (Yakobo 3:14-16) Van’wana va ehleketa leswaku rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke ri va “ku kanetana” ri vula ku navela ka vutianakanyi, ku lwela xikhundlha. Swa twala leswi Yakobo a byi vitanaka leswaku “i bya misava, i bya vuharhi ni vudimona.” Ematin’wini hinkwawo, vafumi va misava va kanetanile, ku fana ni swiharhi swa nhova leswi lwaka swi ri swoxe. Kunene ku kanetana i nchumu wa “misava” naswona i wa “vuharhi.” Nakambe i wa “vudimona.” Mukhuva lowu wa mano wu rhange wu kombisiwa hi ntsumi leyi a yi ri ni ku navela lokukulu ka ku lawula, leyi lwisaneke na Yehovha Xikwembu ivi yi va Sathana, mufumi wa madimona.
16. Vakreste van’wana va lembe-xidzana ro sungula va kombise moya lowu fanaka ni wa Sathana hi ndlela yihi?
16 Yakobo u khutaze Vakreste ku lwisana ni ku va ni moya wa ku kanetana, hikuva a wu tisi ku rhula. U tsarile: “Tinyimpi ti huma exihlobyeni xihi naswona ku lwa loku nga exikarhi ka n’wina ku huma exihlobyeni xihi? Xana a ku humi eka xona xihlovo lexi, ku nga, eku naveleni ka n’wina ntsako wa swa nyama loku kwetlembetanaka eka swirho swa n’wina ke?” (Yakobo 4:1) Laha, ‘ku navela ntsako wa swa nyama’ ku nga ha vula ku navela swilo leswi vonakaka hi makwanga kumbe ku navela ku va ni ndhuma, vulawuri kumbe nkucetelo. Ku fana na Sathana, van’wana emavandlheni kumbexana a va lava ku va le henhla ematshan’weni ya ku va ‘lavatsongo,’ hilaha Yesu a vuleke leswaku valandzeri va yena va ntiyiso a va ta va xiswona. (Luka 9:48) Moya wo tano wu nga susa ku rhula evandlheni.
17. Vakreste namuntlha va nga va vakondleteri va ku rhula evandlheni hi ndlela yihi?
17 Namuntlha, hi fanele hi tlhela hi lwisana ni ku voyamela eka swilo leswi vonakaka, mavondzo kumbe ku tikukumuxa. Loko hi ri vakondleteri va ku rhula va xiviri, a hi nge vileli loko van’wana evandlheni va ri ni vuswikoti lebyikulu ku tlula bya hina, naswona a hi nge va onhi vito eka van’wana, hi ku ehleketa leswaku va nga va va ri ni swikongomelo swo biha. Loko hi ri ni vuswikoti lebyikulu, a hi nge byi tirhiseli ku tikombisa hi tlakukile eka van’wana, onge hiloko hi vula leswaku vandlha ri ta humelela ntsena hikwalaho ka vutshila bya hina ni vuswikoti bya hina. Moya wo tano wu ta vanga ku avana; a wu nge tisi ku rhula. Vakondleteri va ku rhula a va bombisi vuswikoti bya vona kambe hi ku titsongahata va byi tirhisela ku pfuna vamakwavo ni ku dzunisa Yehovha. Va swi xiya leswaku eku heteleleni, i rirhandzu—ku nga ri vuswikoti—leri kombisaka leswaku munhu loyi i Mukreste wa ntiyiso.—Yohane 13:35; 1 Vakorinto 13:1-3.
“Ku Rhula Ku Va Valanguteri Va Wena”
18. Vakulu va ku kondletela njhani ku rhula exikarhi ka vona vini?
18 Vakulu va vandlha hi vona va rhangelaka eku kondleteleni ka ku rhula. Yehovha u profetile malunghana ni vanhu va yena: “Ndzi ta veka ku rhula ku va valanguteri va wena ni ku lulama ku va vaaveri va ntirho wa wena.” (Esaya 60:17) Hi ku pfumelelana ni marito lawa ya vuprofeta, lava va nga varisi va Vakreste va lwela ku kondletela ku rhula exikarhi ka vona ni le xikarhi ka ntlhambi. Vakulu va nga tshama va ri ni ku rhula hi ku kombisa “vutlhari lebyi humaka ehenhla” lebyi rhuleke ni lebyi twisisaka. (Yakobo 3:17) Leswi va nga kulangiki hi ndlela leyi fanaka naswona mintokoto ya vona yi nga faniki, vakulu evandlheni minkarhi yin’wana va ta pfa va va ni mavonelo lama hambaneke. Xana leswi swi vula leswaku va pfumala ku rhula? A swi nge vi tano loko xiyimo xexo xo tameriwa hi ndlela leyi faneleke. Vakondleteri va ku rhula hi ku titsongahata va phofula mianakanyo ya vona ivi hi xichavo va yingisa ya van’wana. Ematshan’weni yo sindzisa ndlela ya yena, mukondleteri wa ku rhula u ta anakanyisisa hi vuenti hi langutelo ra makwavo. Loko ku nga tluriwi nsinya wa nawu wa Bibele, hi ntolovelo ku nga ha va ni mavonelo yo hambana-hambana. Loko van’wana va nga pfumelelani na yena, mukondleteri wa ku rhula u ta tshika langutelo ra yena ivi a seketela xiboho xa lavan’wana vo tala. Hikwalaho u ta tikombisa a ri la anakanyelaka. (1 Timotiya 3:2, 3) Valanguteri lava nga ni ntokoto va swi tiva leswaku ku hlayisa ku rhula i swa nkoka swinene ku tlula ku endla swilo hi ku ya hi langutelo ra wena.
19. Vakulu va kondletela ku rhula evandlheni hi ndlela yihi?
19 Vakulu va kondletela ku rhula ni swirho swa ntlhambi hi ku swi seketela naswona va nga xopaxopi matshalatshala ya swona swi nga fanelanga. Ina, minkarhi yin’wana van’wana va nga ha lava ku ololoxiwa. (Vagalatiya 6:1) Kambe ntirho wa mulanguteri la nga Mukreste a hi ku tshinya ntsena. Hakanyingi wa bumabumela. Vakulu lava nga ni rirhandzu va lwela ku vona leswinene eka van’wana. Valanguteri va tlangela ntirho wa matimba wa Vakreste-kulobye, naswona va tshemba leswaku vapfumeri-kulobye va endla leswi nga ematimbeni ya vona.—2 Vakorinto 2:3, 4.
20. Vandlha ri vuyeriwa hi ndlela yihi loko vanhu hinkwavo va ri vakondleteri va ku rhula?
20 Hikwalaho, endyangwini, evandlheni ni loko hi tirhisana ni lava nga riki vapfumeri, hi lwela ku va lava rhuleke, hi tirhela ku rhula. Loko hi hlakulela ku rhula hi ku hiseka, hi ta hoxa xandla eka ntsako wa vandlha. Hi nkarhi lowu fanaka, hi ta va hi sirhelelekile ni ku tiyisiwa hi tindlela to tala, hilaha hi nga ta swi vona hakona exihlokweni lexi landzelaka.
Wa Tsundzuka Xana?
• Swi vula yini ku va la rhuleke?
• Hi nga ku kondletela njhani ku rhula loko hi tirhisana ni vanhu lava nga riki Timbhoni?
• Hi tihi tindlela tin’wana ta ku hlakulela ku rhula endyangwini?
• Vakulu va nga ku kondletela njhani ku rhula evandlheni?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso eka tluka 9]
Vakondleteri va ku rhula va papalata moya wa ku titlakusa
[Swifaniso eka tluka 10]
Vakreste i vakondleteri va ku rhula evutirhelini, ekaya ni le vandlheni