Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

Hambeta U Hanya Hi Swilo Leswi U Swi Dyondzeke

Hambeta U Hanya Hi Swilo Leswi U Swi Dyondzeke

Hambeta U Hanya Hi Swilo Leswi U Swi Dyondzeke

“Swilo leswi mi swi dyondzeke ni ku swi amukela ni ku swi twa ni ku swi vona mayelana na mina, hanyani hi swona; kutani Xikwembu xa ku rhula xi ta va na n’wina.”—VAFILIPIYA 4:9.

1, 2. Xana Bibele ya byi lawula vutomi bya vanhu lava va tivulaka va vukhongeri? Hlamusela.

“VUKHONGERI Byi Ya Byi Va Ni Matimba, kambe Mahanyelo Ma Ya Ma Hohloka.” Nhloko-mhaka leyi leyi humeleleke eka phepha-hungu leri nge Emerging Trends yi katsakanya vuyelo bya ndzavisiso lowu endliweke etikweni hinkwaro ra United States. Handle ko kanakana, va andzile vanhu lava nghenaka kereke etikweni leri naswona va vula leswaku vukhongeri i bya nkoka evuton’wini bya vona. Kambe, xiviko lexi xona xi ri: “Hambileswi va teleke vanhu lava nghenaka kereke, Maamerika yo tala ma vona onge vukhongeri a byi va pfuni ha nchumu vanhu va tiko leri.”

2 Mhaka leyi a yi khumbi tiko rin’we ntsena. Emisaveni hinkwayo, vanhu vo tala lava vulaka leswaku va yi amukela Bibele naswona va tivulaka vanhu va vukhongeri, a va ma pfumeleli Matsalwa leswaku ma lawula vutomi bya vona. (2 Timotiya 3:5) Murhangeri wa ntlawa wun’wana wo endla vulavisisi u te: “Bibele yona ha ha yi xixima swinene, kambe loko swi ta emhakeni ya ku tinyika nkarhi wa yona, ku nga ku yi hlaya ni ku yi tirhisa—sweswo a ha ha swi endli.”

3. (a) Xana Bibele yi va pfuna njhani lava va vaka Vakreste va xiviri? (b) Xana valandzeri va Yesu va yi tirhisa njhani ndzayo ya Pawulo leyi tsariweke eka Vafilipiya 4:9?

3 Kambe, eka Vakreste va ntiyiso, xiyimo xi hambanile ni lexi. Ku tirhisa ndzayo ya Rito ra Xikwembu ku endle leswaku va cinca ndlela leyi va anakanyaka ha yona ni ndlela leyi va tikhomaka ha yona. Naswona vanhu va hatla va byi vona vumunhu lebyintshwa lebyi va byi ambaleke. (Vakolosa 3:5-10) Eka valandzeri va Yesu, Bibele a hi buku leyi furhekiwaka yi nga tirhisiwi. Ematshan’weni ya sweswo, muapostola Pawulo u byele Vakreste va le Filipiya a ku: “Swilo leswi mi swi dyondzeke ni ku swi amukela ni ku swi twa ni ku swi vona mayelana na mina, hanyani hi swona; kutani Xikwembu xa ku rhula xi ta va na n’wina.” (Vafilipiya 4:9) Vakreste a va amukeli ntiyiso wa Rito ra Xikwembu swi helela kwalaho. Va swi tirhisa leswi va swi dyondzaka, va ya emahlweni va tirhisa ndzayo ya Bibele—endyangwini, entirhweni, evandlheni ni le tindhawini hinkwato.

4. Hikwalaho ka yini swi tika ku hanya hi milawu ya Xikwembu?

4 Ku tirhisa milawu ya Xikwembu ni misinya ya xona ya milawu a swi olovi. Hi hanya emisaveni leyi nga ehansi ka matimba ya Sathana Diyavulosi, loyi Bibele yi n’wi vitanaka “xikwembu xa mafambiselo lawa ya swilo.” (2 Vakorinto 4:4; 1 Yohane 5:19) Hikwalaho, i swa nkoka ku xalamukela nchumu wihi ni wihi lowu nga hi sivelaka leswaku hi hanya hi ku tshembeka eka Yehovha Xikwembu. Xana hi nga endla yini leswaku hi tshama hi tshembekile?

Namarhela “Ntila Wa Marito Lama Nga Ni Rihanyo”

5. Xana marito ya Yesu lama nge: “[Mi] ndzi landzela nkarhi hinkwawo” ma vula yini?

5 Xin’wana lexi katsekaka eku hanyeni hi leswi hi swi dyondzeke, i ku namarhela vugandzeri bya ntiyiso hambiloko u kanetiwa hi vanhu lava nga riki vapfumeri. Leswaku munhu a tiyisela swi lava a tikarhata. Yesu u te: “Loko munhu a lava ku ndzi landzela, a a titshike kutani a rhwala mhandzi yakwe ya nxaniso a ndzi landzela nkarhi hinkwawo.” (Matewu 16:24) Yesu a nga vulanga a ku hi n’wi landzela swa vhiki, n’hweti kumbe lembe ntsena. Kambe, u te: “[Mi] ndzi landzela nkarhi hinkwawo.” Marito yakwe ma kombisa leswaku a hi nge vi vadyondzisiwa va yena swa xinkarhana ntsena. Ku namarhela vugandzeri bya ntiyiso swi vula leswaku ha tiyisela hi tshembeka eka ndlela leyi hi yi hlawuleke, ku nga khathariseki leswaku ku humelela yini. Hi nga swi kotisa ku yini ku endla sweswo?

6. Xana ntila wa marito lama nga ni rihanyo lowu Vakreste va lembe-xidzana ro sungula va wu dyondzisiweke hi Pawulo, a ku ri yini?

6 Pawulo u khutaze mutirhi-kulobye Timotiya a ku: “Tshama u namarhele ntila wa marito lama nga ni rihanyo lawa u ma tweke eka mina hi ripfumelo ni rirhandzu leswi nga mayelana na Kreste Yesu.” (2 Timotiya 1:13) Xana Pawulo a a vula yini? Rito ra Xigriki leri laha ri hundzuluxeriweke va ku “ntila” hi ku kongoma ri vula nchumu lowu mpfampfarhutiweke hi mumpfampfarhuti. Hambiloko xifaniso xa kona xi nga sasekisiwanga xi ni xivumbeko naswona munhu loyi a xi languteke a nga swi kota ku vona leswaku i yini leswi mpfampfarhutiweke. Hilaha ku fanaka, ntila wa ntiyiso lowu Pawulo a wu dyondziseke Timotiya ni van’wana, a wu nga endliwanga wu ri ni nhlamulo ya xivutiso xin’wana ni xin’wana lexi nga ha tlakukaka. Kambe, tidyondzo leti nga kona a ti enerile ku nyikela nkongomiso lowu lavekaka, leswaku vanhu va timbilu letinene va ta kota ku vona leswi Yehovha a swi languteleke eka vona. Kambe, leswaku va tsakisa Xikwembu, a va fanele va namarhela ntila wa ntiyiso hi ku hanya hi leswi va swi dyondzeke.

7. Xana Vakreste va nga endla yini leswaku va namarhela ntila wa marito lama nga ni rihanyo?

7 Hi lembe-xidzana ro sungula, vanhu vo tanihi Himenayo, Alekzanda na Fileto a va dyondzisa tidyondzo leti nga fambisaniki ni “ntila wa marito lama nga ni rihanyo.” (1 Timotiya 1:18-20; 2 Timotiya 2:16, 17) Xana Vakreste vo sungula a va fanele va endla yini leswaku va papalata ku hambukisiwa hi vagwinehi? A va fanele va dyondza swinene matsalwa lama huhuteriweke va tlhela va ma tirhisa evuton’wini bya vona. Lava a va landzelela xikombiso lexinene xa Pawulo ni vanhu van’wana vo tshembeka, va swi kotile ku vona ni ku ala nchumu wun’wana ni wun’wana lowu nga fambisaniki ni ntila wa ntiyiso lowu va dyondzisiweke wona. (Vafilipiya 3:17; Vaheveru 5:14) Ematshan’weni ya ku “vabya emiehleketweni hi swivutiso ni minjhekanjhekisano mayelana ni marito,” va ye emahlweni ni ntila wa ntiyiso wa ku tinyiketela eka Xikwembu. (1 Timotiya 6:3-6) Loko hi hambeta hi tirhisa mintiyiso leyi hi yi dyondzeke, na hina hi va hi endla ku fana na vona. Vona ndlela leyi swi tiyisaka ripfumelo ha yona ku vona leswaku vanhu va timiliyoni lava tirhelaka Yehovha emisaveni hinkwayo va wu namarhela swinene ntila wa ntiyiso wa Bibele lowu va dyondzisiweke wona.—1 Vatesalonika 1:2-5.

Ala ‘Timhaka Ta Mavunwa’

8. (a) I yini lexi Sathana a xi endlaka leswaku a herisa ripfumelo ra hina namuntlha? (b) Hi xihi xitsundzuxo xa Pawulo lexi kumekaka eka 2 Timotiya 4:3, 4?

8 Sathana u ringeta ku herisa vutshembeki bya hina hi ku hi endla hi kanakana leswi hi dyondzisiweke swona. Namuntlha, ku fana ni le ka lembe-xidzana ro sungula, vagwinehi ni vanhu van’wana, va ringeta ku herisa ripfumelo ra vanhu vo tshembeka. (Vagalatiya 2:4; 5:7, 8) Minkarhi yin’wana va haxa rungula leri hoxeke eka swihaxa-mahungu kumbe va hemba kunene malunghana ni ndlela leyi vanhu va Yehovha va endlaka swilo ha yona. Pawulo u tsundzuxile leswaku van’wana va ta hambukisiwa entiyisweni. U tsarile: “Ku ta va ni nkarhi lowu va nga ta ka va nga tiyiseli eka dyondzo leyi hanyisaka, kambe, hi ku landza ku navela ka vona, va ta tihlengeletela vadyondzisi leswaku tindleve ta vona ti ta nyangalatiwa; naswona va ta hundzuluxela tindleve ta vona ekule ni ntiyiso, kasi va ta hambukiseriwa etimhakeni ta mavunwa.”—2 Timotiya 4:3, 4.

9. Xana swi nga ha endleka leswaku Pawulo a a anakanya ha yini loko a vulavula hi ‘timhaka ta mavunwa’?

9 Ematshan’weni yo namarhela ntila wa marito lama nga ni rihanyo, van’wana va kokiwe hi ‘timhaka ta mavunwa.’ A ku ri tihi timhaka ta kona ta mavunwa? Kumbexana Pawulo a a vulavula hi mintsheketo leyi lungiweke kahle, yo fana ni leyi kumekaka ebukwini ya mintsheketo ya Tobit. * Timhaka ta mavunwa ti nga ha va ti katse mavari-vari lama hlamarisaka. Nakambe, van’wana—“hi ku landza ku navela ka vona”—va nga ha va va xisiwile hi lava va lwisanaka ni milawu ya Xikwembu kumbe lava vulavulaka swo biha hi lava rhangelaka evandlheni. (3 Yohane 9, 10; Yudha 4) Ku nga khathariseki leswaku xikhunguvanyiso xa kona a xi ri xihi, swi le rivaleni leswaku van’wana a va rhandza mavunwa ku ri ni ku rhandza ntiyiso wa Rito ra Xikwembu. Hi ku hatlisa va tshike ku hanya hi leswi va swi dyondzeke naswona leswi swi va vavisile hi tlhelo ra moya.—2 Petro 3:15, 16.

10. Hi tihi timhaka ta mavunwa ta siku ra namuntlha, naswona Yohane u xi kandziyise njhani xilaveko xo tivonela?

10 Namuntlha hi papalata ku kokiwa hi timhaka ta mavunwa hi ku va ni vuxiyaxiya ni ku swi hlawula kahle leswi hi swi yingiselaka ni leswi hi swi hlayaka. Hi xikombiso, hakanyingi swihaxa-mahungu swi khutaza ku tikhoma ko biha. Vanhu vo tala va dyondzisa leswaku Xikwembu a xi kona. Vaxopaxopi van’wana va vula leswaku Bibele a yi huhuteriwanga hi Xikwembu. Naswona vagwinehi va manguva lawa, va hambeta va byala mbewu ya ku kanakana leswaku va herisa ripfumelo ra Vakreste. Malunghana ni khombo leri fanaka ni leri, leri a ri ta ni vaprofeta va mavunwa hi lembe-xidzana ro sungula, muapostola Yohane u tsundzuxile: “Varhandziwa, mi nga kholwi marito hinkwawo lama huhuteriweke, kambe kambisisani marito lama huhuteriweke mi vona loko swi ri leswaku ma huma eka Xikwembu, hikuva ku humelele vaprofeta vo tala va mavunwa emisaveni.” (1 Yohane 4:1) Hikwalaho, hi fanele hi tivonela.

11. Hi yihi ndlela yin’wana ya ku tikambela hi vona loko ha ha ri eripfumelweni?

11 Emhakeni leyi, Pawulo u tsarile: “Tshamani mi ri karhi mi tikambela ku vona loko mi ri eripfumelweni.” (2 Vakorinto 13:5) Muapostola u hi khutaza leswaku hi hambeta hi tikambela ku vona loko hi ti landzelela hinkwato tidyondzo ta Vukreste. Loko hi tala ku yingisela vanhu lava gungulaka, hi fanele hi tikambisisa swinene. (Pisalema 139:23, 24) Xana hi tshama hi ri karhi hi xopaxopa swihoxo swa vanhu va Yehovha? Loko swi ri tano, ha yini hi endla sweswo? Xana hi khunguvanyisiwe hi marito kumbe swiendlo swa munhu wo karhi? Loko swi ri tano, xana xiyimo lexi hi langutana na xona hi moya wa kahle? Nxaniso wihi na wihi lowu hi langutanaka na wona eka mafambiselo lawa ya swilo i wa xinkarhana. (2 Vakorinto 4:17) Hambiloko hi langutana ni ndzingo wo karhi evandlheni, xana swi fanerile ku tshika ku tirhela Xikwembu? Loko ku ri ni lexi xi hi khunguvanyiseke, xana a swi antswi ku endla leswi nga ematimbeni ya hina leswaku hi lulamisa timhaka, kutani hi veka hinkwaswo emavokweni ya Yehovha?—Pisalema 4:4; Swivuriso 3:5, 6; Vaefesa 4:26.

12. Xana vanhu va le Beriya va hi vekele xikombiso lexinene hi ndlela yihi?

12 Ematshan’weni yo xopaxopa swihoxo, a hi veni ni langutelo lerinene ra moya malunghana ni rungula leri hi ri kumaka loko hi endla dyondzo ya hina vini ni loko hi ri eminhlanganweni ya vandlha. (1 Vakorinto 2:14, 15) Naswona ematshan’weni yo kanakana Rito ra Xikwembu, i swinene ku va ni langutelo leri vanhu va le Beriya va lembe-xidzana ro sungula a va ri na rona, lava va kambisiseke Matsalwa swinene! (Mintirho 17:10, 11) Hikwalaho, a hi tirhiseni leswi hi swi dyondzaka, hi ala timhaka ta mavunwa kutani hi namarhela ntiyiso.

13. Swi nga tisa ku yini leswaku hi tikuma hi hangalasa mavunwa hi nga swi xiyanga?

13 Ku ni muxaka wun’wana wa mavunwa lowu hi faneleke hi tivonela eka wona. Ku ni timhaka to tala leti hlamarisaka leti hakanyingi ti hangalasiwaka hi ku tirhisa E-mail. Hi fanele hi tivonela etimhakeni ta muxaka lowu, ngopfu-ngopfu loko hi nga ku tivi laha ti humaka kona. Hambiloko ntokoto kumbe mhaka yo karhi yi rhumeriwe hi Mukreste la tshembekaka, swi nga ha endleka na yena a nga swi tivi hinkwaswo leswi katsekaka. Hi yona mhaka leyi hi faneleke hi tivonela emhakeni yo hundzisa timhaka leti hi nga tiyisekiki ha tona. Handle ko kanakana, a hi swi lavi ku hundzisa “timhaka leti sandzaka Xikwembu,” kumbe “timhaka ta mavunwa leti lwisanaka ni leswo kwetsima.” (1 Timotiya 4:7; New International Version) Leswi hi nga ni vutihlamuleri byo vulavula ntiyiso eka un’wana ni un’wana, hi ta va hi tlharihile loko ho papalata nchumu wihi na wihi lowu nga hi endlaka leswaku hi hangalasa mavunwa.—Vaefesa 4:25.

Vuyelo Lebyinene Bya Ku Hanya Hi Ntiyiso

14. Hi byihi vuyelo lebyi vaka kona loko hi tirhisa swilo leswi hi swi dyondzeke eRitweni ra Xikwembu?

14 Ku tirhisa leswi hi swi dyondzaka eka dyondzo ya hina vini ya Bibele ni le minhlanganweni ya Vukreste, swi ta hi vuyerisa swinene. Hi xikombiso, hi nga ha kuma leswaku vuxaka bya hina ni vapfumeri-kulorhi byi ya byi antswa. (Vagalatiya 6:10) Langutelo ra hina ri ta ya ri antswa loko hi tirhisa misinya ya milawu ya Bibele. (Pisalema 19:8) Ku tlula kwalaho, loko hi tirhisa leswi hi swi dyondzaka, hi va hi ‘sasekisa dyondzo ya Xikwembu’ naswona hi nga endla leswaku van’wana va navela ku ta evugandzerini bya ntiyiso.—Tito 2:6-10.

15. (a) Xana muntshwa un’wana u byi nyikele njhani vumbhoni exikolweni hikwalaho ko va ni xivindzi? (b) Xana u dyondze yini eka ntokoto lowu?

15 Exikarhi ka Timbhoni ta Yehovha ku ni vantshwa vo tala lava tirhisaka leswi va swi dyondzeke eka dyondzo ya vona vini ya Bibele ni tibuku ta Vukreste swin’we ni leswi va swi kumaka hi ku hamba va va kona eminhlanganweni ya vandlha. Ndlela leyinene leyi va tikhomaka ha yona yi nyikela vumbhoni bya matimba eka vadyondzisi ni le ka swichudeni–kulobye exikolweni. (1 Petro 2:12) Anakanya hi Leslie, xinhwanyatana xa malembe ya 13 hi vukhale xa le United States. U vula leswaku hakanyingi a swi n’wi tikela ku vulavula ni vadyondzi-kulobye hi ripfumelo rakwe, kambe timhaka ti hundzukile siku rin’wana. “Etlilasini a ku vulavuriwa hi tindlela leti vanhu va ti tirhisaka ku xavisela van’wana swilo. Nhwanyana un’wana u vulavule hi Timbhoni ta Yehovha.” Leswi a nga Mbhoni, xana Leslie u angurise ku yini? U ri: “Ndzi byi lwerile vukhongeri bya mina, handle ko kanakana leswi swi hlamarise vo tala hikuva ndzi munhu wa ku timiyelela exikolweni.” Xana byi ve byihi vuyelo bya xivindzi lexi Leslie a veke na xona? Leslie u ri: “Hikwalaho ka leswi xichudeni lexi a xa ha ri ni swivutiso swin’wana ndzi xi fambisele broxara ni xiphephana.” Yehovha u fanele a tsaka swinene loko vantshwa lava tirhisaka leswi va swi dyondzeke va va ni xivindzi xo nyikela vumbhoni exikolweni!—Swivuriso 27:11; Vaheveru 6:10.

16. Xana Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni xi yi pfune njhani Mbhoni yin’wana leyi ya ha riki muntshwa?

16 Xikombiso xin’wana i xa Elizabeth. Ku sukela loko xinhwanyetana lexi xa ha ri ni malembe ya nkombo ku fikela loko xi hete xikolo xa le hansi, a xi rhamba vadyondzisi va xona leswaku va ta eHolweni ya Mfumo nkarhi wun’wana ni wun’wana loko xi ri ni xiavelo eXikolweni xa Vutirheli bya le Tilweni. Loko thicara a nga ta swi kota ku ta, loko xikolo xi huma, Elizabeth a a nyikela nkulumo yakwe emahlweni ka thicara. Eka lembe ra yena ro hetelela exikolweni xa le henhla, Elizabeth u tsale xiviko lexi tateke matluka ya khume, a hlamusela mpfuno wa Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni a tlhela a hlamusela xiviko xakwe emahlweni ka mathicara ya mune. U tlhele a komberiwa leswaku a kombisa ndlela leyi nkulumo yi nyikeriwa ha yona eXikolweni xa Vutirheli bya le Tilweni, naswona u hlawule xihloko lexi nge “Ha Yini Xikwembu Xi Pfumelela Vuhomboloki?” Elizabeth u vuyeriwile swinene eka nongonoko wo dyondzisa lowu endliwaka hi Timbhoni ta Yehovha hi Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni. Va tele vantshwa van’wana va Vakreste lava dzunisaka Yehovha hi ku tirhisa swilo leswi va swi dyondzeke eRitweni rakwe.

17, 18. (a) Hi xihi xitsundzuxo lexi Bibele yi xi nyikelaka malunghana ni ku tshembeka? (b) Xana wanuna un’wana u pfuneke njhani hi ku tshembeka ka Mbhoni yin’wana ya Yehovha?

17 Bibele yi byela Vakreste leswaku va tshembeka eka swilo hinkwaswo. (Vaheveru 13:18) Ku nga tshembeki ku nga onha vuxaka bya hina ni van’wana, naswona ku nga byi onha swinene vuxaka bya hina na Yehovha. (Swivuriso 12:22) Ku hanya hi ku tshembeka ku kombisa leswaku ha swi tirhisa swilo leswi hi swi dyondzeke, naswona ku endle leswaku vanhu vo tala va xixima Timbhoni ta Yehovha.

18 Xiya xikombiso xa socha leri vitaniwaka Phillip. U lahlekeriwe hi cheke leyi sayiniweke kambe yi nga tsariwanga ntsengo wa mali naswona a a nga swi xiyanga leswaku yi n’wi lahlekerile ku fikela loko yi tlheriseriwa eka yena hi poso. Cheke leyi yi kumiwe hi Mbhoni ya Yehovha naswona xipapilana lexi posiweke na yona xi vule leswaku munhu loyi a thumbheke cheke leyi u susumetiwe hi tidyondzo ta vukhongeri byakwe leswaku a yi tlherisa. Phillip a a hlamarile swinene. U te: “A va ta va va teke tidolara ta 9 000 hinkwato!” Phela u tshame a hela matimba loko xihuku xa yena xi yiviwile ekerekeni. Xihuku xakwe a xi yiviwe hi munhu loyi a n’wi tivaka, kasi cheke ya tidolara to tala yi tlherisiwe hi munhu loyi a nga n’wi tiviki! Hakunene, Vakreste lava tshembekeke va endla leswaku Yehovha Xikwembu a dzunisiwa!

Hambeta U Tirhisa Leswi U Nga Swi Dyondza

19, 20. Xana ku hanya hi swilo leswi hi swi dyondzaka eMatsalweni swi ta hi vuyerisa njhani?

19 Lava va tirhisaka leswi va swi dyondzeke eRitweni ra Xikwembu va vuyeriwa hi tindlela to tala. Mudyondzisiwa Yakobo u tsarile: “Loyi a kambisisaka nawu lowu hetisekeke lowu fambisanaka ni ntshunxeko ni loyi a phikelelaka eka wona, munhu yoloye, leswi a nga vangiki mutwi loyi a rivalaka, kambe a veke muendli wa ntirho, u ta tsaka eku wu endleni kakwe.” (Yakobo 1:25) Ina, loko hi hanya hi ku pfumelelana ni swilo swa Matsalwa leswi hi swi dyondzeke, hi ta kuma ntsako wa xiviri naswona hi ta swi kota ku langutana ni mintshikilelo ya vutomi hi ndlela leyi humelelaka. Ku tlula kwalaho, hi ta kuma mikateko ya Yehovha ni ntshembo wa ku hanya hilaha ku nga heriki!—Swivuriso 10:22; 1 Timotiya 6:6.

20 Hikwalaho ke, tikarhatele ku ya emahlweni u hlaya Rito ra Xikwembu. Hambeta u hlengeletana ni vagandzeri va Yehovha naswona u nyikela nyingiso eka leswi vuriwaka eminhlanganweni ya Vukreste. Tirhisa leswi u swi dyondzaka, hanya hi swona kutani “Xikwembu xa ku rhula xi ta va na [wena].”—Vafilipiya 4:9.

[Nhlamuselo ya le hansi]

^ par. 9 Tobit, leyi kumbexana yi tsariweke hi lembe-xidzana ra vunharhu B.C.E., yi ni ntsheketo lowu taleriweke hi vukholwa-hava wa Muyuda la vitaniwaka Tobias. Ku vuriwa leswaku a a ri ni vuswikoti byo tshungula vanhu ni ku hlongola madimona hi ku tirhisa mbilu, nyongwa ni xivindzi xa nhlampfi yo karhi leyi chavisaka.

Wa Tsundzuka Xana?

• “Ntila wa marito lama nga ni rihanyo” i yini, naswona hi nga wu namarhela njhani?

• Hi tihi ‘timhaka ta mavunwa’ leti hi faneleke hi ti ala?

• Hi yihi mikateko leyi kumiwaka hi lava va tirhisaka swilo leswi va swi dyondzaka eRitweni ra Xikwembu?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]

Xana Vakreste vo sungula a va fanele va endla yini leswaku va papalata ku hambukisiwa hi vagwinehi?

[Swifaniso leswi nga eka tluka 18]

Mbewu ya ku kanakana yi nga byariwa hi swihaxa-mahungu, Internet ni vagwinehi va manguva lawa

[Swifaniso leswi nga eka tluka 19]

A hi vutlhari ku hangalasa swiviko leswi hi nga tiyisekiki ha swona

[Swifaniso leswi nga eka tluka 20]

Emintirhweni, exikolweni ni le tindhawini tin’wana, Timbhoni ta Yehovha ti tirhisa leswi ti swi hlayeke eRitweni ra Xikwembu