Vakreste Lava Nga Ni Vukala-tlhelo Emasikwini Ya Makumu
Vakreste Lava Nga Ni Vukala-tlhelo Emasikwini Ya Makumu
“Vona a hi xiphemu xa misava, tanihi leswi mina ndzi nga riki xiphemu xa misava.”—YOHANE 17:16.
1, 2. Xana Yesu u vule yini malunghana ni vuxaka bya valandzeri vakwe ni misava, naswona marito yakwe ma tlakusa swivutiso swihi?
EVUSIKWINI byo hetelela a ri munhu wa nyama la hetisekeke, Yesu u khongele xikhongelo xo leha a ri karhi a twiwa hi vadyondzisiwa va yena. Exikhongelweni xolexo, u vule swin’wana leswi hlamuselaka vutomi bya Vakreste hinkwavo va ntiyiso. Loko a vulavula hi valandzeri va yena u te: “Ndzi va nyike rito ra wena, kambe misava yi va vengile, hileswi va nga riki xiphemu xa misava, tanihi leswi na mina ndzi nga riki xiphemu xa misava. Ndza ku kombela leswaku u nga va susi emisaveni, kambe u va rindza hikwalaho ka lowo homboloka. Vona a hi xiphemu xa misava, tanihi leswi mina ndzi nga riki xiphemu xa misava.”—Yohane 17:14-16.
2 Yesu u vule kambirhi leswaku valandzeri va yena a va nga ta va xiphemu xa misava. Ku tlula kwalaho, ku hambana koloko ni misava a ku ta vanga rivengo—misava a yi ta va venga. Hambiswiritano, Vakreste a va fanelanga va karhateka; Yehovha u ta va rindza. (Swivuriso 18:10; Matewu 24:9, 13) Hikwalaho ka marito ya Yesu, swi nga va swi fanerile leswaku hi vutisa: ‘Ha yini Vakreste va ntiyiso va nga ri xiphemu xa misava? Swi vula yini ku nga vi xiphemu xa misava? Loko Vakreste va vengiwa hi misava, xana va yi languta njhani misava? Kahle-kahle, xana va ti languta njhani tihulumendhe ta misava?’ Tinhlamulo ta swivutiso leswi leti humaka eMatsalweni i ta nkoka hikuva ta hi khumba hinkwerhu.
“Hi Huma Eka Xikwembu”
3. (a) I yini lexi hi endlaka hi hambana ni misava? (b) Hi byihi vumbhoni lebyi kombisaka leswaku misava “yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka”?
3 Vuxaka bya hina na Yehovha i xin’wana xa swivangelo leswi endlaka leswaku hi nga vi xiphemu xa misava. Muapostola Yohane u tsarile: “Ha swi tiva leswaku hi huma eka Xikwembu, kambe misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka.” (1 Yohane 5:19) Swi le rivaleni leswaku marito ya Yohane malunghana ni misava i ntiyiso. Tinyimpi, vugevenga, tihanyi, ku xanisiwa, ku nga tshembeki ni mahanyelo yo biha leswi teleke swinene namuntlha swi kombisa nkucetelo wa Sathana ku nga ri wa Xikwembu. (Yohane 12:31; 2 Vakorinto 4:4; Vaefesa 6:12) Loko munhu a va Mbhoni ya Yehovha, a nge swi endli swilo leswo biha kumbe ku swi tsakela, kutani sweswo swi n’wi endla a nga vi xiphemu xa misava.—Varhoma 12:2; 13:12-14; 1 Vakorinto 6:9-11; 1 Yohane 3:10-12.
4. Xana hi swi kombisa hi tindlela tihi leswaku hi va Yehovha?
4 Yohane u vule leswaku Vakreste ku hambana ni misava va “huma eka Xikwembu.” Hinkwavo lava tinyiketelaka eka Yehovha i va yena. Muapostola Pawulo u te: “Loko hi hanya hi hanyela Yehovha, ni loko hi fa, hi fela Yehovha. Hikokwalaho loko hi hanya ni loko hi fa, hi va Yehovha.” (Varhoma 14:8; Pisalema 116:15) Leswi hi nga va Yehovha, hi tinyiketela eka yena ntsena. (Eksoda 20:4-6) Hikwalaho, Mukreste wa ntiyiso a nga nyiketeli vutomi bya yena eka tipakani to karhi ta misava. Hambileswi a xiximaka mijeko ya tiko, a nga yi gandzeli, ku nga ha va hi swiendlo kumbe hi mbilu. Entiyisweni a nga gandzeli tinghwazi ta mintlangu kumbe swikwembu swin’wana swa manguva lawa. Ina, wa yi xixima mfanelo ya van’wana yo tiendlela leswi va swi lavaka, kambe u gandzela Muvumbi ntsena. (Matewu 4:10; Nhlavutelo 19:10) Leswi na swona swi n’wi endla a hambana ni misava.
“Mfumo Wa Mina A Hi Xiphemu Xa Misava Leyi”
5, 6. Xana ku va ehansi ka Mfumo wa Xikwembu swi hi endla hi hambana ni misava hi ndlela yihi?
5 Vakreste i valandzeri va Kreste Yesu naswona va le hansi ka Mfumo wa Xikwembu, ku nga xin’wana lexi va endlaka va nga vi xiphemu xa misava. Loko Yesu a ri eku tengisiweni emahlweni ka Pontiyo Pilato, u te: “Mfumo wa mina a hi xiphemu xa misava leyi. Loko mfumo wa mina a wu ri xiphemu xa misava leyi, valanguteri va mina a va ta va va lwile leswaku ndzi nga nyiketiwi eka Vayuda. Kambe, hilaha swi nga hakona, mfumo wa mina a wu humi exihlobyeni lexi.” (Yohane 18:36) Mfumo wu ta kwetsimisa vito ra Yehovha, wu lwela vuhosi bya yena naswona ku rhandza ka yena ku ta endliwa emisaveni hilaha ku endlekaka hakona etilweni. (Matewu 6:9, 10) Evutirhelini bya yena hinkwabyo, Yesu u chumayele mahungu lamanene ya Mfumo kutani a vula leswaku ma ta twarisiwa hi valandzeri va yena ku ya fikela emakumu ka mafambiselo ya swilo. (Matewu 4:23; 24:14) Hi 1914 marito ya vuprofeta ya Nhlavutelo 11:15 ma hetisekile: “Mfumo wa misava se i mfumo wa Hosi ya hina ni wa Kreste wa yona, kutani u ta va hosi hi masiku ni masiku.” Ku nga ri khale, Mfumo wolowo wa le tilweni ku ta va wona ntsena lowu fumaka vanhu. (Daniyele 2:44) Ku ta va ni nkarhi wo karhi laha valawuri va misava va nga ta boheka ku xiya vulawuri bya wona.—Pisalema 2:6-12.
6 Loko va ri karhi va anakanya hi sweswo, Vakreste va ntiyiso namuntlha va le hansi ka Mfumo wa Xikwembu naswona va landzela ndzayo ya Yesu yo ‘hambeta va lava mfumo ni ku lulama ka Xikwembu ku sungula.’ (Matewu 6:33) Sweswo a swi va endli leswaku va nga tshembeki etikweni leri va tshamaka eka rona, kambe swi va endla va hambana ni misava hi tlhelo ra moya. Ntirho lowukulu wa Vakreste namuntlha, ku fana ni hi lembe-xidzana ro sungula, i ku “nyikela vumbhoni bya rixaladza malunghana ni mfumo wa Xikwembu.” (Mintirho 28:23) A ku na hulumendhe ya vanhu leyi nga ni mfanelo yo sivela ntirho wolowo lowu humaka eka Xikwembu.
7. Ha yini Vakreste va ntiyiso va ri ni vukala-tlhelo, naswona leswi va swi kombise njhani?
7 Hi ku pfumelelana ni leswi ti nga vanhu va Yehovha ni leswi ti nga valandzeri va Yesu naswona ti nga le hansi ka Mfumo wa Xikwembu, Timbhoni ta Yehovha ti hambete ti nga hlanganyeli eka tinyimpi ta matiko ni ta misava ta lembe-xidzana ra vu-20 ni ra vu-21. A ti yimanga ni tiko ro karhi, a ti tekanga matlhari ti ya lwa ni munhu wo karhi naswona a ti hangalasanga vukanganyisi hikwalaho ka xivangelo xo karhi xa tiko. Hi ku kombisa ripfumelo lerikulu hambiloko ti langutane ni leswi a swi tikomba swi ri nkaneto lowukulu, ti landzele misinya ya milawu leyi byeriweke vafumi va Manazi va le Jarimani hi 1934: “A hi katseki etimhakeni ta tipolitiki, kambe hi tinyiketele hi ku helela emfun’weni wa Xikwembu lowu Kreste a nga Hosi ya wona. A hi nge vavisi munhu. Hi tsakela ku hanya hi ku rhula naswona hi endlela vanhu hinkwavo leswinene loko xiyimo xi hi pfumelela.”
Vayimeri Ni Varhumiwa Va Kreste
8, 9. Timbhoni ta Yehovha namuntlha i vayimeri ni varhumiwa hi ndlela yihi, naswona leswi swi byi khumba njhani vuxaka bya tona ni matiko?
8 Pawulo u hlamusele leswaku yena ni Vakreste-kulobye lava totiweke i “vayimeri lava khomelaka Kreste, onge hi loko Xikwembu xi endla xikombelo ha hina.” (2 Vakorinto 5:20; Vaefesa 6:20) Ku sukela hi 1914, a swi fanerile leswaku Vakreste lava totiweke hi moya va vuriwa vayimeri va Mfumo wa Xikwembu, lowu va nga “vana” va wona. (Matewu 13:38; Vafilipiya 3:20; Nhlavutelo 5:9, 10) Ku tlula kwalaho, Yehovha u humese “ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana” exikarhi ka matiko, ku nga Vakreste lava nga ni ntshembo wa laha misaveni, leswaku va seketela vana lava totiweke entirhweni wa vona wo va vayimeri. (Nhlavutelo 7:9; Yohane 10:16) ‘Tinyimpfu leti tin’wana’ ti nga vuriwa ‘varhumiwa’ va Mfumo wa Xikwembu.
9 Muyimeri ni vatirhi-kulobye a va hlanganyeli etimhakeni ta tiko leri va tirhelaka eka rona. Hilaha ku fanaka, Vakreste a va hlanganyeli etimhakeni ta tipolitiki ta matiko ya misava. A va yimi na tiko, rixaka, vanhu va ntlawa wo karhi kumbe va mabindzu yo karhi naswona a va lwisani na vona. (Mintirho 10:34, 35) Ku ri na sweswo, va ‘endlela hinkwavo leswi nga swinene.’ (Vagalatiya 6:10) Leswi Timbhoni ta Yehovha ti nga ni vukala-tlhelo a swi twali loko van’wana va ala rungula ra tona va vula leswaku ti yima ni rixaka, tiko kumbe vanhu va xivongo xo karhi.
Va Tiviwa Hi Rirhandzu
10. Rirhandzu i ra nkoka ku fikela kwihi eka Mukreste?
10 Ku engetela eka leswi se hi vulavuleke ha swona, Vakreste a va hlanganyeli etimhakeni ta misava hikwalaho ka vuxaka bya vona ni Vakreste van’wana. Yesu u byele valandzeri va yena a ku: “Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.” (Yohane 13:35) Rirhandzu ra vumakwerhu i xilotlelo xo va Mukreste. (1 Yohane 3:14) Vuxaka lebyi Mukreste a nga na byona na Yehovha na Yesu, ni vuxaka lebyi Vakreste va nga na byona hi xivona i byikulu. Rirhandzu ra yena a nga ri kombisi vanhu va le vandlheni ra ka vona ntsena. U rhandza ni ‘nhlengeletano hinkwayo ya vamakwavo emisaveni.’—1 Petro 5:9.
11. Ndlela leyi Timbhoni ta Yehovha ti rhandzanaka ha yona yi ma khumba njhani mahanyelo ya tona?
11 Namuntlha, Timbhoni ta Yehovha ti kombisa rirhandzu ra tona ra vumakwerhu hi ku hetisisa marito ya Esaya 2:4: “Va ta fula mabanga ya vona ma va swikomu ni mafumu ya vona ma va swikhutulo. Tiko a ri nge tlakuseli tiko rin’wana banga, naswona a va nge he dyondzi nyimpi.” Leswi va dyondzisiwaka hi Yehovha, Vakreste va ntiyiso va ni ku rhula ni Xikwembu na hi xivona. (Esaya 54:13) Leswi va rhandzaka Xikwembu ni vamakwavo, a swi nge twali loko va teka matlhari va ya lwa ni Vakreste-kulobye—kumbe munhu wihi na wihi—ematikweni man’wana. Ku rhula ni vun’we bya vona i xiyenge xa nkoka xa vugandzeri bya vona, ku nga xikombiso xa leswaku hakunene va ni moya wa Xikwembu. (Pisalema 133:1; Mikiya 2:12; Matewu 22:37-39; Vakolosa 3:14) Va ‘lwela ku kuma ku rhula va ku landzelela,’ va ri karhi va swi tiva leswaku “mahlo ya Yehovha ma le henhla ka lavo lulama.”—Pisalema 34:14, 15.
Ndlela Leyi Vakreste Va Yi Langutaka Ha Yona Misava
12. Hi rihi langutelo ra Yehovha hi vanhu va misava leri Timbhoni ta Yehovha ti ri tekelelaka, naswona ti ri tekelela njhani?
12 Yehovha u yi avanyise hi ndlela yo vava misava leyi, kambe a nga si va avanyisa vanhu hinkwavo emisaveni. Loko a va avanyisa u ta tirhisa Yesu hi nkarhi wa Yena lowu faneleke. (Pisalema 67:3, 4; Matewu 25:31-46; 2 Petro 3:10) Sweswi wa ha kombisa rirhandzu lerikulu evanhwini. U kale a nyikela hi N’wana wa yena la tswariweke a ri swakwe leswaku un’wana ni un’wana a kota ku kuma vutomi lebyi nga heriki. (Yohane 3:16) Tanihi Vakreste, hi tekelela rirhandzu ra Xikwembu hi ku byela van’wana hi malunghiselelo ya Xikwembu yo ponisa, hambiloko matshalatshala ya hina hakanyingi ma honisiwa.
13. Hi fanele hi va teka njhani valawuri va misava?
13 Hi fanele hi va teka njhani valawuri va misava? Pawulo u hlamule xivutiso xexo loko a tsala a ku: “Moya-xiviri wun’wana ni wun’wana a wu tiveke ehansi ka valawuri lava tlakukeke, hikuva a ku na vulawuri lebyi nga humiki eka Xikwembu; valawuri lava nga kona va vekiwe hi Xikwembu eswiyin’weni swa vona leswi hikiweke.” (Varhoma 13:1, 2) Vanhu va le swiyin’weni “leswi hikiweke” swa vulawuri hikuva Lowa Matimba Hinkwawo wa va pfumelela (hambi i swa le henhla kumbe i swa le hansi, kambe minkarhi hinkwayo va le hansi ka Yehovha). Mukreste u titsongahatela mulawuri wa misava hikuva sweswo swi kombisa leswaku u yingisa Yehovha. Kambe ku vuriwa yini loko ku va ni ku hambana exikarhi ka leswi laviwaka hi Xikwembu ni leswi laviwaka hi hulumendhe ya vanhu?
Nawu Wa Xikwembu Ni Wa Khezari
14, 15. (a) Xana Daniyele u swi papalate njhani ku lwisana ni nawu? (b) Vaheveru lavanharhu va endle yini loko ku tlula nawu wa tiko swi nga papalateki?
14 Daniyele ni vanakulobye va yena vanharhu va nyikela xikombiso lexinene xa ndlela yo ringanisela emhakeni ya ku titsongahatela tihulumendhe ta vanhu ni ku titsongahatela vulawuri bya Xikwembu. Loko majaha lawa ya mune ya Vaheveru ma ri evuhlongeni le Babilona, ma yingise milawu ya tiko rero naswona ma hatle ma hlawuriwa leswaku ma ya leteriwa hi ndlela yo hlawuleka. Hi ku xiya leswaku ndzetelo wa kona wu nga ha lwisana ni Nawu wa Yehovha, Daniyele u vulavule ni mutirhela-mfumo wa kona hi mhaka leyi. Hikwalaho, ku endliwe matshalatshala yo hlawuleka leswaku ku nga khunguvanyisiwi mapfalo ya Vaheveru lava va mune. (Daniyele 1:8-17) Timbhoni ta Yehovha ti landzela xikombiso xa Daniyele loko ti hlamusela xiyimo xa tona hi vukheta eka vatirhela-mfumo leswaku ti papalata swiphiqo leswi nga fanelangiki.
15 Hambiswiritano, hi ku famba ka nkarhi loko va yingisa Yehovha a va ta va va tlula nawu wa tiko. Hosi ya le Babilona yi yimise xifaniso lexikulu erivaleni ra Dura kutani yi lerisa vatirhela-mfumo lava tlakukeke, ku katsa ni vakongomisi va miganga leswaku va hlengeletana loko xi khanguriwa. Enkarhini wa sweswi, vanghana lavanharhu va Daniyele a va vekiwe ku va vakongomisi va swifundzha swa tiko ra Babilona, kutani xileriso lexi a xi va khumba na vona. Hi nkarhi wo karhi, vanhu hinkwavo lava a va hlengeletanile a va fanele va nkhinsama emahlweni ka xifaniso. Kambe Vaheveru a va swi tiva leswaku leswi a swi lwisana ni nawu wa Xikwembu. (Deteronoma 5:8-10) Kutani loko vanhu hinkwavo va nkhinsamile, vona va sale va yimile. Hi ku tlula xileriso xa hosi, a va tihoxa ekhombyeni ro dlayiwa hi ndlela yo chavisa, naswona vutomi bya vona byi kutsuriwe hi singita ntsena; kambe va hlawule ku tihoxa ekhombyeni ro dlayiwa ku ri na ku nga yingisi Yehovha.—Daniyele 2:49–3:29.
16, 17. Vaapostola va te yini loko va lerisiwa leswaku va tshika ku chumayela, naswona ha yini?
16 Hi lembe-xidzana ro sungula, vaapostola va Yesu Kreste va vitaniwile leswaku va ya emahlweni ka valawuri va Vayuda le Yerusalema kutani va lerisiwa leswaku va tshika ku chumayela hi vito ra Yesu. Xana va endle yini? Yesu a a va lerise ku ya endla vadyondzisiwa ematikweni hinkwawo, ku katsa ni le Yudiya. A a va byele leswaku va va timbhoni ta yena eYerusalema swin’we ni le misaveni hinkwayo. (Matewu 28:19, 20; Mintirho 1:8) Vaapostola a va swi tiva leswaku xileriso xa Yesu a xi fanekisela ku rhandza ka Xikwembu eka vona. (Yohane 5:30; 8:28) Hikwalaho va te: “Hi fanele ku yingisa Xikwembu tanihi mufumi ku tlula vanhu.”—Mintirho 4:19, 20; 5:29.
17 Vaapostola a va nga kombisi moya wa ku xandzuka. (Swivuriso 24:21) Hambiswiritano, loko vafumi va va arise ku endla ku rhandza ka Xikwembu, va vule leswi, ‘Hi fanele hi yingisa Xikwembu ku nga ri vanhu.’ Yesu u vule leswaku hi fanele hi “[tlherisela] swilo swa Khezari eka Khezari, kambe swilo swa Xikwembu eka Xikwembu.” (Marka 12:17) Loko hi nga yingisi xileriso xa Xikwembu hikwalaho ka munhu, hi nyika munhu leswi nga swa Xikwembu. Ku ri na sweswo, hi hakela Khezari hinkwaswo leswi hi n’wi kolotaka swona, kambe ha byi tiva vulawuri lebyi tlakukeke bya Yehovha. I Hosi ya Vuako hinkwabyo, Muvumbi, Xihlovo xa vulawuri.—Nhlavutelo 4:11.
Hi Ta Yima Hi Tiyile
18, 19. Vamakwerhu va hina vo tala va yime va tiyile hi ndlela yihi, naswona hi nga xi landzela njhani xikombiso xa vona?
18 Tihulumendhe to tala sweswi, ta byi xiya vukala-tlhelo bya Timbhoni ta Yehovha, kutani ha swi tlangela sweswo. Kambe, ematikweni man’wana Timbhoni ti xanisiwe swinene. Eka lembe-xidzana ra vu-20 hinkwaro ku ta fikela sweswi, vamakwerhu va hina van’wana va lwe hi matimba swinene, hi ndlela ya moya, va lwa “nyimpi leyinene ya ripfumelo.”—1 Timotiya 6:12.
19 Hi nga yima hi tiyile ku fana na vona hi ndlela yihi? Xo sungula, ha swi tiva leswaku hi ta xanisiwa. A hi fanelanga hi hela matimba kumbe hi hlamala loko hi xanisiwa. Pawulo u tsundzuxe Timotiya: “Hinkwavo lava navelaka ku hanya hi ku tinyiketela loku nga ni vukwembu hi ku fambisana na Kreste Yesu na vona va ta xanisiwa.” (2 Timotiya 3:12; 1 Petro 4:12) Emisaveni leyi ku lawulaka nkucetelo wa Sathana, swi nga endlekisa ku yini leswaku hi nga kanetiwi? (Nhlavutelo 12:17) Loko ntsena ha ha tshembekile, ku ta tshama ku ri ni van’wana lava ‘hlamalaka naswona va tshamela ku vulavula hi hina hi ku tseketsela.’—1 Petro 4:4.
20. Hi yihi mintiyiso leyi khutazaka leyi hi tsundzuxiwaka yona?
20 Xa vumbirhi, ha khorwiseka leswaku Yehovha ni tintsumi ta yena va ta hi seketela. Hilaha Elixa wa khale a vuleke hakona, “va tele lava va nga na hina ku tlula lava va nga na vona.” (2 Tihosi 6:16; Pisalema 34:7) Yehovha a nga ha pfumelela vakaneti leswaku va hi tshikilela nkarhinyana hikwalaho ka xikongomelo lexinene xa yena. Nilokoswiritano, minkarhi hinkwayo u ta hi nyika matimba lawa hi ma lavaka leswaku hi tiyisela. (Esaya 41:9, 10) Van’wana va dlayiwile, kambe sweswo a swi hi heti matimba. Yesu u te: “Mi nga va chavi lava dlayaka miri kambe va nga swi kotiki ku dlaya moya-xiviri; kambe ku ri na sweswo chavani loyi a nga lovisaka moya-xiviri ni miri eGehena.” (Matewu 10:16-23, 28) Hi “vatshami va nkarhinyana” emafambiselweni lawa ya swilo. Hi tirhisa nkarhi wa hina laha leswaku hi “ta khomelela swinene evuton’wini bya xiviri,” ku nga vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyintshwa ya Xikwembu. (1 Petro 2:11; 1 Timotiya 6:19) A ku na munhu loyi a nga hi tekelaka hakelo yoleyo ntsendze loko hi tshama hi tshembekile eka Xikwembu.
21. I yini lexi hi faneleke hi xi tsundzuka minkarhi hinkwayo?
21 Hikwalaho, a hi tsundzukeni vuxaka bya risima lebyi hi nga na byona na Yehovha Xikwembu. Onge minkarhi hinkwayo hi nga tlangela nkateko wa ku va valandzeri va Kreste ni ku lawuriwa hi Mfumo. A hi rhandzeni vamakwerhu hi timbilu hinkwato, naswona onge minkarhi hinkwayo hi nga tsakela rirhandzu leri va hi kombisaka rona. Ku tlula kwalaho, a hi yingiseni marito ya mupisalema: “Tshemba Yehovha; vana ni xivindzi naswona u endla mbilu ya wena yi va ni matimba. Ina, tshemba Yehovha.” (Pisalema 27:14; Esaya 54:17) Kutani, ku fana ni Vakreste van’wana va ntsandza-vahlayi lava hanyeke emahlweni ka hina, hi ta yima hi tiyile naswona hi ri ni ntshembo lowu tiyeke—hi ri Vakreste lava tshembekaka lava nga ni vukala-tlhelo lava nga riki xiphemu xa misava.
Xana U Nga Hlamusela?
• Vuxaka bya hina na Yehovha byi hi hambanisa ni misava leyi hi ndlela yihi?
• Leswi hi titsongahatelaka Mfumo wa Xikwembu, hi byi hlayisa njhani vukala-tlhelo emisaveni leyi?
• Xana ku rhandza vamakwerhu ku hi endla hi hlayisa vukala-tlhelo hi ndlela yihi, naswona hi hambana njhani ni misava?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]
Ku titsongahatela ka hina Mfumo wa Xikwembu ku byi khumba njhani vuxaka bya hina ni misava?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]
Muhutu ni Mututsi va ri karhi va tirha swin’we va tsakile
[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]
Mukreste wa Muyuda ni wa Muarabu lava nga vamakwavo
[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]
Mukreste wa le Serbia, Bosnia ni wa le Croatia va ri karhi va tiphina swin’we
[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]
I yini leswi hi faneleke hi swi endla loko valawuri va hi lerisa leswaku hi tlula nawu wa Xikwembu?