Leswi Van’wana Va Tsundzukiwaka Ha Swona

KWALOMU ka malembe ya 3 000 lama hundzeke, Davhida a a hlongorisiwa hi Hosi Sawulo wa le Israyele. Kutani, Davhida a rhumela vanhu eka Nabali, loyi a a ri ni tinyimpfu ni timbuti to tala, leswaku va ya kombela swakudya ni mati. Entiyisweni, Nabali a a fanele a kombisa Davhida ni valandzeri va yena tintswalo hikwalaho ka leswi va sirheleleke mintlhambi ya Nabali. Hambiswiritano, Nabali u arile ku va kombisa malwandla. U pfange no byeletela vavanuna va Davhida xo mita hi huku. Nabali a a tlanga hi ndzilo, hikuva Davhida a a nga chacheriwi marhonge.—1 Samuwele 25:5, 8, 10, 11, 14.

Ndlela leyi Nabali a anguleke ha yona a yi nga fambisani ni ndhavuko wa le Vuxa Xikarhi wo kombisa malwandla eka vaendzi ni vafambi. Kutani, xana Nabali u tiendlele vito ra muxaka muni? Bibele yi vula leswaku “a a karhata naswona swiendlo swakwe a swi bihile” naswona a ri “munhu la nga pfuniki nchumu.” Vito ra yena a ri vula “xihunguki,” naswona a a ri tano hakunene. (1 Samuwele 25:3, 17, 25) Xana u nga rhandza ku tsundzukiwa hi swilo sweswo? Xana u tirhisana ni van’wana hi tihanyi ni nsele, ngopfu-ngopfu loko va pfumala? Kumbe, xana u ni tintswalo, malwandla u tlhela u anakanyela?

Abigayele—Wansati Wo Tlhariha

Leswi Nabali a veke ni tihanyi u tihoxe ekhombyeni. Davhida ni vavanuna va yena va 400 va hlomile va ya susa Nabali ntshiva. Abigayele nsati wa Nabali u swi twile leswi nga humelela. A a swi tiva leswaku nyimpi a yi tshinerile. Xana a a ta endla yini? U hatle a lunghiselela swakudya swo tala ni swilo swin’wana kutani a huma a ya kombela Davhida ni vavanuna va yena leswaku va veka matlhari ehansi. Loko a hlangana na vona, u kombele Davhida leswaku a nga halati ngati ku nga ri na xivangelo. Mbilu ya Davhida yi verhamile. U swi yingisile swikombelo swa wansati loyi kutani a rheleta vukarhi. Endzhakunyana ka swiendlakalo leswi, Nabali u file. Davhida u xiye leswaku Abigayele u ni timfanelo letinene, hiloko a titekela yena a va nsati wa yena.—1 Samuwele 25:14-42.

Xana Abigayele u tiendlele vito ra muxaka muni? A a “tlharihile swinene.” Swi le rivaleni leswaku a a ri ni vuxiyaxiya a tlhela a hluteka emianakanyweni, naswona a a swi tiva leswaku u fanele a ri teka njhani goza naswona rini. Hikwalaho ka ku tshembeka ka yena u sirhelele nuna wa yena wa xihunguki swin’we ni ndyangu wa yena leswaku wu nga weriwi hi khombo. U hetelele  a file, kambe a a ri ni ndhuma leyinene ngopfu ya ku va wansati wo tlhariha.—1 Samuwele 25:3.

Xana Petro U Tisiyele Vito Ra Muxaka Muni?

A hi hundzeleni eka lembe-xidzana ro sungula C.E. kutani hi anakanyisisa hi vaapostola va Yesu va 12. Handle ko kanakana un’wana wa vona loyi a a kombisa mintlhaveko ya yena erivaleni a tlhela a va ni magugu a ku ri Petro, kumbe Khefasi, khale ka muphasi wa tinhlampfi wa le Galeliya. Swi le rivaleni leswaku a a ri munhu loyi a a hatlisela ku endla swilo, loyi a a nga chavi ku tikombisa leswaku i munhu wa njhani. Hi xikombiso, Yesu u tshame a hlambisa vadyondzisiwa va yena milenge. Xana Petro u te yini loko ku fanele ku hlambisiwa yena milenge?

Petro u byele Yesu a ku: “Hosi, xana u ndzi hlambisa milenge?” Yesu u n’wi hlamule a ku: “Leswi ndzi swi endlaka a wu swi twisisi sweswi, kambe u ta swi twisisa endzhaku ka swilo leswi.” Petro a ku: “Kunene a wu nge yi hlambisi milenge ya mina.” Xiya leswaku Petro u hlamule a tiyile naswona a ri ni magugu. Xana Yesu u te yini?

Yesu u te: “Loko ndzi nga ku hlambisi, a wu na xiavelo eka mina.” Hiloko Simoni Petro a ku eka yena: “Hosi, ku nga ri milenge ya mina ntsena, kambe ni mavoko ya mina ni nhloko ya mina.” Petro u pfumele ku hlambisiwa milenge a tlhela a koxa leswi engetelekeke. Kambe ha swi tiva leswaku Petro a a ri munhu wa njhani. A a nga ri na vuxisi kumbe vukanganyisi.—Yohane 13:6-9.

Nakambe Petro u tsundzukiwa hi ku tsana ka yena loku tolovelekeke evanhwini. Hi xikombiso, u landzule Kreste kanharhu emahlweni ka vanhu lava n’wi hehleke hileswaku i mulandzeri wa Yesu wa Nazareta la avanyisiweke. Loko Petro a xiye xihoxo xa yena u rile hi xiviti. A a nga chavi ku kombisa nhlomulo ni ku tisola ka yena. Nakambe  i swa nkoka leswi vatsari va Tievhangeli va tsaleke rungula leri ra Petro loko a landzula Yesu—naswona swi nga ha endleka leswaku Petro hi yena a va nyikeke rungula ra kona! A a titsongahata swinene lerova a pfumela swihoxo swa yena. Xana u na yona mfanelo yoleyo?—Matewu 26:69-75; Marka 14:66-72; Luka 22:54-62; Yohane 18:15-18, 25-27.

Endzhaku ka mavhiki ma nga ri mangani a landzule Kreste, Petro loyi a a tele moya lowo kwetsima u chumayele hi xivindzi eka Vayuda vo tala swinene hi Pentekosta. Lexi a xi ri xikombiso lexi tiyeke xa leswaku Yesu la pfuxiweke a a n’wi tshemba.—Mintirho 2:14-21.

Petro u tlhele a wela exirimbaneni xin’wana. Muapostola Pawulo u vule leswaku loko vamakwerhu van’wana va Vayuda va nga si fika le Antiyoka, Petro a a hanya hi ku ntshunxeka ni vapfumeri va Matiko. Hambiswiritano, “hi ku chava va ntlawa lowu yimbeke” lava a va ha ku fika eYerusalema, Petro u tihambanise ni vapfumeri lava va Matiko. Pawulo u paluxe vutomi bya mikoka mimbirhi bya Petro.—Vagalatiya 2:11-14.

Kambe, i mudyondzisiwa wihi loyi a phofuleke vonelo ra yena hi nkarhi wo nonon’hwa loko swi tikomba onge valandzeri vo tala va Yesu a va lava ku n’wi fularhela? Sweswo swi humelele loko Yesu a paluxe mhaka yin’wana leyintshwa, malunghana ni nhlamuselo ya ku dya nyama ya yena ni ku nwa ngati ya yena. U te: “Loko mi nga dyi nyama ya N’wana wa munhu mi tlhela mi nwa ngati yakwe, a mi na vutomi.” Vunyingi bya valandzeri va Yesu va Vayuda byi khunguvanyekile kutani byi ku: “Mhaka leyi yi tsema nhlana; i mani la nga yi yingisaka?” Ku humelele yini endzhaku ka sweswo? “Hikwalaho ka sweswo vo tala va vadyondzisiwa vakwe va tlhelela eka swilo swa le ndzhaku naswona va nga ha fambi na yena.”—Yohane 6:50-66.

Enkarhini lowu wo nonon’hwa, Yesu u hundzulukele eka vaapostola lava 12 kutani a va vutisa xivutiso lexi khumbaka mbilu a ku: “N’wina a mi swi lavi ku famba, a hi swona ke?” Petro u te: “Hosi, xana hi ta ya eka mani? Hi wena u nga ni marito ya vutomi lebyi nga heriki; naswona hi khorwile ni ku tiva leswaku u Mukwetsimi wa Xikwembu.”—Yohane 6:67-69.

Xana Petro u tiendlele vito ra muxaka muni? Munhu la hlayaka rungula leri vulavulaka ha yena u fanele a tsakisiwa hileswi a nga munhu la kongomeke, la tshembekaka ni leswi a a tiyimiserile ku pfumela ku tsana ka yena. U tiendlele vito lerinene hakunene!

I Yini Leswi Vanhu Va Swi Tsundzukaka Ha Yesu?

Vutirheli bya Yesu bya laha misaveni byi teke malembe manharhu ni hafu ntsena. Kambe i yini leswi valandzeri va yena va n’wi tsundzukaka ha swona? Leswi a a hetisekile, a nga ri na xidyoho, xana a a nga tshineleleki? Xana a a endla ku rhandza ka yena, hikwalaho ka leswi a a ri N’wana wa Xikwembu? Xana a a chavisa valandzeri va yena a tlhela a va sindzisa leswaku va n’wi yingisa? Xana a a nga ri na misavu lerova a nga lavi ku toloveriwa ngopfu? Xana a a khomeke swinene lerova a nga ri na nkarhi wa lava tsaneke ni lava vabyaka kumbe wa vana? Xana a va tekela ehansi vanhu va tinxaka tin’wana ni vavasati, hilaha vavanuna a va tala ku endla hakona hi nkarhi wolowo? Xana matimu ya yena ma hi byela yini?

Yesu a a tsakela vanhu. Loko u hlaya hi ta vutirheli bya yena u ta xiya leswaku minkarhi yo tala u horise lava lamaleke ni lava vabyaka. U tikarhate swinene leswaku a pfuna lava pfumalaka. A a khathala hi vana lerova u kale a lerisa vadyondzisiwa va yena a ku: “Tshikani vana lavatsongo va ta eka mina; mi nga ringeti ku va sivela.” Hiloko Yesu “a angarha vana, a va katekisa, a va tlhandleka mavoko.” Xana u tinyika nkarhi wo va ni vana, kumbe u khomeke swinene lerova a wu na nkarhi wa vona?—Marka 10:13-16; Matewu 19:13-15.

Loko Yesu a ha ri laha misaveni, Vayuda a va tikeriwa hi milawu ni swileriso swa vukhongeri leswi lavaka swo tala ku tlula leswi Nawu wu lavaka swona. Varhangeri va vona va vukhongeri a va rhwarisa vanhu mindzhwalo yo tika, kasi vona a va nga yi susumeti ni hi rintiho ra vona. (Matewu 23:4; Luka 11:46) Hikwalaho, Yesu a a hambanile swinene na vona! U te: “Tanani eka mina, n’wina hinkwenu lava tirhaka hi matimba ni lava tikeriwaka, ndzi ta mi phyuphyisa.”—Matewu 11:28-30.

 Vanhu a va titwa va phyuphyile loko va ri na Yesu. A a nga va chavisi vadyondzisiwa va yena lerova va titwa va chava ku tiphofula. Entiyisweni, u va vutise swivutiso leswaku va ta tiphofula. (Marka 8:27-29) Valanguteri lava nga Vakreste va fanele va tivutisa leswaku: ‘Xana ndzi endla leswi fanaka eka vapfumeri-kulorhi? Xana vakulu lavan’wana va ndzi byela vonelo ra vona hakunene kumbe va kanakana ku ndzi byela?’ Swa phyuphyisa swonghasi loko valanguteri va tshineleleka, va yingisa van’wana va tlhela va pfumelelana ni swiyimo! Loko un’wana a nga anakanyeli swi endla leswaku va nga buli hi ndlela leyi ntshunxekeke.

Hambileswi Yesu a a ri N’wana wa Xikwembu, a nga si tshama a tirhisa matimba kumbe vulawuri bya yena hi ndlela yo biha. Ku ri na sweswo, a a kombisana kunene ni vayingiseri va yena. U endle tano loko Vafarisi va ringete ku n’wi phasa hi xivutiso xa vukanganyisi lexi nge: “Xana swa pfumeleriwa ku hakela xibalo xa nhloko eka Khezari kumbe e-e?” Yesu u va byele leswaku va n’wi komba mali ya nsimbi, kutani a va vutisa a ku: “Xana xifaniso ni marito lawa i swa mani?” Va n’wi hlamula va ku: “I swa Khezari.” Kutani a ku eka vona: “Hikokwalaho, tlheriselani swilo swa Khezari eka Khezari, kambe swilo swa Xikwembu eka Xikwembu.” (Matewu 22:15-21) Sweswo a swi enerile ku hlamula xivutiso xexo.

Xana Yesu a a ri ni misavu? Vahlayi van’wana va nga ha anakanya leswaku a a ri na yona, loko va hlaya rungula leri eka rona Yesu a vuleke leswaku a swi olova leswaku kamela yi nghena hi xuva xa neleta ku ri ni ku va munhu la fuweke a nghena eMfun’weni wa Xikwembu. (Matewu 19:23, 24) Mhaka ya leswaku kamela yi ringeta ku nghena hi xuva xa neleta ya xiviri yo rhunga ha yona kahle-kahle i xithathelo. Xikombiso xin’wana xa xithathelo xo tano i xa ku vona xilavi etihlweni ra makwenu kambe u nga voni ntsandza lowu nga etihlweni ra wena. (Luka 6:41, 42) Kunene, Yesu a a nga tirhisi voko ra nsimbi eku layeni ka yena. A a ri na rirhandzu a tlhela a va ni xinghana. Eka Vakreste namuntlha, ku rhandza ku hleka ni van’wana swi nga va rhula mpingu wo karhi hi minkarhi ya gome.

Ntwela-vusiwana Wa Yesu Eka Vavasati

Xana vavasati a va titwa njhani loko va ri na Yesu? Swi le rivaleni leswaku a a ri ni valandzeri vo tala vo tshembeka va xisati, ku katsa ni mana wa yena Mariya. (Luka 8:1-3; 23:55, 56; 24:9, 10) Vavasati a va titwa va ntshunxekile ku tshinelela Yesu lerova wansati un’wana loyi ‘a a tiviwa a ri mudyohi’ u tshame a hlantswa milenge ya yena hi mihloti ya yena kutani a yi tota hi mafurha yo nun’hwela. (Luka 7:37, 38) Wansati un’wana loyi a karhatiweke hi vuvabyi byo khuluka ngati ku ringana malembe yo tala, u manyukute entshungwini leswaku a ta khumba nguvu ya yena leswaku a ta hola. Yesu u bumabumele ripfumelo ra yena. (Matewu 9:20-22) Ina, a swi va olovela vavasati ku tshinelela Yesu.

Yesu u tshame a vulavula ni wansati wa Musamariya exihlobyeni. A a hlamale swinene lerova a kala a ku: “Ha yini wena, hambileswi u nga  Muyuda, u kombela leswaku ndzi ku nyika u nwa, kasi mina ndzi wansati wa Musamariya?” Phela, Vayuda ni Vasamariya a va nga nwisani mati. Yesu u ye emahlweni a n’wi dyondzisa ntiyiso lowu hlamarisaka malunghana ni ‘mati lama pfelelaka ma nyika vutomi lebyi nga heriki.’ Vavasati a va titwa va ntshunxekile loko va ri na yena. A a nga titwi a deleriwa.—Yohane 4:7-15.

Yesu u tsundzukiwa hikwalaho ka timfanelo ta yena to tala letinene, ku katsa ni moya wa yena wo tinyikela. A a ri xikombiso xa rirhandzu. Yesu u va vekele xikombiso hinkwavo lava lavaka ku va valandzeri va yena. Xana u xi landzelerisisa ku fikela kwihi xikombiso xa yena?—1 Vakorinto 13:4-8; 1 Petro 2:21.

Xana Vakreste Va Manguva Lawa Va Tsundzukiwa Hi Ndlela Yihi?

Eminkarhini ya manguva lawa, magidi ya Vakreste vo tshembeka ma file, vo tala va vona a va dyuharile, van’wana a va ha ri vantshwa. Kambe va tisiyele vito lerinene. Van’wana, vo fana na Crystal, loyi a feke a dyuharile, va tsundzukiwa hikwalaho ka rirhandzu ra vona. Van’wana vo tanihi Dirk, loyi a feke a ri ni malembe ya va-40, va tsundzukiwa hikwalaho ka leswi a va tshama va tsakile naswona va ri ni ntirhisano.

Nakambe ku na José wa le Spain. Le ndzhaku hi va-1960, loko ntirho wo chumayela wa Timbhoni ta Yehovha wa ha yirisiwile etikweni rero, José a a ri ni nsati ni vana vanharhu va vanhwanyana. A a tirha kahle le Barcelona. Kambe hi nkarhi wolowo a ku ri ni xilaveko xa vakulu va Vakreste lava wupfeke edzongeni wa Spain. José u tshike ntirho wa yena wa kahle kutani a rhurhela le Málaga swin’we ni ndyangu wa yena. Va boheke ku langutana ni minkarhi yo nonon’hwa ya ikhonomi, laha ntirho a wu kala.

Kambe, José a a tiveriwa ku tshama a ri kona evutirhelini ni ndlela leyinene leyi a kuriseke vana va yena ha yona, naswona nsati wa yena Carmela a a n’wi seketela. Loko ku laveka munhu wo hlela mintsombano ya Vukreste endhawini yoleyo, minkarhi hinkwayo José a a tshama a tiyimisele ku pfuna. Khombo ra kona loko a ri ni malembe ya va-50, u khomiwe hi vuvabyi lebyikulu lebyi n’wi dlayeke. Hambiswiritano, u sale a ri ni ndhuma ya leswaku a a tshembeka, a a ri nkulu la tirhaka hi matimba a tlhela a va nuna tlhelo tatana wa rirhandzu.

Kutani, xana wena u ta tsundzukiwa hi yini? Loko a wu fe tolo, xana vanhu a va ta ku yini hi wena namuntlha? Lexi i xivutiso lexi nga ha susumetelaka hinkwerhu ka hina leswaku hi antswisa ndlela leyi hi khomaka van’wana ha yona.

Xana hi nga endla yini leswaku hi va ni vito lerinene? Minkarhi hinkwayo hi nga antswisa ndlela leyi hi yi kombisaka ha yona mihandzu ya moya—leyi yin’wana ya yona ku nga rirhandzu, mbilu yo leha, musa, ku olova ni ku tikhoma. (Vagalatiya 5:22, 23) Ina, entiyisweni, “vito [lerinene] ra antswa ku ri ni mafurha lamanene, ni siku ra ku fa ku ri ni siku leri munhu a velekiweke ha rona.”—Eklesiasta 7:1; Matewu 7:12.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

Abigayele u tsundzukiwa hikwalaho ka vutlhari bya yena

[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]

Petro u tsundzukiwa hikwalaho ka ku tshembeka ka yena hambileswi a a ri ni magugu

[Xifaniso lexi nga eka tluka 8]

Yesu a a tinyika nkarhi wa vana