Swivutiso Swa Vahlayi

Xana Avele a a swi tiva leswaku a ku laveka gandzelo ra xiharhi leswaku a ta amukeriwa hi Xikwembu?

Mhaka ya le Bibeleni ya loko Kayini na Avele va endla magandzelo yi komile swinene. Eka Genesa 4:3-5 hi hlaya leswi: “Endzhaku ka nkarhi wo karhi, Kayini a tisela Yehovha mihandzu ya misava leswaku yi ta va gandzelo. Kambe loko ku ri Avele, na yena a tisa mativula ya ntlhambi wakwe ni mafurha ya swona. Hambileswi Yehovha a amukeleke Avele ni gandzelo rakwe, a nga n’wi amukelanga nikatsongo Kayini ni gandzelo rakwe.”

EBibeleni a ku kona laha ku vulavuriwaka hi leswaku emahlweni ka xiendlakalo lexi Yehovha u nyikele rungula leri kongomeke mayelana ni magandzelo kumbe muxaka wa magandzelo lama amukelekaka eka yena. Swi le rivaleni leswaku Kayini na Avele va endle magandzelo ya vona hi ndlela leyi va yi rhandzaka. A va siveriwile ku nghena ekaya ro sungula ra Paradeyisi ra vatswari va vona; va sungule ku twa vuyelo bya xidyoho; naswona a va hambanisiwile ni Xikwembu. Leswi a va ri eka xiyimo lexi hlomulaka mbilu xa vudyoho, va vone swi fanerile swinene leswaku va lava mpfuno wa Xikwembu. Swi le rivaleni leswaku ku nyika Xikwembu nyiko a a ku ri xiendlo xa ku tirhandzela leswaku va ta amukeriwa hi Xikwembu.

Hilaha swi veke hakona, Xikwembu xi ri amukerile gandzelo ra Avele kambe ra Kayini rona a xi ri amukelanga. Ha yini? Xana i mhaka ya leswaku Avele u nyikele hi swilo leswi faneleke ni leswaku Kayini a nga nyikelanga ha swona? A hi swi tivi loko muxaka wa gandzelo ku ve wona wu endleke leswaku ri amukeriwa kumbe ri nga amukeriwi, tanihi leswi havambirhi a va nga byeriwanga leswaku hi swihi leswi amukelekaka ni leswi nga amukelekiki. Hambiswiritano, swi nga endleka leswaku mixaka leyi hayimbirhi a yi amukeleka. Eka Nawu lowu eku heteleleni Yehovha a wu nyikeke tiko ra Israyele, magandzelo lawa a ma amukeleka a ma katsa swiharhi kumbe swirho swa xiharhi ni mavele lama katingiweke, tinyandza ta maxalana, mapa lama silekeke kahle, swilo leswi bakiweke ni vhinyo. (Levhitika 6:19-23; 7:11-13; 23:10-13) Handle ko kanakana, a a ku nga ri swilo leswi nyikeriwaka ntsena swa gandzelo ra Kayini ni ra Avele leswi endleke leswaku Xikwembu xi amukela rin’wana xi fularhela rin’wana.—Ringanisa Esaya 1:11; Amosi 5:22.

Endzhaku ka magidi ya malembe, muapostola Pawulo u te: “Hi ripfumelo Avele u nyike Xikwembu xitlhavelo xa ntikelo lowukulu eka xa Kayini, hi ripfumelo rero ku nyikeriwe vumbhoni ha yena leswaku u lulamile, Xikwembu xi nyikele vumbhoni malunghana ni tinyiko takwe.” (Vaheveru 11:4) Hikwalaho ka ripfumelo, Avele u vuriwe la lulameke hi Xikwembu. Xana a a ri ni ripfumelo eka yini? A a ri ni ripfumelo eka xitshembiso xa Yehovha xa leswaku u ta tisa Mbewu leyi nga ta ‘pfotlosa nhloko ya nyoka’ ni ku tisa ku rhula ni ku hetiseka loku vanhu va nga tshama va va na kona. Mhaka ya leswaku Mbewu yi ta ‘lumiwa xirhendze,’ yi nga ha va yi endle Avele a anakanya leswaku ku ta laveka gandzelo leri nga ta katsa ku halatiwa ka ngati. (Genesa 3:15) Nilokoswiritano, i ntiyiso leswaku i ku kombisa ka Avele ripfumelo loku endleke leswaku gandzelo ra yena ri va “xitlhavelo xa ntikelo lowukulu eka xa Kayini.”

Hilaha ku fanaka, Kayini u fularheriwile, ku nga ri hikwalaho ka leswi a endleke gandzelo hi swilo swo karhi, kambe hikwalaho ka leswi a a nga ri na ripfumelo, hilaha swiendlo swakwe swi swi kombiseke hakona. Yehovha u n’wi byele kahle Kayini a ku: “Loko u hundzuka u endla leswinene, xana u nge tlakusiwi?” (Genesa 4:7) Xikwembu a xi fularhelanga Kayini hikwalaho ka leswi gandzelo rakwe a ri nga xi tsakisi. Ematshan’weni ya sweswo, a ku ri hi leswi “mintirho yakwe a yi hombolokile”—leyi tikombiseke hi mavondzo, rivengo ni ku hetelela hi ku dlaya—ku nga swona swi endleke leswaku Xikwembu xi fularhela Kayini.—1 Yohane 3:12.