Ku Wisisiwa Entshikilelweni—Murhi Wa Kona

“Tanani eka mina, n’wina hinkwenu lava tirhaka hi matimba ni lava tikeriwaka, ndzi ta mi phyuphyisa.”—MATEWU 11:28.

1, 2. (a) I yini leswi Bibele yi swi tameleke, leswi hungutaka ntshikilelo lowukulu? (b) Tidyondzo ta Yesu a ti pfuna ku fikela kwihi?

HANDLE ko kanakana u ta pfumela leswaku ntshikilelo lowukulu ngopfu wu vanga gome. Bibele yi vula leswaku vanhu hinkwavo va koka exilogweni, kutani vo tala va swi langutele hi mahlo-ngati ku wisisiwa evuton’wini bya namuntlha lebyi va kombaka maxangu. (Varhoma 8:20-22) Kambe Matsalwa ma komba ndlela leyi hi nga wisisiwaka ha yona emaxangwini hambi ku ri sweswi. Ku wisisiwa ko tano ku nga kumiwa hi ku landzela xitsundzuxo ni xikombiso lexi vekiweke hi munhu la hanyeke malembe-xidzana ya 20 lama hundzeke. Munhu loyi a a ri muvatli, kambe a a rhandza ngopfu vanhu ku ri ni ntirho wa ku vatla. A a fikelela timbilu ta vanhu, a khathalela swilaveko swa vona, a tlhela a pfuna lava tsaneke ni ku chavelela lava nga ni gome. Ku tlula kwalaho, u pfune vo tala leswaku va va ni timfanelo ta moya. Xisweswo va wisisiwile emaxangwini lamakulu, naswona swi nga va tano ni le ka wena.—Luka 4:16-21; 19:47, 48; Yohane 7:46.

² Munhu loyi, ku nga Yesu wa Nazareta, a a nga lawuriwi hi dyondzo ya misava leyi van’wana va fambeke va yi hlota ematikweni ya khale ya Rhoma, Atena ni le Aleksandriya. Hambiswiritano, tidyondzo ta yena ti tiveka ngopfu. Nhloko-mhaka ya tona hi leyi nge: hulumendhe leyi Xikwembu xi nga ta fuma misava ha yona hi mfanelo. Yesu u tlhele a hlamusela misinya ya milawu ya mahanyelo leyi nga ya nkoka swinene namuntlha. Lava va dyondzaka leswi Yesu a swi dyondziseke va tlhela va swi tirhisa, va vuyeriwa ni sweswi, naswona va wisisiwa entshikilelweni lowukulu. Xana wena a wu nga ta swi tsakela sweswo?

3. Hi xihi xirhambo lexinene xa Yesu?

³ U nga va u ri ni ku kanakana. ‘Xana munhu loyi a hanyeke khale swonghasi a nga byi khumba njhani vutomi bya mina sweswi?’ Yingisa marito ya Yesu lama fikelelaka mbilu: “Tanani eka mina, n’wina hinkwenu lava tirhaka hi matimba ni lava tikeriwaka, ndzi ta mi phyuphyisa. Tlhandlekani joko ra mina ehenhla ka n’wina mi tlhela mi dyondza eka mina, hikuva ndzi ni moya wo rhula ni mbilu yo titsongahata, kutani mi ta kumela mimoya-xiviri ya n’wina ku phyuphya. Hikuva joko ra mina ra olova ni ndzhwalo wa mina wa vevuka.” (Matewu 11:28-30) Xana a a vula yini? A hi kambisiseni marito wolawo hi vuenti, hi vona ndlela leyi ma nga hi rhulaka mpingu ha yona.

4. Yesu u vulavule na vamani, naswona ha yini swi nga ha vaka swi tikele vayingiseri va yena ku endla leswi a va languteriwe leswaku va swi endla?

⁴ Yesu u vulavule ni vanhu vo tala lava a va wa va pfuka leswaku va endla leswinene kambe a va ‘tikeriwa’ hileswi varhangeri va Vayuda a va tikisa milawu ya vukhongeri. (Matewu 23:4) A va rhandza ku veka milawu yo ka yi nga heli etimhakeni hinkwato ta vutomi. Xana a wu nga ta phirheka loko u tshamela ku twa leswaku “u nga tshuki u” endla leswi kumbe leswiya? Ku hambana ni sweswo, xirhambo xa Yesu a xi ta kongomisa vanhu entiyisweni, eku lulameni ni le vuton’wini lebyinene loko va n’wi yingisa. Ina, ku tiva Xikwembu xa ntiyiso a swi katsa ku yingisa Yesu Kreste, hikuva hi yena ntsena loyi a a ta pfuna vanhu ku vona leswaku Yehovha u njhani. Yesu u te: “Loyi a ndzi voneke u vone na Tatana.”—Yohane 14:9.

 Xana U Ni Ntshikilelo Lowukulu?

5, 6. Xana swiyimo leswi vanhu va le nkarhini wa Yesu a va tirha ehansi ka swona swin’we ni miholo ya vona, swi fana njhani ni swa hina namuntlha?

⁵ Swi nga ha endleka na wena mhaka leyi yi ku khumba hileswi ntirho wa wena kumbe xiyimo xa ndyangu wa wena xi nga ha vaka xi ku tshikilela swinene. Kumbe ku nga ha va ku ri ni vutihlamuleri byin’wana lebyi ku tikelaka. Loko swi ri tano, u fana ni vanhu va timbilu letinene lava Yesu a hlanganeke na vona a tlhela a va pfuna. Hi xikombiso, anakanya hi xiphiqo xa ntirho wa ku tihanyisa. Vanhu vo tala va kayakaya namuntlha ku fana ni le nkarhini wa Yesu.

⁶ Enkarhini wolowo, mutirhi a a tirha tiawara ta 12 hi siku, masiku ya 6 hi vhiki, hakanyingi a tirhela ku kuma denari yin’we hi siku. (Matewu 20:2-10) Xana muholo wolowo wu hambana njhani ni wa wena kumbe wa vanghana va wena? Swi nga ha tika ku ringanisa miholo ya khale swin’we ni ya manguva lawa. Anakanya hi leswi mali a yi kota ku swi xava. Xidyondzi xin’wana xi vula leswaku enkarhini wa Yesu, xinkwa lexi endliweke hi swinwelo swa mune swa mapa ya koroni a xi xaviwa hi muholo wa awara yin’we. Xidyondzi xin’wana xi vula leswaku xinwelo xa vhinyo yo tsokombela a xi xaviwa hi muholo wa tiawara timbirhi. U nga swi xiya eka mhaka yoleyo leswaku vanhu va le nkarhini wolowo a va tirha hi matimba nkarhi wo leha leswaku va kota ku tihanyisa. A va lava ku wisisiwa ni ku phyuphyisiwa ku fana na hina. Loko u tirha u nga ha titwa u boheka ku kulula u n’watseka. Hakanyingi a hi wu kumi nkarhi wa ku endla swiboho leswi hi swi anakanyisiseke kahle. U nga ha titwa u lava ku wisisiwa. 

7. Vanhu va angurise ku yini eka rungula ra Yesu?

⁷ Swi le rivaleni leswaku marito ya Yesu ya ku rhamba hinkwavo lava a va ‘tirha hi matimba ni lava tikeriwaka’ ma va tsakise swinene vayingiseri vo tala enkarhini wolowo. (Matewu 4:25; Marka 3:7, 8) Naswona tsundzuka leswaku Yesu u tlhele a tshembisa a ku, “Ndzi ta mi phyuphyisa.” Xitshembiso xolexo xa ha tirha ni namuntlha. Xi nga tirha eka hina loko hi ‘tirha hi matimba naswona hi tikeriwa.’ Nakambe xi nga tirha ni le ka vanhu lava hi va rhandzaka lava nga exiyin’weni lexi fanaka ni lexi.

8. Xana ku kurisa vana ni vudyuhari swi engetela ntshikilelo hi ndlela yihi?

⁸ Ku ni swilo swin’wana leswi tikelaka vanhu. Ku kurisa vana i ntlhontlho lowukulu. Ni ku va n’wana ku nga ha va ntlhontlho. Vanhu vo tala va malembe yo hambana-hambana va va ni swiphiqo swa rihanyo emianakanyweni ni le mirini. Hambileswi vanhu va nga hanyaka nkarhi wo leha, vadyuhari  va ni swiphiqo swo karhi leswi va faneleke va langutana na swona, ku nga khathariseki nhluvuko lowu wu endliweke eka swa vutshunguri.—Eklesiasta 12:1.

Ku Va eHansi Ka Joko

9, 10. Joko a ri fanekisela yini eminkarhini leyi hundzeke, naswona ha yini Yesu a rhambe vanhu leswaku va tlhandleka joko ra yena ehenhla ka vona?

⁹ Xana u swi xiyile leswaku eka Matewu 11:28, 29, Yesu u te: “Tlhandlekani joko ra mina ehenhla ka n’wina mi tlhela mi dyondza eka mina.” Enkarhini wolowo, munhu la tolovelekeke a nga ha va a titwe onge u le hansi ka joko. Ku sukela eminkarhini ya khale, joko a ri fanekisela vuhlonga. (Genesa 27:40; Levhitika 26:13; Deteronoma 28:48) Vatirhi vo tala lava Yesu a vulavurisaneke na vona a va tlhandleka joko ra xiviri emakatleni ya vona, va rhwala mindzhwalo yo tika. Loko joko ri endliwe kahle a ri nga ta ku vavisa nhamu ni makatla kambe loko ri nga endliwanga kahle a ri ta ku khuhla. Leswi Yesu a ri muvatli, kumbexana a a endla majoko, naswona a a swi tiva ku endla leri a ri “olova.” Kumbexana a a vekela dzovo kumbe lapi ejokweni leswaku ri nga khuhli.

¹⁰ Loko Yesu a ku, “Tlhandlekani joko ra mina ehenhla ka n’wina,” kumbexana a a tifanisa ni munhu la endlaka majoko lamanene lama a ma ta “olova” enhan’wini ni le makatleni ya mutirhi. Xisweswo, Yesu u engeterile: “Ndzhwalo wa mina wa vevuka.” Leswi swi kandziyisa leswaku a swi olova ku tirhisa joko ra kona, naswona a wu nga tirhi ku fana ni hlonga. Entiyisweni loko Yesu a rhamba vayingiseri va yena leswaku va amukela joko ra yena, a a nga va tshembisi ku va wisisa hi ku helela eka swiyimo hinkwaswo leswi tshikilelaka leswi a swi ri kona hi nkarhi wolowo. Kambe ku hlakulela langutelo lerintshwa leri a va hlamuseleke rona a swi ta va phyuphyisa. Loko va antswisa ndlela leyi a va hanya ha yona swin’we ni ndlela leyi a va endla swilo ha yona, a va ta wisisiwa. Xa nkoka swinene, ntshembo lowu twalaka ni lowu tiyeke a wu ta va pfuna leswaku va nga vi ni ntshikilelo lowukulu evuton’wini.

U Nga Phyuphyisiwa

11. Ha yini Yesu a a nga vulavuli hi ku cincisana majoko?

¹¹ Xiya leswaku Yesu a nga vulanga leswaku vanhu a va ta cincisana majoko. Varhoma a va ha lawula tiko, tanihi leswi tihulumendhe ta namuntlha ti lawulaka tindhawu leti Vakreste va tshamaka eka tona. Ndzuvo lowu a wu koxiwa hi Varhoma va lembe-xidzana ro sungula a wu nga ta herisiwa. Swiphiqo swa rihanyo ni swa timali a swa ha ta va kona. Vanhu a va ta tama va ri lava nga hetisekangiki naswona va ri ni vudyoho. Kambe lexi a xi ta va phyuphyisa i ku amukela dyondzo ya Yesu, naswona swi nga va tano ni le ka hina namuntlha.

12, 13. Yesu u kombise leswaku i yini lexi vanhu a va ta phyuphyisiwa ha xona, naswona xana van’wana va endle yini?

¹² Ndlela ya nkoka leyi xifaniso xa Yesu xa joko a xi tirha ha yona yi vonake kahle entirhweni wa ku endla vadyondzisiwa. A swi kanakanisi leswaku ntirho lowukulu wa Yesu a ku ri ku dyondzisa van’wana, laha a a dyondzisa hi ku kandziyisa ngopfu Mfumo wa Xikwembu. (Matewu 4:23) Kutani loko a ku, “Tlhandlekani joko ra mina ehenhla ka n’wina,” sweswo a swi ta vula ku n’wi landzela entirhweni lowu a a wu endla. Rungula ra Tievhangeli ri komba leswaku Yesu u khutaze vanhu vo tshembeka leswaku va tshika mintirho ya vona, kasi vo tala a va titshege ha yona. Tsundzuka loko a vitana Petro, Andriya, Yakobo na Yohane: “Ndzi landzeleni, ndzi ta mi endla vaphasi va vanhu.” (Marka 1:16-20) U kombise vaphasi volavo va tinhlampfi leswaku a va ta tsaka swinene loko va endla ntirho lowu yena a a wu rhangisa emahlweni evuton’wini bya yena, lowu a va ta wu endla va ri karhi va kongomisiwa ni ku pfuniwa hi yena.

¹³ Vayuda van’wana lava n’wi yingiseke va twisise leswi a va byeleke swona, kutani va swi tirhisa. Anakanya hi leswi humeleleke eribuweni ra lwandle hi ku ya hi Luka 5:1-11. Vaphasi va tinhlampfi va mune a va kayakaye vusiku hinkwabyo kambe va nga phasi nchumu. Tinkoka ta vona ti lo na swi pfuketana to tala hi tinhlampfi! Sweswo a swi lo tiendlekela ntsena; va pfuniwe hi Yesu. Loko va languta eribuweni, va vone ntshungu wa vanhu wu yingisele Yesu loko a dyondzisa. Sweswo swi pfune ku hlamusela leswi Yesu a swi byeleke lava mune: “Ku sukela sweswi [mi] ta phasa vanhu va ri karhi va hanya.” Xana vona va endle yini? “[Va vuyisele] mabyatso eribuweni, ivi va tshika hinkwaswo, va n’wi landzela.”

14. (a) Hi nga phyuphyisiwa njhani namuntlha? (b) Hi wahi mahungu lamanene lama phyuphyisaka, lawa Yesu a ma twariseke?

¹⁴ Kahle-kahle na wena u nga endla leswi fanaka.  Ntirho wa ku dyondzisa vanhu ntiyiso wa Bibele wa ha ya emahlweni. Timbhoni ta Yehovha ta kwalomu ka timiliyoni ta tsevu emisaveni hinkwayo ti amukele xirhambo xa Yesu xa ku ‘tlhandleka joko ra yena ehenhla’ ka tona; ti ve “vaphasi va vanhu.” (Matewu 4:19) Van’wana va endla ntirho lowu nkarhi hinkwawo; van’wana va endla leswi va nga swi kotaka leswaku va hlanganyela eka wona nkarhinyana. Hinkwavo va wu tsakela, kutani a va tshikileleki ngopfu evuton’wini bya vona. Ntirho lowu wu katsa ku endla leswi swi va tsakisaka, ku byela van’wana mahungu lamanene—“mahungu lamanene ya mfumo.” (Matewu 4:23) Minkarhi hinkwayo swa tsakisa ku vulavula hi mahungu lamanene kambe swi tsakisa ngopfu ku vulavula hi mahungu lawa lamanene. Bibele yi ni rungula ra nkoka leri nga khorwisaka vanhu vo tala leswaku va nga swi kota ku hanya vutomi lebyi nga riki na maxangu yo tala.—2 Timotiya 3:16, 17.

15. U nga pfuneka njhani eka tidyondzo ta Yesu leti vulavulaka hi vutomi?

¹⁵ Hambi va ri vanhu lava a va ha ku sungula ku dyondza hi ta Mfumo wa Xikwembu va kume mpfuno wo karhi eka tidyondzo ta Yesu ta mahanyelo. Vo tala va phofule leswaku tidyondzo ta Yesu ti va phyuphyisile ti tlhela ti va pfuna ku hundzula vutomi bya vona hi ku helela. Sweswo u nga tikumisisela swona hi ku kambisisa misinya ya milawu ya mahanyelo leyi hlamuseriweke eka marungula ya vutomi ni vutirheli bya Yesu, ngopfu-ngopfu eka Tievhangeli leti tsariweke hi Matewu, Marka na Luka.

Ndlela Leyi Hi Nga Phyuphyisiwaka Ha Yona

16, 17. (a) U nga ti kuma kwihi tin’wana ta tidyondzo-nkulu ta Yesu? (b) I yini lexi lavekaka leswaku u phyuphya loko u tirhisa tidyondzo ta Yesu?

¹⁶ Hi ximun’wana xa 31 C.E., Yesu u dyondzise  dyondzo leyi dumeke emisaveni hinkwayo ku ta fikela namuntlha. Hi ntolovelo yi vuriwa Dyondzo ya le Ntshaveni. Yi tsariwe eka Matewu ndzima 5 ku ya ka 7 ni le ka Luka ndzima 6, naswona yi katsakanya ni swin’wana swo tala leswi a swi dyondziseke. U nga kuma ni tidyondzo tin’wana ta Yesu eka Tievhangeli. Swo tala leswi a swi vuleke swi twisiseka hi ku olova, hambileswi swi nga tikaka ku swi tirhisa hi xiviri. Swi nga va njhani loko wo hlaya tindzimana teto hi vukheta, u tlhela u anakanyisisa ha tona? Pfumelela tidyondzo takwe ti lawula mianakanyo ni vonelo ra wena.

¹⁷ Swi le rivaleni leswaku tidyondzo ta Yesu ti nga avanyisiwa hi swiyenge swo hambana-hambana. A hi endleni leswaku siku rin’wana ni rin’wana en’hwetini ri va ni dyondzo-nkulu ya rona, hi xikongomelo xa leswaku u tirhisa yin’wana ni yin’wana ya tona evuton’wini bya wena. Njhani? U nga ti hlayeli ku hetisisa nawu ntsena. Tsundzuka mufumi la fuweke loyi a vutiseke Yesu Kreste a ku: “Xana ndzhaka ya vutomi lebyi nga heriki ndzi nga yi kuma loko ndzi endla yini?” Loko Yesu a n’wi tsundzuxe swilaveko-nkulu swa Nawu wa Xikwembu, wanuna loyi u vule leswaku ana se a a swi landzelela. Kambe u swi vonile leswaku wanuna loyi a ha fanele ku endla leswi engetelekeke. Yesu u n’wi khutaze leswaku a lwa hi matimba a tirhisa misinya ya milawu ya Xikwembu, leswaku a va mudyondzisiwa la hisekaka. Handle ko kanakana, wanuna loyi a a nga tiyimiselanga ku endla sweswo. (Luka 18:18-23) Hikwalaho, loyi a lavaka ku dyondza tidyondzo ta Yesu namuntlha u fanele a tsundzuka leswaku ku ni ku hambana exikarhi ka ku pfumelelana na tona ni ku ti amukela, xisweswo a hunguta ntshikilelo.

18. Kombisa ndlela leyi u nga ri tirhisaka ha yona hi mukhuva lowunene rungula leri nga ebokisini leri fambisanaka ni xihloko lexi.

 ¹⁸ Loko wa ha sungula ku kambisisa ni ku tirhisa tidyondzo ta Yesu, languta yinhla 1 ebokisini leri fambisanaka ni xihloko lexi. Yi vulavula hi Matewu 5:3-9. Entiyisweni, un’wana ni un’wana wa hina a nga heta nkarhi wo tala a anakanyisisa hi ndzayo leyinene leyi kumekaka eka tindzimana toleto. Kambe, loko u ti hlaya hinkwato, u fikelela makumu wahi malunghana ni langutelo? Loko hakunene u lava ku hlula vuyelo bya ntshikilelo lowukulu evuton’wini bya wena, i yini lexi nga ta ku pfuna? U nga xi antswisa njhani xiyimo xa wena loko u nyikela nyingiso lowukulu etimhakeni ta moya, u tshamela ku anakanya ha tona? Xana ku ni swilo swo karhi leswi u faneleke u swi hunguta leswaku u ta va ni nkarhi wo tala wa timhaka ta moya? Loko u endla tano u ta va ni ntsako lowu engetelekeke sweswi.

19. I yini leswi u nga swi endlaka leswaku u kuma ku twisisa loku engetelekeke?

¹⁹ Sweswi endla leswi engetelekeke. Ha yini u nga buli ni nandza un’wana wa Xikwembu hi tindzimana leti, ku nga ha va munhu loyi u tekaneke na yena, xaka ra le kusuhi kumbe munghana? (Swivuriso 18:24; 20:5) Tsundzuka leswaku mufumi la fuweke u vutise munhu un’wana—ku nga Yesu—hi mhaka yo karhi leyi faneleke. Nhlamulo ya kona a yi ta va yi kurise ntshembo wa yena wa ntsako ni wa vutomi lebyi nga heriki. Mugandzeri-kuloni loyi u nga ta burisana na yena hi tindzimana leti u ta va a nga ringani na Yesu; kambe ku burisana hi tidyondzo ta Yesu swi ta mi vuyerisa mi ri vambirhi. Ringeta ku swi endla hi ku hatlisa.

20, 21. Hi rihi endlelo leri u nga ri tirhisaka ro dyondza tidyondzo ta Yesu, naswona u nga wu kambisisa njhani nhluvuko wa wena?

²⁰ Tlhela u languta bokisi leri nge, “Tidyondzo Leti Nga Ta Ku Pfuna.” Tidyondzo leti ti avanyisiwe hi swiyenge leswaku u ta kota ku kambisisa dyondzo yin’we hi siku. U nga rhanga hi ku hlaya leswi Yesu a swi vuleke eka tindzimana leti kombisiweke. Kutani anakanyisisa hi marito ya yena. Anakanyisisa hi ndlela leyi u nga ma tirhisaka ha yona evuton’wini bya wena. Loko u vona onge se u hanya hi ku pfumelelana na wona, anakanyisisa hi leswi engetelekeke leswi u nga swi endlaka leswaku u hanya hi ku pfumelelana ni dyondzo yoleyo ya Xikwembu. Ringeta ku tirhisa dyondzo yoleyo siku rolero hinkwaro. Loko swi ku tikela ku yi twisisa kumbe ku vona ndlela leyi u nga yi tirhisaka ha yona, tlhela u yi kambisisa hi siku leri landzelaka. Kambe, tsundzuka leswaku a swi kali swi lava leswaku u kota ku tirhisa dyondzo yo karhi hi ku hetiseka u nga si hundzela eka yin’wana. Hi siku leri tlhandlamaka u nga kambisisa dyondzo yin’wana. Loko vhiki ri hela, u nga kambisisa leswaku u swi kote ku fikela kwihi ku tirhisa tidyondzo ta Yesu ta mune kumbe ta ntlhanu. Hi vhiki leri tlhandlamaka kambisisa leti engetelekeke, siku ni siku. Loko u kuma leswaku ku ni laha u nga tsandzeka ku tirhisa dyondzo yo karhi, u nga heli matimba. Sweswo swa endleka eka Mukreste un’wana ni un’wana. (2 Tikronika 6:36; Pisalema 130:3; Eklesiasta 7:20; Yakobo 3:8) Yana emahlweni u kambisisa tidyondzo leti hi vhiki ra vunharhu ni ra vumune.

²¹ Loko n’hweti yi hela u nga va u kambisise tinhla leta 31 hinkwato. Xana u ta titwisa ku yini endzhaku ka sweswo? Xana u ta va u nga ri na ntsako lowu engetelekeke naswona u phyuphyile emianakanyweni? Hambiloko u endle nhluvuko wutsongo ntsena, a swi kanakanisi leswaku u ta titwa u ri ni ntshikilelo wutsongo, kumbe swi ta ku olovela ku lawula ntshikilelo naswona u ta kuma ndlela yo hambeta u kambisisa tidyondzo leti. U nga rivali leswaku ka ha ri na tinhla tin’wana to tala letinene eka tidyondzo ta Yesu leti ti nga riki kona eka nxaxamelo lowu. Ha yini u nga kambisisi  tin’wana ta kona kutani u ringeta ku ti tirhisa?—Vafilipiya 3:16.

22. Byi nga va byihi vuyelo bya ku landzela tidyondzo ta Yesu, kambe hi yihi mhaka yin’wana leyi hi faneleke hi yi kambisisa?

²² U nga swi vona leswaku hambileswi joko ra Yesu ri nga vevukiki, kambe ra olova hakunene. Ndzhwalo wa tidyondzo ta yena ni wa ku va mudyondzisiwa wa vevuka. Endzhaku ka loko a hlanganise malembe lama tlulaka 60 a ri mudyondzisiwa, muapostola Yohane loyi a a ri munghana la rhandzekaka wa Yesu, u te: “Ku rhandza Xikwembu, hi kona ku hlayisa swileriso swa xona; kasi loko swi ri swileriso swa xona a swi tiki.” (1 Yohane 5:3) Na wena u nga tiyiseka hi ndlela leyi fanaka. Loko u hambeta u tirhisa tidyondzo ta Yesu u ta kuma leswaku swilo leswi swi va tshikilelaka swinene vanhu vo tala namuntlha wena a swi ku tshikileli ngopfu. U ta swi vona leswaku u wisisiwile hi ndlela yo karhi. (Pisalema 34:8) Kambe, ku ni mhaka yin’wana ya joko ra Yesu leri olovaka leyi u faneleke u yi kambisisa. Yesu u tlhele a vula leswaku u ni “moya wo rhula ni mbilu yo titsongahata.” Xana sweswo swi fambisana njhani ni ku dyondza ka hina eka Yesu hi tlhela hi n’wi tekelela? Sweswo hi ta swi kambisisa exihlokweni lexi landzelaka.—Matewu 11:29.

U Nga Hlamurisa Ku Yini?

• Ha yini hi fanele hi titshega hi Yesu loko hi lava ku wisisiwa eka ntshikilelo lowukulu?

• Joko a ri fanekisela yini, naswona ha yini?

• Ha yini Yesu a rhambe vanhu leswaku va teka joko ra yena?

• U nga ku kuma njhani ku phyuphya ka moya?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Nkomiso eka tluka 14]

Ndzimana ya lembe ya Timbhoni ta Yehovha hi 2002 yi ta ku: “Tanani eka mina . . . ndzi ta mi phyuphyisa.”—Matewu 11:28.

[Bokisi/Xifaniso eka tluka 12, 13]

Tidyondzo Leti Nga Ta Ku Pfuna

Hi swihi swilo leswinene leswi u nga swi kumaka eka Matewu ndzima 5 ku ya eka 7? Tindzima leti ti tamele tidyondzo leti dyondzisiweke hi Mudyondzisi Lonkulu Yesu entshaveni ya le Galeliya. U komberiwa ku hlaya tindzimana leti kombisiweke laha hansi, u tirhisa Bibele ya wena, kutani u tivutisa swivutiso leswi nga etlhelo ka tindzimana ta kona.

1. 5:3-9 Xana leswi swi ndzi byela yini hi langutelo ra mina? Ndzi nga endla yini leswaku ndzi kuma ntsako lowu engetelekeke? Hi swihi swin’wana leswi ndzi nga swi endlaka leswaku ndzi khathalela swilaveko swa mina swa moya?

2. 5:25, 26 I yini leswi antswaka ku tlula ku tekelela moya wa timholovo lowu vo tala va nga na wona?—Luka 12:58, 59.

3. 5:27-30 Marito ya Yesu ma kandziyisa yini malunghana ni ku anakanya hi vuxaka bya rimbewu? Ku papalata mianakanyo yo tano swi ta ndzi pfuna njhani leswaku ndzi va ni ntsako lowu engetelekeke ni ku rhula emianakanyweni?

4. 5:38-42 Ha yini ndzi fanele ndzi lwela ku papalata moya lowu vanhu va manguva lawa va wu khutazaka wa ku va na nsele?

5. 5:43-48 Ndzi nga pfuneka njhani hi ku tolovelana ku antswa ni vanhu lava kumbexana a ndzi va teka va ri valala? Xana sweswo swi nga ndzi pfuna njhani ku hunguta kumbe ku susa moya wa rivengo?

6. 6:14, 15 Loko minkarhi yin’wana swi ndzi tikela ku rivalela van’wana, xana sweswo swi nga va swi vangiwa ngopfu hi mavondzo kumbe xikhomela? Xana ndzi nga wu herisa njhani moya wolowo?

7. 6:16-18 Xana ndzi khathala ngopfu hi ndlela leyi ndzi langutekaka ha yona ehandle ematshan’weni ya leswi ndzi nga xiswona endzeni? I yini lexi ndzi faneleke ndzi tivonela ngopfu eka xona?

8. 6:19-32 Ku nga va ni vuyelo byihi loko ndzi karhateka ngopfu hi mali kumbe rifuwo? I yini leswi nga ta ndzi pfuna leswaku ndzi va ni vonelo lerinene hi mhaka leyi loko ndzi anakanya ha swona?

9. 7:1-5 Ndzi titwisa ku yini loko ndzi ri ni vanhu lava tshamelaka ku solasola ni ku xopoxopa swihoxo swa van’wana? Ha yini swi ri swa nkoka leswaku ndzi papalata ku va ni moya wo tano?

10. 7:7-11 Loko swi fanerile ku phikelela loko ndzi endla swikombelo eka Xikwembu, ku vuriwa yini hi ku phikelela eka timhaka ta vutomi?—Luka 11:5-13.

11. 7:12 Hambileswi ndzi wu tivaka Nawu wa Nsuku, xana ndzayo leyi ndzi yi tirhisa minkarhi hinkwayo?

12. 7:24-27 Tanihi leswi ndzi nga ni vutihlamuleri bya ku lawula vutomi bya mina, xana ndzi nga swi lunghekela njhani ku langutana ni swiphiqo leswikulu? Ha yini ndzi fanele ndzi anakanya hi mhaka leyi sweswi? —Luka 6:46-49.

Tidyondzo leti engetelekeke leti ndzi nga ti kambisisaka:

13. 8:2, 3 Xana ndzi nga kombisa ntwela-vusiwana hi ndlela yihi eka lava xanisekaka, tanihi leswi a ku ri ntolovelo wa Yesu?

14. 9:9-38 Xana ku kombisa tintswalo i ka nkoka hi ndlela yihi evuton’wini bya mina, naswona ndzi nga ti kombisa njhani hilaha ku engetelekeke?

15. 12:19 Endzhaku ko hlaya vuprofeta lebyi vulavulaka hi Yesu, xana ndzi lwela ku papalata timholovo?

16. 12:20, 21 Hi swihi swilo leswinene leswi ndzi nga swi endlaka loko ndzi papalata ku khunguvanyisa van’wana hi marito kumbe hi swiendlo?

17. 12:34-37 I yini leswi ndzi talaka ku vulavula ha swona? Ndza swi tiva leswaku loko ndzi kama lamula ku huma mati ya rona, kutani ha yini ndzi fanele ndzi anakanyisisa hi leswi nga endzeni ka mina, ku nga embilwini ya mina?—Marka 7:20-23.

18. 15:4-6 Hi ku ya hi marito ya Yesu, ndzi titwisa ku yini hi ku khathalela vanhu lava dyuhaleke hi ndlela ya rirhandzu?

19. 19:13-15 Ndzi fanele ndzi tinyika nkarhi wa ku endla yini?

20. 20:25-28 Ha yini swi nga pfuni nchumu ku tirhisa vulawuri bya wena hi xikongomelo xo komba van’wana leswaku u ni matimba? Ndzi nga n’wi tekelela njhani Yesu emhakeni leyi?

Tidyondzo leti engetelekeke leti tsariweke hi Marka:

21. 4:24, 25 Hikwalaho ka yini ndlela leyi ndzi khomaka van’wana ha yona yi ri ya nkoka?

22. 9:50 Loko leswi ndzi swi vulaka ndzi tlhela ndzi swi endla swi ri swinene, i vuyelo byihi lebyinene lebyi nga ha vaka kona?

Xo hetelela, kambisisa tidyondzo ti nga ri tingani leti tsariweke hi Luka:

23. 8:11, 14 Loko ndzi pfumelela ku vilela, rifuwo ni ntsako swi ndzi lawula evuton’wini, ku nga endleka yini?

24. 9:1-6 Hambileswi Yesu a a ri ni matimba ya ku horisa lava vabyaka, i yini lexi a a xi rhangisa emahlweni?

25. 9:52-56 Xana ndzi khunguvanyeka hi ku hatlisa? Xana ndza ku papalata ku tirihisela?

26. 9:62 Xana ndzi fanele ndzi byi languta njhani vutihlamuleri bya mina bya ku vulavula hi Mfumo wa Xikwembu?

27. 10:29-37 Xana ndzi nga swi kombisa njhani leswaku ndzi ni xinghana, hayi munhu la nga riki na mhaka?

28. 11:33-36 Hi kwihi ku antswisa loku ndzi nga ku endlaka leswaku vutomi bya mina byi ta olova swinene?

29. 12:15 Hi byihi vuxaka lebyi nga kona exikarhi ka vutomi ni swilo leswi ndzi nga na swona?

30. 14:28-30 Loko ndzi tinyika nkarhi wa ku kambisisa swiboho swa mina hi vukheta, i yini leswi ndzi nga swi papalataka, naswona byi ta va byihi vuyelo bya kona?

31. 16:10-12 Ku hanya hi ku tshembeka swi nga ndzi vuyerisa njhani?

[Swifaniso eka tluka 10]

Ntirho wo ponisa vutomi lowu endliwaka ehansi ka joko ra Yesu wa phyuphyisa