Nchavelelo Nchavelelo Eka Lava Xanisekaka

HI MALEMBE-XIDZANA yo tala, xivutiso xa leswaku ha yini Xikwembu xi pfumelela ku xaniseka xi dunge tinhloko ta vativi va filosofi ni vafundhisi vo tala. Van’wana va vule leswaku leswi Xikwembu xi nga ni matimba hinkwawo, hi xona xi vangaka ku xaniseka. Mutsari wa The Clementine Homilies, ku nga buku ya lembe-xidzana ra vumbirhi leyi nga tshembisiki u vule leswaku Xikwembu xi fuma misava hi mavoko mambirhi. Hi “voko ra ximatsi” ra xona, ku nga Diyavulosi, xi vanga ku xaniseka ni nhlomulo, kasi hi “voko ra xinene” ra xona, ku nga Yesu xa ponisa xi tlhela xi katekisa.

Van’wana a va pfumeli leswaku ku xaniseka ku kona, hi leswi va nga swi kotiki ku pfumela leswaku Xikwembu xi nga pfumelela ku xaniseka, hambiloko xi nga ku vangi. Mary Baker Eddy u tsarile: “Vubihi byo va norho ntsena, a byi na xisekelo xa xiviri. Loko xidyoho, vuvabyi ni rifu a swi tekiwa swi nga ri nchumu, a swi ta nyamalala.”—Science and Health With Key to the Scriptures.

Vo tala va gimete hileswaku Xikwembu a xi swi koti ku sivela ku xaniseka, hikwalaho ka swiendlakalo swo chavisa leswi veke kona ematin’wini, ngopfu-ngopfu ku sukela eka nyimpi yo sungula ya misava ku ta fikela namuntlha. David Wolf Silverman xidyondzi xa Muyuda u tsarile: “Ndzi anakanya leswaku ku dlayiwa ka Vayuda va le Yuropa hi Manazi ku herise mianakanyo ya leswaku Xikwembu xi ni matimba hinkwawo.” U engeterile: “Loko Xikwembu xi swi twisisa hi ndlela yo karhi, kutani vunene bya Xona byi fanele byi fambisana ni vukona bya vubihi, naswona sweswo swi nga endleka ntsena loko Xi nga ri na matimba hinkwawo.”

Hambiswiritano, ku vula leswaku Xikwembu xi hoxa xandla hi ndlela yo karhi eku vangeni ka ku xaniseka, ni leswaku a xi swi koti ku ku sivela, kumbe leswaku ku xaniseka a hi nchumu wa xiviri a swi va chaveleli vanhu lava xanisekaka. Xa nkoka swinene, mianakanyo yo tano a yi fambisani ni timfanelo ta Xikwembu xa vululami, xa matimba lamakulu ni lexi khathalaka, leti hlamuseriweke eBibeleni. (Yobo 34:10, 12; Yeremiya 32:17; 1 Yohane 4:8) Kutani, Bibele yi ri ha yini ku xaniseka ku pfumeleriwile?

Ku Xaniseka Ku Sungurise Ku Yini?

Xikwembu a xi nga vumbanga vanhu leswaku va xaniseka. Ku ri na sweswo, xi nyike mpatswa wo sungula wa vanhu, ku nga Adamu na Evha, mianakanyo ni mimiri leyi hetisekeke, xi va lunghiselela ntanga lowu tsakisaka leswaku wu ta va kaya ra wona xi tlhela xi wu nyika ntirho wa nkoka, lowu enerisaka. (Genesa 1:27, 28, 31; 2:8) Hambiswiritano, leswaku va tshama va tsakile a va fanele va titsongahatela vulawuri bya Xikwembu ni mfanelo ya xona yo endla xiboho eka leswinene ni leswo biha. Xileriso xolexo xa Xikwembu a xi yimeriwa hi murhi lowu vitaniwaka “murhi wa ku tiva leswinene ni leswo biha.” (Genesa 2:17) Adamu na Evha a va ta kombisa ku titsongahata ka vona eka Xikwembu hi ku yingisa xileriso xa xona xa leswaku a va fanelanga va dya eka murhi wolowo. *

Khombo ra kona, Adamu na Evha a va xi yingisanga Xikwembu. Xivumbiwa xa moya lexi xandzukeke, lexi endzhakunyana xi veke Sathana Diyavulosi, xi khorwise Evha leswaku a swi nga ta n’wi vuyerisa ku yingisa Xikwembu. Entiyisweni, u vule leswaku Xikwembu a xi n’wi tsona nchumu wun’wana lowu rhandzekaka: ku nga ku tilawula ni mfanelo yo tihlawulela leswi nga swinene ni leswo biha. Sathana  u vule leswaku loko o dya emurhini, ‘mahlo ya yena a ma ta pfuleka naswona a ta fana ni Xikwembu a tiva leswinene ni leswo biha.’ (Genesa 3:1-6; Nhlavutelo 12:9) Hi ku yengiwa hileswaku u ta tilawula, Evha u dye mbhandzu lowu yirisiweke, hiloko Adamu na yena a dya.

Rona siku rero, Adamu na Evha va sungule ku vona vuyelo bya ku xandzuka ka vona. Hi ku ala vulawuri bya Xikwembu, a va nga ha sirhelelekanga naswona a va ha yi kumanga mikateko leyi a va ta yi kuma loko a va titsongahatile eka Xikwembu. Xikwembu xi va hlongorile eParadeyisini kutani xi byela Adamu xi ku: “Misava yi rhukaniwile hikwalaho ka wena. U ta dya swakudya swa yona hi ku karhateka vutomi bya wena hinkwabyo. U ta dya xinkwa hi nyuku wa xikandza xa wena kukondza u tlhelela emisaveni.” (Genesa 3:17, 19) Adamu na Evha va sungule ku vabya, va va ni switlhavi, va dyuhala va tlhela va fa. Xisweswo vanhu va sungule ku xaniseka.—Genesa 5:29.

Ku Lulamisa Mphikamakaneta

Un’wana a nga ha vutisa, ‘Ha yini Xikwembu xi nga honisanga xidyoho xa Adamu na Evha?’ Sweswo a xi nga ta swi endla, hikuva sweswo a swi ta endla leswaku vulawuri bya xona byi tekeriwa ehansi swinene, kumbexana swi endla leswaku ni van’wana va xandzuka enkarhini lowu taka ivi sweswo swi vanga ku xaniseka lokukulu. (Eklesiasta 8:11) Ku engetela kwalaho, loko a xi lo honisa ku nga yingisi koloko a swi ta va swi endle leswaku Xikwembu xi seketela vubihi byebyo. Muxe mutsari wa Bibele wa hi tsundzuxa: “Ntirho [wa Xikwembu] wu hetisekile, hikuva tindlela [ta xona] hinkwato i vululami. Xikwembu xa vutshembeki, lexi nga riki na vuhomboloki; xi ni vululami naswona xi hava xisandzu.” (Deteronoma 32:4) Leswaku xi pfumelelana ni mimpimanyeto ya xona, Xikwembu a xi fanele xi pfumelela leswaku Adamu na Evha va langutana ni vuyelo bya ku nga yingisi ka vona.

Ha yini Xikwembu xi nga nambangi xi lovisa mpatswa wo sungula wa vanhu swin’we na Sathana, muhlohloteri la nga vonakiki loyi a va xandzukiseke? A xi ri na wona matimba yo va lovisa. Adamu na Evha a va ta va va nga velekanga vana lava nga ta xaniseka va tlhela va fa. Hambiswiritano, ku kombisa matimba ya xona hi ndlela yoleyo a swi ta va swi nga kombisanga vululami bya vulawuri bya Xikwembu eka swivumbiwa swa xona leswi tlhariheke. Ku tlula kwalaho, loko Adamu na Evha a va fe va nga ri na vana, sweswo a swi ta va swi vule leswaku xikongomelo xa Xikwembu xo tata misava hi vana va vona lava hetisekeke a xi ta va xi nga hetisekanga. (Genesa 1:28) Naswona “Xikwembu a xi fani ni vanhu . . . Xin’wana ni xin’wana lexi xi xi tshembisaka xa xi hetisisa; xa vulavula kutani swi hetiseka.”—Tinhlayo 23:19, Today’s English Version.

Hikwalaho ka vutlhari bya yena lebyi hetisekeke, Yehovha Xikwembu u bohe ku pfumelela ku xandzuka leswaku ku ya emahlweni ku ringana nkarhi wo karhi. Vaxandzuki a va ta va ni nkarhi lowu ringaneke wo vona vuyelo bya ku hanya handle ka ku lawuriwa hi Xikwembu. Matimu a ma ta swi kombisa kahle leswaku vanhu va wu lava nkongomiso wa Xikwembu ni leswaku vulawuri bya xona byi tlakukile ku tlula bya vanhu kumbe bya Sathana. Hi nkarhi lowu fanaka, Xikwembu xi teke magoza yo tiyisekisa leswaku xikongomelo xa xona xo sungula hi misava xi ta hetisisiwa. Xi tshembise leswaku a ku ta ta “mbewu” kumbe “vana” leyi nga ta ‘pfotlosa Sathana nhloko’ yi ku herisela makumu ku xandzuka ka yena ni vuyelo bya kona lebyi nga ni khombo.—Genesa 3:15.

Yesu Kreste a a ri Mbewu leyi tshembisiweke. Eka 1 Yohane 3:8, hi hlaya leswaku “N’wana wa Xikwembu u humelerile . . . ku ta herisa mintirho ya Diyavulosi.” Leswi u swi endle hi ku nyikela vutomi byakwe lebyi hetisekeke tanihi gandzelo ni ku hakela nkutsulo leswaku a ponisa vana va Adamu eka xidyoho ni rifu leswi va swi kumeke tanihi ndzhaka. (Yohane 1:29; 1 Timotiya 2:5, 6) Lava kombisaka ripfumelo hakunene eka gandzelo ra Yesu va tshembisiwa ku ntshunxiwa hi ku  helela eku xanisekeni. (Yohane 3:16; Nhlavutelo 7:17) Xana leswi swi ta humelela rini?

Ku Herisiwa Ka Ku Xaniseka

Ku ariwa ka vulawuri bya Xikwembu swi endle leswaku ku va ni ku xaniseka lokukulu. Kutani swi fanerile leswaku Xikwembu xi kombisa vulawuri bya xona hi ndlela leyi hlawulekeke leswaku xi herisa ku xaniseka ka vanhu ivi xi hetisisa xikongomelo xa xona xo sungula hi misava. Yesu u boxe lunghiselelo leri ra Xikwembu loko a dyondzisa valandzeri vakwe ku khongela va ku: “Tata wa hina la nge matilweni, . . . Mfumo wa wena a wu te. Ku rhandza ka wena a ku endleke emisaveni, hilaha ku endlekaka hakona etilweni.”—Matewu 6:9, 10.

Nkarhi lowu Xikwembu xi pfumeleleke vanhu leswaku va tifuma wu le kusuhi ni ku hela. Loko ku hetiseka vuprofeta bya Bibele, Mfumo wa xona wu simekiwe ematilweni hi 1914, Yesu Kreste u ve Hosi ya wona. * Ku nga ri khale, wu ta pfotlosa kutani wu herisa mimfumo hinkwayo ya vanhu.—Daniyele 2:44.

Enkarhini wa vutirheli bya yena byo koma bya laha misaveni, Yesu u yi kombise katsongo mikateko leyi nga ta kumiwa hi vanhu loko ku fuma ka Xikwembu ku ta va ku vuyeteriwile. Tievhangeli ti nyikela vumbhoni bya leswaku Yesu u kombise ntwela-vusiwana eka vanhu lava a va ri swisiwana lava a va nga khomiwi kahle. U horise lava vabyaka, a phamela lava nga ni ndlala a tlhela a pfuxa lava feke. Hambi ku ri mheho yi yingise rito rakwe. (Matewu 11:5; Marka 4:37-39; Luka 9:11-16) Wa nga anakanya hi leswi Yesu a nga ta swi hetisisa loko a tirhisa gandzelo ra yena ra nkutsulo leswaku a vuyerisa vanhu hinkwavo lava yingisaka! Bibele yi tshembisa leswaku Xikwembu xi ta tirhisa ku fuma ka Kreste xi ‘sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya vanhu, rifu a ri nge he vi kona, hambi ku ri ku kolola, ni xirilo ni xitlhavi a swi nge he vi kona.’—Nhlavutelo 21:4.

Nchavelelo Eka Lava Xanisekaka

Hakunene swa khutaza ku tiva leswaku Yehovha, Xikwembu xa hina xa rirhandzu ni lexi nga ni matimba hinkwawo, xa khathala hi hina ni leswaku ku nga ri khale xi ta ntshunxa vanhu! Hi ntolovelo munhu la vabyaka swinene u amukela vutshunguri lebyi nga ta n’wi horisa hambiloko byi vava ngopfu. Hilaha ku fanaka, loko hi swi tiva leswaku ndlela leyi Xikwembu xi tamelaka timhaka ha yona yi ta tisa mikateko leyi nga heriki, vutivi byebyo byi nga hi tiyisa hambiloko hi langutana ni swiphiqo swa xinkarhana.

Ricardo loyi ku vulavuriweke ha yena exihlokweni lexi hundzeke i wun’wana wa lava va dyondzeke ku kuma nchavelelo eswitshembisweni swa Bibele. U ri: “Endzhaku ka loko nsati wa mina a file a ndzi twa ndzi nga lavi ku vona munhu, kambe ndzi tlhele ndzi xiya leswaku leswi a swi nge n’wi vuyisi nsati wa mina, ku ri na sweswo swi to ya swi ndzi vavisa mbilu.” Hikwalaho, Ricardo u ye emahlweni ni mukhuva wa yena wo ya eminhlanganweni ya Vukreste ni ku byela van’wana rungula ra Bibele. Ricardo u ri: “Loko ndzi ri karhi ndzi kuma nseketelo wa Yehovha wa rirhandzu ndzi tlhela ndzi xiya leswaku u hlamule swikhongelo swa mina ni le timhakeni leti ti tikombaka ti nga nyawuli, ndzi tshinele ekusuhi na yena. Ku tiva leswaku Xikwembu xa ndzi rhandza hi swona leswi ndzi endleke leswaku  ndzi kota ku langutana ni ndzingo lowukulu eka hinkwayo.” Wa pfumela: “Ndza ha n’wi tsundzuka swinene nsati wa mina, kambe sweswi ndza tshemba leswaku Yehovha a nge pfumeleli nchumu lowu nga ta hi karhata hilaha ku nga heriki.”

Xana u fana na Ricardo na van’wana va timiliyoni lava navelaka nkarhi lowu ku xaniseka loku vanhu va ku vonaka sweswi ‘ku nga ta ka ku nga ha tsundzukiwi, hambi embilwini a ku nge ti’? (Esaya 65:17) Tiyiseka leswaku u nga yi kuma mikateko ya Mfumo wa Xikwembu loko u landzela ndzayo ya Bibele leyi nge: “Lavisisani Yehovha, loko a ha kumeka. N’wi vitaneni a ha ri ekusuhi.”—Esaya 55:6.

Leswaku u kota ku n’wi lavisisa, rhangisa ku hlaya ni ku dyondza Rito ra Xikwembu hi vukheta evuton’wini bya wena. Tiva Xikwembu swin’we ni loyi xi n’wi rhumeke ku nga Yesu Kreste. Tikarhatele ku hanya hi ku pfumelelana ni minkongomiso ya Xikwembu kutani u kombisa leswaku u tiyimiserile ku titsongahatela vulawuri bya xona. Loko u endla tano u ta kuma ntsako lowukulu sweswi hambiloko wo tshuka u langutana ni miringo. Kutani enkarhini lowu taka, u ta tiphina hi vutomi emisaveni leyi ku nga riki na ku xaniseka.—Yohane 17:3.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Bokisi leri nga eka tluka 6, 7]

HI NGA LANGUTANA NJHANI NI KU XANISEKA?

“Mi lahlela ku vilela hinkwako ka n’wina eka [Xikwembu].” (1 Petro 5:7) Ku titwa hi pfilunganyekile, hi hlundzukile ni ku titwa hi cukumetiwile swi tolovelekile loko hi xaniseka kumbe loko hi vona un’wana loyi hi n’wi rhandzaka a xaniseka. Hambiswiritano, tiyiseka leswaku Yehovha wa yi twisisa ndlela leyi hi titwaka ha yona. (Eksoda 3:7; Esaya 63:9) Ku fana ni vavanuna vo tshembeka va khale, hi nga n’wi byela leswi hi titwisaka xiswona ni leswi swi hi karhataka. (Eksoda 5:22; Yobo 10:1-3; Yeremiya 14:19; Habakuku 1:13) A nge susi miringo ya hina hi singita kambe loko a hlamula swikhongelo swa hina leswi humaka embilwini a nga ha hi nyika vutlhari ni matimba yo langutana na yona.—Yakobo 1:5, 6.

“Mi nga hlamaleni loko mi wela hi miringo leyi pfurhaka ku fana ni ndzilo ku ta ringa ku tiya ka n’wina, onge hi loko mi humeleriwa hi swin’wana leswi nga riki swona.” (1 Petro 4:12, Bibele—Mahungu Lamanene) Laha Petro u vulavula hi nxaniso, kambe marito ya yena ma tirha ni le ka ku xaniseka loku mupfumeri a nga langutanaka na kona. Vanhu va le vuswetini, va vabya naswona va lahlekeriwa hi lava va va rhandzaka. Bibele yi vula leswaku “nkarhi ni xiendlakalo lexi nga languteriwangiki” swi wela un’wana ni un’wana. (Eklesiasta 9:11) Vanhu va humeleriwa hi swilo swo tano sweswi. Ku xiya mhaka leyi swi ta hi pfuna ku langutana ni ku xaniseka ni loko hi humeleriwa hi khombo. (1 Petro 5:9) Ngopfu-ngopfu, loko hi tsundzuka xitiyisekiso lexi nge “mahlo ya Yehovha ma le henhla ka lavo lulama, ni tindleve takwe ti yingisa xirilo xa vona xo kombela mpfuno” hi ta chaveleleka swinene.—Pisalema 34:15; Swivuriso 15:3; 1 Petro 3:12.

“Tsakani hi ntshembo.” (Varhoma 12:12) Ematshan’weni yo ehleketa ntsako lowu hi veke na wona khale, hi nga anakanyisisa hi xitshembiso xa Xikwembu xo herisa ku xaniseka hinkwako. (Eklesiasta 7:10) Ntshembo lowu, lowu twalaka wu ta hi sirhelela ku fana ni xihuku lexi sirhelelaka nhloko. Ntshembo wu hunguta swiphiqo evuton’wini ni ku endla leswaku swi nga dlayi mianakanyo, mintlhaveko kumbe vumoya bya hina.—1 Vatesalonika 5:8.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

Adamu na Evha va ale vulawuri bya Xikwembu

[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]

Xikwembu xi tshembisa misava leyi nga riki na ku xaniseka