Xana Ha Ti Lava Tindhawu To Gandzela Eka Tona?
Xana Ha Ti Lava Tindhawu To Gandzela Eka Tona?
‘Magidi ya vapfhumba lava ambaleke swiambalo swa mavalavala lava humaka etindhawini to hambana-hambana ta tiko, mintlawa ya Maindiya leyi kombisaka macinelo ya vanhu va le Spain na Portugal loko ku ri karhi ku biwa swigubu, ni vangheni va kereke va karhi va kasa va manyukuta exikarhi ka mintshungu leyi nga erivaleni ni le switarateni leswi nga ematlhelo ka kereke va kongoma endhumbheni.’
YOLEYO i ndlela leyi phepha-hungu ra El Economista ri hlamuseleke ntshungu lowukulu hi December 2001. Hi nkarhi wolowo, kwalomu ka vanhu va timiliyoni tinharhu va ye ekerekeni leyi nga eDorobeni ra Mexico leswaku va ya kombisa ripfumelo ra vona eka Wanhwana wa le Guadalupe. Tikereke tin’wana to tanihi Kereke ya St. Peter ya le Rhoma, na tona ti koka mintshungu ya vaendzi.
Miako ya vukhongeri i ya nkoka etimbilwini ta vo tala lava navelaka ku gandzela Xikwembu. Maria wa le Brazil u ri: “Kereke a yi ndzi endla ndzi titwa ndzi ri ekusuhi ni Xikwembu. A a yi ri ndhawu yo kwetsima. A ndzi tshemba leswaku ku ya ekerekeni ku basisa moya-xiviri, naswona a ndzi vona ku ri xidyoho loko ndzi nga yi exilalelweni xa Rhoma Khatoliki ni ku tivula swidyoho Sonto yin’wana ni yin’wana.” Consuelo wa le Mexico u te: “Kereke a yi ndzi endla ndzi va ni ripfumelo; a ndzi yi xixima ngopfu. Loko ndzi ri ekerekeni a ndzi titwa ndzi ri etilweni.”
Hambileswi van’wana va vonaka tikereke ti ri ta nkoka, van’wana va kanakana loko ti ri tindhawu leti ku faneleke ku gandzeriwa eka tona. Loko Peter Sibert muprista wa Khatoliki wa le Nghilandhi a vulavula hi ku xwa ka vanhu ekerekeni, u ri: “[Vanhu] va hlawula swiphemu swa vukhongeri leswi va swi rhandzaka. Vanhu vo tala lavakulu i Makhatoliki naswona va hanya hi ku pfumelelana ni ripfumelo ra vona—kambe vantshwa a va lavi ku tiboha.” Phepha-hungu ra Daily Telegraph ra le London ra November 20, 1998, ri te: “Ku sukela hi 1979 ku pfariwe kwalomu ka tikereke ta 1 500 eNghilandhi,
kasi ku pfuriwe tikereke ta 495 ku tlhela ku pfuxetiwa to ringana 150.”Hi 1997 phepha-hungu leri nge Süddeutsche Zeitung ra le Munich, eJarimani, ri vikile: “Tikereke ti hundzuriwa tisinema ni tindhawu to tshama eka tona: Vapfumeri a va ha yi etikerekeni, naswona tikereke ta cinciwa ivi ti tirhiseriwa swin’wana. . . . Leswi ana se swi endliweke ndhavuko eNetherlands kumbe eNghilandhi swa endliwa ni le Jarimani.” Ri tlhele ri ku: “Munhu a a ta kuma ku ri karhi ku xavisiwa tikereke ta 30 kumbe 40 eJarimani emalembeni ma nga ri mangani lama hundzeke.”
Xana miako ya vukhongeri i tindhawu leti ku faneleke ku gandzeriwa Xikwembu eka tona? Xana tikereke leti sasekisiweke ku tlula mpimo i ta nkoka eMatsalweni? I miako ya muxaka muni leyi ku faneleke ku gandzeriwa eka yona Xikwembu lexi hanyaka xa ntiyiso? Xana hi nga dyondza yini eka tona mayelana ni xilaveko xa tindhawu to gandzela ni hi leswi swi faneleke swi endliwa eka tona?