Yehovha U Sasekisa Vanhu Va Yena Hi Ku Vonakala
Yehovha U Sasekisa Vanhu Va Yena Hi Ku Vonakala
“Oho wansati, pfuka, voninga, hikuva ku vonakala ka wena ku tile naswona ku vangama ka Yehovha ku ku voningerile.”—ESAYA 60:1.
1, 2. (a) Xana xiyimo xa vanhu xi njhani? (b) I vamani lava vangaka munyama evanhwini?
“HAMBI hi nga n’wi kuma kwihi munhu wo fana na Esaya kumbe Mukwetsimi Pawulo!” Xexo a xi ri xirilo lexi terisaka vusiwana xa Muungameri wa United States, Harry Truman hi va-1940. Ha yini a vule marito wolawo? Hikuva a vona ku ri ni xilaveko xa varhangeri lava nga ni mahanyelo lamanene ngopfu enkarhini wa yena. Vanhu a va ha ku huma eka gome lerikulu ra lembe-xidzana ra vu-20, ku nga nyimpi ya vumbirhi ya misava. Hambileswi nyimpi a yi herile, misava a yi nga ri na ku rhula. Munyama a wa ha ri kona. Kunene, endzhaku ka malembe ya 57 nyimpi yoleyo se yi herile, misava ya ha ri emunyameni. Loko Muungameri Truman a a ha hanya ninamuntlha, a swi kanakanisi leswaku a ha ta vona ku ri ni xilaveko xa varhangeri lava nga ni mahanyelo lamanene ngopfu, vo fana na Esaya kumbe muapostola Pawulo.
2 A hi swi tivi loko Muungameri Truman a a swi tiva leswaku muapostola Pawulo u vulavule hi munyama lowu funengeteke vanhu a tlhela a lemukisa ha wona ematsalweni ya yena. Hi xikombiso, u tsundzuxe vapfumeri-kulobye a ku: “A hi dodombisani ni ngati ni nyama, kambe ni tihulumendhe, ni valawuri, ni vafumi va misava va munyama lowu, ni mavandla lama hombolokeke ya moya, etindhawini ta le tilweni.” (Vaefesa 6:12) Loko Pawulo a vula leswi a a nga kombisi ntsena leswaku a a wu xiya munyama wa moya lowu funengeteke misava, nakambe a a ku tiva lomu wu humaka kona—ku nga matimba ya vudimona lama hlamuseriwaka tanihi “vafumi va misava.” Leswi mimoya ya matimba ku nga yona yi vangaka munyama emisaveni, xana vanhu va nga wu susa njhani munyama lowu?
3. Hambileswi vanhu va nga emunyameni, xana Esaya u profete yini malunghana ni lava tshembekaka?
3 Na Esaya u vulavule hi munyama lowu funengeteke vanhu. (Esaya 8:22; 59:9) Hambiswiritano, loko a kombetela esikwini ra hina, u huhuteriwe ku profeta leswaku hambi ku ri eminkarhini leyi ya munyama, Yehovha u ta voningela lava rhandzaka ku vonakala. Ina, hambileswi Pawulo kumbe Esaya va nga ha riki kona, kambe hi na matsalwa ya vona lama huhuteriweke lama hi kongomisaka. Ku vona leswaku sweswo i nkateko hakunene eka lava rhandzaka Yehovha, a hi kambisiseni marito ya vuprofeta ya Esaya lama kumekaka eka ndzima 60 ya buku yakwe.
Wansati Wa Vuprofeta U Tisa Ku Vonakala
4, 5. (a) I yini leswi Yehovha a lerisaka wansati leswaku a swi endla, naswona u n’wi tshembisa yini? (b) Esaya ndzima 60 yi tamele rungula rihi ro tsakisa?
4 Marito yo sungula ya Esaya 60 ma kongomisiwa eka wansati loyi a nga exiyin’weni lexi hlomulaka mbilu—emunyameni, loyi a etleleke hi mombo ehansi. Hi ku copeta ka tihlo, ku vonakala ku nyokovela emunyameni kutani Yehovha a huwelela a ku: “Oho wansati, pfuka, voninga, hikuva ku vonakala ka wena ku tile naswona ku vangama ka Yehovha ku ku voningerile.” (Esaya 60:1) Nkarhi wu fikile wa leswaku wansati a yima kutani a kombisa ku vonakala ka Xikwembu, ku nga ku vangama ka xona. Ha yini? Nhlamulo ya kona yi le ka ndzimana leyi landzelaka: “Waswivo, munyama wu ta funengeta misava, ni ku dzwihala lokukulu ku ta funengeta vanhu va matiko; kambe Yehovha u ta voninga ehenhla ka wena, ku vangama ka yena ku ta vonaka ehenhla ka wena.” (Esaya 60:2) Loko wansati a yingisa xileriso xa Yehovha wa tiyiseka leswaku swi ta n’wi fambela kahle. Yehovha u ri: “Matiko ma ta ya eku vonakaleni ka wena, ni tihosi eku vangameni ka ku voninga ka wena.”—Esaya 60:3.
5 Marito lama tsakisaka eka tindzimana leti tinharhu i xingheniso ni nkatsakanyo wa ndzima 60 ya Esaya. Yi vulavula hi leswi humeleleke eka wansati wa vuprofeta, yi tlhela yi hlamusela ndlela leyi hi nga tshamaka eku vonakaleni ka Yehovha ha yona ku nga khathariseki munyama lowu funengeteke vanhu. I yini leswi fanekiseriwaka hi xingheniso xa tindzimana leti tinharhu?
6. I mani wansati loyi ku vulavuriwaka hi yena eka Esaya ndzima 60, naswona u yimeriwa hi vamani emisaveni?
6 Wansati loyi ku vulavuriwaka hi yena eka Esaya 60:1-3 i Siyoni, nhlengeletano ya Yehovha ya le tilweni ya swivumbiwa swa moya. Namuntlha, Siyoni u yimeriwa hi masalela ya “Israyele wa Xikwembu” emisaveni, ku nga vandlha ra matiko hinkwawo ra Vakreste lava totiweke hi moya, lava nga ni ntshembo wo fuma na Kreste etilweni. (Vagalatiya 6:16) Tiko leri ra moya eku heteleleni ri va ni swirho swa 144 000, kutani manguva lawa Esaya ndzima 60 yi hetiseka eka lava va ha hanyaka emisaveni “emasikwini yo hetelela.” (2 Timotiya 3:1; Nhlavutelo 14:1) Vuprofeta lebyi byi tlhela byi vula swo tala malunghana ni vanakulobye va Vakreste lava totiweke, ku nga “ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana.”—Nhlavutelo 7:9; Yohane 10:16.
7. A xi ri xihi xiyimo xa Siyoni hi 1918, naswona leswi swi profetiwe njhani?
7 Xana “Israyele wa Xikwembu” u tshame a etlela emunyameni, hilaha swi fanekiseriweke hakona hi wansati wa vuprofeta? Ina, leswi swi humelele eka malembe yo tlula 80 lama hundzeke. Eka nyimpi yo sungula ya misava, Vakreste lava totiweke va tirhe hi matimba leswaku ntirho wo chumayela wu ya emahlweni. Kambe hi 1918, ku nga lembe leri nyimpi yi heleke ha rona, ntirho lowu hlelekeke wo chumayela wu lave ku yima. Joseph F. Rutherford, loyi a a langutela ntirho wo chumayela wa misava hinkwayo, swin’we ni Vakreste van’wana lava nga ni vutihlamuleri va gweviwe malembe yo tala hikwalaho ka swihehlo swa mavunwa. Ebukwini ya Nhlavutelo, vuprofeta byi vule leswaku Vakreste lava totiweke lava a va ri emisaveni enkarhini wolowo a va ri mintsumbu, leyi etleleke “endleleni yo anama ya muti lowukulu lowu hi mianakanyo ya moya wu vuriwaka Sodoma na Egipta.” (Nhlavutelo 11:8) Hakunene wolowo a wu ri nkarhi wa munyama eka Siyoni, la fanekiseriwaka hi vana va yena lava totiweke lava nga emisaveni!
8. I ku cinca kwihi lokukulu loku nga va kona hi 1919, naswona ku ve ni vuyelo byihi?
8 Hambiswiritano, hi 1919 ku ve na ku cinca lokukulu. Yehovha u tise ku vonakala eSiyoni! Lava poneke va Israyele wa Xikwembu va teke goza leswaku va hundzisa ku vonakala ka Xikwembu, va tlhela va twarisa mahungu lamanene va nga chavi nchumu. (Matewu 5:14-16) Hikwalaho ka ku hiseka ka Vakreste volavo loku pfuxetiweke, van’wana na vona va kokeriwe eku vonakaleni ka Yehovha. Xo sungula, swirho leswintshwa swi totiwile leswaku swi va swirho swa Israyele wa Xikwembu. Eka Esaya 60:3 swi vuriwa tihosi, tanihi leswi swi nga ta va vadyandzhaka na Kreste eMfun’weni wa Xikwembu wa le tilweni. (Nhlavutelo 20:6) Endzhakunyana, ntshungu lowukulu wa tinyimpfu tin’wana wu sungule ku ya eku vonakaleni ka Yehovha. Lava i “matiko” lawa ku vulavuriweke ha wona evuprofeteni.
Vana Va Wansati Va Vuya eKaya!
9, 10. (a) Hi wihi nchumu wo tsakisa lowu wansati loyi a wu vonaka, naswona a wu fanekisela yini? (b) I yini leswi endlaka Siyoni a tsaka?
9 Sweswi Yehovha u sungula ku vula vuxokoxoko byin’wana, hi ndlela yo fanekisela, byi andlariwe eka Esaya 60:1-3. U tlhela a nyika wansati loyi xileriso xin’wana. Yingisela leswi a swi vulaka: “Tlakusa mahlo u rhalarhala u vona!” Wansati wa yingisa, hiloko a vona nchumu lowu tsakisaka! Vana vakwe va vuya ekaya. Tsalwa ri ya emahlweni ri ku: “Hinkwavo va hlengeletiwile; va te eka wena. Vana va wena va hambeta va ta va huma ekule swinene, ni vanhwanyana va wena lava nga ta khathaleriwa va ri etsheveni.” (Esaya 60:4) Ku twarisiwa ka Mfumo emisaveni hinkwayo loku sunguleke hi 1919 ku endle leswaku vanhu lavantshwa va magidi va ta entirhweni wa Yehovha. Vanhu lava na vona va va “vana [va xinuna]” ni va “vanhwanyana” va Siyoni, ku nga swirho leswi totiweke swa Israyele wa Xikwembu. Xisweswo, Yehovha u sasekise Siyoni hi ku tisa swirho swo hetelela swa lava 144-000 eku vonakaleni.
10 Xana wa yi anakanya ndlela leyi Siyoni a a tsake ha yona leswi se a a ri ni vana va yena? Kambe, Yehovha u nyika Siyoni swivangelo leswi engetelekeke swa ntsako. Ha hlaya: “Enkarhini wolowo u ta vona, kunene u ta vangama, entiyisweni mbilu ya wena yi ta rhurhumela, yi ndlandlamuka hikuva ku fuwa ka lwandle ku ta ta eka wena; xuma xa matiko xi ta ta eka wena.” (Esaya 60:5) Hi ku pfumelelana ni marito wolawo ya vuprofeta, ku sukela hi va-1930, Vakreste vo tala lava nga ni ntshembo wo hanya hi masiku emisaveni va khitikanele eSiyoni. Va hume ‘elwandle’ ra vanhu lava xandzukeleke Xikwembu naswona va fanekisela rifuwo ra matiko. I “swilo leswi navelekaka swa matiko hinkwawo.” (Hagayi 2:7; Esaya 57:20) Nakambe, xiya leswaku “swilo leswi navelekaka” a swi hambeti swi tirhela Yehovha hi ndlela leyi laviwaka hi swona. Swi engetela ku saseka ka Siyoni hi ku ta swi ta gandzela swin’we ni vamakwavo lava totiweke, swi va “ntlhambi wun’we” ni “murisi a va un’we.”—Yohane 10:16.
Van’wamabindzu Ni Varisi Va Ta eSiyoni
11, 12. Hlamusela xiyimo xa mintshungu leyi voniwaka yi ri karhi yi ya eSiyoni.
11 Ku hlengeletiwa loku ku profetiweke hakona ku endla leswaku nhlayo ya vadzunisi va Yehovha yi andza swinene. Leswi swi vuriwe ka ha ri emahlweni emaritweni lama landzelaka ya vuprofeta. A hi nge u yime ni wansati wa vuprofeta eNtshaveni ya Siyoni. Loko u languta evuxeni i yini lexi u xi vonaka? “Mintlhambi leyikulu ya tikamela yi ta ku funengeta, tikamela letitsongo ta Midiyani ni ta Efa. Hinkwavo lava humaka eXeba—va ta ta. Va ta rhwala nsuku ni murhi wa risuna. Va ta tivisa ku vongiwa ka Yehovha.” (Esaya 60:6) Mintshungu ya van’wamabindzu ni mintlhambi ya tikamela yi kongoma eYerusalema. Phela, tikamela ta kona ti fana ni ndhambi leyi khubumeteke tiko! Van’wamabindzu va tisa tinyiko ta risima ku nga “nsuku ni murhi wa risuna.” Kutani van’wamabindzu lava va ta eku vonakaleni ka Xikwembu leswaku va ta xi dzunisa erivaleni, va “tivisa ku vongiwa ka Yehovha.”
12 Van’wamabindzu lava a hi vona ntsena lava taka. Varisi na vona va ta eSiyoni. Vuprofeta byi ya emahlweni byi ku: “Mintlhambi hinkwayo ya Kedari—yi ta hlengeletiwa eka wena. Makhuna ya Nebayoto—ma ta ku tirhela.” (Esaya 60:7a) Tinyimba ta varisi ti ta emutini wo kwetsima leswaku ti ta nyikela tinyiko ta risima swinene eka Yehovha leti humaka eka mintlhambi ya tona. Ti tlhele ti tinyiketela ku tirhela Siyoni! Xana Yehovha u ti amukele njhani tinyimba toleto timbe? Xikwembu hi xoxe xi hlamula xi ku: “Hi mpfumelelo ma ta ta ealitarini ya mina, ndzi ta sasekisa yindlu ya mina yo saseka.” (Esaya 60:7b) Yehovha u ma amukela hi musa magandzelo ni ntirho wa tinyimba leti timbe. Vukona bya tona byi sasekisa tempele ya yena.
13, 14. I yini lexi voniwaka xi ta hi le vupela-dyambu?
13 Sweswi hundzuluka u languta evugimamusi le vupela-dyambu. Xana u vona yini? Le kule, ku ni leswi vonakaka onge i papa leri nga ehenhla ka vuandlalo bya lwandle. Yehovha u vutisa xivutiso lexi nga emianakanyweni ya wena: “I vamani lava taka va haha ku fana ni papa, ku fana ni matuva loko ma ya etimbhoveni ta swisaka swa wona?” (Esaya 60:8) Yehovha u hlamula xivutiso xa yena a ku: “Swihlala swi ta hambeta swi tshemba mina, ni swikepe swa Taraxixi ku fana ni le ku sunguleni, leswaku vana va wena va tisiwa va huma ekule, va ri ni silivhere ya vona ni nsuku wa vona, evitweni ra Yehovha Xikwembu xa wena ni le ka Mukwetsimi wa Israyele, hikuva u ta va a ku sasekisile.”—Esaya 60:9.
14 Xana wa swi vona sweswo hi mahlo ya mianakanyo? Papa rolero ro basa ri tshinele ekusuhi kutani sweswi ri vonaka ri fana ni mathonsi yo basa le vupela-dyambu. Ri vonaka ri fana ni tinyenyana to tala leti hahaka ehenhla ka magandlati. Kambe loko ti ya ti tshinela ekusuhi, wa swi vona leswaku i swikepe leswi maseyila ya swona ya vambiweke ma helela leswaku ma siva moya. Swikepe leswi swo tala leswi kongomaka eYerusalema swi languteka swi fana ni ndzeyana ya matuva. Ntlawa wa swikepe wu ta hi rivilo lerikulu wu huma emahlalukweni ya le kule, wu tisa vapfumeri eYerusalema leswaku va ta gandzela Yehovha.
Nhlengeletano Ya Yehovha Ya Kula
15. (a) I ku engeteleka kwihi loku Esaya 60:4-9 yi profeteke hakona? (b) Vakreste va ntiyiso va kombisa moya wihi?
15 Vona ndlela leyi xifaniso lexi xa vuprofeta xa tindzimana 4 ku ya ka 9 xi twisisekaka ha yona! I xifaniso xa ku andza loku veke kona emisaveni hinkwayo ku sukela hi 1919. Ha yini Yehovha a katekise Siyoni hi ku engeteleka koloko? Hikuva ku sukela hi 1919, Israyele wa Xikwembu u tshame a ri karhi a tisa ku vonakala ka Yehovha hi xichavo. Xana u swi xiyile leswaku hi ku ya hi ndzimana 7 swirho leswintshwa swi “ta ta ealitarini ya [Xikwembu]”? Ealitarini hi laha ku endliwaka kona magandzelo naswona xiendlo lexi xa vuprofeta xi hi tsundzuxa leswaku ku tirhela Yehovha swi katsa ni magandzelo. Muapostola Pawulo u tsarile: “Ndza mi kombela . . . leswaku mi nyikela mimiri ya n’wina yi va xitlhavelo lexi hanyaka, xo kwetsima ni lexi amukelekaka eka Xikwembu, ku nga ntirho wo kwetsima, hi matimba ya n’wina ya ku anakanya.” (Varhoma 12:1) Hi ku pfumelelana ni marito ya Pawulo, Vakreste va ntiyiso a va eneriseki ntsena hi ku ya eminhlanganweni kan’we hi vhiki. Va nyikela nkarhi, ntamu ni rifuwo ra vona leswaku va seketela vugandzeri lebyi tengeke. Xana ku va kona ka vagandzeri vo tano lava tinyiketeleke a ku yi sasekisi yindlu ya Yehovha? Vuprofeta bya Esaya byi vule leswaku ku ta yi sasekisa. Naswona hi nga tiyiseka leswaku vagandzeri lava va hisekaka na vona va sasekile emahlweni ka Yehovha.
16. I vamani lava pfuneteke entirhweni wo aka eminkarhini ya khale, naswona i vamani lava pfuneteke manguva lawa?
16 Swirho leswintshwa swi lava ku tirha. Vuprofeta byi ya emahlweni byi ku: “Vanhu vambe va ta aka marhangu ya wena, ni tihosi ta vona ti ta ku tirhela.” (Esaya 60:10) Eku hetisekeni ko sungula ka marito lawa emasikwini ya ku vuya evuhlongeni bya le Babilona, tihosi ni lava humaka ematikweni man’wana va pfunetile eku pfuxeteni ka tempele swin’we ni muti wa Yerusalema. (Ezra 3:7; Nehemiya 3:26) Eku hetisekeni ka manguva lawa, ntshungu lowukulu wu seketele masalela ya vatotiwa eku akeni ka vugandzeri bya ntiyiso. Va pfunetile eku akeni ka mavandlha ya Vukreste, xisweswo va tiyisa “marhangu” ya nhlengeletano ya Yehovha leyi fanaka ni muti. Va tlhele va pfuneta entirhweni wo aka—Tiholo ta Mfumo, Tiholo ta Tinhlengeletano ni miako ya Bethele. Va seketele vamakwavo lava totiweke eku khathaleleni ka swilaveko swa nhlengeletano ya Yehovha leyi kulaka!
17. Yehovha u va sasekisa njhani vanhu vakwe?
17 Vona ndlela leyi ma khutazaka ha yona marito yo hetelela ya Esaya 60:10! Yehovha u ri: “Ndzi ta va ndzi ku bile hi ku hlundzuka ka mina, kambe hi vunene bya mina, kunene ndzi ta ku komba tintswalo.” Ina, hi 1918 ku ya ka 1919, Yehovha u tshinye vanhu vakwe. Kambe sweswo i swa nkarhi lowu hundzeke. Sweswi i nkarhi wa leswaku Yehovha a kombisa tintswalo ta yena eka malandza ya yena lama totiweke ni le ka vanghana va wona ku nga tinyimpfu tin’wana. Ku engeteleka lokukulu loku a va katekiseke hakona, hi ku va ‘sasekisa’ hi ndlela yo fanekisela, ku kombisa leswaku wa ha va komba tintswalo.
18, 19. (a) Yehovha u swi tshembisa yini swirho leswintshwa leswi taka enhlengeletanweni ya yena? (b) Tindzimana letin’wana ta Esaya ndzima 60 ti hi byela yini?
18 Lembe na lembe, magidi ya madzana ya “vanhu vambe” lava engetelekeke va sungula ku hlanganyela ni nhlengeletano ya Yehovha, naswona ndlela yi ta tshama yi pfulekele vo tala leswaku va va landzela. Yehovha u byela Siyoni a ku: “Tinyangwa ta wena ti ta tshama ti pfulekile nkarhi hinkwawo; a ti nge pfariwi ninhlikanhi ni nivusiku, leswaku u tiseriwa xuma xa matiko, tihosi ta wona ti ta rhangela.” (Esaya 60:11) Vakaneti van’wana va ringeta ku pfala “tinyangwa” toleto, kambe ha swi tiva leswaku va ta tsandzeka. Yehovha hi byakwe u vule leswaku tinyangwa ti ta tshama ti pfulekile. Vanhu va ta tshama va ri karhi va engeteleka.
19 Ka ha ri ni tindlela tin’wana leti Yehovha a katekisaka vanhu vakwe ha tona, a va sasekisa, emasikwini lawa ya makumu. Tindzimana letin’wana ta Esaya 60 ti paluxa tindlela ta kona hi ndlela ya vuprofeta.
U Nga Hlamusela?
• I mani “wansati” wa Xikwembu, naswona u yimeriwa hi vamani emisaveni?
• A ku ri rini laha vana va Siyoni a va etlele hi mombo ehansi, kutani va ‘pfuke’ rini naswona hi ndlela yihi?
• Hi ku tirhisa swifaniso swo hambana-hambana, xana Yehovha u profete yini hi ku engeteleka ka vachumayeri va Mfumo namuntlha?
• Xana Yehovha u ku tisa hi tindlela tihi ku vonakala ka yena eka vanhu vakwe?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]
“Wansati” wa Yehovha u lerisiwa leswaku a pfuka
[Xifaniso lexi nga eka tluka 12]
Ntlawa wa swikepe wu vonaka wu fana ni matuva le vugimamusi