Xana Xi Kona Lexi Nga Hlanganisaka Vanhu Hakunene?

KU NGA khathariseki leswaku vukhongeri bya wena hi byihi, handle ko kanakana wa pfumela leswaku ku fanele ku ri ni vanhu lava rhandzaka ntiyiso evukhongerini hinkwabyo. Vanhu lava tekaka ntiyiso wu ri wa nkoka ni lava va tiyimiseleke ku wu lavisisa, va nga kumeka eka Mahindu, Makhatoliki, Vayuda ni van’wana. Hambiswiritano, vukhongeri byi vonaka byi hambanisa vanhu. Van’wana va endla vubihi hi vito ra vukhongeri. Xana swi ta kala swi koteka leswaku vanhu va vukhongeri hinkwabyo, lava rhandzaka swilo swo lulama ni ntiyiso hi mbilu hinkwayo, va va ni vun’we? Xana va nga hlangana hi xikongomelo xin’we?

Swa vavisa ku vona vukhongeri byi hambeta byi vanga ku avana! Wa nga languta hasahasa leyi byi yi vangeke. Mahindu ma lwa ni Mabudha le Sri Lanka. Maprotestente, Makhatoliki ni Vayuda va halate ngati etinyimpini to tala. “Vakreste” va lwa ni Mamoslem le Chechnya, Indonesia ni le Kosovo. Naswona hi March 2000 eka masiku mambirhi ya hasahasa leyi fambisanaka ni vukhongeri, vanhu va le Nigeria va 300 va dlayiwile. Kunene rivengo ra vukhongeri hi rona ri lumekeke madzolonga lawa.

Vanhu vo tshembeka hakanyingi va hlamarisiwa hi swiendlo leswo biha leswi endliwaka hi vito ra vukhongeri. Hi xikombiso vangheni va kereke vo tala va hlamarisiwile hi ku vona vafundhisi lava pfinyeke vana, va amukeriwa ximfumo hi tikereke. Vapfumeri van’wana va khomiwa hi tingana hikwalaho ka mavonelo lama hambanaka emintlaweni yin’wana leyi ti vulaka ya Vukreste loko ku tiwa emhakeni ya vusodoma ni ku humesa makhwiri. Swi le rivaleni leswaku vukhongeri byi tsandzekile ku hlanganisa vanhu va va nyandza yin’we. Kambe ku ni vanhu lava rhandzaka ntiyiso hakunene evukhongerini byo hambana-hambana hi laha mintokoto leyi landzelaka yi kombisaka ha kona.

Va Navele Ntiyiso

Fidelia a a ri mugandzeri la tinyiketele hi mbilu hinkwayo eKerekeni ya Khatoliki ya le San Francisco le La Paz, Bolivia. A a nkhinsama emahlweni ka xifaniso xa Mariya kutani a veka makhandlhela ya nkoka lama durhaka swinene emahlweni ka xihambano. Vhiki ni vhiki a a nyikela hi swakudya swo tala eka muprista leswaku a ta avela swisiwana. Hambiswiritano, vana va ntlhanu va Fidelia va fe va nga si khuvuriwa ni ku khuvuriwa. Loko muprista a n’wi byele leswaku hinkwavo va karhi va xaniseka emunyameni wa Limbo, Fidelia u tivutisile: ‘Xana sweswo swi nga endlekisa ku yini, loko Xikwembu xi ri ni rirhandzu?’

Tara, dokodela wa swa vutshunguri, u kurisiwe a ri Muhindu le Kathmandu, eNepal. Hi ku landza ndhavuko wa khale wa vakokwa wakwe, a a gandzela swikwembu swa yena etempeleni ya Mahindu naswona a a ri ni swifaniso emutini wa yena. Kambe Tara a a pfilunganyiwa hi swivutiso swo fana ni leswi: Hikwalaho ka yini ku ri ni ku xaniseka ko tani? Hikwalaho ka yini vanhu va fa? Ekerekeni ya yena a a nga ti kumi tinhlamulo leti enerisaka ta swivutiso swa yena.

Hi hala tlhelo Panya, u kule a ri Mubudha endlwini leyi nga le tlhelo ka muhocho wa mati le Bangkok, eThailand. A dyondzisiwe leswaku ku xaniseka ku vangiwa hi swiendlo swa vutomi bya nkarhi lowu hundzeke ni leswaku ku xaniseka loku ku nga herisiwa hi  ku dlaya ku navela hinkwako loku u nga na kona. Ku fana ni Mabudha man’wana, u dyondzisiwe leswaku a xixima tinghwendza leti ambalaka nkhancu wa xitshopana, leti a ti hamba ti ta endlwini nimadyambu ti ta teka swilo leswi nyikeriweke. A hanya hi ku anakanyisisa ni ku hlengeleta swifaniso swa Budha, a ri ni ntshembo wa leswaku swi ta n’wi sirhelela. Endzhaku ka mhangu leyi n’wi lamateke ku sukela emasengeni ku ya emilengeni, Panya u endzele tiyindlu ta tinghwendza ta Mabudha, a ri ni ntshembo wa leswaku va ta n’wi hanyisa hi hlori. A nga tshunguriwanga naswona a nga wu kumanga nchavelelo hi tlhelo ra moya. Ematshan’weni ya sweswo, u dyondzisiwe vungoma kutani a sungula ku byi tirhisa.

Virgil u tswaleriwe eUnited States kutani a tihlanganisa ni Mamoslem ya Vantima exikolweni xa le henhla. A hangalasa tibuku ta vona hi ku hiseka, leti a ti vula leswaku mulungu i Diyavulosi. A va ehleketa leswaku leswi hi swona swi endleke valungu va va ni nsele lowukulu eka vanhu va ntima. Hambileswi Virgil a byi kholwa hi mbilu hinkwayo vupfumeri byakwe, a a karhatiwa hi swivutiso swo kota leswi: Xana swi nga endlekisa ku yini leswaku valungu hinkwavo va va lavo biha? Naswona hikwalaho ka yini ntirho wo tala wo chumayela wu talele emalini?

Hambileswi Charo a kuleleke laha ku taleke Makhatoliki le Amerika Dzonga, a a ri Muprotestente wa xiviri. A tsakile leswi a nga gandzeli swifaniso ku fana ni vanhu lava a akelaneke na vona. Charo a tsakela ku ya ekerekeni Sonto yin’wana ni yin’wana, laha a fika kona a ngheniwa hi moya, a huwelela a ku “Haleluya,” kutani a hlanganyela evuyimbelerini bya vukhongeri ni le ku cineni. Charo a ri ni ntshembo wa leswaku a a ponisiwile naswona a a tswariwe ra vumbirhi. A humesa vukhume bya muholo wa yena ekerekeni naswona loko mufundhisi wa yena loyi a n’wi rhandzaka wa le ka TV a kombela minyikelo, a n’wi rhumelela mali leswaku a yi nyika vana va le Afrika. Hambiswiritano loko a vutise mufundhisi wa yena leswaku hikwalaho ka yini Xikwembu xa rirhandzu xi xanisa mimoya-xiviri ya vanhu etiheleni, u lemuke leswaku a nga ri na nhlamulo leyi twalaka. Naswona endzhaku ka nkarhi u tlhele a tshubula leswaku minyikelo ya yena a yi nga tirhiseriwi ku pfuna vana va le Afrika.

Lava va ntlhanu hambileswi va humaka etindhawini leti hambaneke, hinkwavo ka vona va rhandza nchumu lowu fanaka. Va rhandza ntiyiso naswona va lave tinhlamulo ta ntiyiso ta swivutiso swa vona. Kambe xana va nga nghena evugandzerini bya ntiyiso? Xihloko lexi landzelaka xi ta hlamula xivutiso xexo.

[Xifaniso eka tluka 4]

Xana swa koteka leswaku vanhu va mindhavuko yo hambana va va ni vun’we hakunene?

[Mfungho wa Vini va Xifaniso eka tluka 3]

G.P.O., Jerusalem