U Ri Languta Njhani Rifu?

RIFU ri hi vangela gome evuton’wini siku na siku, ku nga khathariseki ndlela leyi hi hanyeke kahle ha yona kumbe leswi hi fumiseke xiswona. Hi nga ha fa loko hi tsemakanya patu kumbe loko hi etlele. Timhangu to tanihi nhlaselo wa vutherorisi wa September 11, 2001, eDoroba-nkulu ra New York ni le Washington, D.C., ti hi endla hi swi xiya leswaku “nala wo hetelela” ku nga rifu u dlaya vanhu va mixaka hinkwayo ni va malembe yo hambana-hambana, nkarhi wun’wana ri yayarhela magidi ya vanhu hi timinete ti nga ri tingani ntsena.—1 Vakorinto 15:26.

Hambiswiritano rifu ri vonaka ri khumba vanhu. Swi vonaka onge maphepha-hungu a ma nga ta xaviwa ngopfu kumbe thelevhixini a yi nga ta hlaleriwa hi vanhu vo tala loko a ku nga ri na swiviko swa ku fa ka vanhu, ngopfu-ngopfu ku fa ka vanhu vo tala swinene hi tindlela to chavisa. Vanhu va vonaka va nga karhali hi ku twa swiviko swa mafu, hambi i mafu lama vangiweke hi nyimpi, hi mhangu ya ntumbuluko, hi vugevenga kumbe hi vuvabyi. A ha ha vuli loko ku fe vanhu va ndhuma.

Ndlela leyi vanhu va khumbekaka ha yona hi rifu a yi papalateki. Vanhu va tshama va ri karhi va hlamarisiwa hi ku fa ka van’wana. Hambiswiritano, a va swi lavi ku anakanya hi rifu ra vona. Vo tala va hina a hi lavi no ehleketa hi leswaku siku rin’wana hi ta fa.

Xana Rifu Ra Ku Pfilunganya?

Nkarhi hinkwawo loko hi ehleketa leswaku hi ta fa a swi hi tsakisi naswona a swi nge pfuki swi hi tsakisile. Ha yini swi ri tano? Hikuva Xikwembu xi hi vumbe hi ri ni ku navela ku hanya hilaha ku nga heriki. ‘Xi vekile ku anakanya ka vutomi lebyi nga heriki etimbilwini ta vona,’ ku vula Eklesiasta 3:11, hi ku ya hi Bibele ya Xitsonga. Hikwalaho vanhu a va swi twisisi leswaku ha yini hi fa. Leswaku va langutana ni ku pfilunganyeka loku nga heriki ni ku enerisa ku navela ka vona ka ku hambeta va hanya, vanhu va sungule tidyondzo to hambana-hambana ku sukela eka ya moya-xiviri lowu nga fiki ku ya eka ya ntswariwo-nyingi.

Hambiswiritano, rifu i nchumu lowu karhataka swinene, naswona ra chaviwa emisaveni hinkwayo. Hikwalaho, a hi fanelanga hi hlamala leswi vanhu hi ntolovelo va chavaka ku langutana ni rifu. Phela rifu ri paluxa vuhava bya ku hanyela ku hlongorisa rifuwo ni ndhuma.

Xana Rifu Ra Hi Hambanisa?

Eminkarhini leyi hundzeke, munhu loyi a nga ni vuvabyi lebyi nga tshungulekiki kumbe loyi a nga vaviseka ngopfu, hi ntolovelo a a tisiwa ekaya leswaku a ta fela kona, ku nga ndhawu leyi a yi toloveleke naswona a yi rhandzaka.  Sweswo a swi ri tano ni le minkarhini ya Bibele naswona vanhu va tinxaka tin’wana va ha swi endla. (Genesa 49:1, 2, 33) Etimhakeni teto, ndyangu ni vana va hlengeletana leswaku ku vulavuriwa. Leswi swi endla leswaku xirho xin’wana ni xin’wana xa ndyangu xi swi vona leswaku a xi rili xi ri xoxe naswona xa chaveleleka.

Leswi swi hambana swinene ni leswi swi humelelaka eka vanhu lava swi yilaka ku vulavula hi rifu eka vona, va swi teka swi ri ni khombo, naswona a va va byeli vana hi ku ehleketa leswaku a va nge swi “tiyiseleli.” Vanhu va fa hi tindlela to hambana-hambana, naswona hakanyingi va va va ri voxe. Hambileswi vo tala va nga tsakelaka ku fela ekaya hi ku rhula va ri karhi va khathaleriwa hi ndlela ya rirhandzu hi vandyangu wa vona, kambe lexi vavisaka, vo tala va fela exibedlhele, hi ntolovelo va va va ri voxe naswona va ri karhi va twa ku vava va ri emichinini leyi chavisaka. Hi hala tlhelo, vanhu va timiliyoni va fa swi sala swi nga tiveki loko ku yayarheriwa rixaka, van’wana va dlaya hi ndlala, hi AIDS (SIDA), hi nyimpi ya xin’wana-manana, kumbe hikwalaho ka vusweti lebyikulu.

Hi Fanele Hi Anakanya Hi Rifu

Bibele a yi ali leswaku hi anakanya hi rifu. Kahle-kahle Eklesiasta 7:2 yi hi byela leswi: “Swa antswa ku ya endlwini ya xirilo ku ri ni ku ya endlwini ya nkhuvo, hikuva hilaha vanhu hinkwavo va yaka kona.” Loko hi langutane ni rifu, hi nga ha rivala hi mintirho ya hina ya siku ni siku kutani hi anakanyisisa hi ku koma ka vutomi. Leswi swi nga hi pfuna leswaku hi hanya vutomi lebyi nga ni xikongomelo ematshan’weni yo hanya hi nga ri na xikongomelo.

U ri languta njhani rifu? Xana u tshame u kambisisa ndlela leyi u titwaka ha yona, leswi u swi pfumelaka, leswi u swi tshembaka ni leswi u swi chavaka mayelana ni makumu ya vutomi bya wena?

A hi nge swi koti ku hlamusela ni ku twisisa leswi vutomi byi nga xiswona ni leswi rifu ri nga xiswona. Loyi a nga swi kotaka ku hi hlamusela kahle hi mhaka leyi, i Muvumbi wa hina ntsena. Hi yena a nga ni “xihlovo xa vutomi,” naswona hi yena a nga ni “tindlela to huma eku feni.” (Pisalema 36:9; 68:20) Hambileswi swi nga ha vonakaka swi hlamarisa, loko hi tirhisa Rito ra Xikwembu hi kambisisa leswi vanhu hi ntolovelo va pfumelaka swona mayelana ni rifu, swi ta hi chavelela swi tlhela swi hi khutaza. Hi ta kuma leswaku rifu a hi makumu ya swilo hinkwaswo.

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 4]

Leswi hi swi tivaka leswaku hi ta fa, sweswo swi ta hi endla hi hanya hi ndlela leyi nga ni xikongomelo