Yehovha U Ma Katekisa Loko Swi Te Yini Matshalatshala Lamakulu?

“NDZI tshike ndzi famba, hikuva vurhonga byi tsuvukile.”

“A ndzi nge ku tshiki loko u nga rhangi hi ku ndzi katekisa.”

“Hi wena mani vito ra wena?”

“Hi mina Yakobe.”

“Vito ra wena u nge he vitaniwi Yakobe kambe u ta vitaniwa Israyele, hikuva u tshwimbirisane ni Xikwembu ni vanhu, kutani u hetelele hi ku hlula.”—Genesa 32:26-28.

Mbulavurisano wolowo wo tsakisa wu ve kona endzhaku ka loko Yakobe wa malembe ya 97 hi vukhale a kombise vuswikoti bya yena bya ku lwa. Hambileswi Bibele yi nga n’wi vuriki mubi wa xibakele, kambe u tshwimbirisane ni ntsumi vusiku hinkwabyo. Ha yini? Yakobe a a khathala swinene hi xitshembiso lexi Yehovha a xi tshembiseke kokwa wakwe—ku nga ndzhaka yakwe.

Malembe yo tala emahlweni ka sweswo Esawu makwavo wa Yakobe u n’wi xavisele mfanelo yakwe ya ku va mativula, hi xiculu. Kutani ku fike xiviko etindleveni ta Yakobe xa leswaku Esawu wa tshinela a ri ni vavanuna va 400. Yakobe a a lava xitiyisekiso xa xitshembiso xa Yehovha xa leswaku ndyangu wa yena wu ta andza etikweni leri nga le ntsungeni wa Nambu wa Yordani. Hi ku pfumelelana ni swikhongelo swa yena, Yakobe u teke goza ra vutlhari. U rhumele tinyiko tinyingi eka Esawu loyi a ri endleleni. U tlhele a ringeta ku tisirhelela, hi ku ava vanhu lava a va ri na yena va va mintlawa mimbirhi ni ku tsemakanyisa vasati vakwe ni vana exinkobyanini xa Yaboko. Hikwalaho ka matshalatshala yakwe lamakulu, u tlhele a tshwimbirisana ni ntsumi vusiku hinkwabyo leswaku “a tikombelela tintswalo.”—Hosiya 12:4; Genesa 32:1-32.

Xiya xikombiso xa khale xa Rahele nsati wa vumbirhi wa Yakobe loyi a a n’wi rhandza ngopfu. Rahele a a xi tiva kahle xitshembiso xa Yehovha xa leswaku u ta katekisa Yakobe. Makwavo wakwe Leya, ku nga nsati wo sungula wa Yakobe, u katekisiwe hi majaha ya mune kasi Rahele a a ri mhika. (Genesa 29:31-35) Ematshan’weni yo titshandza, u hambete a khongela eka Yehovha a tlhela a endla leswi pfumelelanaka ni swikhongelo swakwe. Hilaha kokwa wakwe Sara a endleke hakona eka Agara, Rahele u tise Biliha nandza wakwe wa xisati eka Yakobe leswaku a va nhlantswa, leswaku hilaha Rahele a vuleke ha kona a ku, “na mina ndzi ta kuma vana eka yena.” * Biliha u velekele  Yakobe majaha mambirhi, ku nga Dani na Neftali. Loko ku tswariwa Neftali, Rahele u phofule matshalatshala ya mintlhaveko yakwe a ku: “Ndzi lwe nyimpi yo nonon’hwa ni makwerhu. Ndzi tlhele ndzi hlula!” Rahele u tlhele a katekisiwa kutani a veleka majaha mambirhi, Yosefa na Benjamini.—Genesa 30:1-8; 35:24.

Ha yini Yehovha a katekise matshalatshala ya Yakobe na Rahele? A va rhangisa ku rhandza ka Yehovha naswona a va tlangela ndzhaka ya vona. Va khongele hi mbilu hinkwayo leswaku a va katekisa evuton’wini bya vona va tlhela va endla leswi pfumelelanaka ni ku rhandza ka Xikwembu ni swikhongelo swa vona.

Ku fana na Yakobe na Rahele, namuntlha vo tala va swi tiva leswaku loko munhu a ta katekisiwa hi Yehovha swi lava matshalatshala lamakulu. Loko va ri karhi va endla matshalatshala ya vona hi ntolovelo va rila, va hela matimba ni ku tshoveka mbilu. Manana un’wana la nga Mukreste, la vitaniwaka Elizabeth, u tsundzuka ndlela leyi a nga tikarhata ha yona leswaku a tlhela a sungula ku ya eminhlanganweni ya Vukreste minkarhi hinkwayo endzhaku ka loko a hete nkarhi wo leha a nga ha yi. A ku ri ntlhontlho hikuva a a ri ni swifanyetana swa ntlhanu, nuna la nga riki mupfumeri, naswona a fanele a chayela tikhilomitara ta 30 loko a ya eHolweni ya Mfumo ya le kusuhi. “Ku ringeta ku ya eminhlanganweni minkarhi hinkwayo a swi lava ku tilaya, kambe a a ndzi swi tiva leswaku swi pfuna mina ni vafana va mina. Swi va pfune ku vona leswaku leyi a a ku ri ndlela leyi va faneleke va yi landzela.” Yehovha u katekise matshalatshala ya yena. Eka majaha yakwe manharhu lama hisekaka evandlheni ra Vukreste, mambirhi ya wona i vatirheli va nkarhi hinkwawo. Hikwalaho ka ku tsakisiwa hi nhluvuko wa vona wa moya, u ri: “Va ndzi tlula hi nhluvuko wa moya.” Mawaku vuyelo byonghasi hikwalaho ka matshalatshala yakwe lamakulu!

Matshalatshala Lamakulu Lama Yehovha A Ma Katekisaka

Ku endla matshalatshala lamakulu ni ku tirha hi matimba hakunene swi ni mihandzu. Loko hi ya hi endla matshalatshala entirhweni kumbe eka xiavelo xo karhi, hi ya hi eneriseka swinene. Yoleyo i ndlela leyi Yehovha a hi vumbeke ha yona. Hosi Solomoni u tsarile: “Munhu un’wana ni un’wana u fanele a dya, kunene a nwa, a kuma leswinene entirhweni wakwe hinkwawo wa matimba. I nyiko leyi humaka eka Xikwembu.” (Eklesiasta 3:13; 5:18, 19) Hambiswiritano, hi fanele hi tiyiseka leswaku matshalatshala ya hina hi ma endla hi mbilu leyinene leswaku hi ta katekisiwa hi Xikwembu. Hi xikombiso, xana swi fanerile ku langutela ku katekisiwa hi Yehovha loko hi ri karhi hi rhangisa swilaveko swa hina emahlweni ka swilo swa moya? Xana Mukreste loyi a tinyiketeleke a nga va na ntshembo wo katekisiwa hi Yehovha loko a amukela ntirho kumbe xikhundlha lexi nga ta n’wi endla a xwa eminhlanganweni ya Vukreste leyi akaka ripfumelo ni leyi dyondzisaka?—Vaheveru 10:23-25.

Ku tirha hi matimba vutomi hinkwabyo entirhweni wa ku tihanyisa kumbe ku hlongorisa swilo leswi vonakaka a swi nge vuli swona leswaku munhu u ta “kuma leswinene” loko o tshika swilo swa moya. Eka xikombiso xa yena xa murimi, Yesu u hlamusele vuyelo bya matshalatshala lama nga kongomisiwiki eka swilo swa moya. Malunghana ni mbewu “leyi haxiweke exikarhi ka mitwa,” Yesu u hlamusele leswaku “yona hi loyi a twaka rito, kambe ku vilela ka mafambiselo lawa ya swilo ni matimba ya vuxisi bya rifuwo swi kamanyeta rito, kutani a nga veki mihandzu.” (Matewu 13:22) Pawulo na yena u lemukise hi ntlhamu lowu fanaka a tlhela a vula leswaku lava va hlongorisaka swilo leswi vonakaka “va wela endzingweni ni le ntlhan’wini ni le ku naveleni ko tala ka vuhunguki ni loku vavisaka, loku nghenisaka vanhu endzovisweni ni le ku onhakeni.” Hi wihi murhi  wo tshungula mboyamelo lowu dlayaka vumoya? Pawulo u ye emahlweni a ku: ‘Balekani eka swilo leswi naswona mi nga veki ntshembo wa n’wina erifuweni leri nga tiyangiki, kambe mi wu veka eka Xikwembu, lexi hi nyikaka swilo hinkwaswo hilaha ku fuweke leswaku hi tiphina.’—1 Timotiya 6:9, 11, 17.

Ku nga khathariseki malembe ya hina kumbe leswaku hi na nkarhi wo tanihi kwihi hi ri karhi hi tirhela Yehovha, hinkwerhu hi ta vuyeriwa loko hi tekelela matshalatshala lamakulu lama endliweke hi Yakobe na Rahele. Loko va ri karhi va tikarhatela ku amukeriwa hi Xikwembu, a va yi rivalanga ndzhaka ya vona, hambileswi swiyimo swa vona a swi chavisa kumbe ku va heta matimba. Namuntlha, mintshikilelo ni ku nonon’hweriwa loku hi langutanaka na kona ku nga ha vonaka ku chavisa, ku heta matimba, kumbe ku hi tshikilela. Hi nga ringiwa leswaku hi tshika ku endla matshalatshala kutani hi va vahlaseriwa va Sathana. A nga ha hi ringa hi xin’wana ni xin’wana lexi a nga xi kotaka, ku nga ha va vuhungasi, mintlangu, ntirho wo tihanyisa kumbe swilo leswi vonakaka, leswaku a fikelela swikongomelo swa yena. Hakanyingi hi nga ha tshembisiwa vuyelo lebyinene kambe hi tlhela hi nga byi kumi. Lava va kanganyisiwaka kumbe va yengiwaka leswaku va hlongorisa swilo swo tano hakanyingi va hetelela va khomiwe hi tingana. Ku fana na Yakobe na Rahele, a hi hlakuleleni moya wo lwa hi matimba hinkwawo kutani hi hlula marhengu ya Sathana.

Diyavulosi u tsakela ku hi vona hi hluriwa, hi vona onge ‘a ka ha ri na ntshembo. A nga ha hi endla hi ehleketa onge a ka ha ri na lexi nga ta endliwa. A swi pfuni nchumu ku ringeta ku tikarhata.’ I swa nkoka swinene, ku tivonela leswaku hi nga vi na langutelo ro tlhelela endzhaku, hi ehleketa leswaku ‘a ku na loyi a ndzi rhandzaka’ naswona ‘Yehovha u ndzi rivarile.’ Ku tshamela ku anakanya hi sweswo i ku tidlaya. Xana swi nga va swi kombisa leswaku hi hele matimba naswona a ha ha tikarhati kukondza hi katekisiwa? Tsundzuka, Yehovha u katekisa matshalatshala ya hina lamakulu.

Hambetani Mi Tikarhatela Ku Katekisiwa Hi Yehovha

Vuhlayiseki bya hina bya moya byi titshege hi ku yi twisisa swinene mintiyiso mimbirhi ya xisekelo ya malunghana ni vutomi bya hina tanihi malandza ya Yehovha. (1) A nga kona la nga na muxaka wun’we swa swiphiqo, mavabyi, kumbe swiyimo swo tika evuton’wini naswona (2) Yehovha u yingisela swirilo swa lava kombelaka mpfuno ni nkateko eka yena hi mbilu hinkwayo.—Eksoda 3:7-10; Yakobo 4:8, 10; 1 Petro 5:8, 9.

Hambi swo tikisa ku yini swiyimo swa wena, u nga titshiki u wela ‘exidyohweni lexi hi phasaka hi ku olova’—ku nga ku pfumala ripfumelo. (Vaheveru 12:1) Hambeta u lwa kukondza u kuma nkateko. Lehisa mbilu, u tsundzuka Yakobe la dyuhaleke loyi a tshwimbirisaneke ni ntsumi vusiku hinkwabyo leswaku a ta katekisiwa. Ku fana ni murimi loyi a byaleke hi ximun’wana kutani a yimela ntshovelo, hi ku lehisa mbilu langutela mikateko ya Yehovha eka ntirho wa wena wa moya, ku nga khathariseki ndlela leyi u nga titwaka ha yona hi ntirho wa wena. (Yakobo 5:7, 8) Kutani minkarhi hinkwayo tsundzuka marito ya mupisalema lama nge: “Lava va byalaka mbewu hi mihloti va ta tshovela hi ku huwelela ka ku tsaka.” (Pisalema 126:5; Vagalatiya 6:9) Yima u tiyile, kutani u hambeta u va swin’we ni lava endlaka matshalatshala lamakulu.

[Nhlamuselo ya le hansi]