Ndlela Yo Endla Swiboho Swa Vutlhari

KU TIHLAWULELA i nyiko leyi humaka eka Xikwembu. Handle ka yona, a hi ta va ho tifanela ni tirhoboto, hi tsandzeka ku lawula swiendlo swa hina. Hambiswiritano, hi langutana ni mintlhontlho hikwalaho ka nyiko leyi. Leswi hi nga ni mfanelo yo tihlawulela, hi fanele ku endla swiboho loko vutomi byi ri karhi byi ya emahlweni.

Ina, swiboho swo tala a swi nyawuli. Swin’wana swo fana ni leswaku i ntirho-vutomi wihi lowu hi faneleke hi wu hlawula kumbe leswaku hi nga nghenela vukati kumbe e-e, swi nga khumba vutomi bya hina hinkwabyo. Kambe swiboho swin’wana swi khumba vutomi bya vanhu van’wana. Swiboho swin’wana leswi vatswari va swi endlaka swi nga ha khumba vana va vona swinene. Ku tlula kwalaho, hi fanele ku tihlamulela emahlweni ka Xikwembu hikwalaho ka swiboho swo tala leswi hi swi endlaka.—Varhoma 14:12.

Mpfuno Wa Laveka

Vanhu a va na rhekhodo leyinene loko swi ta emhakeni ya ku endla xiboho. Swiboho leswi endliweke hi vanhu vo sungula leswi tsariweke ehansi, swi khomise gome. Evha u kunguhate ku dya murhi lowu Xikwembu xi wu yiriseke. Ku hlawula kakwe, loku sekeriweke eka vutianakanyi, ku yenge nuna wakwe leswaku a hlanganyela na yena eka ku nga yingisi Xikwembu, naswona vuyelo bya kona byi siye vanhu va ri ku xanisekeni swinene. Eka timhaka to tala, vanhu va ha sekela swiboho swa vona eka ku navela ka vutianakanyi swinene ematshan’weni ya misinya ya milawu leyi lulameke. (Genesa 3:6-19; Yeremiya 17:9) Naswona loko hi langutane ni swiboho leswikulu, hi ntolovelo hi va ni ripfalo eka swipimelo swa hina.

Kutani, a swi hlamarisi leswaku vo tala loko va endla swiboho leswikulu, va lava mpfuno eka swihlovo leswi tlulaka vanhu. Bibele yi vika hi xiendlakalo lexi loko Nebukadnetsara se a ti lunghiselerile ni vuthu ra tsima rakwe, a a fanele ku endla xiboho. Hambileswi a a ri hosi, u lave ku “hlahluva” a tihlanganisa ni mimoya. Hikwalaho, xiviko xi ri: “Yi tsekatsekisa miseve. Yi vutise hi terafimi; yi langute xivindzi.” (Ezekiyele 21:21) Hilaha ku fanaka, ni namuntlha vo tala va tihlanganisa ni vavhumbhi ni vativi va tinyeleti, ivi hi tindlela tin’wana va lava mpfuno eka mimoya. Kambe marungula lawa i ya vuxisi ni vukanganyisi.—Levhitika 19:31.

Ku ni munhu Loyi ku nga tshembiwaka yena hi ku helela naswona ematin’wini hinkwawo u pfune vanhu ku endla swiboho swa vutlhari. Ku hava un’wana handle ka Yehovha Xikwembu. Hi xikombiso, eminkarhini ya khale, Xikwembu xi nyike tiko ra xona Israyele, Urimi ni Thumimi—kumbexana, vuhlolotwana lebyi kwetsimeke lebyi a byi tirhisiwa loko tiko ri langutane ni swiyimo swa nkoka swinene. Hi ku tirhisa Urimi ni Thumimi, Yehovha u va nyike tinhlamulo leti kongomeke ta swivutiso ni ku pfuna vakulu va Israyele ku tiyiseka leswaku swiboho swa vona a swi pfumelelana ni ku rhandza ka yena.—Eksoda 28:30; Levhitika 8:8; Tinhlayo 27:21.

Xiya xikombiso xin’wana. Loko Gidiyoni a byeriwa leswaku a rhangela mavuthu ya Israyele lama lwaka na Vamidiyani, a a fanele ku endla xiboho, leswaku a amukela lunghelo ro tano leri tlakukeke kumbe a ri ala. Gidiyoni, leswaku a tiyiseka leswaku Yehovha u ta n’wi seketela, u kombele xikombiso xa singita. U khongelele leswaku dzovo leri siyiweke ehandle ni vusiku ri pfuka ri tsakamisiwe  hi mberha kambe misava leyi nga ematlhelo ka rona yi sala yi omile. Hi vusiku lebyi landzelaka byebyo, u kombele leswaku dzovo ri sala ri omile kasi misava leyi nga ematlhelo ka rona yi tsakamisiwa hi mberha. Yehovha hi musa u nyike Gidiyoni swikombiso leswi a swi kombeleke. Hikwalaho, Gidiyoni u endle xiboho lexi lulameke naswona hikwalaho ka nseketelo wa Xikwembu, u hlule valala va Vaisrayele hi ku helela.—Vaavanyisi 6:33-40; 7:21, 22.

Ku Vuriwa Yini Hi Namuntlha?

Ninamuntlha, Yehovha wa ha pfuna malandza yakwe loko ma fanele ma endla swiboho swa nkoka. Njhani? Xana na hina, ku fana na Gidiyoni, hi fanele ku kombela ‘miringo ya dzovo,’ swikombiso leswi humaka eka Yehovha leswaku a hi kongomisa eku endleni ka xiboho lexinene? Mpatswa wun’wana wu tivutisile loko wu fanele ku ya tirha laha ku nga ni xilaveko lexikulu xa vahuweleri va Mfumo. Leswaku wu kota ku endla xiboho, wu hlele ku endla xitiyisekiso. Wu xavise yindlu ya wona hi mali yo karhi. Loko yindlu a yo xaviwa hi siku ro karhi hi mali leyi wu yi koxeke kumbe ku tlula, a ku ta va ku ri xitiyisekiso xa leswaku Xikwembu a xi lava wu tlhavela emahlweni. Loko yindlu a yo ka yi nga xaviwi, a wu ta gimeta hi leswaku Xikwembu a xi swi lavi leswaku va suka.

Yindlu a yi xaviwanga. Xana xexo a ku ri xikombiso xa leswaku Yehovha a nga swi rhandzi leswaku mpatswa lowu wu ya tirha laha ku nga ni xilaveko lexikulu? Ina, ku ta va ku ri ku tikukumuxa ku gimeta hi leswaku leswi Yehovha a swi endlelaka malandza yakwe ni leswi a nga ma endleliki swona swi va swi komba leswaku u hlamula leswi va swi kombeleke hi ku kongoma. A hi nge vuli leswaku namuntlha Yehovha a nga ngheneleli etimhakeni ta hina leswaku a kombisa ku rhandza ka yena eka hina. (Esaya 59:1) Hambiswiritano, a hi na mfanelo ya ku langutela ku nghenelela ko tano eka swiboho swa hina leswikulu, entiyisweni hi rhwexa Xikwembu swiboho swa hina. Phela, hambi ku ri Gidiyoni, emalembeni yo tala ya vutomi byakwe, a a fanele ku endla swiboho handle ka swikombiso swa masingita leswi humaka eka Yehovha!

Hambiswiritano, Bibele ya vula leswaku nkongomiso wa Xikwembu wa ha ri kona. Yi vule ka ha ri emahlweni hi nkarhi wa hina: “Tindleve ta n’wina ti ta twa rito endzhaku ka n’wina ri ku: ‘Ndlela hi leyi. Fambani hi yona,’ loko mo tshuka mi ya exineneni kumbe mi tshuka mi ya eximatsini.” (Esaya 30:21) Loko hi langutane ni minhlawulo leyi nga ya nkoka, i swinene leswaku hi lava ku tiyiseka hi swiboho swa hina loko swi pfumelelana ni ku rhandza ka Xikwembu naswona swi kombisa vutlhari bya xona lebyi tlakukeke. Hi ndlela yihi? Hi ku tirhisa Rito ra xona ni ku ri pfumelela leswaku ri va ‘rivoni emilengeni ya hina, ni ku vonakala endleleni ya hina.’ (Pisalema 119:105; Swivuriso 2:1-6) Ku endla leswi, hi fanele ku hlakulela mukhuva wa ku nghenisa vutivi lebyi kongomeke lebyi humaka eBibeleni. (Vakolosa 1:9, 10) Naswona loko hi lava ku endla xiboho, hi fanele ku lavisisa misinya ya milawu ya Bibele hinkwayo hi rixaladza leyi fambisanaka ni mhaka yoleyo. Ndzavisiso wo tano wu ta hi pfuna ku “tiyiseka hi swilo swa nkoka swinene.”—Vafilipiya 1:9, 10.

Hi fanele ku tlhela hi vulavula na Yehovha hi xikhongelo, hi tiyiseka leswaku u ta rhiya ndleve. A hi ku chavelela ka swona, ku hlamusela Xikwembu xa hina xa rirhandzu hi xiboho lexi hi lavaka ku xi endla ni ku cinca loku hi ku anakanyaka! Kutani, hi nga kombela nkongomiso hi ku tiyiseka leswaku hi endla xiboho lexinene. Nkarhi ni nkarhi, moya lowo kwetsima wu ta hi tsundzuxa hi misinya ya milawu ya Bibele leyi hi faneleke ku yi tirhisa, kumbe wu nga hi pfuna hi ri twisisa kahle  tsalwa leri fambisanaka ni xiyimo xa hina.—Yakobo 1:5, 6.

Yehovha u lunghiselele vanhu lava vupfeke evandlheni leswaku hi bula na vona hi swiboho swa hina. (Vaefesa 4:11, 12) Hambiswiritano, loko hi vulavula ni van’wana, a hi fanelanga hi landzelela xiendlo xa vanhu van’wana lava va tshinelelaka loyi na luya, kukondza va kuma munhu la nga ta va byela leswi va lavaka ku twa swona. Kutani va landzela xitsundzuxo xakwe. Hi fanele ku tlhela hi tsundzuka xikombiso lexi nga xitsundzuxo xa Rhobuwamu. Loko a langutane ni xiboho lexikulu, u kume xitsundzuxo lexinene eka vakulukumba lava tirheke ni tata wakwe. Hambiswiritano, ematshan’weni ya ku landzela ndzayo ya vona, u ye eka tintangha takwe. Hi ku landzela xitsundzuxo xa tona, u endle xiboho xa vuphukuphuku lebyikulu, vuyelo bya kona ku va ku lahlekeriwa hi xiphemu lexikulu xa mfumo wakwe.—1 Tihosi 12:1-17.

Loko u lava ndzayo, yi lave eka lava va nga ni ntokoto evuton’wini naswona va ma tivaka kahle Matsalwa ni lava xiximaka misinya ya milawu leyi lulameke hi vuenti. (Swivuriso 1:5; 11:14; 13:20) Loko swi koteka, tinyike nkarhi wa ku anakanyisisa hi misinya ya milawu leyi katsekaka swin’we ni rungula hinkwaro leri u ri hlengeleteke. Loko u vona swilo hi vonelo ra Rito ra Yehovha, xiboho lexinene xi ta va erivaleni.—Vafilipiya 4:6, 7.

Swiboho Leswi Hi Swi Endlaka

Swiboho swin’wana swi endleka hi ku olova. Loko va lerisiwe leswaku va tshika ku chumayela, vaapostola a va swi tiva leswaku va fanele ku hambeta va chumayela hi Yesu, kutani va lo namba va byela Sanedri hi xiboho xa vona xa ku yingisa Xikwembu ku tlula munhu. (Mintirho 5:28, 29) Swiboho swin’wana swi nga ha lava ku dya marhambu ya nhloko swi nyawula, hi leswi ku nga ha vaka ku ri hava nhlamuselo ya le Bibeleni leyi khumbaka mhaka yoleyo hi ku kongoma. Hambiswiritano, misinya ya milawu ya Bibele hi ntolovelo yi ta va rivoningo ro endla xiboho lexinene. Hi xikombiso, hambileswi swilo swo tala swo titsakisa leswi nga kona namuntlha a swi nga ri kona enkarhini wa Yesu, ku na tinhlamuselo leti ngo va erivaleni ta Bibele leti boxaka leswi tsakisaka Yehovha ni leswi n’wi nyangatsaka. Kutani, Mukreste un’wana ni un’wana loyi a tipetaka eku titsakiseni loku hlohlotelaka madzolonga, mahanyelo yo biha kumbe ku xandzuka u endle xiboho xo biha.—Pisalema 97:10; Yohane 3:19-21; Vagalatiya 5:19-23; Vaefesa 5:3-5.

Minkarhi yin’wana swiboho haswimbirhi swi nga ha va swi lulamile. Ku tirha laha xilaveko xi nga xikulu i lunghelo lerinene naswona ri nga tisa mikateko yo tala. Kambe loko munhu hikwalaho ka swivangelo swo karhi a anakanya ku tshika xiboho xakwe, a nga ha endla ntirho lowunene evandlheni ra ka vona. Minkarhi yin’wana, hi nga langutana ni ku endla xiboho lexi nga ta hi nyika nkarhi wa ku kombisa vuenti bya ku tinyiketela ka hina eka Yehovha kumbe leswi swi nga swa nkoka ngopfu evuton’wini bya hina. Kutani, Yehovha u hi pfumelela ku tirhisa mfanelo ya hina yo hlawula leswaku hi kombisa leswi xiyimo xa hina xa mbilu xi nga swona.

Nkarhi ni nkarhi, vanhu van’wana va khumbeka hi swiboho swa hina. Hi xikombiso, Vakreste va lembe-xidzana ro sungula va tsakile loko va ntshunxiwile eka minsivelo yo tala ya Nawu. Hi xikombiso, leswi a swi vula leswaku va nga amukela kumbe va tshika swakudya leswi a swi nyamile ehansi ka Nawu. Hambiswiritano, a va khutaziwa ku xiya mapfalo ya van’wana loko va anakanya ku tirhisa ntshunxeko lowu. Marito ya Pawulo  emhakeni leyi ma nga tirha eka swiboho swo tala leswi hi swi endlaka: “Kendlukelani ku va xikhunguvanyiso.” (1 Vakorinto 10:32) Ku venga ku khunguvanyisa van’wana swi nga ha pfuna ku xiya swo tala swa swiboho leswi hi endlaka. Phela, ku rhandza muakelani i xileriso xa vumbirhi eka leswikulu.—Matewu 22:36, 39.

Vuyelo Bya Swiboho Swa Hina

Swiboho leswi endliweke hi ripfalo lerinene naswona swi sekeriwe eka misinya ya milawu ya Bibele, minkarhi hinkwayo swi ta va ni vuyelo lebyinene hi ku famba ka nkarhi. Ina, swa xinkarhana, swi nga ha lava hi titsona swo karhi. Loko vaapostola va byele Sanedri hi xiboho xa vona xa ku hambeta va chumayela hi Yesu, va biwile loko va nga si ntshunxiwa. (Mintirho 5:40) Loko Vaheveru vanharhu—Xadraka, Mixaka na Abedinigo—va bohe leswaku a va nge nkhinsameli xifaniso xa nsuku xa Nebukadnetsara, va pete vutomi bya vona ekhombyeni. A va tiyimiserile ku langutana ni leswi nga ha endlekaka leswaku xiboho xa vona, xi nga ha vula rifu. Kambe a va swi tiva leswaku Xikwembu xi ta va tsakela xi tlhela xi va katekisa.—Daniyele 3:16-19.

Loko hi hlangana ni swiphiqo endzhaku ko endla xiboho lexi sekeriweke eripfalweni ra hina, xexo a hi xivangelo xa ku anakanya leswaku xiboho xa hina a xi nga lulamanga. “Nkarhi ni xiendlakalo lexi nga languteriwangiki” swi nga byi khumba hi ndlela yo biha vuyelo bya swiboho leswi kunguhatiweke kahle. (Eklesiasta 9:11) Ku tlula kwalaho, minkarhi yin’wana Yehovha u pfumelela miringo yi ringa ku tinyiketela ka hina loku dzikeke. Yakobe u boheke ku dodombisana ni ntsumi vusiku hinkwabyo a nga si amukela mikateko. (Genesa 32:24-26) Na hina hi nga ha boheka ku dodombisana ni maxangu, hambiloko hi endla leswinene. Hambiswiritano, loko swiboho swa hina swi pfumelelana ni ku rhandza ka Xikwembu, hi nga tiyiseka leswaku xi ta hi pfuna leswaku hi tiyisela naswona xi ta hetelela xi hi katekisile.—2 Vakorinto 4:7.

Kutani, loko u endla xiboho xa nkoka, u nga titshegi hi vutlhari bya wena. Lavisisa misinya ya milawu ya Bibele leyi u faneleke ku yi tirhisa. Vulavula na Yehovha hi mhaka ya kona. Loko swi koteka, tihlanganise ni Vakreste-kulobye lava vupfeke. Kutani vana ni xivindzi. Tirhisa mfanelo yo hlawula leyi u yi nyikiweke hi Xikwembu hi ndlela ya vutlhari. Endla xiboho lexinene naswona kombisa Yehovha leswaku mbilu ya wena yi lulamile emahlweni ka yena.

[Xifaniso eka tluka 28]

Hlaya Rito ra Xikwembu loko u nga si endla swiboho swa nkoka

[Swifaniso eka tluka 28, 29]

Vulavula na Yehovha hi swiboho leswi u lavaka ku swi endla

[Xifaniso eka tluka 30]

U nga vulavula hi swiboho swa wena leswikulu ni Vakreste lava vupfeke