Mhaka Ya Vutomi

Hi Tshame eXiavelweni Xa Hina

HI KU VULA KA HERMANN BRUDER

Leswi a ndzi fanele ndzi swi hlawula a swi olova: a ku ri ku tirha malembe ya ntlhanu eVuthwini ra Mafurwa eMatikweni Mambe kumbe ndzi pfaleriwa ekhotsweni ra le Morocco. Mi nge ndzi mi hlamusela leswaku swi tise ku yini leswaku ndzi tikuma ndzi ri eka nxivixivi lowu.

NDZI tswaleriwe le Oppenau, eJarimani hi 1911, malembe manharhu ku nga si sungula Nyimpi yo Sungula ya Misava. Vatswari va mina Joseph na Frida Bruder, a va ri ni vana va 17. Mina a ndzi ri n’wana wa vu-13.

Leswi ndza ha swi tsundzukaka loko ndza ha ri n’wana a ku ri ku hlalela ntlawa wa masocha loko wu ri karhi wu macha exitarateni lexikulu xa laha a hi tshama kona. Hi ku kokiwa hi mpfumawulo wa ku macha loku, a ndzi landzelela vachayi va vuyimbeleri ndzi ya fika exitichini leswaku ndzi ta vona Tatana ni vavanuna van’wana lava a va ambale yunifomo ya vusocha loko va khandziya xitimela. Loko xitimela xi ri karhi xi koka, vavasati van’wana lava a va yime eplatifomo va sungule ku tlhava mukhosi. Endzhakunyana ka kwalaho, mufundhisi wa hina u chumayele nkarhi wo leha ekerekeni a tlhela a hlaya mavito ya vavanuna va mune lava feke va ri karhi va lwela tiko ra rikwavo. U te: “Sweswi va le tilweni.” Wansati loyi a a yime ekusuhi na mina u titivarile.

Tatana u khome hi dari ya thayifodi loko a ri enyimpini etimbaleni ta masocha ya le Rhaxiya. U vuye ekaya a ri sirha ra le handle hiloko xikan’we-kan’we a tsutsumerisiwa exibedlhele xa kwalaho. Mufundhisi u ndzi byele leswi: “Yana ekerekeni leyi nga etlhelo ka masirha u fika u khongela Xikhongelo xa Hosi ka 50 ni xa ku Dzunisa Mariya ka 50. Kutani, tata wa wena u ta hlakarhela.” Ndzi landzele xitsundzuxo xa yena, kambe Tatana u file  hi xa mundzuku xa kona. Nyimpi a yi ri nchumu lowu vavisaka swinene ni le ka xifanyetana.

Ndlela Leyi Ndzi Kumeke Ntiyiso Ha Yona

A swi tika ku kuma ntirho le Jarimani hi nkarhi wa tinyimpi. Hambiswiritano, endzhaku ka loko ndzi tshike xikolo hi 1928, ndzi kume ntirho wa ku va mutirhi wa le ntangeni le Basel, eSwitzerland.

Ku fana na Tatana, a ndzi ri Mukhatoliki wa xiviri. Pakani ya mina a ku ri ku ya va nghwendza ya Capuchin le Indiya. Loko ndzisana ya mina Richard, loyi hi nkarhi wolowo se a ri Mbhoni ya Yehovha a twa hi ta makungu ya mina, u teke riendzo ro hlawuleka a ta eSwitzerland a ta ringeta ku ndzi tshikisa pakani ya mina. U ndzi tsundzuxe hi khombo ro tshemba vanhu, ngopfu-ngopfu vafundhisi, kutani a ndzi khutaza ku hlaya Bibele ni ku tshemba yona ntsena. Hambileswi a ndzi kanakana, ndzi tikumele Testamente Leyintshwa kutani ndzi sungula ku yi hlaya. Ndzi sungule ku pfuleka mahlo hakatsongo-tsongo ndzi swi vona leswaku to tala ta tidyondzo ta mina a ti nga pfumelelani ni tidyondzo ta Bibele.

Hi Sonto yin’wana hi 1933, loko ndzi ri ekaya ka Richard le Jarimani, u ndzi tivise eka mpatswa lowu tekaneke wa Timbhoni ta Yehovha. Loko va kuma leswaku a ndzi hlaya Bibele, va ndzi nyike kopi ya xibukwana lexi nge The Crisis. * Loko ndzi tshika ku xi hlaya se a ku ri vusiku ngopfu. A ndzi khorwisekile leswaku ndzi kume ntiyiso!

Timbhoni ta Yehovha ta le Basel ti ndzi nyike tivholumo timbirhi ta Studies in the Scriptures* swin’we ni timagazini ni tibuku tin’wana. Hi ku tsakisiwa hi leswi a ndzi swi hlaya, ndzi ye eka mufundhisi wa kwalaho kutani ndzi n’wi kombela leswaku a sula vito ra mina ebukwini ya kereke. Mufundhisi a a hlundzuke ngopfu kutani a ndzi lemuxa leswaku ndzi le khombyeni ra ku lahlekeriwa hi ripfumelo ra mina. Kahle-kahle, a ri ndzi lahlekelanga ripfumelo ra mina. A ndzo sungula evuton’wini bya mina ku hlakulela ripfumelo ra ntiyiso.

Vamakwerhu va le Basel a va kunguhate ku ya chumayela endzilakanini wa le Furwa hi mahelo-vhiki wolawo. Makwerhu un’wana u ndzi hlamusele hi musa leswaku mina a ndzi rhambiwanga hikuva a ndza ha ku sungula ku hlanganyela ni vandlha. Handle ko hela matimba, ndzi phofule leswaku ndzi swi navela ngopfu ku ya sungula ku chumayela. Endzhaku ko vulavula ni nkulu un’wana, u ndzi nyike nsimu yin’wana le Switzerland. Hi Sonto nimixo swinene, ndzi khandziye xikanyakanya xa mina ndzi ya eximutanini lexi nga ekusuhi ni le Basel, ndzi ri ni mune wa tibuku, timagazini ta 28 ni tibroxara ta 20 enkwameni wa mina wa tibuku. Loko ndzi fika, vo tala va vaaki va kwalaho a va ri ekerekeni. Hambiswiritano, loko ku ba awara ya khume-n’we nkwama wa mina a wu nga ha ri na nchumu.

Loko ndzi byele vamakwerhu leswaku ndzi lava ku khuvuriwa, va bule na mina kutani va ndzi vutisa swivutiso swo enta malunghana ni ntiyiso. Ndzi tsakisiwe hi ku hiseka ka vona ni ku tshembeka ka vona eka Yehovha ni le ka nhlengeletano ya yena. Leswi a ku ri vuxika, makwerhu un’wana u ndzi khuvulele ebhavhini ekaya ra nkulu un’wana. Ndzi tsundzuka ndzi tsake hi ndlela leyi nga hlamuselekiki naswona ndzi ri ni matimba lamakulu. Sweswo swi endleke hi 1934.

Ku Tirha ePurasini Ra Mfumo

Hi 1936, ndzi twe leswaku Timbhoni ta Yehovha ti xave ndhawu le Switzerland. Ndzi va byele leswaku ndzi ta tirha entangeni. Lexi ndzi tsakiseke, ndzi rhambiwe ku ya tirha ePurasini ra Mfumo le Steffisburg, kwalomu ka 30 wa tikhilomitara ku suka le Bern. Loko swi koteka a ndzi tlhela ndzi pfuna van’wana hi ntirho wa vona epurasini.  EBethele ndzi dyondze nkoka wa ku va ni moya wa ntirhisano.

Lexi ndzi tsakiseke swinene loko ndza ha ri eBethele, i ku endza ka Makwerhu Rutherford epurasini hi 1936. Loko a vone ndlela leyi matamatisi ya kona a ma kule ha yona ni ndlela leyi mavele a ma tsake ha yona, u n’wayiterile swi tikomba leswaku u enerisekile. Phela, a a ri makwerhu la rhandzekaka!

Loko ndza ha tirhe ku tlula malembe manharhu ntsena le purasini, siku rin’wana hi nkarhi wa swakudya swo fihlula ku hlayiwe papila leri humaka eyindlu-nkulu ya Timbhoni ta Yehovha le United States. Papila ri kandziyise ndlela leyi ntirho wo chumayela wu nga wa xihatla ha yona kutani ri rhamba vanhu vahi ni vahi lava navelaka ku ya va maphayona ematikweni man’wana. Handle ko kanakana ndzi xi amukerile xirhambo xexo. Xiavelo xa mina ndzi xi kume hi May 1939—a ndzi averiwe ku ya eBrazil!

Hi nkarhi wolowo, a ndzi hlanganyela eVandlheni ra le Thun, ekusuhi ni Purasi ra Mfumo. Hi Tisonto, a hi famba hi ri ntlawa hi ya chumayela etintshaveni ta Alps, ku nga mpfhuka lowu a hi wu famba tiawara timbirhi hi xikanyakanya loko hi suka eThun. Margaritha Steiner na yena a ri kona entlaweni lowu. Ndzi ehlekete swin’wana hi xihatla: Xana Yesu a nga rhumanga vadyondzisiwa va yena havambirhi-mbirhi? Loko ndzi byele Margaritha leswaku ndzi averiwe eBrazil, na yena u phofule ku navela ka yena ku ya tirha laha ku nga ni xilaveko lexikulu. Hi July 31, 1939 hi tekanile.

Ku Yimisiwa Hi Nga Swi Rindzelanga

Hi tlute hi suka eLe Havre, le Furwa, eku heleni ka August 1939, hi kongoma eSantos, le Brazil. Makamara hinkwawo lawa a ku tshama vanhu vambirhi-mbirhi a ma tele, kutani hi tshame laha a ku tshama munhu ha un’we-un’we. Loko hi ri endleleni, ku fike mahungu ya leswaku tiko ra Great Britain ni ra Furwa ma vule leswaku ma lava ku lwa na Jarimani. Ntlawa wa vakhandziyi va Majarimani va 30 wu sungule ku yimbelela risimu ra rixaka ra le Jarimani. Leswi swi nyangatse mufambisi wa xikepe lerova a cinca ndlela kutani a fika a yima le Safi, eMorocco. Vakhandziyi lava a va ri ni tiphasipoto ta le Jarimani va nyikiwe timinete ta ntlhanu leswaku va xika exikepeni. Na hina a hi ri van’wana va vona.

Hi yimisiwe siku hinkwaro exitichini xa maphorisa kutani hi khandziyisiwa hi manyana ebazini ra khale ra xikorokoro hi yisiwa ekhotsweni ra le Marrakech, kwalomu ka 140 wa tikhilomitara ku suka kwalaho. Masiku lama landzeleke ma hi dyise mbitsi hi xeva hi nhlomulo. Eswitokisini swa hina a ku pfumala ni vuphelo bya marha naswona a ku lo dzwii! Xihambukelo xa mani na mani—lexi a xo va mugodi wunene—hakanyingi a xi tala hi thyaka. Un’wana ni un’wana wa hina u nyikiwe saka ro thyaka leswaku a lata rivambu, kasi nivusiku makondlo a ma tiphina hi ku hi luma milenge leyi. Swakudya a hi swi kuma kambirhi hi siku swi ri ethinini leri nga kurha.

Ndhuna ya vuthu yi ndzi byele leswaku a ndzi ta ntshunxiwa loko ndzo pfumela ku ya tirha malembe ya ntlhanu eVuthwini ra Mafurwa ra Matiko Mambe. Ku ala ka mina ku endle leswaku ndzi tshamisiwa siku hinkwaro endhawini leyi nga vitaniwaka khele ra munyama. A ndzi tshama ndzi ri eku khongeleni.

Endzhaku ka masiku ya nhungu, valawuri va le khotsweni va tlhele va ndzi pfumelela ku vonana na Margaritha. A a ri rinhi naswona a a rila a nga heti. Ndzi ringete hilaha ndzi nga kotaka hakona leswaku ndzi n’wi khutaza. Hi konanisiwile kutani hi rhumeriwa hi xitimela le Casablanca, laha Margaritha a nga fika a ntshunxiwa. Ndzi rhumeriwe ekampeni ya khotso le Port Lyautey (laha sweswi ku nga Kenitra), kwalomu ka 180 wa tikhilomitara ku suka kwalaho. Muyimeri wa le Switzerland u khutaze Margaritha leswaku a tlhelela eSwitzerland, kambe u arile ku famba a ndzi siya. Eka tin’hweti timbirhi leti ndzi ti heteke ndzi ri le Port Lyautey, a a suka eCasablanca siku na siku a ta ndzi endzela a ndzi tisela ni swakudya.

N’wexemu xa kona Timbhoni ta Yehovha a ti humese buku leyi nge Kreuzzug gegen das Christentum (Nyimpi ya Nkutsulo yo Lwisana ni Vukreste) leswaku ku kombisiwa vanhu leswaku Timbhoni a ti hlangani helo ni mfumo wa Manazi. Loko ndza ha ri ekampeni ya khotso, hofisi ya rhavi ya Timbhoni ta Yehovha le Bern yi tsalele valawuri va le Furwa, yi hoxa kopi ya buku leyi, ku ri matshalatshala yo kombisa leswaku hina a hi Manazi. Margaritha na yena u pfune swinene hi ku  endzela vatirhela-mfumo a tlhela a ringeta ku va khorwisa leswaku hina a hi na nandzu. Eku heleni ka 1939 hi hetelele hi kume mpfumelelo wo suka eMorocco.

Loko se hi khandziye xikepe xo ya eBrazil hi tlhele hi twa leswaku swikepe swa le hansi ka mati swa le Jarimani a swi hlasela swikepe elwandle ra Atlantic ni leswaku hina a hi ri vahlaseriwa lavakulu. Hambileswi xikepe xa hina lexi vitaniwaka Jamaique a xi ri xa van’wamabindzu, a xi ri ni swibalesa leswi a swi vekiwe exifuveni xa xikepe ni le ndzhaku ka xona. Ninhlikanhi, mufambisi wa xikepe a a xi fambisa xi ri karhi xi jika-jika a ri karhi a balesela swibuluki. Nivusiku a hi tima timboni leswaku Majarimani ma nga hi voni. Hi te hefu, loko hi hetelele hi fike ehlalukweni ra Santos, eBrazil, hi February 6, 1940, endzhaku ka nkarhi lowu tlulaka tin’hweti ta ntlhanu hi suke eYuropa!

Ndzi Tlhelela eKhotsweni

Xiavelo xa hina xo sungula a ku ri eMontenegro, ku nga doroba leri nga edzongeni wa xifundzha xa Brazil xa Rio Grande do Sul. Swi le rivaleni leswaku varhangeri va kereke a va byeriwile hi ta ku fika ka hina. Endzhaku ka loko hi chumayele tiawara timbirhi ntsena, maphorisa ma hi khomile ma teka tirhekhodo leti a hi ti tlanga eka gramafoni leti a ti ri ni tinkulumo ta le Bibeleni, ma teka ni tibuku ta hina hinkwato swin’we ni minkwama ya hina ya tibuku leyi a yi endliwe hi dzovo ra kamela, leyi a hi yi xave le Morocco. Loko hi fika exitichini xa maphorisa a hi yimeriwe hi muprista ni mufundhisi la vulavulaka Xijarimani. Va yingiserile loko ndhuna ya maphorisa a tlanga yin’wana ya tinkulumo ta Makwerhu Rutherford eka gramafoni ya hina, leyi a va yi tekile. Handle ko kanakana Makwerhu Rutherford loko a vulavula a nga bi xikhwatana! Loko ku tiwa emhakeni ya Vatican, muprista u hlundzuke swinene kutani a namba a ku nyaku, a famba.

Maphorisa ma hi hundzisele le Pôrto Alegre, ku nga ntsindza wa xifundzha, endzhaku ka loko bixopo Santa Maria a endle xikombelo. Ku nga ri khale Margaritha u ntshunxiwile kutani a lava mpfuno eka vayimeri va le Switzerland. Vayimeri va ringanyete leswaku a tlhelela eSwitzerland. U tlhele a ala ku famba a ndzi siya. Minkarhi hinkwayo Margaritha a a ri munghana la tshembekaka swinene. Endzhaku ka masiku ya 30 ndzi konanisiwile kutani ndzi ntshunxiwa. Maphorisa ma hi hlawurise exikarhi ka: ku suka exifundzheni xexo ku nga si hela khume ra masiku kumbe “ku xupuriwa.” Eyindlu-nkulu va ringanyete leswaku hi ya eRio de Janeiro.

 “Ndzi Kombela U Hlaya Khadi Leri”

Hambileswi hi nga amukeriwangiki kahle le nsin’wini ya le Brazil, a hi tsake ngopfu! Phela, a ha ha hanya, minkwama ya hina a yi tele hi tibuku nakambe, naswona a hi fanele hi chumayela xifundzha xa Rio de Janeiro hinkwaxo. Xana a hi ta chumayerisa ku yini leswi a hi nga xi tivi Xiputukezi? A hi ta tirhisa khadi ra vumbhoni. “Por favor, leia este cartão” (“Ndzi kombela u hlaya khadi leri”) wolawo a ku ri wona marito yo sungula ya Xiputukezi lawa hi ma dyondzeke leswaku hi ma tirhisa ensin’wini. Khadi leri ri tirhe ngopfu! Hi n’hweti yin’we ntsena, hi fambise tibuku to tlula 1 000. Vo tala lava amukeleke tibuku ta Bibele endzhakunyana va amukele ntiyiso. Ku vula ntiyiso, tibuku ta hina ti nyikele vumbhoni lebyikulu ku tlula leswi a hi ta va hi swi endlile. Leswi swi ndzi kombise nkoka wa ku nyika vanhu lava tsakelaka tibuku ta hina.

Hi nkarhi wolowo Rio de Janeiro a yi ri ntsindza wa Brazil, naswona rungula ra hina ri amukeriwe hi mandla mambirhi hi vatirhi va le ka hulumendhe. Ndzi ve na lunghelo ra ku chumayela holobye wa timali ni holobye wa mavuthu ya masocha. Hi yona minkarhi leyi ndzi voneke vumbhoni lebyi nga lo dla, erivaleni bya leswaku moya wa Yehovha wa tirha.

Siku rin’wana loko ndzi ri karhi ndzi chumayela entsendzeleni exikarhi ka Rio, ndzi nghene eXigodlhweni xa Vululami. Hiloko ndzi tikuma ndzi ri ekamareni rin’wana ndzi rhendzeriwe hi vavanuna lava ambaleke swa ntima, naswona a swi tikomba ku ri ntirho wa nkosi. Ndzi ye eka wanuna un’wana loyi a a xiximeka kutani ndzi n’wi nyika khadi ra mina ra vumbhoni. A ku nga ri enkosini. Kahle-kahle a ndzi kavanyete huvo, hikuva a ndzi vulavula ni muavanyisi. U hlekile, kutani a byela varindzi leswaku va nga ndzi endli nchumu. U yi amukele hi mandla mambirhi buku leyi nge Children * kutani a nyikela. Loko ndzi huma, un’wana wa varindzi u ndzi kombe xitiviso lexi a xi vekiwe enyangweni: Proibida a entrada de pessoas estranhas (Vanhu Vambe A Va Pfumeleriwi).

Nsimu yin’wana leyi a yi tswala mihandzu a ku ri ya le hlalukweni. Siku rin’wana ndzi hlangane ni mutluti loyi a amukeleke tibuku ta hina loko a nga si khoma ndlela. Endzhakunyana hi hlangane na yena enhlengeletanweni. Ndyangu wa yena hinkwawo wu amukele ntiyiso, kasi yena a endla nhluvuko lowunene. Sweswo swi hi tsakise ngopfu.

Hambiswiritano, a hi swilo hinkwaswo leswi a swi famba kahle. Vhisa ya hina ya tin’hweti ta tsevu yi heleriwe hi nkarhi, kutani a swi ta endleka hi hlongoriwa. Endzhaku ka loko hi tsalele eyindlu-nkulu malunghana ni xiyimo xa hina, hi kume papila ra rirhandzu leri humaka eka Makwerhu Rutherford, ri hi khutaza leswaku hi tiyisela ri tlhela ri hi byela leswi a hi fanele hi swi endla. A hi navela ku tshama eBrazil, kutani hi ku pfuniwa hi gqweta, hi 1945 hi hetelele hi kume vhisa ya leswaku hi namba hi tshamela makumu.

Xiavelo Xa Nkarhi Wo Leha

Hambiswiritano, emahlweni ka sweswo, hi 1941 hi tivule hi xijahatana xa hina Jonathan, kasi hi 1943 ku velekiwe Ruth kutani hi 1945 hi kuma Esther. Leswaku ndzi khathalela swilaveko swa ndyangu wa hina lowu kulaka, ndzi boheke ku lava ntirho wo tihanyisa. Margaritha u hambete ni ntirho wo chumayela wa nkarhi hinkwawo ku fikela loko hi kuma n’wana wa hina wa vunharhu.

Ku sukela eku sunguleni, a hi tirha hi ri ndyangu entirhweni wo chumayela le mitsendzeleni ya le dorobeni, eswitichini swa switimela, eswitarateni ni le tindhawini ta mabindzu. Hi Migqivela nimadyambu  a hi fambisa Xihondzo xo Rindza ni Xalamuka! hi ndyangu, naswona leyi a yi ri minkarhi yo tsakisa swinene.

Le kaya, n’wana un’wana ni un’wana a a nyikiwa ntirho wo karhi. Jonathan a a fanele a basisa xitofu ni xitanga. Vanhwanyana vona a va basisa xigwitsirisi, va kukula rivala va tlhela va pholicha tintangu ta hina. Leswi swi va pfune leswaku va dyondza ku hleleka ni ku endla mintirho yin’wana va nga rhumiwanga. Namuntlha, vana va hina va gingirika naswona va khathalela makaya ya vona ni swilo swa vona, leswi swi hi tsakisa swinene mina na Margaritha.

Nakambe a hi lava leswaku vana va hina va tikhoma kahle loko va ri eminhlanganweni. Loko minhlangano yi nga si sungula, a va nwa nghilazi ya mati va tlhela va ya exihambukelweni. Hi nkarhi wa minhlangano, Jonathan a a tshama eximatsini xa mina, Ruth a tshama exineneni xa mina, kutani ku va Margaritha ivi Esther a tshama exineneni xa yena. Leswi a swi va pfuna leswaku va nyikela nyingiso ni ku dya swakudya swa moya va ha ri vatsongo.

Yehovha u ma katekisile matshalatshala ya hina. Vana va hina hinkwavo va ha tirhela Yehovha hi ku tshembeka naswona va hlanganyela hi ntsako entirhweni wo chumayela. Jonathan i nkulu eVandlheni ra Novo Méier, le Rio de Janeiro.

Hi 1970, vana va hina hinkwavo se a va nghenele vukati naswona a va nga ha tshami ekaya, kutani mina na Margaritha hi kunguhate ku rhurha hi ya tirha laha ku nga ni xilaveko lexikulu. Hi rhange hi ya pfuneta le Poços de Caldas, le Xifundzheni xa Minas Gerais, laha hi nkarhi wolowo a ko va ni ntlawa wutsongo wa vahuweleri va Mfumo va 19. Ndzi karhatekile loko ndzi sungula ku vona ndhawu leyi a va hlanganyela eka yona—a ku ri kamara ra le hansi leri a ri nga ri na mafasitere naswona a ri fanele ri lunghisiwa hi xihatla. Xikan’we-kan’we, hi sungule ku lava Holo ya Mfumo leyi fanelekaka, hiloko hi hatla hi kuma muako wo saseka endhawini ya kahle ngopfu. Ndhawu leyi a yi rhandzeka swinene! Endzhaku ka malembe ya mune ni hafu, nhlayo ya vahuweleri yi andze yi ya fika eka 155. Hi 1989 hi rhurhele eAraruama, le Rio de Janeiro, laha hi tirheke malembe ya kaye. Enkarhini wolowo hi vone ku vumbiwa ka mavandlha mambirhi lamantshwa.

Vuyelo Bya Ku Tshama eXiavelweni Xa Hina

Hi 1998, hi boheke ku rhurhela eSão Gonçalo, le Rio de Janeiro, hikwalaho ka swiphiqo swa rihanyo ni leswi a hi navela ku va ekusuhi ni vana va hina. Ndza ha ri nkulu wa vandlha kwalaho. Hi endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi hlanganyela nkarhi na nkarhi entirhweni wo chumayela. Margaritha u tiphina hi ku chumayela vanhu exitolo xa le kusuhi, naswona hi musa vandlha ri hi nyike nsimu ya le kusuhi ni kaya ra hina, leswi endlaka leswaku swi hi olovela ku chumayela loko rihanyo ra hina ra ha hi pfumelela.

Mina na Margaritha se hi na malembe lama tlulaka 60 hi ri malandza lama tinyiketeleke ya Yehovha. Hi tivonele hi ya hina leswaku “tihulumendhe ni swilo leswi nga laha sweswi ni swilo leswi taka ni vaungameri ni vutlakuki ni vuenti ni xivumbiwa xihi ni xihi xin’wana a swi nge swi koti ku hi hambanisa ni rirhandzu ra Xikwembu leri nga eka Kreste Yesu Hosi ya hina.” (Varhoma 8:38, 39) Naswona hi tsake swinene ku vona ku hlengeletiwa ka “tinyimpfu tin’wana,” leti nga ni ntshembo lowukulu wa vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyi hetisekeke, leyi nga ta va yi ri ni swilo swo xonga leswi tumbuluxiweke hi Xikwembu! (Yohane 10:16) Loko hi fika hi 1940, le Rio de Janeiro a ko va ni vandlha rin’we ntsena, ri ri ni vahuweleri va 28. Namuntlha ku ni mavandlha ya kwalomu ka 250 swin’we ni vahuweleri va Mfumo va 20 000.

Ku ve ni minkarhi leyi a hi ta va hi tlhelele emindyangwini ya ka hina le Yuropa. Kambe Yehovha u hi avele ku va laha Brazil. Ha tsaka swinene leswi hi tshameke kona!

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]

EPurasini ra Mfumo, le Steffisburg, eSwitzerland, eku heleni ka va-1930 (Mina ndzi le ximatsini)

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Loko hi nga si tekana hi 1939

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Le Casablanca hi va-1940

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Hi ri karhi hi chumayela hi ndyangu

[Xifaniso lexi nga eka tluka 24]

Hi ri karhi hi chumayela namuntlha