Xikwembu Xi Amukela Vanhu Va Matiko Hinkwawo

LOKO John a ya ro sungula le Mali, u khumbiwe hi malwandla lamakulu lawa Mamadou ni ndyangu wakwe va n’wi kombiseke wona. Loko John a tshame ehansi a ri karhi a dyela eka ndyelo yin’we ni n’wini wa muti, u anakanye leswaku swi ta va swinene ngopfu loko o nyika n’wini wa muti nyiko ya risima swinene—mahungu lamanene ya Mfumo lama humaka eRitweni ra Xikwembu ku nga Bibele. Hambileswi a a xi tiva Xifurwa, ku nga ririmi leri vulavuriwaka le Mali, John u tivutisile leswaku a a ta vulavurisana njhani ni ndyangu lowu a wu ri ni vukhongeri lebyi hambaneke swinene ni byakwe, wu tlhela wu anakanya hi ndlela leyi hambaneke ni ya yena.

A swi hlamarisi leswi John a anakanyeke hi rungula ra le Bibeleni ra muti wa Babele. Emutini wolowo Xikwembu xi pfilunganye ririmi ra vanhu lava xandzukeke. (Genesa 11:1-9) Hikwalaho ka sweswo, ku ve ni vanhu va tindzimi, vukhongeri ni mianakanyo yo hambana-hambana eswiphen’wini swo hambana-hambana swa misava. Namuntlha, leswi vanhu va toloveleke ku famba ni ku rhurha, vo tala va langutana ni ntlhontlho lowu fanaka ni lowu John a langutaneke na wona, hambi ku ri laha va tshamaka kona: Xana va ta va byerisa ku yini vanhu va tinxaka tin’wana ntshembo wa vona lowu sekeriweke eBibeleni?

Xikombiso Xa Khale

Ku fana ni vaprofeta van’wana le Israyele, Yonasi u vulavule ngopfu ni Vaisrayele. U profete hi nkarhi lowu mfumo lowu gwineheke wa tinyimba ta khume a wu endla swiendlo swa ku kombisa ku delela Xikwembu erivaleni. (2 Tihosi 14:23-25) Anakanya ndlela leyi Yonasi a faneleke a angule ha yona loko a kuma xiavelo xo hlawuleka xa leswaku a suka etikweni ra ka vona a ya eAsiriya a ya chumayela eka vaaki va le Ninivha, vanhu lava a va ri ni vukhongeri ni ndhavuko wo hambana ni wa yena. Swi nga ha endleka Yonasi a a nga khuluki kahle loko a vulavula ririmi ra vanhu va le Ninivha. Ku nga khathariseki mhaka ya kona, a swi kanakanisi leswaku Yonasi xi n’wi tikerile xiavelo lexi kutani a baleka.—Yonasi 1:1-3.

Swi le rivaleni leswaku Yonasi a a fanele a dyondza leswaku Yehovha Xikwembu a nga voni xivumbeko xa le handle ntsena kambe u kambisisa ni mbilu. (1 Samuwele 16:7) Endzhaku ka ku ponisa Yonasi hi singita leswaku a nga nweli, Yehovha u n’wi lerise ra vumbirhi leswaku a ya chumayela eka vaaki va le Ninivha. Yonasi u yingisile, kutani vanhu vo tala va le Ninivha va hundzukile. Hambiswiritano, Yonasi a a nga ri na langutelo lerinene. Yehovha u tirhise xikombiso xa xiviri leswaku a n’wi dyondzisa leswaku u fanele a cinca langutelo ra yena. Yehovha u vutise Yonasi a ku: “Xana a ndzi fanelanga ndzi va ni nsovo eka muti lowukulu wa Ninivha, lowu wu nga ni vanhu vo tlula 120 000, lava va nga ku tiviki nikatsongo ku hambana exikarhi ka voko ra vona ra xinene ni ra ximatsi?” (Yonasi 4:5-11) Ku vuriwa yini hi hina namuntlha? Hi nga va pfuna njhani vanhu va tinxaka tin’wana?

 Ku Amukela Vasamariya Ni Lava Nga Riki Vayuda

Hi lembe-xidzana ro sungula, Yesu u lerise valandzeri vakwe leswaku va endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa. (Matewu 28:19) Ntirho lowu a wu nga va oloveli. Vadyondzisiwa va Yesu a va ri Vayuda naswona ku fana na Yonasi, a va tolovele ku vulavula ntsena ni vanhu va rixaka ra ka vona ni va ndhavuko wa ka vona. Ina, na vona a va ta titwa va tshikileriwe hi xihlawuhlawu lexi a xi ri xikulu hi nkarhi wolowo. Hambiswiritano, Yehovha u kongomise timhaka leswaku malandza yakwe hakatsongo-tsongo ma ta twisisa ku rhandza ka yena ha wona.

Goza ro sungula a ku ri ku hlula xihlawuhlawu lexi a xi ri kona exikarhi ka Vayuda ni Vasamariya. Vayuda a va nga nwisani mati ni Vasamariya. Kambe, Yesu u lulamise ndlela ya leswaku Vasamariya va ta amukela mahungu lamanene enkarhini lowu taka, hi nkarhi lowu tlulaka wun’we. U kombise ku nga yi hi nghohe ka yena hi ku vulavula ni wansati wa Musamariya. (Yohane 4:7-26) Eka nkarhi wun’wana, hi ku tirhisa xifaniso xa Musamariya wa muakelani, u kombise Muyuda la nga ni vukhongeri bya yena leswaku ni vanhu lava nga riki Vayuda va swi kota ku rhandza vaakelani va vona. (Luka 10:25-37) Loko ku fike nkarhi wa leswaku Yehovha a nghenisa Vasamariya evandlheni ra Vukreste, Filipi, Petro na Yohane—lava hinkwavo ka vona a va ri Vayuda—va chumayele vaaki va le Samariya. Rungula ra vona ri endle leswaku ku va ni ntsako lowukulu emutini wolowo.—Mintirho 8:4-8, 14-17.

Loko ku ri leswaku a swi va tikela Vakreste lava nga Vayuda ku rhandza Vasamariya, lava a va ri maxaka ya le kule ya Vayuda, swi fanele swi va tikele ngopfu ku kombisa rirhandzu ra vuakelani eka lava nga riki Vayuda, kumbe Vamatiko, lava a va hlekuriwa va tlhela va vengiwa hi Vayuda. Nilokoswiritano, endzhaku ka ku fa ka Yesu, xihinga lexi a xi ri kona exikarhi ka Vakreste lava nga Vayuda ni Vamatiko a xi ta susiwa. (Vaefesa 2:13, 14) Leswaku a pfuna Petro a amukela lunghiselelo leri lerintshwa, Yehovha u n’wi kombise xivono lexi eka xona A n’wi byeleke ku “tshika ku vula leswaku swilo leswi Xikwembu xi swi basiseke swi nyamile.” Endzhaku ka sweswo moya wa Yehovha wu n’wi yise eka munhu wa Matiko la vuriwaka Korneliyo. Loko Petro a twisise langutelo ra Xikwembu—ra leswaku a nga fanelanga a vula leswaku wanuna loyi wa matiko u nyamile hikuva Xikwembu xi n’wi basisile—u vule leswi landzelaka ehansi ka ku huhuteriwa: “Hakunene ndza swi xiya leswaku Xikwembu a xi yi hi nghohe, kambe eka tiko rin’wana ni rin’wana munhu loyi a xi chavaka a tlhela a endla ku lulama wa amukeleka eka xona.” (Mintirho 10:9-35) Petro u hlamale swinene loko Xikwembu xi kombise leswaku xi amukele Korneliyo ni ndyangu wakwe hi ku va chululela moya lowo kwetsima!

Pawulo—Xibya Lexi Hlawuleriweke Ku Pfuna Matiko

Vutirheli bya Pawulo i xikombiso lexi hlamarisaka xa ndlela leyi ha yona Yehovha a lunghiselelaka malandza yakwe hakatsongo-tsongo leswaku ma rhandza ni ku pfuna vanhu va tinxaka hinkwato. Loko Pawulo a hundzuka, Yesu u vule leswaku Pawulo a a ta va xibya lexi hlawuriweke leswaku xi yisa vito Rakwe eka matiko. (Mintirho 9:15) Endzhaku ka sweswo, Pawulo u ye eArabiya, kumbexana leswaku a ya anakanyisisa hi xikongomelo xa Xikwembu xo n’wi tirhisa eku twariseni  ka mahungu lamanene eka matiko.—Vagalatiya 1:15-17.

Eka riendzo ra yena ro sungula ra vurhumiwa, Pawulo u hisekele ku chumayela vanhu lava nga riki Vayuda. (Mintirho 13:46-48) Yehovha u katekise ntirho wa Pawulo, kutani sweswo a swi ri xikombiso xa leswaku muapostola loyi a a endla swilo hi ku ya hi lunghiselelo ra Yehovha. Pawulo u kombise leswaku u ri twisisa kahle langutelo ra Yehovha loko hi xivindzi a tshinya Petro, loyi a a kombisa xihlawuhlawu hi ku papalata ku tihlanganisa ni vamakwavo lava nga riki Vayuda.—Vagalatiya 2:11-14.

Vumbhoni byin’wana bya leswaku Xikwembu a xi kongomisa matshalatshala ya Pawulo byi vonaka eka riendzo ra yena ra vumbirhi ra vurhumiwa loko moya lowo kwetsima wu sivela Pawulo leswaku a nga chumayeli exifundzheni xa Rhoma lexi vitaniwaka Bitiniya. (Mintirho 16:7) Nkarhi wa kona a wu nga si fika. Kambe, endzhakunyana vanhu van’wana va le Bitiniya va ve Vakreste. (1 Petro 1:1) Munhu un’wana wa le Makedoniya u kombele Pawulo exivonweni, a ku: “Pelela eMakedoniya u ta hi pfuna.” Pawulo u nambe a swi vona leswaku u fanele a cinca ndlela ya yena leswaku a ya twarisa mahungu lamanene exifundzheni xa Rhoma.—Mintirho 16:9, 10.

Vuswikoti bya Pawulo bya ku pfumelelana ni swiyimo byi ringiwe swinene loko a chumayela eka vanhu va le Atena. Nawu wa Magriki ni Varhoma a wu yirisa ku dyondzisa hi swikwembu swimbe ni hi mikhuva leyintshwa ya vukhongeri. Leswi Pawulo a a rhandza vanhu u susumeteleke ku yi xiyisisa hi vukheta mikhuva ya vona ya vukhongeri. Le Atena u xiye alitari leyi a yi tsariwe leswaku “Eka Xikwembu Lexi Nga Tiviwiki.” Mhaka leyi u yi boxe loko a ri karhi a chumayela. (Mintirho 17:22, 23) Wolowo a wu ri mukhuva lowunene swonghasi wa ku sungula rungula rakwe hi ndlela ya tintswalo ni leyi kombaka xichavo!

Pawulo u fanele a tsake ngopfu loko a anakanyisisa hi vuyelo bya ntirho wakwe tanihi muapostola wa matiko! U pfunetile eku simekeni ka mavandlha lawa eka wona a ku ri ni Vakreste vo tala lava a va nga ri Vayuda le Korinto, eFilipiya, eTesalonika ni le madorobeni ya Galatiya. U pfune vavanuna ni vavasati va ripfumelo vo tanihi Damarisi, Diyonisiyo, Sergiyo Pawulosi na Tito. I lunghelo lerikulu ku vona vanhu lava nga tiviki Yehovha kumbe Bibele va amukela ntiyiso wa Vukreste! Malunghana ni ntirho wa yena wo pfuna vanhu lava nga riki Vayuda  leswaku va dyondza ntiyiso, Pawulo u te: “Kunene, hi ndlela leyi, ndzi swi endle xikongomelo xa mina ku ka ndzi nga vuli mahungu lamanene laha Kreste ana se a vuriweke kona, . . . kambe hilaha ku tsariweke hakona: ‘Lava nga tivisiwangiki nchumu malunghana na yena va ta vona, naswona lava va nga twangiki nchumu va ta twisisa.’” (Varhoma 15:20, 21) Xana hi nga hlanganyela eku twariseni ka mahungu lamanene eka vanhu lava nga riki va ndhavuko wa ka hina?

Ku Pfuna Vanhu Hinkwavo Va Laha Misaveni

Solomoni u khongele eka Yehovha malunghana ni lava nga riki Vaisrayele lava a va ta ta va ta gandzela etempeleni eYerusalema. U komberile: “Onge wena u nga swi yingisa u ri ematilweni, ndhawu ya wena yo tshama eka yona, u fanele u endla hi ku landza hinkwaswo leswi munhu wumbe a swi kombelaka eka wena; ku endlela leswaku vanhu hinkwavo va misava va tiva vito ra wena.” (1 Tihosi 8:41-43) Vahuweleri va Mfumo va magidi ematikweni yo tala va titwa hi ndlela leyi fanaka. Va hlangana ni vanhu lava fanaka ni Vaninivha, lava etimhakeni ta moya, ‘va nga tiviki ku hambana exikarhi ka voko ra vona ra xinene ni ra ximatsi.’ Naswona vahuweleri va Mfumo va hisekela ku hlanganyela eku hetisekeni ka vuprofeta lebyi vulavulaka hi ku hlengeletiwa ka vagandzeri va ntiyiso lava humaka ematikweni yo tala.—Esaya 2:2, 3; Mikiya 4:1-3.

Tanihi leswi vanhu lava humaka eVujaganini va amukeleke rungula ra Bibele leri nga ni ntshembo, vanhu lava humaka eka vukhongeri byin’wana na vona va ri amukela. Xana leswi swi fanele swi ku khumba njhani? Tikambisise hi ku tshembeka. Loko u vona onge xihlawuhlawu xi dzime timitsu eka wena, xi suse hi ku va ni rirhandzu. * U nga va fularheli vanhu lava Xikwembu xi tiyimiseleke ku va amukela.—Yohane 3:16.

Rhanga u endla ndzavisiso malunghana ni vanhu va tinxaka tin’wana u nga si va byela mahungu lamanene. Swi tive kahle leswi va pfumelaka eka swona, leswi va karhataka ni ndlela leyi va anakanyaka ha yona; kutani u vona leswaku hi swihi leswi mi pfumelelanaka eka swona. Vana ni tintswalo ni ntwela-vusiwana eka vanhu van’wana. Papalata timholovo, pfumelelana ni swiyimo u tlhela u vulavula swilo leswi akaka. (Luka 9:52-56) Loko u endla tano, u ta tsakisa Yehovha, “[la] rhandzaka leswaku vanhu va mixaka hinkwayo va ponisiwa naswona va fikelela vutivi lebyi kongomeke bya ntiyiso.”—1 Timotiya 2:4.

Ha tsaka swinene leswi emavandlheni ya hina hi nga ni vanhu va tinxaka to hambana-hambana! (Esaya 56:6, 7) Swa tsakisa swinene leswi namuntlha hi nga twiki swivongo swo tanihi Maluleke, Mathonsi, Chauke na Makamu ntsena, kambe hi tlhela hi twa ni swin’wana swo tanihi Sibanda, Phiri, Masanga na Kamanga! Kunene, hi “pfulekeriwe hi nyangwa leyikulu leyi yisaka entirhweni.” (1 Vakorinto 16:9) Onge hi nga tirhisa minkarhi leyi hi nga na yona yo twarisa xirhambo lexi hi nyikiweke xona hi Yehovha, Xikwembu lexi nga yiki hi nghohe, xa ku amukela vanhu va matiko hinkwawo!

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 23]

Pawulo u twarise mahungu lamanene eka vanhu hinkwavo hi ku pfumelelana ni swiyimo

. . . le Atena

. . . le Filipiya

. . . ni loko a ri eku fambeni