Yehovha U Venga Vukanganyisi

‘Mi nga kanganyisani.’—MALAKIYA 2:10.

1. Xana Xikwembu xi langutele leswaku hi endla yini loko hi lava ku kuma vutomi lebyi nga heriki?

XANA wa byi lava vutomi lebyi nga heriki? Loko u ri na ntshembo wolowo lowu tshembisiweke eBibeleni, a swi kanakanisi leswaku u ta ku, ‘Ina.’ Kambe loko u navela leswaku Xikwembu xi ku nyika vutomi lebyi nga heriki emisaveni ya xona leyintshwa, u fanele u fikelela swilaveko swa xona. (Eklesiasta 12:13; Yohane 17:3) Xana swa twala ku langutela leswaku vanhu lava nga hetisekangiki va endla sweswo? Ina, hikuva Yehovha u vula mhaka leyi, leyi khutazaka: “Ndzi tsakele musa wa rirhandzu, ku nga ri xitlhavelo; ni ku tiva Xikwembu ku nga ri magandzelo yo hisiwa lama heleleke.” (Hosiya 6:6) Kutani hambi ku ri vanhu lava nga hetisekangiki va nga swi fikelela swilaveko swa Xikwembu.

2. Xana Vaisrayele vo tala va n’wi kanganyise njhani Yehovha?

² Hambiswiritano, a hi vanhu hinkwavo lava lavaka ku endla ku rhandza ka Yehovha. Hosiya u boxa leswaku hambi ku ri Vaisrayele vo tala a va nga swi lavi ku endla ku rhandza ka yena. Tanihi tiko, va amukele ntwanano wa leswaku va ta yingisa milawu ya Xikwembu. (Eksoda 24:1-8) Kambe ku nga ri khale va “tlule ntwanano” wolowo hi ku tshova milawu ya xona. Xisweswo, Yehovha u vule leswaku Vaisrayele volavo va n’wi ‘kanganyisile.’ (Hosiya 6:7) Kutani ku sukela kwalaho vanhu vo tala va endle sweswo. Kambe Yehovha u venga vukanganyisi, ku nga khathariseki leswaku ku kanganyisiwa yena kumbe vanhu lava va n’wi rhandzaka naswona va n’wi tirhelaka.

3. Hi ta kambisisa yini eka dyondzo leyi?

³ A hi muprofeta Hosiya ntsena la kandziyiseke ndlela leyi Xikwembu a xi byi languta ha yona vukanganyisi, ku nga ndlela leyi na hina hi faneleke hi yi tekelela loko hi lava ku hanya nkarhi wo leha hi tsakile. Exihlokweni lexi hundzeke, hi rhange hi kambisisa rungula ro tala ra vuprofeta bya Malakiya ku sukela eka ndzima yo sungula ya buku leyi. Sweswi a hi yeni eka ndzima ya vumbirhi ya buku yoleyo, hi vona ndlela leyi Xikwembu xi byi langutaka ha yona vukanganyisi. Hambileswi Malakiya a a hlamusela xiyimo lexi a xi ri kona exikarhi ka vanhu va Xikwembu hi makume ya malembe endzhaku ka loko va vuye hi le vuhlongeni bya le Babilona, ndzima yoleyo ya vumbirhi yi vulavula hi swilo leswi endlekaka namuntlha.

Vaprista Lava Nga Ni Nandzu

4. Yehovha u nyike vaprista xitsundzuxo xihi?

⁴ Ndzima 2 yi sungula hi xigwevo xa Yehovha ehenhla ka vaprista va Vayuda hikwalaho ka leswi va hambukeke etindleleni ta yena leto lulama. Loko va nga yingisi ndzayo ya yena va tlhela va lulamisa tindlela ta vona, a va ta weriwa hi makhombo lamakulu. Xiya tindzimana timbirhi to sungula: “‘Xileriso lexi xi ta eka n’wina, N’wina vaprista. Loko mi nga yingisi, naswona mi nga swi veki embilwini leswaku mi vangamisa vito ra mina,’ Yehovha wa mavuthu u vurile, ‘kunene ndzi ta rhumela ndzhukano eka n’wina, kutani ndzi ta rhukana mikateko ya n’wina.’” Loko vaprista a va dyondzise vanhu milawu ya Xikwembu va tlhela va yi landzela, a va ta va va katekisiwile. Kambe leswi va nga endlangiki ku rhandza ka Xikwembu, a va ta weriwa hi ndzhukano. Ni mikateko leyi vuriweke hi vaprista a yi ta hundzuka ndzhukano.

5, 6. (a) Ha yini vaprista a va ri ni nandzu? (b) Yehovha u swi phofule njhani leswaku wa va nyenya vaprista?

⁵ Ha yini vaprista va ri ni nandzu? Ndzimana 7 yi swi hlamusela kahle: “Milomu ya muprista hi yona leyi yi faneleke yi hlayisa vutivi, vanhu va fanele va lava nawu enon’wini wa yena;  hikuva i murhumiwa wa Yehovha wa mavuthu.” Ku tlula gidi ra malembe emahlweninyana, milawu ya Xikwembu leyi nyikiweke Israyele ha Muxe yi vule leswaku vaprista a va ri ni vutihlamuleri bya ku “dyondzisa vana va Israyele swileriso hinkwaswo leswi Yehovha a va byeleke swona.” (Levhitika 10:11) Lexi vavisaka, endzhakunyana mutsari wa 2 Tikronika 15:3 u te: “Ma tele masiku lawa ha wona Israyele a ri nga ri na Xikwembu xa ntiyiso, a ri nga ri na muprista la dyondzisaka, a ri nga ri na Nawu.”

⁶ Enkarhini wa Malakiya, hi lembe-xidzana ra vuntlhanu B.C.E., xiyimo xa vaprista a xi nga hundzukanga. A va tsandzeka ku dyondzisa vanhu Nawu wa Xikwembu. Kutani vaprista volavo a va fanele va tihlamulela. Xiya marito yo tika lawa Yehovha a va byelaka wona. Malakiya 2:3 yi ri: “Ndzi ta haxa vulongo eswikandzeni swa n’wina, vulongo bya minkhuvo ya n’wina.” Vona ndlela leyi a va tshinyaka ha yona! Vulongo bya swiharhi leswi a va endla magandzelo hi swona a byi fanele byi ya hiseriwa ehandle ka nxaxa. (Levhitika 16:27) Kambe loko Yehovha a va byela leswaku vulongo byolebyo byi ta haxiwa eswikandzeni swa vona, sweswo a swi swi kombisa kahle leswaku a a venga magandzelo wolawo swin’we ni vaendli va wona.

7. Ha yini Yehovha a hlundzukele vadyondzisi va Nawu?

⁷ Eka malembe-xidzana yo tala, emahlweni ka nkarhi wa Malakiya, Yehovha u avele Valevhi ku khathalela tabernakela, kutani endzhakunyana a va avela ni ku khathalela tempele ni vutirheli byo kwetsima. A va ri vadyondzisi va tiko ra Israyele. Loko va hetisisa xiavelo xa vona, a va ta hanya va tlhela va va ni ku rhula swin’we ni tiko hinkwaro. (Tinhlayo 3:5-8) Kambe, Valevhi va tshike ku xixima Xikwembu. Xisweswo Yehovha u va byele leswi: “Mi hambukile endleleni. Mi khunguvanyise vo tala enawini. Mi onhe ntwanano wa Levhi . . . A mi nga ti hlayisi tindlela ta mina.” (Malakiya 2:8, 9) Leswi va tsandzekeke ku dyondzisa ntiyiso nileswi a va nga veki xikombiso lexinene, vaprista va hambukise Vaisrayele vo tala, kutani a swi fanerile leswi Yehovha a va hlundzukeleke.

Ku Landzela Nkongomiso Wa Xikwembu

8. Xana swi fanerile ku langutela leswaku vanhu va landzela nkongomiso wa Xikwembu? Hlamusela.

⁸ Hi nga ehleketi leswaku vaprista volavo a va fanele va tweriwe vusiwana naswona a va fanele va rivaleriwile hileswi a vo va vanhu lava nga hetisekangiki, naswona a va nga languteriwanga leswaku va nga swi kota ku landzela nkongomiso wa Xikwembu. Ntiyiso hileswaku vanhu va nga swi kota ku yi hlayisa milawu ya Xikwembu, hikuva Yehovha a nga langutelanga leswaku va endla leswi va nga ta ka va nga swi koti ku swi endla. A swi kanakanisi leswaku vaprista van’wana va le nkarhini wolowo va wu landzerile nkongomiso wa Xikwembu, naswona a swi kanakanisi leswaku ku na un’wana loyi endzhakunyana a nga wu landzela na yena—ku nga Yesu, “muprista lonkulu” la tlakukeke. (Vaheveru 3:1) Malunghana na yena, swi nga fanela ku vula leswi landzelaka: “Nawu wa ntiyiso a wu ri enon’wini wakwe, emilon’wini yakwe a swi kumekanga leswi nga lulamangiki. U fambe na mina hi ku rhula ni hi vululami, va tele lava a va tlheriseke exihoxweni.”—Malakiya 2:6.

9. I vamani lava phameleke van’wana ntiyiso hi ku tshembeka enkarhini wa hina?

 ⁹ Hilaha ku fanaka, vamakwavo va Kreste lava totiweke, lava nga ni ntshembo wa ku ya etilweni, se va ni nkarhi lowu tlulaka lembe-xidzana va ri karhi va tirha tanihi “vaprista vo kwetsima, leswaku [va] nyikela switlhavelo swa moya leswi amukelekaka eka Xikwembu.” (1 Petro 2:5) Va rhangerile eku phameleni ka van’wana ntiyiso wa Bibele. Tanihi leswi u dyondzeke ntiyiso lowu va wu dyondzisaka, xana u swi xiyile leswaku nawu wa ntiyiso wu le milon’wini ya vona? Va pfune vo tala leswaku va fularhela vukhongeri bya mavunwa, lerova sweswi ku ni vanhu va timiliyoni emisaveni hinkwayo lava dyondzeke ntiyiso wa Bibele naswona va nga ni ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki. Vanhu lava dyondzeke ntiyiso lowu na vona va ni lunghelo ra ku dyondzisa van’wana va timiliyoni nawu wa ntiyiso.—Yohane 10:16; Nhlavutelo 7:9.

Xivangelo Xa Ku Tivonela

10. Ha yini hi fanele hi tivonela?

¹⁰ Hambiswiritano, hi fanele hi tivonela. Hi nga ha tsandzeka ku twisisa tidyondzo leti hlamuseriweke eka Malakiya 2:1-9. Xana hi tshama hi xalamukele leswaku ku nga kumiwi leswi nga lulamangiki emilon’wini ya hina? Hi xikombiso, xana swirho swa ndyangu wa hina swi nga swi tshemba hakunene leswi hi swi vulaka? Xana vamakwerhu va le vandlheni na vona va nga swi tshemba? Swi nga olova ku va ni mukhuva wa ku vula mhaka leyi nga riki mavunwa kambe yi ri leyi hambukisaka. Kumbe un’wana a nga ha thathela kumbe a tumbeta vuxokoxoko byo karhi emhakeni ya bindzu. Xana Yehovha a nge swi voni sweswo? Naswona loko hi landzela mikhuva yo tano, xana u ta ma amukela magandzelo yo dzunisa lama humaka emilon’wini ya hina?

11. I vamani lava faneleke va tivonela swinene?

¹¹ Eka lava va nga ni lunghelo ra ku dyondzisa Rito ra Xikwembu emavandlheni namuntlha, Malakiya 2:7 yi fanele yi tirha tanihi xitsundzuxo eka vona. Yi vula leswaku milomu ya vona “yi [fanele] yi hlayisa vutivi, vanhu va fanele va lava nawu” emilon’wini ya vona. Vadyondzisi vo tano va ni vutihlamuleri byo tika, hikuva Yakobo 3:1 yi kombisa leswaku va “ta kuma vuavanyisi byo tika swinene.” Hambileswi va faneleke va dyondzisa hi matimba naswona va hiseka, dyondzo ya vona yi fanele yi va yi sekeriwe hi ku helela eRitweni ra Xikwembu leri tsariweke ni le ka ndzayo leyi humaka enhlengeletanweni ya Yehovha. Hi ndlela yoleyo va ta va va swi ‘fanelekela kahle ku dyondzisa van’wana.’ Hikwalaho va tsundzuxiwa: “Endla hinkwaswo leswi u nga swi kotaka leswaku u tivonakarisa u amukeleka eka Xikwembu, u ri mutirhi la nga riki na nchumu wo khomiwa hi tingana ha wona, u ri tamela khwatsi rito ra ntiyiso.”—2 Timotiya 2:2, 15.

12. Lava va dyondzisaka va fanele va tivonela eka yini?

¹² Loko hi nga tivoneli, hi nga ha ringiwa leswaku hi nghenisa mianakanyo ya hina kumbe mavonelo ya hina eka dyondzo ya hina. Sweswo swi nga ha va khombo swinene eka munhu loyi a tshembaka swiboho swa yena hambiloko swi lwisana ni leswi nhlengeletano ya Yehovha yi swi dyondzisaka. Kambe Malakiya ndzima 2 yi kombisa leswaku hi fanele hi langutela leswaku vadyondzisi va le vandlheni va namarhela vutivi lebyi humaka eka Xikwembu, hayi eka mavonelo ya vona vini, lama nga ha khunguvanyisaka tinyimpfu. Yesu u te: “Mani na mani la khunguvanyisaka un’wana wa lava lavatsongo lava pfumelaka eka mina, swi nga antswa swinene loko o boheleriwa ribye ro sila enhan’wini leri fanaka ni leri ri rhendzelekisiwaka hi mbhongolo a mbombomerisiwa  elwandle leri anameke, leri pfulekeke.”—Matewu 18:6.

Ku Tekana Ni La Nga Riki Mupfumeri

13, 14. Hi yihi ndlela yin’wana ya vukanganyisi leyi Malakiya a kokeleke nyingiso eka yona?

¹³ Ku sukela eka ndzimana 10 ku ya emahlweni, Malakiya ndzima 2 yi kokela nyingiso swinene eka vukanganyisi hi ku kongoma. Malakiya u kandziyisa tindlela timbirhi leti yelanaka laha hi ku phindha-phindha a tirhisaka rito ‘vukanganyisi.’ Xo sungula, xiya leswaku Malakiya u sungula ndzayo ya yena hi swivutiso leswi: “Xana hina hinkwerhu a hi na tatana un’we? Xana a hi tumbuluxiwanga hi Xikwembu xin’we? Ha yini hi [kanganyisana], hi nyamisa ntwanano wa vatatana?” Kutani ndzimana 11 yi engetela hileswaku ndlela ya vukanganyisi ya Israyele a yi nyamisa “vukwetsimi bya Yehovha.” Xana a va endla yini xo biha ngopfu? Ndzimana yoleyo yi kombisa byin’wana bya vubihi lebyi a va byi endla: A va “teke n’wana wa xikwembu ximbe a va mutekiwa.”

¹⁴ Hi marito man’wana, Vaisrayele van’wana, lava a va ri xiphemu xa tiko leri tinyiketeleke eka Yehovha a va tekane ni lava a va nga n’wi gandzeli. Mongo wu hi pfuna ku vona leswaku ha yini sweswo a swi hoxile swonghasi. Ndzimana 10 yi vula leswaku a va ri ni tatana un’we. Tatana loyi a ku nga ri Yakobe (loyi a tlheleke a thyiwa Israyele) kumbe Abrahama hambi ku ri Adamu. Malakiya 1:6 yi kombisa leswaku Yehovha a a ku ri yena “tatana un’we.” Tiko ra Israyele a a ri ri ni vuxaka na yena, a ri hlanganyela eka ntwanano lowu endliweke ni vatata wa vona. Wun’wana wa milawu ya ntwanano wolowo a wu ku: “U nga tshuki u endla ntwanano wa ku tekelana [ni matiko mambe]. U nga tshuki u nyika n’wana wa wena wa nhwanyana eka n’wana wakwe wa jaha, naswona n’wana wakwe wa nhwanyana u nga tshuki u n’wi tekela n’wana wa wena wa jaha.”—Deteronoma 7:3.

15. (a) Van’wana va nga ringeta njhani ku yimelela mhaka ya ku tekana ni la nga riki mupfumeri? (b) Yehovha u yi languta njhani mhaka ya vukati?

¹⁵ Namuntlha van’wana va nga ha ku: ‘Munhu loyi a ndzi kokaka mahlo u kahle ngopfu. Hi ku famba ka nkarhi a nga ha amukela vugandzeri bya ntiyiso.’ Mianakanyo yo tano yi tiyisekisa xitsundzuxo lexi huhuteriweke: “Mbilu yi kanganyisa ngopfu ku tlula hinkwaswo naswona yi ni khombo.” (Yeremiya 17:9) Ndlela leyi Xikwembu a xi swi languta ha yona ku tekana ni munhu la nga riki mupfumeri yi hlamuseriwe eka Malakiya 2:12: “Yehovha u ta dlaya un’wana ni un’wana loyi a swi endlaka.” Hikwalaho, Vakreste va khutaziwa ku teka kumbe ku tekiwa “eHosini ntsena.” (1 Vakorinto 7:39) Evandlheni ra Vukreste, mupfumeri a nga ‘dlayiwi’ loko a tekane ni la nga riki mupfumeri. Hambiswiritano, loko la nga riki mupfumeri a nga hundzuki, xana ku ta endleka yini hi yena loko Xikwembu xi ta herisa mafambiselo lawa ku nga ri khale?—Pisalema 37:37, 38.

Ku Khoma Munghana Wa Vukati Hi Ndlela Yo Biha

16, 17. Hi yihi ndlela ya vukanganyisi leyi van’wana va yi tekeke?

¹⁶ Kutani Malakiya u hlamusela xiendlo xa vumbirhi xa vukanganyisi: ku khoma munghana wa vukati hi ndlela yo biha, ngopfu-ngopfu hi ku n’wi tshika hi swivangelo leswi nga twaliki. Ndzimana 14 ya ndzima 2 yi ri: “Yehovha [u nyikele] vumbhoni exikarhi ka wena ni nsati wa vuntshwa bya wena, loyi u n’wi [kanganyiseke], hambileswi a nga nghamu ya wena ni nsati wa ntwanano wa wena.” Leswi va kanganyiseke vasati va vona, vavanuna va Vayuda va endle leswaku alitari ya Yehovha yi “funengetiwa hi mihloti.” (Malakiya 2:13) Vavanuna volavo a va tshika vavasati va vona hi swivangelo leswi nga twaliki, va tshika vavasati va vuntshwa bya vona, kumbexana leswaku va ya teka vavasati lava ha  riki vantshwa kumbe lava nga vahedeni. Ni vaprista lava hombolokeke va swi pfumelerile sweswo! Kambe, Malakiya 2:16 yi ri: “‘Xi venge ku dlaya vukati,’ Yehovha Xikwembu xa Israyele u vurile.” Endzhakunyana, Yesu u kombise leswaku vuoswi hi xona ntsena xivangelo lexi ntshunxaka munghana la nga riki na nandzu leswaku a dlaya vukati a tlhela a nghenela byin’wana.—Matewu 19:9.

¹⁷ Anakanya hi marito ya Malakiya, kutani u vona ndlela leyi ma tisaka ntwela-vusiwana ha yona. U vulavula hi “nghamu ya wena ni nsati wa ntwanano wa wena.” Wanuna un’wana ni un’wana loyi a a katseka a a tekane ni mugandzeri-kulobye, wansati la nga Muisrayele, a n’wi hlawula tanihi munghana la rhandzekaka, nghamu ya vutomi hinkwabyo. Hambileswi va tekaneke va ha ri vantshwa, loko masiku ma ri karhi ma famba ni vudyuhari byi tinyika matimba, sweswo a swi vevukisanga ntwanano lowu va wu ngheneleke, ku nga ntwanano wa vukati.

18. Ndzayo ya Malakiya leyi vulavulaka hi vukanganyisi yi tirha hi tindlela tihi namuntlha?

¹⁸ Ndzayo leyi vulavulaka hi timhaka toleto ya ha tirha hi ndlela leyi fanaka ni namuntlha. Swa vavisa leswi van’wana va honisaka nkongomiso wa Xikwembu wa ku teka eHosini ntsena. Naswona swa vavisa leswi van’wana va nga ha hambetiki va tikarhatela ku tiyisa vukati bya vona. Ku ri na sweswo, va tiyimelela kutani va endla leswi Xikwembu xi swi vengaka va dlaya vukati hi swivangelo leswi nga riki swa Matsalwa leswaku va ta tekana ni un’wana. Loko va endla swilo sweswo va “hete Yehovha matimba.” Le ndzhaku enkarhini wa Malakiya, lava va honiseke ndzayo ya Xikwembu va ve ni xivindzi xa ku vula leswaku langutelo ra Yehovha a ri nga lulamanga. Kahle-kahle, a va ku: “Xi kwihi Xikwembu xa vululami?” Mianakanyo yoleyo a yi hombolokile hakunene! Hi nga tshuki hi wela entlhan’wini wolowo.—Malakiya 2:17.

19. Xana vavanuna ni vavasati va nga wu kuma njhani moya wa Xikwembu?

¹⁹ Malakiya u tlhela a vula leswaku vavanuna van’wana a va nga va kanganyisi vavasati va vona. A va ‘ri ni leswi seleke swa moya lowo kwetsima wa Xikwembu.’ (Ndzimana 15) Lexi tsakisaka, namuntlha nhlengeletano ya Xikwembu yi tele hi vavanuna vo tano lava ‘xiximaka vavasati va vona.’ (1 Petro 3:7) A va va bi vavasati va vona kumbe ku va rhukana, a va va sindzisi leswaku va endla rimbewu leri nga manyala, naswona a va tsongahati vavasati va vona hi ku tlanga hi mintlhaveko ya vavasati van’wana kumbe hi ku hlalela swifaniso swo naveta rimbewu. Nakambe nhlengeletano ya Yehovha yi katekisiwe hi vavasati vo tala vo tshembeka lava nga Vakreste lava tshembekaka eka Xikwembu ni le ka milawu ya xona. Hinkwavo vavanuna ni vavasati vo tano va swi tiva leswi Xikwembu xi swi vengaka, naswona va anakanya va tlhela va endla swilo hi ku pfumelelana na swona. Hambeta u fana na vona, ‘u yingisa Xikwembu tanihi mufumi’ naswona u katekisiwa hi moya lowo kwetsima wa xona.—Mintirho 5:29.

20. Hi wihi nkarhi lowu tshinelaka eka vanhu hinkwavo?

²⁰ Ku nga ri khale, Yehovha u ta avanyisa misava leyi hinkwayo. Munhu un’wana ni un’wana u ta tihlamulela eka yena hi leswi a swi pfumelaka ni hi swiendlo swa yena. “Un’wana ni un’wana wa hina u ta tihlamulela eka Xikwembu.” (Varhoma 14:12) Hikwalaho xivutiso lexi tsakisaka emhakeni leyi hi lexi nge: I vamani lava nga ta pona siku ra Yehovha? Xihloko xa vunharhu ni xo hetelela eka nxaxamelo lowu xi ta bula hi nhloko-mhaka leyi.

Xana U Nga Hlamusela?

• Yehovha u sole vaprista va le Israyele hikwalaho ka xivangelo xihi lexi twalaka?

• Ha yini vanhu va swi kota ku landzelela nkongomiso wa Xikwembu?

• Ha yini hi fanele hi tivonela loko hi dyondzisa namuntlha?

• Hi swihi swiendlo swimbirhi leswi Yehovha a swi solaka swinene?

 [Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Enkarhini wa Malakiya vaprista va voniwe nandzu hileswi va nga landzelelangiki tindlela ta Yehovha

[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]

Hi fanele hi tivonela leswaku hi dyondzisa tindlela ta Yehovha, hi nga seketeli mavonelo ya hina

[Swifaniso leswi nga eka tluka 18]

Yehovha u sole Vaisrayele lava a va tshika vasati va vona hi swivangelo leswi nga nyawuriki kutani va teka vavasati lava nga vahedeni

[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]

Vakreste namuntlha va xixima ntwanano wa vona wa vukati