Yesu Wa Ponisa—Njhani?

“Yesu wa ponisa!” “Yesu i Muponisi wa hina!” Ematikweni yo tala ya misava, u kuma marito yo tano ma tsariwe lomuya makhumbini ya miako ni le tindhawini tin’wana ta mani na mani. Vanhu va timiliyoni va swi pfumela hi mbilu hinkwayo leswaku Yesu i Muponisi wa vona. Loko u va vutisa xivutiso lexi nge, “Xana Yesu u hi ponisa njhani?” kumbexana va nga hlamula va ku, “Yesu u hi ferile,” kumbe “Yesu u fele swidyoho swa hina.” Ina, rifu ra Yesu ri endle leswaku hi kota ku ponisiwa. Kambe, xana rifu ra munhu un’we ri nga va kutsula njhani vanhu vo tala swonghasi eswidyohweni swa vona? Xana a wu ta hlamula njhani loko u vutisiwa xivutiso lexi nge, “Rifu ra Yesu ri nga hi ponisa njhani?”

NDLELA leyi Bibele yi hlamulaka xivutiso xexo ha yona ya olova swinene, naswona ya twisiseka yi tlhela yi vula swo tala. Kambe leswaku hi twisisa ntikelo wa yona, xo sungula hi fanele hi languta vutomi ni rifu ra Yesu ku ri ntlhantlho wa xiphiqo lexikulu ngopfu. Hi kona hi nga ta wu twisisa kahle ntikelo wa rifu ra Yesu.

Loko Xikwembu xi pfumelela Yesu leswaku a nyikela hi vutomi byakwe, a xi tlhantlha xiphiqo lexi tangunukeke endzhaku ka xidyoho xa Adamu. Xidyoho xexo xi onhe swo tala ngopfu! Wanuna wo sungula, kun’we na Evha nsati wakwe a va hetisekile. Kaya ra  vona a ku ri ntanga wo saseka wa Edeni. Xikwembu xi va nyike ntirho lowunene wa ku khathalela kaya ra vona leri nga ntanga. A va fanele va langutela swivumbiwa hinkwaswo leswi hanyaka emisaveni. Naswona loko vanhu va ya va ri karhi va andza va tata misava, a va fanele va ndlandlamuxa paradeyisi ya vona ku kondza yi tata misava hinkwayo. (Genesa 1:28) A va nyikiwe ntirho wo tsakisa ni lowu nyanyulaka hakunene! Ku tlula kwalaho, a va ri vanghana lavakulu. (Genesa 2:18) A va nga pfumali nchumu. A va ta hanya hi masiku va tsakile.

Munhu a a nga ta anakanya leswaku Adamu na Evha va nga tshuka va dyoha siku rin’wana. Kambe mpatswa lowu wo sungula wu xandzukele Yehovha Xikwembu, yena loyi a va vumbeke. Hi ku tirhisa nyoka, xivumbiwa xa moya lexi vuriwaka Sathana Diyavulosi xi yenge Evha leswaku a tlula nawu wa Yehovha, hiloko na Adamu a n’wi sala ndzhaku.—Genesa 3:1-6.

Swi le rivaleni leswaku Muvumbi a a ta endla yini hi Adamu na Evha. Ana se a a byi veke erivaleni vuyelo bya ku tlula nawu wakwe, a ku: “U nga ha tidyela u eneriseka eka murhi wun’wana ni wun’wana wa ntanga. Kambe loko ku ri murhi wa ku tiva leswinene ni leswo biha u nga tshuki u wu dya hikuva siku u nga ta wu dya, u ta fa hakunene.” (Genesa 2:16, 17) Kutani sweswi a ku laveka nhlamulo ya xivutiso xa nkoka swinene.

Vanhu Va Langutana Ni Xiphiqo Lexikulu

Xidyoho xo sungula xi vangele vanhu xiphiqo lexikulu. Adamu a a ri munhu la hetisekeke eku sunguleni. Kutani vana vakwe a va ta hanya hi masiku va hetisekile. Kambe Adamu u dyohe a nga si kuma vana. A ku nga si tswariwa vanhu van’wana loko a kuma xigwevo lexi nge: “U ta dya xinkwa hi nyuku wa xikandza xa wena kukondza u tlhelela emisaveni hikuva u humesiwe eka yona. Hikuva u ntshuri u ta tlhelela entshurini.” (Genesa 3:19) Kutani loko Adamu a dyohile ivi a fa hilaha Xikwembu xi vuleke hakona, ni vanhu hinkwavo va gweveriwe rifu.

Hilaha ku faneleke, muapostola Pawulo u tsarile a ku: “Leswi xidyoho xi ngheneke emisaveni hi munhu un’we [ku nga Adamu], ni rifu hikwalaho ka xidyoho, xisweswo rifu ri tlulele vanhu hinkwavo hikuva hinkwavo va dyohile.” (Varhoma 5:12) Ina, hikwalaho ka xidyoho xo sungula, vana lava a va fanele va velekiwa va hetisekile va tlhela va ri ni ntshembo wa ku hanya hi masiku, va velekiwe swi ri karhi swi tiveka leswaku va ta vabya, va dyuhala ni ku fa.

Un’wana a nga ha ku: “Kambe sweswo swi hoxile. Phela a hi hina hi nga dyohela Xikwembu—i Adamu. Ha yini na hina hi tekeriwe lunghelo ra ku hanya hi masiku hi tsakile?” Ha swi tiva leswaku loko huvo ya nawu yo pfalela n’wana ekhotsweni hileswi tata wakwe a yiveke movha, n’wana yoloye a nga va ni mfanelo yo vilela a ku: “Ndzo khomeriwa mahala! A hi mina ndzi nga yiva movha wa kona.”—Deteronoma 24:16.

Loko Sathana a kote ku yenga wanuna ni wansati wo sungula leswaku va dyoha, a nga ha va a anakanye leswaku u khawurise Xikwembu. Diyavulosi u hlasele vanhu vo sungula-sungula—ku nga si velekiwa ni n’wana ni un’we. Adamu u te loko a dyoha, ko namba ku pfuka xivutiso lexi nge, Xana Yehovha u ta endla yini hi vana lava Adamu na Evha a va ta va na vona?

Yehovha Xikwembu u endle leswi faneleke. Munhu wo lulama la vuriwaka Elihu u te: “A swi ve ekule swinene ni Xikwembu xa ntiyiso leswaku xi endla hilaha ku hombolokeke, ni Lowa Matimba Hinkwawo ku endla hilaha ku nga lulamangiki!” (Yobo 34:10) Naswona muprofeta Muxe u vule leswi landzelaka malunghana na Yehovha: “Ribye, ntirho wakwe wu hetisekile, hikuva tindlela takwe hinkwato i vululami. Xikwembu xa vutshembeki, lexi nga riki na vuhomboloki; xi ni vululami naswona xi hava xisandzu.” (Deteronoma 32:4) Mukhuva lowu ha wona Xikwembu xa ntiyiso a xi ta tlhantlha xiphiqo lexi pfuxiweke hi xidyoho xa Adamu, a wu nga ta hi pfalela ndlela ya ku kuma vutomi lebyi nga heriki aparadeyisini emisaveni.

 Xikwembu Xi Lunghiselela Ntlhantlho Lowu Hetisekeke

Xiya ntlhantlho lowu Xikwembu xi wu boxeke loko xi gweva Sathana Diyavulosi. Yehovha u byele Sathana a ku: “Ndzi ta veka vulala exikarhi ka wena ni wansati [nhlengeletano ya Xikwembu ya le tilweni] ni le xikarhi ka mbewu ya wena [misava leyi lawuriwaka hi Sathana] ni mbewu ya yena [Yesu Kreste]. Yi ta ku pfotlosa nhloko kutani wena [Sathana] u ta yi luma xirhendze [rifu ra Yesu].” (Genesa 3:15) Eka vuprofeta lebyi byo sungula bya Bibele, Yehovha u boxe xikongomelo xakwe xa ku endla leswaku N’wana wakwe wa le tilweni loyi a a ri xivumbiwa xa moya, a ta emisaveni a ri munhu la hetisekeke, la vuriwaka Yesu ivi endzhaku a fa—a lumiwa xirhendze—hambileswi a a nga ri na xidyoho.

Ha yini Xikwembu a xi lava leswaku ku fa munhu la hetisekeke? Ku hlamula xivutiso xexo hi nga vutisa hi ku, xana a xi ri xihi xigwevo lexi Yehovha Xikwembu a a ta gweva Adamu ha xona loko a dyoha? Xana a ku nga ri rifu? (Genesa 2:16, 17) Muapostola Pawulo u tsarile: “Hakelo leyi tisiwaka hi xidyoho i rifu.” (Varhoma 6:23) Adamu u hakele xidyoho xa yena hi vutomi bya yena. A a nyikiwe vutomi, a hlawula ku dyoha, kutani xigwevo xa xidyoho xa yena ku ve rifu. (Genesa 3:19) Ku vuriwa yini hi xigwevo lexi kumiweke hi vanhu hinkwavo hikwalaho ka xidyoho xexo? A ku fanele ku fa munhu un’wana leswaku va rivaleriwa swidyoho swa vona. Kambe i rifu ra mani leri a ri ta endla leswaku vanhu hinkwavo va rivaleriwa swidyoho swa vona?

Nawu lowu Xikwembu xi wu nyikeke tiko ra khale ra Israyele a wu koxa leswaku ‘moya-xiviri wu rihiwa hi moya-xiviri [kumbe vutomi byi rihiwa hi vutomi].’ (Eksoda 21:23) Hi ku ya hi nawu lowu, rifu leri a ri ta endla leswaku vanhu va rivaleriwa swidyoho swa vona a ri fanele ri kota ku riha leswi Adamu a swi lahleke. I rifu ra munhu la hetisekeke ntsena leri a ri ta kota ku riha hakelo ya xidyoho. Yesu u ve munhu wo tano. Ku vula mhaka ya xiheri, Yesu a a ri “nkutsulo lowu yelanaka,” lowu a wu ta ponisa vana hinkwavo va Adamu lava fanelekaka.—1 Timotiya 2:6; Varhoma 5:16, 17.

Rifu Ra Yesu I Ra Nkoka Swinene

Rifu ra Adamu a ri vanga ra nkoka; a a fanele a fela xidyoho xa yena. Hambiswiritano, rifu ra Yesu ri ve ra nkoka swinene hileswi a feke a nga ri na xidyoho. Yehovha Xikwembu u amukele ntikelo wa vutomi bya Yesu lebyi hetisekeke ku va nkutsulo wa vana va Adamu lava yingisaka, hambiloko va tswaleriwe exidyohweni. Naswona gandzelo ra Yesu a ri hakelanga swidyoho swa hina swa nkarhi lowu hundzeke ntsena. Loko a swi ri tano, a hi nga ta va na vumundzuku lebyinene. Leswi hi tswaleriweke exidyohweni, a hi ta tlhela hi dyoha nakambe. (Pisalema 51:5) Hi ni xivangelo xo tlangela hakunene leswi rifu ra Yesu ri nga ta endla leswaku hi va vanhu lava hetisekeke, lexi nga xikongomelo xo sungula xa Yehovha malunghana ni vana va Adamu na Evha!

Adamu a nga fanisiwa ni tatana loyi a feke a hi siya hi ri exikweletini lexikulu (xidyoho) lerova hi nga swi koti ku huma eka xona. Hi hala tlhelo, Yesu u fana na tatana lonene loyi a feke a hi siyela ndzhaka leyikulu leyi hi ntshunxaka exikweletini lexikulu lexi Adamu a hi rhwexeke xona, yi tlhela yi endla leswaku hi kota ku hanya hi masiku enkarhini lowu taka. Rifu ra Yesu a ri sulanga swidyoho swa nkarhi lowu hundzeke ntsena; kambe ri tlhele ri hi lunghiselela mikateko leyikulu ya le nkarhini lowu taka.

Yesu u hi ponisile hileswi a hi feleke. Naswona rifu rakwe ri tise mikateko leyikulu! Loko hi teka rifu rero ri ri yin’wana ya tindlela ta Xikwembu to tlhantlha xiphiqo lexikulu lexi tisiweke hi xidyoho xa Adamu, vuyelo bya kona hileswaku ripfumelo ra hina eka Yehovha ni le ndleleni ya yena yo endla swilo ra tiya. Ina, rifu ra Yesu ri pfule ndlela ya leswaku “un’wana ni un’wana loyi a kombisaka ripfumelo” eka yena, a kutsuriwa exidyohweni, emavabyini, eku dyuhaleni ni le ka rifu hi roxe. (Yohane 3:16) Xana a wu xi nkhensi Xikwembu hileswi xi endleke lunghiselelo rero ra rirhandzu ra ku hi ponisa?

[Xifaniso eka tluka 5]

Adamu u vangele vanhu xidyoho ni rifu

[Xifaniso eka tluka 6]

Yehovha u lunghiselele ntlhantlho lowu hetisekeke