Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

Vakreste Vo Sungula Ni Nawu Wa Muxe

Vakreste Vo Sungula Ni Nawu Wa Muxe

Vakreste Vo Sungula Ni Nawu Wa Muxe

“Nawu wu hundzuke mukongomisi wa hina la yisaka eka Kreste.”—VAGALATIYA 3:24.

1, 2. Hi byihi vuyelo byin’wana lebyi kumiweke hi Vaisrayele loko va landzelela Nawu wa Muxe hi vurhon’wana?

HI 1513 B.C.E., Yehovha u nyike Vaisrayele milawu. U byele vanhu lava leswaku loko vo yingisa rito rakwe, u ta va katekisa, va ta hanya va tsakile naswona va enerisekile.—Eksoda 19:5, 6.

2 Nawu wolowo, lowu vitaniwaka Nawu wa Muxe, kumbe “Nawu,” a a wu ‘kwetsima, wu lulamile naswona wu ri wunene.’ (Varhoma 7:12) A wu khutaza ku va ni timfanelo letinene to kota musa, ku tshembeka, mahanyelo lamanene ni ku rhandza vaakelani. (Eksoda 23:4, 5; Levhitika 19:14; Deteronoma 15:13-15; 22:10, 22) Nawu nakambe a wu khutaza Vayuda leswaku va rhandzana. (Levhitika 19:18) Ku tlula kwalaho, a va nga fanelanga va tolovelana ni Vamatiko lava va nga riki kona ehansi ka Nawu kumbe va teka vavasati eka vona. (Deteronoma 7:3, 4) Nawu wa Muxe a wu tirha ku fana ni “khumbi” exikarhi ka Vayuda ni Vamatiko, a wu sirhelela vanhu va Xikwembu leswaku va nga thyakisiwi hi tidyondzo ni mikhuva ya vuhedeni.—Vaefesa 2:14, 15; Yohane 18:28.

3. Leswi a a nga ri kona munhu loyi a kotaka ku landzelela Nawu hi ku hetiseka, xana a wu pfuna yini?

3 Kambe, hambi ku ri Vayuda lava a va ri ni vukheta eku landzeleleni ka Nawu wa Xikwembu, a va nga swi koti ku wu landzelela hi ku hetiseka. Xana Yehovha a a langutele leswi tlulaka matimba ya vona? Doo! Xin’wana xa swivangelo leswi endleke leswaku tiko ra Israyele ri nyikiwa Nawu a ku ri ku endlela ‘leswaku ku tlula nawu ku vonaka.’ (Vagalatiya 3:19) Nawu a wu endla Vayuda va timbilu letinene va vona xilaveko xa xihatla xo kuma Mukutsuri. Loko mukutsuri Yoloye a fika, Vayuda vo tshembeka a va tsakile. Nkarhi wa leswaku va kutsuriwa eka xidyoho ni rifu a wu ri ekusuhi!—Yohane 1:29.

4. Xana Nawu a wu ri ‘mukongomisi la yisaka eka Kreste’ hi ndlela yihi?

4 Nawu wa Muxe a wu ri lunghiselelo ra xinkarhana. Loko muapostola Pawulo a tsalela Vakreste-kulobye u wu hlamusele tanihi ‘mukongomisi la yisaka eka Kreste.’ (Vagalatiya 3:24) Mukongomisi wa le minkarhini ya khale a a heleketa vana exikolweni a tlhela a vuya na vona. Kahle-kahle, yena a nga ri mudyondzisi; xa yena a ku ri ku kongomisa vana eka mudyondzisi. Hilaha ku fanaka, Nawu wa Muxe a wu endleriwe ku kongomisa Vayuda lava chavaka Xikwembu eka Kreste. Yesu u tshembise leswaku u ta va ni valandzeri va yena “masiku hinkwawo ku fikela emakumu ka mafambiselo ya swilo.” (Matewu 28:20) Hikwalaho, loko vandlha ra Vukreste se ri simekiwile, “mukongomisi”—ku nga Nawu—a wu nga ha ri na ntirho. (Varhoma 10:4; Vagalatiya 3:25) Kambe, Vakreste van’wana va Vayuda a va hatlanga va yi twisisa mhaka leyi ya nkoka. Hikwalaho, va hambete va landzela swilaveko swin’wana swa Nawu hambi loko se Yesu a pfuxiwile eku feni. Hambiswiritano, van’wana va ri cincile langutelo ra vona. Hi ku endla tano, va hi vekele xikombiso lexinene namuntlha. A hi voneni leswaku va hi vekele xikombiso hi ndlela yihi.

Ku Twisisiwa Lokuntshwa Ka Dyondzo Ya Vukreste

5. I yini leswi Petro a byeriweke swona naswona ha yini a a hlamarile swinene?

5 Hi 36 C.E., Petro, muapostola la nga Mukreste, u vone xivono lexi hlamarisaka. Hi nkarhi wolowo, rito ro huma etilweni ri n’wi byele leswaku a dlaya a tlhela a dya swinyenyana ni swiharhi leswi a a swi tekiwa swi nyamile ehansi ka Nawu. Petro u hlamarile swinene! A a nga si tshama a “dya nchumu lowu nyameke ni lowu nga basangiki.” Kambe rito ri ku eka yena: “Tshika ku vula leswaku swilo leswi Xikwembu xi swi basiseke swi nyamile.” (Mintirho 10:9-15) Ematshan’weni yo sihalala a namarhela Nawu, Petro u cince langutelo rakwe. Leswi swi n’wi endle a vona swikongomelo swa Xikwembu leswi hlamarisaka.

6, 7. I yini lexi endleke Petro a xiya leswaku se a nga va chumayela vanhu Vamatiko, naswona hi wahi makumu lawa a nga ha vaka a ma fikelerile endzhaku ka sweswo?

6 Swi endlekise xileswi. Vanhu vanharhu va ye endlwini leyi Petro a a tshama eka yona leswaku va ta n’wi kombela leswaku a famba na vona ekaya ra munhu wa Matiko la nga yimbangiki, la vitaniwaka Korneliyo. Petro u amukele vavanuna lava, a va nghenisa endlwini yakwe. Hikwalaho ka leswi a yi twisiseke nhlamuselo ya xivono lexi, Petro u fambe na vona hi siku leri tlhandlamaka, va ya emutini wa Korneliyo. Loko a fika kwalaho, Petro u nyikele vumbhoni bya rixaladza malunghana na Yesu Kreste. Hi nkarhi wolowo Petro u te: “Hakunene ndza swi xiya leswaku Xikwembu a xi yi hi nghohe, kambe eka tiko rin’wana ni rin’wana munhu loyi a xi chavaka a tlhela a endla ku lulama wa amukeleka eka xona.” A hi Korneliyo ntsena la kombiseke ripfumelo eka Yesu kambe ni maxaka swin’we ni vanghana va yena, kutani “moya lowo kwetsima wu xikela ehenhla ka hinkwavo lava twaka rito.” Loko a vona leswaku Yehovha u endle mhaka leyi, Petro a “lerisa leswaku va khuvuriwa hi vito ra Yesu Kreste.”—Mintirho 10:17-48.

7 I yini lexi endleke Petro a xiya leswaku Vamatiko lava nga riki kona ehansi ka Nawu wa Muxe va nga va valandzeri va Yesu Kreste? I ku twisisa swilo swa moya. Leswi Xikwembu xi kombiseke leswaku xa va amukela Vamatiko lava nga yimbangiki, xi chulula moya wa xona eka vona, Petro u swi vonile leswaku va swi fanelekela ku khuvuriwa. Hi nkarhi lowu fanaka, Petro a nga ha va a swi vonile leswaku Xikwembu a xi nga rindzelanga leswaku Vakreste Vamatiko va rhanga va va ehansi ka Nawu wa Muxe ku ri kona va nga ta khuvuriwa. Loko a wu ri kona enkarhini wolowo, xana a wu ta va u hatle u cinca langutelo ra wena hi laha Petro a endleke ha kona?

Van’wana Va Hambete Va Landzela “Mukongomisi”

8. Hi yihi ndlela leyi Vakreste lava a va tshama eYerusalema a va yi languta ha yona mhaka ya ku yimba, leyi a yi hambanile ni ya Petro, naswona ha yini a yi hambanile?

8 Endzhaku ka loko Petro a suke ekaya ra Korneliyo, u ye eYerusalema. Marungula ya leswaku Vamatiko lava nga yimbangiki va “amukele rito ra Xikwembu” ma fikile evandlheni ra kwalaho naswona vadyondzisiwa vo tala va Vayuda a yi va tsakisanga mhaka leyi. (Mintirho 11:1-3) Hambiloko vanhu “lava seketelaka mhaka ya ku yimba” va pfumela leswaku Vamatiko va nga va valandzeri va Yesu, kambe va sindzise leswaku vanhu lava nga riki Vayuda va fanele va va ehansi ka Nawu leswaku va ta ponisiwa. Hi hala tlhelo, etindhawini leti a ku tshama Vamatiko eka tona, laha Vakreste va Vayuda a va nga talanga, ku yimba a ku nga ri mhaka yikulu. Njhekanjhekisano lowu wu hete malembe ya 13, wu ri kona. (1 Vakorinto 1:10) Handle ko kanakana lowu a ku ri ndzingo lowukulu eka Vakreste volavo vo sungula—ngopfu-ngopfu Vamatiko lava a va tshama etindhawini leti ti taleriweke hi Vayuda!

9. Hikwalaho ka yini a swi ri swa nkoka leswaku mhaka ya ku yimba yi lulamisiwa?

9 Mhaka leyi yi fikelele maninginingini ya yona hi 49 C.E. loko Vakreste lava humaka eYerusalema va ya eAntiyoka ya le Siriya laha Pawulo a a chumayela kona. Va sungule ku dyondzisa leswaku Vamatiko lava hundzukaka va fanele va yimba hilaha Nawu wu vulaka hakona. Naswona ku pfuke timholovo letikulu ni ku kanetana exikarhi ka vona na Pawulo na Barnaba! Loko mhaka leyi a yi nga lulamisiwanga, Vakreste van’wana a va ta khunguvanyeka, ku nga khathariseki leswaku i Vayuda kumbe i Vamatiko. Hikwalaho ku endliwe malunghiselelo leswaku Pawulo ni van’wana va ya eYerusalema leswaku va ya kombela mpfuno eka huvo leyi fumaka ya Vukreste leswaku yi lulamisa xiphiqo lexi hi ku helela.—Mintirho 15:1, 2, 24.

Endzhaku Ka Njhekanjhekisano Ku Ve Ni Vun’we!

10. Hi tihi tinhla tin’wana leti huvo leyi fumaka yi ti kambisiseke yi nga si endla xiboho malunghana ni xiyimo xa Vamatiko?

10 Enhlanganweni wolowo a wu ri kona, swi nga ha endleka leswaku van’wana a va seketela ku yimba, loko hi hala tlhelo van’wana va ri ni mavonelo lama hambaneke. Kambe timhaka ti hetelele ti fambe hi ndlela leyi faneleke. Endzhaku ka ku kanetana lokukulu, muapostola Petro na Pawulo va hlamusele swikombiso leswi Yehovha a swi endleke eka vapfumeri lava nga yimbangiki. Va hlamusele leswaku Xikwembu xi chulule moya wo kwetsima ehenhla ka Vamatiko lava nga yimbangiki. Kahle-kahle va vutisile va ku, ‘Xana vandlha ra Vukreste ri na wona matimba yo ala lava Xikwembu xi va amukeleke?’ Hiloko mudyondzisiwa Yakobo a hlaya Tsalwa ro karhi leri pfuneke vanhu hinkwavo lava a va ri kona leswaku va twisisa leswi Yehovha a lavaka swona emhakeni leyi.—Mintirho 15:4-17.

11. Hi wihi nchumu lowu nga nghenelelangiki loko ku endliwa xiboho malunghana ni ku yimba naswona i yini lexi kombisaka leswaku Yehovha a a xi seketela xiboho lexi?

11 Hinkwavo a va yimele ku twa leswaku huvo leyi fumaka yi titwisa ku yini hi mhaka leyi. Leswi vavanuna lava a va ri Vayuda, xana a va ta seketela mhaka ya ku yimba loko va endla xiboho? Doo! Vavanuna lava vo tshembeka a va tiyimisele ku landzelela Matsalwa ni nkongomiso wa moya lowo kwetsima wa Xikwembu. Endzhaku ko yingisela mhaka hi matlhelo hinkwawo, hi vun’we huvo leyi fumaka yi endle xiboho xa leswaku Vakreste Vamatiko a swi bohi leswaku va yimba ni ku va ehansi ka Nawu wa Muxe. Loko vamakwerhu va twa sweswo, va tsakile naswona mavandlha ma sungule “ku andza hi nhlayo siku rin’wana ni rin’wana.” Vakreste lava va yingiseke nkongomiso wa Xikwembu va kume nhlamulo leyinene leyi humaka eMatsalweni. (Mintirho 15:19-23, 28, 29; 16:1-5) Kambe a ka ha laveka nhlamulo ya xivutiso xin’wana xa nkoka.

Ku Vuriwa Yini Hi Vakreste Va Vayuda?

12. Hi xihi xivutiso lexi nga hlamuriwangiki?

12 Huvo leyi fumaka yi swi hlamusele kahle leswaku Vakreste Vamatiko a swi bohi leswaku va yimba. Kambe ku vuriwa yini hi Vakreste va Vayuda? Xiboho lexi endliweke hi huvo leyi fumaka a xi xi hlamulanga xivutiso xexo.

13. Ha yini a swi hoxile ku vula leswaku swa boha ku landzela Nawu wa Muxe leswaku munhu a ponisiwa?

13 Vakreste van’wana va Vayuda lava a “va hisekela Nawu” va hambete va yimbisa vana va vona ni ku landzelela swilaveko swin’wana swa Nawu. (Mintirho 21:20) Van’wana va swi hundzeletile, va vula leswaku swa boha leswaku Vakreste va Vayuda va landzelela Nawu leswaku va ta ponisiwa. Lexi a ku ri xihoxo lexikulu. Hi xikombiso, xana swa twala leswaku Mukreste a endla gandzelo ra xihari leswaku a kota ku rivaleriwa swidyoho? Phela gandzelo ra Kreste ri endle leswaku magandzelo lawa ma heleriwa hi ntirho. Ku vuriwa yini hi Nawu lowu nge Vayuda a va fanelanga va tolovelana ni vanhu Vamatiko? A swi ta va tikela swinene vachumayeri lava hisekaka lava nga Vakreste ku yingisa milawu leyi hi hala tlhelo va hetisisa xileriso xo dyondzisa Vamatiko swilo hinkwaswo leswi Yesu a swi dyondziseke. (Matewu 28:19, 20; Mintirho 1:8; 10:28)  * A xi kona lexi kombisaka leswaku mhaka leyi yi kaneriwile enhlanganweni wa huvo leyi fumaka. Kambe vandlha ri wu kumile mpfuno.

14. Hi wihi nkongomiso lowu mapapila lama huhuteriweke ya Pawulo ma wu nyikeleke malunghana ni Nawu?

14 Nkongomiso wu tile, kambe a wu tanga hi papila leri humaka eka huvo leyi fumaka, wu te hi mapapila lama engetelekeke lama tsariweke hi vaapostola. Hi xikombiso, muapostola Pawulo u rhumele rungula ra matimba eka Vayuda ni Vamatiko lava tshamaka eRhoma. Eka papila leri, u hlamusele leswaku Muyuda wa xiviri hi loyi a nga Muyuda “endzeni, naswona ku yimba ka yena i ka le mbilwini hi tlhelo ra moya.” (Varhoma 2:28, 29) Eka papila leri fanaka Pawulo u tirhise xifaniso ku kombisa leswaku Vakreste a va ha ri ehansi ka Nawu. U vule leswaku wansati a nga fanelanga a tekiwa hi vanuna vambirhi hi nkarhi wun’we. Kambe, loko nuna wa yena a fa, u ntshunxekile ku tlhela a tekiwa nakambe. Kutani Pawulo a a tirhisa xifaniso lexi, ku kombisa leswaku a swi koteki leswaku Vakreste lava totiweke va va ehansi ka Nawu wa Muxe va tlhela va va ehansi ka Kreste hi nkarhi wun’we. A va fanele va va lava “feke eNawini” leswaku va ta va ni vun’we na Kreste.—Varhoma 7:1-5.

Swi Va Tekele Nkarhi Wo Leha Ku Twisisa

15, 16. Ha yini Vakreste van’wana va Vayuda va tsandzekile ku twisisa nhlamuselo leyi khumbaka Nawu, naswona leswi swi xi kandziyisa njhani xilaveko xa ku tshama hi xalamukile hi tlhelo ra moya?

15 Nhlamuselo ya Pawulo malunghana ni Nawu a yi nga kaneteki. Kutani ke, ha yini Vakreste va Vayuda va tsandzekile ku twisisa mhaka leyi? Xin’wana xa swivangelo swa kona hileswaku a va nga swi twisisi swilo swa moya. Hi xikombiso, a va nga tiwundli hi swakudya swa moya leswi tiyeke. (Vaheveru 5:11-14) Naswona a va nga ha yi hisekeli minhlangano ya Vukreste. (Vaheveru 10:23-25) Xivangelo xin’wana lexi nga ha vaka xi endle van’wana va nga yi twisisi mhaka leyi ku nga ha va ku ri ndlela leyi Nawu a wu tirha ha yona. A wu sekeriwe eka swilo leswi munhu a kotaka ku swi vona ni ku swi khumba, swo tanihi tempele ni fambiselo ra vuprista. A swi olova leswaku munhu loyi a nga wupfangiki hi tlhelo ra moya a amukela Nawu ku ri ni ku amukela misinya ya milawu leyi enteke ya Vukreste, leyi a yi sekeriwe eka swilo leswi nga vonakiki.—2 Vakorinto 4:18.

16 Xin’wana lexi endleke van’wana lava tivulaka Vakreste leswaku va hisekela ku hlayisa Nawu, hi leswi xaxametiweke hi Pawulo eka papila rakwe leri yaka eka Vagalatiya. U hlamusele leswaku vanhu lava, a va lava ku tekiwa tanihi lava xiximekaka, va ri swirho swa vukhongeri lebyi landzeleriwaka hi vanhu vo tala. Ematshan’weni ya leswaku va hambana ni vanhu van’wana, a va ringeta hi tindlela hinkwato leswaku va amukeleka evanhwini. A va swi hisekela swinene ku amukeriwa hi vanhu ku ri ni ku amukeriwa hi Xikwembu.—Vagalatiya 6:12.

17. Xana langutelo lerinene malunghana ni ku hlayisa Nawu ri twisiseke rini kahle?

17 Vakreste lava twisisaka, lava hi vukheta va hlayeke matsalwa lama huhuteriweke hi Xikwembu ya Pawulo ni van’wana, va fikelele xiboho lexinene malunghana ni Nawu. Hambiswiritano, ndlela leyi Nawu wa Muxe a wu fanele wu langutiwa ha yona yi kale yi twisiseka kahle eka Vakreste hinkwavo va Vayuda hi lembe ra 70 C.E. Sweswo swi endleke loko Xikwembu xi pfumelele leswaku muti wa Yerusalema, tempele ya wona ni matsalwa ya wona malunghana ni fambiselo ra wona ra vuprista, swi lovisiwa. Leswi swi endle leswaku ku nga ha vi na munhu loyi a kotaka ku landzelela swiyenge hinkwaswo swa Nawu.

Ndlela Yo Tirhisa Ndzayo Leyi Namuntlha

18, 19. (a) Hi rihi langutelo leri hi faneleke hi va na rona, naswona hi rihi langutelo leri hi faneleke hi ri papalata leswaku hi ta tshama hi tiyile emoyeni? (b) Xana xikombiso xa Pawulo xi hi dyondzisa yini malunghana ni ku landzelela nkongomiso lowu hi wu kumaka eka vamakwerhu lava nga ni vutihlamuleri? (Vona bokisi eka tlula 24)

18 Endzhaku ko kambisisa swiendlakalo leswi swa khale, kumbexana se wa tivutisa: ‘Loko a ndzi ri kona hi nkarhi wolowo, xana a ndzi ta va ndzi titwise ku yini loko ku rhandza ka Xikwembu ku ri karhi ku paluxiwa? Xana a ndzi ta va ndzi sihalarile ndzi namarhela ndlela ya khale? Kumbe a ndzi ta va ndzi lehise mbilu ku kondza mhaka yi twisiseka kahle? Naswona loko se yi twisisekile, xana a ndzi ta va ndzi yi seketele hi mbilu hinkwayo?’

19 Swi le rivaleni leswaku a hi tiyiseki leswaku a hi ta va hi titwe njhani loko a hi ri kona hi nkarhi wolowo. Kambe hi nga ha tivutisa: ‘Xana ndzi titwa njhani loko ku twisisa lokuntshwa ka Bibele ku hlamuseriwa namuntlha? (Matewu 24:45) Loko ku nyikeriwa nkongomiso wa Matsalwa, xana ndzi ringeta ku wu tirhisa, ndzi nga landzeleli vuxokoxoko bya wona ntsena kambe ni leswi wu khutazaka swona? (1 Vakorinto 14:20) Xana ndzi lehisa mbilu ndzi rindza Yehovha loko swivutiso swo karhi leswi ndzi nga na swona swi nga si hlamuriwa?’ I swa nkoka leswaku hi tirhisa swakudya swa moya leswi swi nga kona namuntlha, leswaku “hi nga tshuki hi khukhuleka.” (Vaheveru 2:1) Loko Yehovha a hi nyika nkongomiso hi ku tirhisa Rito rakwe, moya wakwe ni nhlengeletano yakwe ya laha misaveni, a hi yingiseni hi vukheta. Loko hi endla tano, Yehovha u ta hi nyika vutomi lebyi nga heriki, lebyi tsakisaka byi tlhela byi enerisa.

[Nhlamuselo ya le hansi]

^ par. 13 Loko Petro a endzele eAntiyoka ya le Siriya, u tiphinile hi vunakulobye lebyinene ni Vamatiko lava nga vapfumeri. Kambe loko ku fika Vakreste va Vayuda lava humaka eYerusalema, hiloko Petro a “suka kutani a tihlawula, hi ku chava va ntlawa lowu yimbeke.” Anakanya leswaku va fanele va khunguvanyeke njhani Vamatiko lava hundzukeke loko muapostola loyi va n’wi xiximaka a ala ku dya na vona.—Vagalatiya 2:11-13.

U Nga Hlamurisa Ku Yini?

• Xana Nawu wa Muxe a wu fana ni ‘mukongomisi la yisaka eka Kreste’ hi ndlela yihi?

• Xana u nga yi hlamusela njhani ndlela leyi Petro ni “lava seketelaka mhaka ya ku yimba” va titweke ha yona hi nhlamuselo ya matwisiselo lamantshwa ya ntiyiso?

• Xana u dyondze yini malunghana ni ndlela leyi Yehovha a wu paluxaka ha yona ntiyiso namuntlha?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 24]

Pawulo U Langutana Ni Ndzingo Wa Ku Tshembeka Hi Ku Titsongahata

Endzhaku ka riendzo ra vurhumiwa leri fambeke kahle, Pawulo u fike eYerusalema hi 56 C.E. Loko a fika kwalaho a a ta langutana ni ndzingo. Vandlha se a ri ma kumile mahungu ya leswaku u dyondzisa leswaku Nawu a wa ha tirhi. Vakulukumba a va chava, va anakanya leswaku Vakreste va Vayuda lava va ha ku hundzukaka va ta khunguvanyisiwa hi leswi Pawulo a swi vulaka malunghana ni Nawu ni leswaku va nga ha anakanya leswaku Vakreste a va ma xiximi malunghiselelo ya Yehovha. Evandlheni a ku ri ni Vakreste va mune va Vayuda, lava va endleke xihlambanyo, kumbexana xa ku va Manaziri. A va fanele va ya etempeleni leswaku va ta hetisisa swilaveko swa xihlambanyo xa vona.

Vakulukumba va kombele Pawulo leswaku a famba ni vanhu lava va mune etempeleni leswaku a ta khathalela swilaveko swa vona. Pawulo se a a tsale mapapila mambirhi lama huhuteriweke lawa eka wona a vulaka leswaku munhu a nga ponisiwi hi ku hlayisa Nawu. Hambiswiritano, a a anakanyela mapfalo ya van’wana. U tshame a tsala a ku: “Eka lava va nga ehansi ka nawu ndzi tiendle loyi a nga ehansi ka nawu . . . leswaku ndzi ta koka lava va nga ehansi ka nawu.” (1 Vakorinto 9:20-23) Handle ko honisa misinya ya milawu ya nkoka ya Matsalwa, Pawulo u vone swi antswa ku amukela xiringanyeto xa vakulukumba lava. (Mintirho 21:15-26) Leswi a nga swi endla a swi nga hoxanga. A ku nga ri na nchumu lexi lwisanaka ni Matsalwa mayelana ni lunghiselelo leri ra ku hlambanya, naswona tempele a yi tirhiseriwa vugandzeri bya ntiyiso, ku nga ri bya swifaniso. Pawulo u endle leswi a komberiweke swona, leswaku a papalata ku khunguvanyisa van’wana. (1 Vakorinto 8:13) Handle ko kanakana leswi swi lave leswaku Pawulo a titsongahata swinene, ku nga nchumu lowu endlaka leswaku hi n’wi xixima swinene.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 22, 23]

Ku hele malembe yo tala Vakreste va ri karhi va kanetana malunghana ni Nawu wa Muxe