Hambetani Mi Kombisa Vunene

“Mihandzu ya ku vonakala yi katsa muxaka wun’wana ni wun’wana wa vunene ni ku lulama ni ntiyiso.”—VAEFESA 5:9.

1. Vanhu va timiliyoni va swi kombisa njhani namuntlha leswaku va pfumelelana ni marito ya Pisalema 31:19?

NCHUMU wa nkoka swinene lowu munhu wihi ni wihi a nga wu endlaka i ku dzunisa Yehovha. Namuntlha vanhu va timiliyoni va dzunisa Xikwembu hikwalaho ka vunene bya xona. Tanihi Timbhoni ta Yehovha leti tshembekaka, hi pfumelelana hi mbilu hinkwayo ni mupisalema loyi a yimbeleleke a ku: “Vunene bya wena byi tele swinene, lebyi u byi vekeleke lava va ku chavaka!”—Pisalema 31:19.

2, 3. A ku ta humelela yini loko ntirho wa hina wo endla vadyondzisiwa a wu nga fambisani ni mahanyelo lamanene?

² Ku chava Yehovha swi hi susumetela ku n’wi dzunisa hikwalaho ka vunene bya yena. Swi tlhela swi hi susumetela ku ‘dzunisa Yehovha ni ku twarisa ku vangama ka vuhosi byakwe.’ (Pisalema 145:10-13) Sweswo hi swona swi endlaka leswaku hi hiseka swinene entirhweni wo chumayela timhaka ta Mfumo ni wa ku endla vadyondzisiwa. (Matewu 24:14; 28:19, 20) Ina, ntirho wa hina wo chumayela wu fanele wu fambisana ni mahanyelo lamanene. Loko swi nga ri tano hi nga yisa xisandzu evitweni ra Yehovha leri kwetsimaka.

³ Vanhu vo tala va vula leswaku va gandzela Xikwembu, kambe mahanyelo ya vona a ma fambisani ni mimpimanyeto leyi nga eRitweni ra xona leri huhuteriweke. Malunghana ni lava mahanyelo ya vona a ma kanetana ni leswi va swi vulaka, muapostola Pawulo u tsarile: “Xana wena, loyi u dyondzisaka un’wanyana, a wu tidyondzisi ke? Wena, loyi u chumayelaka u ku ‘U nga tshuki u yiva,’ wa yiva ke? Wena, loyi u nge ‘U nga tshuki u endla vuoswi,’ xana wa byi endla vuoswi ke? . . . ‘Vito ra Xikwembu ra sandziwa hikwalaho ka n’wina exikarhi ka matiko’; hilaha swi tsariweke hakona.”—Varhoma 2:21, 22, 24.

4. Mahanyelo ya hina lamanene ma ni vuyelo byihi?

⁴ Ematshan’weni yo yisa xisandzu evitweni ra Yehovha, hi lwela ku ri dzunisa hi mahanyelo ya hina lamanene. Sweswo swi ni nkucetelo lowunene eka lava nga ehandle ka vandlha ra Vukreste. Swi hi pfuna ku pfala vakaneti va hina milomu. (1 Petro 2:15) Xa nkoka swinene, mahanyelo ya hina lamanene ma kokela vanhu enhlengeletanweni ya Yehovha, ma va pfulela ndlela yo yisa ku dzuneka eka yena ni ku kuma vutomi lebyi nga heriki.—Mintirho 13:48.

5. Hi swihi swivutiso leswi hi faneleke hi swi kambisisa sweswi?

⁵ Tanihi leswi hi nga hetisekangiki, hi nga ma papalata njhani mahanyelo lama nga onhaka Yehovha vito ma tlhela ma khunguvanyisa vanhu lava lavaka ntiyiso? Ina, xana hi nga swi kotisa ku yini ku kombisa vunene?

Mihandzu Ya Ku Vonakala

6. Hi yihi yin’wana ya “[mintirho] leyi nga vekiki mihandzu leyi fambisanaka ni munyama,” kambe i mihandzu yihi leyi faneleke yi vonaka exikarhi ka Vakreste?

⁶ Tanihi Vakreste lava tinyiketeleke, ku ni leswi hi pfunaka ku papalata “[mintirho] leyi nga vekiki mihandzu leyi fambisanaka ni munyama.” Mintirho leyi yisaka xisandzu evitweni ra Xikwembu, yi katsa ku hemba, ku yiva, nhlambha, mavulavulelo  lama nga fanelangiki malunghana ni rimbewu, mahanyelo lama khomisaka tingana, mafenya lama thyakeke ni vudakwa. (Vaefesa 4:25, 28, 31; 5:3, 4, 11, 12, 18) Ematshan’weni yo endla mintirho yo tano, hi ‘hambeta hi famba tanihi vana va ku vonakala.’ Muapostola Pawulo u vula leswaku “mihandzu ya ku vonakala yi katsa muxaka wun’wana ni wun’wana wa vunene ni ku lulama ni ntiyiso.” (Vaefesa 5:8, 9) Xisweswo, ku hambeta ka hina hi famba eku vonakaleni swi hi pfuna ku tshama hi ri karhi hi kombisa vunene. Kambe xana loku i ku vonakala ka muxaka muni?

7. Hi fanele hi endla yini leswaku hi hambeta hi kombisa mihandzu ya vunene?

⁷ Hambileswi hi nga hetisekangiki, hi nga swi kota ku kombisa vunene loko hi famba eku vonakaleni ka moya. Mupisalema u yimbelele a ku: “Rito ra wena i rivoni enengeni wa mina, ni ku vonakala endleleni ya mina.” (Pisalema 119:105) Loko hi lava ku hambeta hi kombisa “mihandzu ya ku vonakala” hi “muxaka wun’wana ni wun’wana wa vunene,” hi fanele hi tshama hi ri karhi hi tirhisa rivoningo ra moya leri kumekaka eRitweni ra Xikwembu, leri hlamuseriwaka hi vukheta etibukwini ta Vukreste ni leri hlamuseriwaka nkarhi na nkarhi eminhlanganweni ya hina ya vugandzeri. (Luka 12:42; Varhoma 15:4; Vaheveru 10:24, 25) Nakambe hi fanele hi xiya swinene xikombiso xa Yesu Kreste ni ku yingisa tidyondzo ta yena, tanihi leswi a nga “ku vonakala ka misava” ni “xikombiso xa ku vangama ka [Yehovha].”—Yohane 8:12; Vaheveru 1:1-3.

Mbhandzu Wa Moya

8. Hi nga swi kota njhani ku kombisa vunene?

⁸ Handle ko kanakana, ku vonakala ka moya ku hi pfuna ku kombisa vunene. Ku tlula kwalaho, hi kota ku kombisa mfanelo leyi hileswi hi kongomisiwaka hi moya wa Xikwembu lowo kwetsima kumbe matimba lama tirhaka. Vunene i wun’wana wa “mihandzu ya moya.” (Vagalatiya 5:22, 23) Loko hi amukela vukongomisi bya moya wa Yehovha lowo kwetsima, wu ta hi pfuna ku kombisa mbhandzu wo hlawuleka wa vunene.

9. Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi pfumelelana ni marito ya Yesu lama tsariweke eka Luka 11:9-13?

⁹ Ku navela ku tsakisa Yehovha hi mbilu hinkwayo hi ku kombisa mbhandzu wa moya wa vunene, swi fanele swi hi susumetela ku fambisana ni marito ya Yesu lama nge: “Hambetani mi kombela, mi ta nyikiwa; hambetani mi lava, mi ta swi kuma; hambetani mi gongondza, mi ta pfuleriwa. Hikuva un’wana ni un’wana la kombelaka wa nyikiwa, naswona un’wana ni un’wana la lavaka wa swi kuma, naswona un’wana ni un’wana la gongondzaka u ta pfuleriwa. Hakunene, xana hi wihi tatana exikarhi ka n’wina, loyi loko n’wana wakwe a kombela nhlampfi, swi nga ha endlekaka a n’wi nyika nyoka ematshan’weni ya nhlampfi? Kumbe loko a kombela tandza, a nga n’wi nyikaka xipame ke? Hikokwalaho, loko n’wina, hambiloko mi [nga hetisekanga naswona mi] hombolokile mi tiva ndlela ya ku nyika vana va n’wina tinyiko letinene, Tatana la nge tilweni u ta nyika moya lowo kwetsima hilaha ku tlurisaka swinene eka lava n’wi kombelaka!” (Luka 11:9-13) A hi landzeleni xitsundzuxo xa Yesu hi ku khongelela moya lowo kwetsima wa Yehovha leswaku hi hambeta hi kombisa mbhandzu wa wona wa vunene.

“Hambeta U Endla Leswinene”

10. Hi swihi swikombiso swa vunene bya Yehovha leswi nga eka Eksoda 34:6, 7?

¹⁰ Hi mpfuno wa ku vonakala ka moya loku humaka eRitweni ra Xikwembu kun’we ni moya lowo kwetsima wa Xikwembu, hi nga swi kota ku ‘hambeta hi endla leswinene.’ (Varhoma 13:3) Hi ku dyondza Bibele nkarhi na nkarhi, hi kota ku kuma swilo leswi engetelekeke malunghana ni ndlela leyi hi nga byi tekelelaka ha yona vunene bya Yehovha. Xihloko lexi hundzeke xi hlamusele swikombiso swa vunene bya Xikwembu leswi hlamuseriweke emhakeni leyi tivisiweke Muxe, leyi  tsariweke eka Eksoda 34:6, 7, laha hi hlayaka leswi: “Yehovha, Yehovha, Xikwembu xa tintswalo ni nsovo, la hlwelaka ku hlundzuka, la teleke musa wa rirhandzu ni ntiyiso, la hlayiselaka vanhu va magidi musa wa rirhandzu, la rivalelaka xihoxo ni ku tlula nawu ni xidyoho, kambe a nga ka a nga tshiki ku xupula la faneriwaka hi ku xupuriwa.” Ku kambisisa swikombiso leswi swa vunene bya Yehovha swi ta hi pfuna ku ‘hambeta hi endla leswinene.’

11. Ku tiva leswaku Yehovha u ni tintswalo ni nsovo swi fanele swi hi khumba njhani?

¹¹ Nhlamuselo leyi ya Xikwembu yi endla leswaku hi xalamukela xilaveko xa ku tekelela Yehovha hi ku va ni tintswalo ni nsovo. Yesu u te: “Va tsaka lava nga ni tintswalo, hikuva va ta kombiwa tintswalo.” (Matewu 5:7; Luka 6:36) Leswi hi swi tivaka leswaku Yehovha u ni nsovo, hi susumeteleka ku tirhisana ni van’wana hi nsovo ni hi ntsako, hi endla tano ni le ka lava hi va chumayelaka. Leswi swi fambisana ni ndzayo ya Pawulo: “Marito ya n’wina a ma ve ni nsovo nkarhi hinkwawo, ma lungiwe hi munyu, leswaku mi tiva ndlela leyi mi faneleke ku hlamula un’wana ni un’wana ha yona.”—Vakolosa 4:6.

12. (a) Tanihi leswi Xikwembu xi hlwelaka ku kariha, hi fanele hi va khoma njhani van’wana? (b) Musa wa rirhandzu wa Yehovha wu hi susumetela ku endla yini?

¹² Leswi Xikwembu xi hlwelaka ku hlundzuka, ku navela ka hina ku ‘hambeta hi endla leswinene’ ku hi susumetela ku tiyiselela swihoxo swa vapfumeri-kulorhi kutani hi languta timfanelo ta vona letinene. (Matewu 7:5; Yakobo 1:19) Musa wa rirhandzu wa Yehovha wu hi susumetela ku kombisa rirhandzu ra xiviri, hambiloko hi ri emiringweni leyikulu. Leswi swi naveriwa hi un’wana ni un’wana.—Swivuriso 19:22.

13. Hi fanele hi tikhoma njhani ku kombisa leswaku Yehovha u ‘tele ntiyiso’?

¹³ Tanihi leswi Tata wa hina wa le tilweni a ‘teleke ntiyiso,’ hi lava ku ‘tibumabumela tanihi vatirheli va yena hi ku vulavula ntiyiso.’ (2 Vakorinto 6:3-7) Swin’wana swa swilo swa nkombo leswi nyenyetsaka Yehovha i “ririmi ra vunwa” ni “mbhoni ya vunwa leyi tisungulelaka mavunwa.” (Swivuriso 6:16-19) Hikwalaho ku navela ka hina ku tsakisa Xikwembu ku hi susumetele ku ‘cukumeta mavunwa kutani hi vulavula ntiyiso.’ (Vaefesa 4:25) Hi nga tshuki hi tsandzeka ku kombisa vunene hi ndlela leyi ya nkoka.

14. Ha yini hi fanele hi rivalela?

¹⁴ Nhlamuselo leyi Xikwembu xi yi byeleke Muxe yi fanele yi tlhela yi hi susumetela ku rivalela, hikuva Yehovha u lunghekele ku rivalela. (Matewu 6:14, 15) Ina, Yehovha wa va xupula vadyohi lava nga hundzukiki. Hikwalaho, hi fanele hi hlayisa mimpimanyeto ya yena ya vunene loko swi ta eku hlayiseni ka vandlha ri tshama ri basile emoyeni.—Levhitika 5:1; 1 Vakorinto 5:11, 12; 1 Timotiya 5:22.

“Tshamani Mi Ri Karhi Mi Languta”

15, 16. Ndzayo ya Pawulo leyi kumekaka eka Vaefesa 5:15-19 yi hi pfuna njhani leswaku hi hambeta hi endla leswinene?

¹⁵ Leswaku hi hambeta hi kombisa vunene hambiloko hi rhendzeriwe hi vubihi, hi fanele hi va hi tele hi moya wa Xikwembu kutani hi languta ndlela leyi hi fambaka ha yona. Hikokwalaho Pawulo a khutazeke Vakreste va le Efesa a ku:  “Tshamani mi ri karhi mi languta leswaku ndlela leyi mi fambaka ha yona a yi fani ni ya lava nga tlharihangiki kambe yi fana ni ya vanhu vo tlhariha, mi tixavela nkarhi lowunene, hikuva masiku ma hombolokile. Hikwalaho tshikani ku va lava nga anakanyeliki, kambe hambetani mi twisisa leswi ku rhandza ka Yehovha ku nga swona. Nakambe, mi nga dakwiwi hi vhinyo, yi vangela manyala, kambe hambetani mi tala moya, mi vulavurisana hi tipisalema ni marito yo dzunisa Xikwembu ni tinsimu ta moya, mi yimbelela naswona etimbilwini ta n’wina mi fambisana ni miloti leyi yaka eka Yehovha.” (Vaefesa 5:15-19) Ndzayo leyi ya fanela hakunene eka hina, hikuva hi hanya emasikwini yo hetelela lama nga ni mangava.—2 Timotiya 3:1.

¹⁶ Loko hi ta hambeta hi kombisa vunene, hi fanele hi tshama hi ri karhi hi languta leswaku hi famba ku fana ni lava kombisaka vutlhari bya Xikwembu. (Yakobo 3:17) Hi fanele hi papalata swidyoho leswikulu naswona hi fanele hi tala hi moya lowo kwetsima, hi pfumela ku kongomisiwa hi wona. (Vagalatiya 5:19-25) Loko hi tirhisa ndzetelo wa moya lowu hi wu kumaka eminhlanganweni ya Vukreste, etinhlengeletanweni ni le mintsombanweni, hi nga hambeta hi endla leswi nga swinene. Marito ya Pawulo lama yaka eka Vaefesa ma tlhela ma hi tsundzuxa leswaku eka yo tala ya minhlangano ya hina ya vugandzeri, ha vuyeriwa loko hi yimbelela “tinsimu ta moya”—leti to tala ta tona ti vulavulaka hi timfanelo ta moya, to tanihi vunene.

17. Vakreste lava vabyaka swinene va nga tiyiseka ha yini loko swiyimo swa vona swi pfa swi nga va pfumeleli ku ya eminhlanganweni?

¹⁷ Ku vuriwa yini hi vapfumeri-kulorhi lava nga swi kotiki ku ta eminhlanganweni ya Vukreste nkarhi na nkarhi hikwalaho ka leswi va vabyaka swinene? Va nga titwa va hele matimba hileswi va nga swi kotiki minkarhi hinkwayo ku hlanganyela hi xiviri ni vamakwavo va moya eku gandzeleni ka Yehovha. Kambe va fanele va tiyiseka leswaku Yehovha wa swi twisisa swiyimo swa vona, u ta hambeta a va kongomisa eku vonakaleni, u ta va nyika moya wa yena wo kwetsima, naswona u ta va pfuna leswaku va hambeta va endla leswinene.—Esaya 57:15.

18. I yini lexi nga hi pfunaka ku hanya hi vunene?

¹⁸ Ku hanya hi vunene swi lava leswaku hi xiyisisa vanhu lava hi tolovelaneke na vona, kutani hi fularhela “lava nga rhandziki vunene.” (2 Timotiya 3:2-5; 1 Vakorinto 15:33) Ku tirhisa ndzayo yo tano swi ta hi pfuna leswaku hi nga “hlunamisi moya lowo kwetsima wa Xikwembu.” (Vaefesa 4:30) Ku tlula kwalaho, hi ta kota ku endla leswinene loko hi tolovelana ni lava vutomi bya vona byi kombisaka leswaku va rhandza vunene naswona va kongomisiwa hi moya lowo kwetsima wa Yehovha.—Amosi 5:15; Varhoma 8:14; Vagalatiya 5:18.

Vunene Byi Tisa Vuyelo Lebyinene

19-21. Hlamusela mintokoto leyi kombaka vuyelo bya ku kombisa vunene.

¹⁹ Ku famba eku vonakaleni ka moya, ku amukela vukongomisi bya moya wa Xikwembu ni ku xiyisisa ndlela leyi hi fambaka ha yona swi ta hi pfuna ku papalata leswo biha, kutani hi ‘hambeta hi endla leswinene.’ Hi ku fanana, sweswo swi nga va ni vuyelo lebyinene. Xiya ntokoto wa Zongezile, loyi a nga Mbhoni ya Yehovha leyi tshamaka eAfrika Dzonga. Siku rin’wana loko a ri karhi a ya exikolweni nimixo, u ringete ku kumisisa leswaku u na mali muni ebanki. Xiphephana lexi humesiwaka hi muchini wa banki xi kombise leswaku ku nghenisiwe ntsengo wa R42 000 hi xihoxo eka akhawunti yakwe. Murindzi wa banki ni van’wana va n’wi kucetele leswaku a humesa mali yoleyo a ya tivekela yona ebankini yin’wana. I mpatswa lowu nga Timbhoni ntsena lowu a a tshama na wona, lowu n’wi bumabumeleke hileswi a nga yi humesangiki mali yoleyo.

²⁰ Hi siku leri tlhandlamaka, Zongezile u ye ebankini a ya vika xihoxo lexi endlekeke. Ku kumeke leswaku nomboro ya akhawunti yakwe a yi lave ku fana ni ya n’wamabindzu un’wana lonkulu, loyi a ngheniseke mali yakwe eka akhawunti leyi hoxeke. Hi ku hlamarisiwa hileswi Zongezile a nga tirhisangiki ni peni yinene eka mali leyi, n’wamabindzu loyi u n’wi vutisile a ku: “U nghena kereke yihi?” Zongezile u vule leswaku i Mbhoni ya Yehovha. Vafambisi va banki va n’wi bumabumele ngopfu, va ku: “A swi ta va swinene loko vanhu hinkwavo a va tshembeka ku fana na Timbhoni ta Yehovha.” Ina, ku tshembeka ni vunene swi nga susumetela van’wana leswaku va dzunisa Yehovha.—Vaheveru 13:18.

²¹ Vunene a byi kali byi lava ku endliwa hi  ndlela yo hlawuleka leswaku byi va ni vuyelo lebyinene. Hi xikombiso: Muntshwa un’wana wa Mbhoni loyi a nga muvuri wa nkarhi hinkwawo wa evhangeli eka xin’wana xa swihlala swa Samoa u boheke ku ya exibedlhele xa le ndhawini yoleyo. Vanhu a va rindzele ku vona dokodela, kutani Mbhoni leyi yi vona leswaku mukhegula un’wana la nga endzhaku ka yona a a vabya swinene. Yi endle leswaku mukhegula loyi a rhanga emahlweni ka yona leswaku a hatlisa a vona dokodela. Siku rin’wana Mbhoni yi hlangane ni mukhegula loyi evuxaviselweni. Mukhegula loyi u yi lemukile a tlhela a tsundzuka ndlela leyi yi n’wi pfuneke ha yona exibedlhele. Mukhegula u te: “Se ndza swi vona leswaku Timbhoni ta Yehovha ti rhandza vaakelani va tona hakunene.” Hambileswi eku sunguleni a a nga ri tsakeli rungula ra Mfumo, vunene lebyi a kombisiweke byona hi Mbhoni byi ve ni vuyelo lebyinene. U pfumele ku dyondzisiwa Bibele ekaya kutani a sungula ku kuma vutivi bya Rito ra Xikwembu.

22. Hi yihi ndlela yin’wana ya nkoka swinene ya ku ‘hambeta hi endla leswinene’?

²² A swi kanakanisi leswaku na wena u nga hlamusela mintokoto leyi kombaka mpfuno wa ku kombisa vunene. Ndlela yin’wana ya nkoka swinene ya ku “hambeta u endla leswinene” i ku hlanganyela nkarhi na nkarhi eku twariseni ka mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu. (Matewu 24:14) Onge hi nga hambeta hi hlanganyela hi ku hiseka entirhweni lowu wa risima, hi ri karhi hi tsundzuka leswaku leyi i ndlela yin’wana yo endla leswinene, ngopfu-ngopfu eka lava va yingisaka. Xa nkoka swinene, vutirheli bya hina ni mahanyelo lamanene swi dzunisa Yehovha, loyi a nga xihlovo xa vunene.—Matewu 19:16, 17.

Hambeta ‘U Endla Leswi Nga Swinene’

23. Ha yini ntirho wa Vukreste wu ri wunene?

²³ A swi kanakanisi leswaku vutirheli bya hina i ntirho lowunene. Byi nga endla leswaku hi ponisiwa ku tlhela ku ponisiwa ni lava va yingisaka rungula ra Bibele, xisweswo va nghena egondzweni leri yisaka evuton’wini lebyi nga heriki. (Matewu 7:13, 14; 1 Timotiya 4:16) Kutani loko hi fanele hi endla swiboho, ku navela ku endla leswinene ku nga hi susumetela ku tivutisa hi ku: ‘Xana xiboho lexi xi ta wu khumba njhani ntirho wa mina wo chumayela timhaka ta Mfumo? Xana xiboho lexi ndzi lavaka ku xi endla i xinene hakunene? Xana xi ta ndzi pfumelela leswaku ndzi pfuna van’wana ku amukela “mahungu lamanene lama nga heriki” kutani va va ni vuxaka lebyikulu na Yehovha Xikwembu?’ (Nhlavutelo 14:6) U ta va ni ntsako lowukulu loko u endla xiboho lexi seketelaka timhaka ta Mfumo.—Matewu 6:33; Mintirho 20:35.

24, 25. Hi tihi tindlela tin’wana to endla leswinene evandlheni, naswona i yini lexi hi nga tiyisekaka ha xona loko hi hambeta hi kombisa vunene?

²⁴ Hi nga tshuki hi byi tekela ehansi vuyelo byo endla leswinene. Hi nga hambeta hi kombisa mfanelo leyi hi ku seketela vandlha ra Vukreste ni ku endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi khathalela timhaka ta rona ni vuhlayiseki bya rona. Ina, hi ta va hi endla leswinene loko hi va kona eminhlanganweni ya Vukreste nkarhi na nkarhi hi tlhela hi nyikela tinhlamulo. Loko vapfumeri-kulorhi va hi vona hi ri kona va khutazeka, kasi tinhlamulo ta hina leti lunghiseleriweke kahle ta va aka emoyeni. Nakambe hi ta va hi endla leswinene loko hi tirhisa mali ya hina hi hakelela swilo swo hlayisa Holo ya Mfumo ni loko hi pfuna ku yi khathalela hi tindlela tin’wana. (2 Tihosi 22:3-7; 2 Vakorinto 9:6, 7) Ina, “loko ntsena hi ri ni nkarhi lowunene wa swona, a hi endleleni hinkwavo leswi nga swinene, kambe ngopfu-ngopfu lava nga swin’we na hina eripfumelweni.”—Vagalatiya 6:10.

²⁵ A hi nge swi koti ku hlamusela ndlela yin’wana ni yin’wana leyi hi nga kombisaka vunene ha yona. Kutani loko hi langutana ni swiphiqo leswintshwa, a hi laveni nkongomiso wa Matsalwa, hi khongelela moya lowo kwetsima wa Yehovha naswona hi wa hi pfuka leswaku hi endla ku rhandza ka yena lokunene ni loku hetisekeke. (Varhoma 2:9, 10; 12:2) A hi tiyisekeni leswaku Yehovha u ta hi katekisa swinene loko hi hambeta hi kombisa vunene.

A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?

• Xiendlo lexikulu ngopfu xa vunene hi nga xi hetisisa njhani?

• Ha yini vunene byi vuriwa ‘mbhandzu wa ku vonakala’?

• Ha yini vunene byi vuriwa ‘mbhandzu wa moya’?

• Mahanyelo ya hina lamanene ma ni vuyelo byihi?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]

Rito ra Xikwembu ni moya wa xona lowo kwetsima swi hi pfuna ku kombisa vunene

[Swifaniso leswi nga eka tluka 18]

Ku kombisa vunene swi tisa vuyelo lebyinene