Hanya Hi Ku Landza Misinya Ya Milawu Ya Xikwembu
Hanya Hi Ku Landza Misinya Ya Milawu Ya Xikwembu
‘Yehovha u ku dyondzisela ku ku pfuna.’—ESAYA 48:17.
1. Xana Muvumbi u va kongomisa njhani vanhu?
LOKO vativi va sayense va ri karhi va ya ehenhla ni le hansi va ringeta ku twisisa vuako hinkwabyo, va hlamala swinene ku vona ndlela leyi matimba lama nga kona evuakweni ma tariseke xiswona. Dyambu—leri ri nga nyeleti ya mpimo wa le xikarhi—ri humesa matimba yo ringana ni “tibomo ta hydrogen ta 100 wa magidi ya timiliyoni, leti bulukaka sekene yin’wana ni yin’wana.” Muvumbi wa swi kota ku lawula ni ku kongomisa swilo leswi leswikulu swa le mpfhukeni hi matimba ya yena lamakulu. (Yobo 38:32; Esaya 40:26) Ku vuriwa yini hi hina vanhu, lava hi nyikiweke vuswikoti bya ku tihlawulela, lava tivaka leswinene ni leswo biha, lava kotaka ku anakanya naswona hi nga ni vuswikoti byo twisisa timhaka ta moya? Hi yihi ndlela leyi Muendli wa hina a voneke swi fanela leswaku a hi kongomisa ha yona? Hi rirhandzu ra yena u hi kongomisa hi ku tirhisa milawu yakwe leyi hetisekeke ni misinya ya milawu leyi tlakukeke, swin’we ni ripfalo ra hina leri leteriweke kahle.—2 Samuwele 22:31; Varhoma 2:14, 15.
2, 3. Xana Xikwembu xi tsakisiwa hi ku yingisa ka muxaka muni?
2 Xikwembu xa tsaka hi swivumbiwa leswi twisisaka, leswi hlawulaka ku xi yingisa. (Swivuriso 27:11) Ematshan’weni ya leswaku hi hanya ku fana ni tirhoboto, Yehovha u hi nyike vuswikoti byo tihlawulela leswaku hi kota ku anakanyisisa hi nga si endla swiboho, leswaku hi endla swilo leswi faneleke.—Vaheveru 5:14.
3 Yesu, loyi a kombiseke timfanelo ta Tata wakwe hi ku hetiseka u byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Mi vanakulorhi va mina loko mi endla leswi ndzi mi lerisaka swona. A ndza ha mi vitani mahlonga.” (Yohane 15:14, 15) Khale ka khaleni, hlonga a swo boha leswaku ri yingisa leswi n’wini wa rona a swi vulaka. Hi hala tlhelo, vunghana byi endliwa hi ku kombisa timfanelo leti tsakisaka mbilu. Hi nga swi kota ku va vanghana va Yehovha. (Yakobo 2:23) Vunghana lebyi byi tiyisiwa hi ku rhandzana. Yesu u fanise ku yingisa Xikwembu ni rirhandzu loko a ku: “Loko munhu a ndzi rhandza u ta hlayisa rito ra mina, naswona Tatana u ta n’wi rhandza.” (Yohane 14:23) Leswaku sweswo swi va tano—ni leswaku a hi kongomisa hi ndlela leyi hlayisekeke—Yehovha wa hi rhamba leswaku hi hanya hi ku landza misinya ya yena ya milawu.
Misinya Ya Milawu Ya Xikwembu
4. Misinya ya milawu i yini?
4 Xana misinya ya milawu i yini? Nsinya wa nawu wu hlamuseriwa tanihi “ntiyiso lowu tolovelekeke kumbe ntiyiso wa xisekelo: nawu lowu anameke ni wa xisekelo, dyondzo kumbe laha milawu ni tidyondzo swi sekeriweke kona kumbe laha swi humaka kona.” (Webster’s Third New International Dictionary) Dyondzo ya vukheta ya Bibele yi kombisa leswaku Tata wa hina wa le tilweni u hi nyika minkongomiso ya xisekelo, leyi hlanganisaka swiyimo swo hambana-hambana swa vutomi. Leswi u swi endlela ku hi pfuna. Leswi swi pfumelelana ni leswi tsariweke hi Hosi Solomoni: “N’wananga, yingisa u tlhela u amukela marito ya mina. Kutani malembe ya wena ya ku hanya ma ta tala. Ndzi ta ku letela hi ndlela ya vutlhari; ndzi ta ku fambisa emintileni ya ku lulama.” (Swivuriso 4:10, 11) Misinya leyikulu ya milawu leyi Yehovha a hi nyikaka yona yi khumba vuxaka bya hina na yena swin’we ni vanhu-kulorhi, yi khumba vugandzeri bya hina ni vutomi bya hina bya siku ni siku. (Pisalema 1:1) A hi kambisiseni yin’wana ya misinya leyi ya milawu.
5. Nyika swikombiso swin’wana swa misinya ya milawu ya xisekelo.
5 Malunghana ni vuxaka bya hina na Yehovha, Yesu u te: “U fanele u rhandza Yehovha Xikwembu xa wena hi mbilu ya wena hinkwayo ni hi moya-xiviri wa wena hinkwawo ni hi mianakanyo ya wena hinkwayo.” (Matewu 22:37) Ku tlhandlekela kwalaho, Xikwembu xi hi nyika misinya ya milawu leswaku yi hi pfuna ku hanyisana ni vanhu-kulorhi, yo fana ni Nawu wa Nsuku lowu nge: “Hikokwalaho, swilo hinkwaswo, leswi mi lavaka vanhu va swi endla eka n’wina, na n’wina mi fanele mi swi endla eka vona.” (Matewu 7:12; Vagalatiya 6:10; Tito 3:2) Malunghana ni vugandzeri, ha tsundzuxiwa: “A hi khathalelaneni leswaku hi khutazana erirhandzwini ni le mintirhweni leyinene, hi nga fularheli ku hlengeletana ka hina.” (Vaheveru 10:24, 25) Loko swi ta etimhakeni ta siku ni siku, muapostola Pawulo u ri: “Hambi mi dya kumbe mi nwa kumbe mi endla yini na yini, endlani hinkwaswo leswaku mi vangamisa Xikwembu.” (1 Vakorinto 10:31) Ku ni misinya ya milawu yo tala swinene eRitweni ra Xikwembu.
6. Xana misinya ya milawu yi hambana njhani ni milawu?
6 Misinya ya milawu i mintiyiso leyi tirhaka ya xisekelo naswona Vakreste lava tlhariheke va yi rhandza. Yehovha u huhutele Solomoni ku tsala a ku: “Yingisa marito ya mina. Rhiya ndleve eka leswi ndzi swi vulaka. Swi nga suki ematihlweni ya wena. Swi hlayise exikarhi ka mbilu ya wena. Hikuva i vutomi eka lava va swi kumaka ni rihanyo enyameni ya vona hinkwayo.” (Swivuriso 4:20-22) Xana misinya ya milawu yi hambana njhani ni milawu? Milawu yi huma eka misinya ya milawu. Milawu ya kongoma naswona minkarhi yin’wana a yi tlhaveriwi hi dyambu, kambe misinya ya milawu a yi heleriwi hi nkarhi. (Pisalema 119:111) Misinya ya milawu ya Xikwembu a yi heleriwi hi nkarhi, yi tshama yi ri kona. Marito lama huhuteriweke ya muprofeta Esaya ma tiyisile loko ma ku: “Byanyi bya rihlaza byi omile, ku rhumbuka ku vunile; kambe loko ku ri rito ra Xikwembu xa hina, ri ta tshama hilaha ku nga riki na makumu.”—Esaya 40:8.
Tirhisa Misinya Ya Milawu eVuton’wini Bya Wena
7. Xana Rito ra Xikwembu ri hi khutaza njhani leswaku hi anakanya ni ku endla swilo hi ku landza misinya ya milawu?
7 Nkarhi na nkarhi, “rito ra Xikwembu xa hina” ri hi khutaza leswaku hi anakanya ni ku endla swilo hi ku landza misinya ya milawu. Loko Yesu a komberiwe leswaku a katsakanya Nawu, u tirhise swivulwa swimbirhi swo koma—xin’wana xi kandziyisa ku rhandza Yehovha kasi lexin’wana xi kandziyisa ku rhandza munhu-kuloni. (Matewu 22:37-40) Loko Yesu a vula leswi u tshahe nkatsakanyo wa misinya ya milawu ya Nawu wa Muxe lowu tsariweke khale, lowu kumekaka eka Deteronoma 6:4, 5: “Yehovha Xikwembu xa hina i Yehovha un’we. Kutani u fanele u rhandza Yehovha Xikwembu xa wena hi mbilu ya wena hinkwayo ni hi moya-xiviri wa wena hinkwawo ni hi matimba ya wena lamakulu hinkwawo.” Swi le rivaleni leswaku Yesu a a ri karhi a tsundzuka nkongomiso wa Xikwembu lowu nga eka Levhitika 19:18. Loko a gimeta buku ya Eklesiasta hi marito lama twisisekaka, lama kongomeke ni lama nga ni matimba, Hosi Solomoni u boxa milawu ya Xikwembu ya ntsandza-vahlayi a ku: “Loko hinkwaswo swi twiwile, makumu ya mhaka hi lawa: Chava Xikwembu xa ntiyiso u hlayisa swileriso swa xona. Hikuva leyi hi yona mfanelo hinkwayo ya munhu. Hikuva Xikwembu xa ntiyiso xi ta tisa ntirho wa muxaka wun’wana ni wun’wana eku avanyisiweni malunghana ni nchumu wun’wana ni wun’wana lowu fihliweke, hambi wu ri wunene kumbe wu ri wo biha.”—Eklesiasta 12:13, 14; Mikiya 6:8.
8. Hikwalaho ka yini ku twisisa misinya ya milawu ya Bibele swi ri leswi sirhelelaka?
8 Loko ho yi twisisa kahle misinya leyi ya milawu ya xisekelo, hi ta swi kota ku twisisa ni ku tirhisa nkongomiso lowu sekeriweke eka yona. Kambe, loko hi nga yi twisisi kahle kumbe hi nga yi amukeli misinya ya milawu, hi nga ha tsandzeka ku endla swiboho hi vutlhari naswona ripfumelo ra hina ri nga ha tsekatsekisiwa hi ku olova. (Vaefesa 4:14) Loko misinya leyi ya milawu hi yi nghenisa emianakanyweni ni le timbilwini ta hina, hi ta swi kota ku yi tirhisa loko hi endla swiboho. Loko hi yi tirhisa kahle, hi ta humelela.—Yoxuwa 1:8; Swivuriso 4:1-9.
9. Hikwalaho ka yini minkarhi yin’wana swi tika ku twisisa ni ku tirhisa misinya ya milawu ya Bibele?
9 Ku twisisa ni ku tirhisa misinya ya milawu ya Bibele a hi matlangwana, a swi fani ni ku landzela milawu leyi vekiweke. Leswi hi nga hetisekangiki, hi nga ha tala ku papalata ku anakanyisisa hi ku tirhisa misinya ya milawu. Hi nga ha navela ku nyikiwa nawu lowu kongomeke loko hi fanele hi endla xiboho kumbe hi ri ni xiphiqo xo karhi. Nkarhi wun’wana hi nga ha kombela nkongomiso eka Mukreste la wupfeke—kumbe nkulu wa vandlha—hi rindzela leswaku a hi nyika nawu lowu kongomeke lowu tirhaka eka xiyimo lexi hi nga eka xona. Hambiswiritano, Bibele kumbe tibuku leti sekeriweke eBibeleni swi nga ha endleka ti nga wu veki nawu lowu kongomeke naswona hambiloko wu ri kona, swi nga ha endleka wu nga tirhi eka swiyimo swin’wana. Swi nga ha endleka u swi tsundzuka leswaku wanuna un’wana u vutise Yesu a ku: “Mudyondzisi, byela makwerhu leswaku a ndzi avela ndzhaka.” Ematshan’weni yo hatlisela ku veka nawu wo tlhantlha mholovo ya vamakwavo lava, Yesu u n’wi nyike nsinya wa nawu lowu hlanganisaka swiyimo swo tala: “Tshamani mi pfule mahlo ya n’wina naswona mi tivonela eka muxaka wun’wana ni wun’wana wa ku navela.” Xisweswo Yesu u n’wi nyike nkongomiso lowu n’wi pfuneke hi nkarhi wolowo naswona wa ha tirha ni namuntlha.—Luka 12:13-15.
10. Xana ku hanya hi ku pfumelelana ni misinya ya milawu ku xi kombisa njhani xiyimo xa mbilu ya hina?
10 Kumbexana u tshama u va vona vanhu lava yingisaka nawu ntsena hi leswi va chavaka ku xupuriwa. Ku xixima misinya ya milawu a swi fambisani ni langutelo leri. Misinya ya milawu yi endla leswaku lava va lawuriwaka hi yona, va yi landzelela swi huma embilwini. Kahle-kahle, misinya ya milawu yo tala a yi endli leswaku lava va nga yi landzeleriki, va xupuriwa hi nkarhi wolowo. Leswi swi hi nyika nkarhi wo kombisa leswaku ha yini hi yingisa Yehovha ni leswaku mbilu ya hina yi njhani. Xikombiso lexinene i xa Yosefa loko a ala ku gangisiwa hi nsati wa Potifaro. Hambileswi hi nkarhi wolowo Yehovha a a nga si wu humesa nawu lowu tsariweke malunghana ni vuoswi naswona a wu nga ri kona nxupulo lowu vekiweke malunghana ni loyi a tivanaka ni nsati wa munhu un’wana, Yosefa a a yi tiva misinya ya milawu leyi vekiweke hi Xikwembu malunghana ni ku tshembeka evukatini. (Genesa 2:24; 12:18-20) Nhlamulo yakwe ya hi komba leswaku misinya yoleyo ya milawu a a yi xixima swinene: “Kutani ndzi nga byi endlisa ku yini vubihi lebyi lebyikulu ndzi dyohela Xikwembu hakunene?”—Genesa 39:9.
11. Vakreste va fanele va kongomisiwa hi misinya ya milawu ya Yehovha eka timhaka tihi?
11 Namuntlha, Vakreste va fanele va kongomisiwa hi misinya ya milawu ya Yehovha loko ku tiwa etimhakeni ta munhu hi xiyexe, to tanihi ku hlawula vanghana, vuhungasi, vuyimbeleri ni leswi hi swi hlayaka. (1 Vakorinto 15:33; Vafilipiya 4:8) Loko hi ya hi va ni vutivi, ku twisisa ni ku rhandza Yehovha swin’we ni minkongomiso yakwe, ripfalo ra hina, ku rhandza ka hina ku endla swilo leswinene, swi ta hi pfuna leswaku hi tirhisa misinya ya milawu ya Xikwembu ku nga khathariseki leswaku hi langutana ni swiyimo swa njhani, hambi etimhakeni ta hina ta le xihundleni. Loko hi kongomisiwa hi misinya ya milawu ya Bibele, a hi nge lavi tindlela to balekela milawu ya Xikwembu; naswona a hi nge va tekeleli vanhu lava nga tiviki leswaku va yime kwihi. Ha swi xiya leswaku ku hanya hi ndlela yoleyo swi ni khombo.—Yakobo 1:22-25.
12. I yini lexi lavekaka leswaku hi kongomisiwa hi misinya ya milawu ya Xikwembu?
12 Vakreste lava wupfeke va swi xiya leswaku ku tiva ndlela leyi Yehovha a titwaka ha yona hi mhaka yo karhi, hi swona swi nga ta va pfuna leswaku va landzelela misinya ya milawu ya Xikwembu. Mupisalema wa hi tsundzuxa: “N’wina lava rhandzaka Yehovha, vengani leswo biha.” (Pisalema 97:10) Hi leswi swilo swin’wana leswi Xikwembu xi nge swi bihile, hi ku ya hi Swivuriso 6:16-19: “Ku ni swilo swa tsevu leswi Yehovha a swi vengaka; ina, swilo swa nkombo leswi nyenyetsaka moya-xiviri wakwe: mahlo lama titlakusaka, ririmi ra vunwa, ni mavoko lama halataka ngati leyi nga riki na nandzu, mbilu leyi kunguhataka makungu yo biha, milenge leyi hatlaka ku tsutsumela evubihini, mbhoni ya vunwa leyi tisungulelaka mavunwa, ni loyi a hlohlotelaka timholovo exikarhi ka vamakwavo.” Loko hi swi navela ku lawuriwa hi ndlela leyi Yehovha a titwaka ha yona hi swilo swo tanihi leswi, hi ta swi kota ku hambeta hi hanya hi ku pfumelelana ni misinya ya milawu.—Yeremiya 22:16.
Ku Laveka Nsusumeto Lowunene
13. I yini leswi Yesu a swi kandziyiseke eDyondzweni yakwe ya le Ntshaveni?
13 Ku tiva misinya ya milawu ni ku yi tirhisa, swi ta hi pfuna leswaku hi nga vi vagandzeri va nomu ntsena. Ku ni ku hambana exikarhi ka ku landzela misinya ya milawu ni ku namarhela milawu hi ndlela leyi nga hundzukiki. Leswi Yesu u swi kombise kahle eDyondzweni ya le Ntshaveni. (Matewu 5:17-48) Tsundzuka leswaku vayingiseri va Yesu a va ri Vayuda, naswona a va fanele va hanya hi ku landza Nawu wa Muxe. Kambe, a va nga wu twisisi Nawu lowu. A va namarhela Nawu ku tlula mpimo ematshan’weni yo endla leswi wu vulaka swona hakunene. Naswona a va rhangisa mikhuva ya vona emahlweni ka dyondzo ya Xikwembu. (Matewu 12:9-12; 15:1-9) Leswi swi endle leswaku vanhu lava tolovelekeke va nga dyondzisiwi ku tirhisa misinya ya milawu.
14. Xana Yesu u va pfunise ku yini vayingiseri vakwe leswaku va endla swilo hi ku landza misinya ya milawu?
14 Ku hambana na sweswo, eDyondzweni ya le Ntshaveni, Yesu u katse misinya ya milawu eka timhaka ta ntlhanu leti khumbaka mahanyelo lamanene, ku nga: ku hlundzuka, vukati ni ku dlaya vukati, switshembiso, ku rihisela ni rirhandzu ni rivengo. Eka yin’wana ni yin’wana ya tona, Yesu u kombise vuyelo lebyinene lebyi vaka kona loko ku landzeleriwa misinya ya milawu. Xisweswo, Yesu u endle leswaku valandzeri vakwe va va ni mahanyelo lamanene ngopfu. Hi xikombiso, emhakeni ya vuoswi, u hi nyike nsinya wa nawu lowu hi pfunaka leswaku hi xiya swiendlo swa hina, mianakanyo ya hina ni ku navela ka hina: “Un’wana ni un’wana la tshamelaka ku languta wansati lerova a n’wi navela, ana se u endle vuoswi na yena embilwini yakwe.”—Matewu 5:28.
15. Hi nga wu papalata njhani mboyamelo wihi na wihi wa ku tiendla onge hi vanhu lava hlayisaka nawu ngopfu?
15 Xikombiso lexi xi kombisa leswaku a hi fanelanga hi honisa xikongomelo xa misinya ya milawu ya Yehovha. A hi fanelanga hi lava ku amukeleka eka Xikwembu hi ku tiendla onge hi vanhu lava hlayisaka nawu. Yesu u paluxe ku biha ka langutelo rero hi ku kombisa leswaku Xikwembu xi ni tintswalo naswona xi ni rirhandzu. (Matewu 12:7; Luka 6:1-11) Loko hi landzelela misinya ya milawu ya Bibele, hi ta papalata ku ringeta ku hanya (kumbe ku sindzisa van’wana leswaku va hanya) hi milawu leyi tikaka leyi nga fambisaniki ni tidyondzo ta Bibele. Hi fanele hi hisekela misinya ya milawu leyi khutazaka rirhandzu ni ku yingisa Xikwembu ematshan’weni yo hisekela ku voniwa hi vanhu ntsena leswaku hi vagandzeri.—Luka 11:42.
Vuyelo Lebyi Tsakisaka
16. Nyika swikombiso swa misinya ya milawu leyi minkongomiso yin’wana ya Bibele yi humaka eka yona.
16 Loko hi ri karhi hi ringeta ku yingisa Yehovha, i swa nkoka ku xiya leswaku milawu yakwe yi sekeriwe eka misinya ya milawu ya xisekelo. Hi xikombiso, Vakreste va fanele va papalata ku gandzela swifaniso, ku tikhoma hi ndlela yo biha hi tlhelo ra rimbewu ni ku tirhisa ngati hi ndlela yo biha. (Mintirho 15:28, 29) I yini lexi kongomisaka Vakreste etimhakeni leti? Hi fanele hi gandzela Xikwembu ntsena; hi fanele hi tshembeka eka loyi hi tekaneke na yena; naswona Yehovha hi yena a nga Munyiki wa Vutomi. (Genesa 2:24; Eksoda 20:5; Pisalema 36:9) Ku twisisa misinya leyi ya milawu ku endla leswaku swi olova ku amukela ni ku landzela milawu leyi fambisanaka na yona.
17. Hi byihi vuyelo lebyinene lebyi vaka kona loko munhu a twisisa a tlhela a tirhisa misinya ya milawu ya Bibele?
17 Loko hi twisisa misinya leyi ya milawu hi tlhela hi yi tirhisa, ha swi vona leswaku yi endleriwe ku pfuna hina. Mikateko ya moya leyi kumiwaka hi vanhu va Xikwembu, hakanyingi yi fambisana ni vuyelo byin’wana lebyi tsakisaka. Hi xikombiso, lava va tshikaka ku dzaha, lava va tikhomaka kahle ni lava va xiximaka ku kwetsima ka ngati, va papalata ku khomiwa hi mavabyi yo karhi. Hilaha ku fanaka, loko hi hanya hi ku pfumelelana ni ntiyiso wa Xikwembu hi nga ha vuyeriwa loko swi ta emhakeni ya swilo swa ku tihanyisa, ndlela leyi hi tirhisanaka ha yona ni vanhu van’wana ni le ndyangwini. Vuyelo byihi na byihi bya muxaka lowu, byi kombisa leswaku minkongomiso ya Yehovha ya tirha naswona ya pfuna hakunene. Kambe ku pfuneka hi ndlela leyi a hi swona swi faneleke swi va xivangelo-nkulu xo tirhisa misinya ya milawu ya Xikwembu. Vakreste va ntiyiso va yingisa Yehovha hikwalaho ka leswi va n’wi rhandzaka, leswi a faneriwaka hi ku gandzeriwa hi vona ni hi leswi swi nga nchumu lowu faneleke wu endliwa.—Nhlavutelo 4:11.
18. Loko hi lava ku va Vakreste lava humelelaka, vutomi bya hina byi fanele byi kongomisiwa hi yini?
18 Loko hi kongomisiwa hi misinya ya milawu ya Bibele evuton’wini bya hina hi ta hanya vutomi byo hlawuleka, lebyi byi nga kokelaka van’wana endleleni ya Xikwembu. Xa nkoka swinene, ndlela leyi hi hanyaka ha yona yi dzunisa Yehovha. Ha swi xiya leswaku Yehovha i Xikwembu lexi nga ni rirhandzu hakunene, lexi hi navelelaka leswinene ngopfu. Loko hi endla swiboho hi ku pfumelelana ni misinya ya milawu ya Bibele, hi tlhela hi vona ndlela leyi Yehovha a hi katekisaka ha yona, hi titwa hi ri ekusuhi swinene na yena. Leswi swi kurisa vuxaka bya hina ni Tata wa hina wa le tilweni.
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Bokisi leri nga eka tluka 20]
Wilson, Mukreste wa le Ghana u byeriwe leswaku u ta hlongoriwa entirhweni ku nga ri khale. Hi siku rakwe ro hetelela entirhweni, u nyikiwe ntirho wo hlantswa movha wa mininjhere wa khampani ya kona. Loko Wilson a kume xikatsa xa mali emovheni, mulanguteri wakwe u n’wi byele leswaku Xikwembu hi xona xi rhumeleke mali leyi tanihi leswi Wilson a nga ta tshikisiwa ntirho siku rero. Hambiswiritano, Wilson u tirhise misinya ya milawu ya Bibele malunghana ni ku tshembeka, kutani a tlherisela mali yoleyo eka mininjhere. Hikwalaho ka ku hlamala ni ku tsaka, mininjhere u thole Wilson hi vuntshwa, a tlhela a n’wi nyika xikhundlha xa le henhla ekhampanini yoleyo.—Vaefesa 4:28.
[Bokisi leri nga eka tluka 21]
Rukia i wansati wa le Albania, wa malembe ya kwalomu ka 60 hi vukhale. Hikwalaho ka mholovo leyi nga tshama yi va kona endyangwini, u hete malembe ya 17 a nga vulavurisani ni makwavo wakwe wa xinuna. U sungule ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha kutani a dyondza leswaku Vakreste va ntiyiso va fanele va hanyisana ni van’wana hi ku rhula, va nga vi na xikhomela. U hete vusiku hinkwabyo a ri karhi a khongela, endzhaku ka sweswo a ya eka makwavo, mbilu yakwe yi ri karhi yi bela ehenhla. N’wana wa makwavo u pfule nyangwa. Hi ku hlamala u vutise Rukia a ku: “Xana ku na loyi a nga fa? U lava yini laha?” Rukia u kombele ku vona makwavo. Hi moya wo rhula u vule leswaku ku dyondza ha Yehovha ni misinya ya milawu ya Bibele swi n’wi susumetele leswaku a ta ololoxa timhaka ni makwavo. Endzhaku ka ku rila ni ku tsakelana, va endle xinkhubyana xo tlangela leswi se va rivalelaneke!—Varhoma 12:17, 18.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]
“Loko a vona mintshungu, a tlhandlukela entshaveni; naswona loko a tshame ehansi, vadyondzisiwa vakwe va ta eka yena; kutani a pfula nomu, a sungula ku va dyondzisa.”—MATEWU 5:1, 2