U Nga Xi Hlula Xivundza

I MANI loyi a nga vulaka leswaku yena a nga si tshama a va ni gome leri vangiwaka hi xivundza? Swi tele swilo leswi nga hi endlaka hi va ni xivundza. Kambe, xivundza lexikulu xi nga va xa vavasati lava nga si tshamaka va nghenela vukati kumbe lava feriweke hi vanuna kumbe lava tshikiweke.

Hi xikombiso, Frances, wansati la nga Mukreste loyi a ha tsakamaka u ri: “Loko ndzi ri ni malembe ya 23, a ndzi vona onge vanghana va mina hinkwavo va tekiwile, kutani a ku sele mina ntsena.” * Xivundza xi nga ha kula loko malembe ma ri karhi ma hundza kutani ntshembo wa leswaku u nga ha tekiwa wu ya wu hela. Sandra, loyi sweswi se a nga ni malembe ya le ku heleni ka va-40 u ri: “A ndzi nga tiyimiselanga ku tshama ndzi nga tekiwi, kasi ni sweswi ndzi nga swi tsakela ku tekiwa loko swo koteka.” Angela, la nga ni malembe ya va-50 u ri: “A ndzi nga tiyimiselanga ku tshama ndzi nga tekiwi, kambe swilo swi endleke hi ndlela yoleyo. A va nga talanga vamakwerhu va xinuna lava nga si tekaka endhawini leyi a ndzi averiwe ku ya va phayona ro hlawuleka eka yona.”

Swa tsakisa leswi vavasati vo tala lava nga Vakreste va hlawulaka ku tshama va nga tekiwi hileswi va yi amukelaka hi mbilu hinkwayo ndzayo ya Yehovha leyi nge va fanele va tekiwa “eHosini ntsena.” (1 Vakorinto 7:39) Van’wana va xi tolovela xiyimo xa ku tshama va nga tekiwi, kambe van’wana va kuma leswaku ku navela ku tekiwa ni ku va ni vana ka kula loko malembe ma ri karhi ma hundza. Sandra u ri: “Ndzi tshama ndzi ri karhi ndzi karhateka emintlhavekweni hileswi ndzi nga riki na nuna.”

Timhaka tin’wana, to tanihi ku khathalela vatswari lava dyuhaleke ti nga ha nyanyisa xivundza. Sandra u ri: “Leswi ndzi nga tekiwangiki, ndyangu wa ka hina wu langutele leswaku ndzi khathalela vatswari va hina lava dyuhaleke. Ndzi byarhe vutihlamuleri lebyi byikulu ku ringana malembe ya 20, hambileswi hi nga vana va tsevu. Vutomi a byi ta olova loko a ndzi ri na nuna loyi a a ta ndzi seketela.”

Frances u boxa mhaka yin’wana leyi nyanyisaka xivundza xa yena. U ri: “Minkarhi yin’wana vanhu va ndzi vutisa hi ku kongoma va ku, ‘Ha yini u nga tekiwanga?’ Marito wolawo ma ndzi endla ndzi titwa onge leswi ndzi nga tekiwangiki i xihoxo xa mina. Eka nkhuvo wa vukati wun’wana ni wun’wana lowu ndzi yaka eka wona, ndzi vutisiwa xivutiso lexi xi ndzi pitsulaka timbilu, ‘Se wena u ta tekiwa rini?’ Kutani ndzi sungula ku anakanya ndzi ku, ‘Loko vamakwerhu lava wupfeke hi tlhelo ra moya va nga ndzi tsakeli, kumbexana a ndzi na tona timfanelo ta Vukreste leti lavekaka, kumbe a ndzi sasekanga.’”

Xana xivundza xi nga hluriwa njhani? I yini lexi van’wana va nga xi endlaka leswaku va pfuna?

 Titshege Hi Yehovha

Mupisalema u yimbelerile: “Lahlela ndzhwalo wa wena eka Yehovha, u ta ku seketela. A nge pfuki a pfumerile leswaku la lulameke a tsekatseka.” (Pisalema 55:22) Rito “ndzhwalo” endzimaneni ya Xiheveru hi ku kongoma ri vula “vutihlamuleri,” naswona ri kombetela eka mivilelo leyi hi nga ha vaka na yona hikwalaho ka vutihlamuleri bya hina evuton’wini. Yehovha wa yi vona mindzhwalo leyi ku tlula munhu wihi na wihi, naswona a nga hi nyika matimba ya ku langutana na yona. Ku titshega hi Yehovha Xikwembu hi swona swi pfuneke Angela leswaku a kota ku hlangavetana ni xivundza. Loko a vulavula hi vutirheli bya yena bya nkarhi hinkwawo, u ri: “Loko ndzi sungula ku phayona, mina ni makwerhu loyi a ndzi phayona na yena a hi tshama ekule swinene ni vandlha ra le kusuhi. Hi dyondze ku titshega hi ku helela hi Yehovha, kutani sweswo swi ndzi pfunile evuton’wini bya mina hinkwabyo. Loko ndzi teriwa hi mianakanyo yo biha, ndzi vulavula na Yehovha kutani a ndzi pfuna. Pisalema 23 yi ndzi chavelela swinene minkarhi hinkwayo, naswona ndzi yi hlaya nkarhi na nkarhi.”

Muapostola Pawulo a a ri ni ndzhwalo lowukulu lowu a a fanele a wu tiyiselela. Hi minkarhi yinharhu, u ‘kombele Hosi leswaku yi susa mutwa lowu a wu ri enyameni yakwe.’ Pawulo a nga pfuniwanga hi singita, kambe u tshembisiwe leswaku musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu wu ta n’wi tiyisa. (2 Vakorinto 12:7-9) Pawulo u tlhele a dyondza xihundla xa ku eneriseka. Endzhakunyana u tsarile: “Eka hinkwaswo ni le ka swiyimo hinkwaswo ndzi dyondze xihundla xa ku xurha ni ku va ni ndlala, ku va ni swo tala ni ku pfumala. Eka swilo hinkwaswo ndzi ni ntamu hikwalaho ka loyi a ndzi nyikaka matimba.”—Vafilipiya 4:12, 13.

Hi nga ma kuma njhani matimba ya Xikwembu loko hi titwa hi hele matimba kumbe hi ri ni xivundza? Pawulo u tsarile: “Mi nga vileli ha nchumu, kambe eka hinkwaswo tivisani Xikwembu swikombelo swa n’wina hi xikhongelo ni xikombelo swin’we ni ku nkhensa swikombelo swa n’wina; kutani ku rhula ka Xikwembu loku tlulaka miehleketo hinkwayo ku ta rindza timbilu ta n’wina ni matimba ya n’wina ya mianakanyo ha Kreste Yesu.” (Vafilipiya 4:6, 7) Sandra u tirhisa xitsundzuxo lexi. U ri: “Leswi ndzi nga tekiwangiki ndzi heta nkarhi wo tala ndzi ri swanga. Leswi swi ndzi nyika nkarhi lowu eneleke wa ku khongela eka Yehovha. Ndzi titwa ndzi ri kusuhi swinene na yena naswona ndzi vulavula na yena hi ku ntshunxeka ndzi n’wi byela hi swiphiqo swa mina ni hi swilo leswi ndzi tsakisaka.” Frances yena u ri: “Minkarhi hinkwayo ndzi tshama ndzi ri karhi ndzi lwisana ni mianakanyo yo biha. Kambe loko ndzi byela Yehovha hi ku tshembeka leswaku ndzi titwisa ku yini, sweswo swi ndzi pfuna ngopfu. Ndza tiyiseka leswaku Yehovha wa khathala hi nchumu wun’wana ni wun’wana lowu nga ha khumbaka vuhlayiseki bya mina bya moya ni bya mintlhaveko.”—1 Timotiya 5:5.

“Hambetani Mi Rhwalelana Mindzhwalo”

Evandlheni ra Vukreste, vanhu a va fanelanga va ngengemisana ni mindzhwalo va ri voxe. Muapostola Pawulo u khutazile: “Hambetani mi rhwalelana mindzhwalo, xisweswo mi hetisisa nawu wa Kreste.” (Vagalatiya 6:2) Loko hi ri karhi hi burisana ni Vakreste-kulorhi, hi nga kuma “rito lerinene” ra xikhutazo leri nga vevukisaka ndzhwalo wa xivundza.—Swivuriso 12:25.

Nakambe, anakanya hi leswi Matsalwa ma swi vulaka hi n’wana wa nhwanyana wa Yefta, Muavanyisi wa le Israyele. Loko a nga si hlula masocha ya Vaamone, lava a va ri valala va vona, Yefta u hlambanye leswaku u ta nyika Yehovha munhu wa ndyangu wa yena la nga ta huma ku sungula a ta n’wi hoyozela. Munhu wa kona ku ve n’wana wakwe wa nhwanyana. (Vaavanyisi 11:30, 31, 34-36) Hambileswi sweswo a swi vula leswaku a a fanele a tshama a nga tekiwi, a rivala hi mianakanyo ya ntumbuluko ya ku va ni ndyangu, n’wana wa Yefta u amukele xihlambanyo lexi hi ku swi rhandza kutani a tirha exikwetsimisisweni le Xilo vutomi byakwe hinkwabyo. Xana ku tinyikela ka yena a ku xiyiwanga? Ku hambana ni sweswo: “Lembe ni lembe vana va Israyele va vanhwanyana a va famba va ya bumabumela n’wana wa Yefta lowa Mugiliyadi, masiku ya mune hi lembe.” (Vaavanyisi 11:40) Ina, vanhu lava bumabumeriwaka va nga khutazeka. Hikwalaho, hi nga tsandzeki ku bumabumela lava faneleke va bumabumeriwa.

Nakambe hi fanele hi anakanya hi xikombiso xa Yesu. Hambileswi a swi nga tolovelekanga eka Vayuda leswaku vavanuna va dya mabulo ni vavasati, Yesu u hete nkarhi wo karhi a ri na Mariya  na Marta. Kumbexana a va ri tinoni kumbe a va nga si tekiwa. Yesu a a lava leswaku havambirhi ka vona va vuyeriwa hi tlhelo ra moya hi ku va ni xinghana na yena. (Luka 10:38-42) Hi nga tekelela xikombiso xa Yesu hi ku katsa vamakwerhu va hina va moya lava nga tekiwangiki loko hi ri ni swinkhubyana swa vunghana, hi tlhela hi endla malunghiselelo ya ku famba na vona entirhweni wo chumayela. (Varhoma 12:13) Xana va wu tsakela nkhathalelo wo tano? Makwerhu un’wana wa xisati u te: “Ndza swi tiva leswaku vamakwerhu va ndzi rhandza naswona va ndzi teka ndzi ri wa nkoka, kambe ndzi tsaka swinene loko va ndzi khathalela hi ndlela leyi.”

Sandra u ri: “Leswi hi nga riki na ndyangu hi ni xilaveko lexikulu xa ku kombiwa rirhandzu, xa ku titwa hi ri xiphemu xa ndyangu wa vamakwerhu va moya.” A swi kanakanisi leswaku Yehovha wa va khathalela vanhu vo tano, naswona hi tirhisana na yena loko hi va endla va titwa va laveka naswona va rhandziwa. (1 Petro 5:6, 7) Ku khathala koloko ku ta xiyiwa, hikuva “loyi a kombisaka xisiwana tintswalo u lomba Yehovha, naswona ndlela leyi a xi khomaka ha yona [Yehovha Xikwembu] U ta yi tlherisela eka yena.”—Swivuriso 19:17.

“Un’wana Ni Un’wana U Ta Rhwala Ndzhwalo Wakwe”

Van’wana va nga pfuna naswona nseketelo wa vona wu nga khutaza swinene, ntsena “un’wana ni un’wana u ta rhwala ndzhwalo wakwe.” (Vagalatiya 6:5) Kambe, loko hi ri karhi hi ngengemisana ni ndzhwalo wa xivundza hi fanele hi tivonela makhombo man’wana. Hi xikombiso, xivundza xi nga hi hlula loko vanhu va vona hi nga tshineleleki. Hi hala tlhelo, hi nga hlula xivundza hi rirhandzu. (1 Vakorinto 13:7, 8) Ku nyika ni ku avelana swilo ni van’wana i ndlela leyinene ngopfu yo kuma ntsako—ku nga khathariseki swiyimo swa hina. (Mintirho 20:35) Makwerhu un’wana wa xisati la nga phayona leri tirhaka hi matimba u ri: “A ndzi na nkarhi wo tala ngopfu wo anakanya hi xivundza xa mina. Loko ndzi vona leswaku ndzi kota ku pfuna van’wana naswona ndzi tshama ndzi khomekile, a ndzi titwi ndzi ri ni xivundza.”

Nakambe hi fanele hi tivonela leswaku xivundza a xi hi endli hi susumeteleka ku va ni vuxaka lebyi hoxeke. Hi xikombiso, swi nga hi vangela gome lerikulu loko hi pfumelela ku navela ku tekiwa ku hi pfala mahlo lerova hi nga swi voni swiphiqo swo tala leswi vangiwaka hi ku tekana ni munhu la nga riki mupfumeri, ngopfu-ngopfu loko hi honisa ndzayo ya Matsalwa ya leswaku hi papalata joko ro tano! (2 Vakorinto 6:14) Wansati la tshikiweke la nga Mukreste u te: “Ku ni nchumu wo biha swinene ku tlula ku nga tekiwi. I ku tekiwa hi munhu la hoxeke.”

Xiphiqo lexi nga tlhantlhekiki xi nga ha lava ku tiyiseleriwa enkarhini wa sweswi. Xivundza u nga kota ku hlangavetana na xona hi mpfuno wa Xikwembu. Loko hi ri karhi hi ya emahlweni hi tirhela Yehovha, onge hi nga tiyiseka leswaku siku rin’wana swilaveko swa hina hinkwaswo swi ta enerisiwa hi ndlela leyinene ngopfu.—Pisalema 145:16.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 28]

Xivundza xi nga hluriwa hi ku nyika ni ku avelana swilo ni van’wana