Hakunene Ku Ni Vupfumeri Byin’we Ntsena Bya Vukreste Lebyi Nga Bya Ntiyiso

YESU KRESTE u simeke kereke kumbe vandlha rin’we ntsena. Vandlha rero a ri ri ntlawa kumbe ndyangu wa moya. Sweswo swi vula leswaku a ri ri nhlangano wa vanhu lava hlawuriweke hi moya lowo kwetsima wa Xikwembu—naswona hinkwavo Xikwembu a xi va teka va ri “vana” va xona.—Varhoma 8:16, 17; Vagalatiya 3:26.

Yesu u dyondzise leswaku Xikwembu a xi tirhisa ndlela yin’we ntsena ku kongomisa vanhu leswaku va kuma ntiyiso ni vutomi. Leswaku ntiyiso wolowo wa nkoka wu twisisiwa kahle, Yesu u fanise ndlela yo ya evuton’wini lebyi nga heriki ni gondzo. U te: “Nghenani hi nyangwa leyo khuma; hikuva gondzo leri yisaka endzovisweni ri anamile ri tlhela ri pfuleka, naswona va tele lava nghenaka ha rona; kambe nyangwa leyi yisaka evuton’wini yi khumile, ni gondzo ra kona ri larile, naswona a hi vangani lava ri kumaka.”—Matewu 7:13, 14; Yohane 14:6; Mintirho 4:11, 12.

Vandlha Leri Nga Ni Vun’we

Hi nga anakanyi leswaku vandlha rero ra lembe-xidzana ro sungula a ri ri “nhlangano lowu hleriweke wa misava hinkwayo wo tanihi kereke ya misava hinkwayo leyi hi nga anakanyaka ha yona namuntlha,” ku vula The New Dictionary of Theology. Ha yini? Yi ri: “Xivangelo xa kona hileswi nhlangano wo tano lowu hleriweke wa misava hinkwayo wu nga si tshamaka wu va kona.”

A nga kona loyi a nga kanetaka leswaku vandlha ro sungula ra Vukreste a ri nga fani ni minhlangano ya tikereke leyi hleriweke, leyi hi yi vonaka namuntlha. Kambe rona a ri ri na nhleleko. Mavandlha a ma nga endli swilo hi ndlela ya wona. Hinkwawo a ma xixima vulawuri bya huvo leyi fumaka ya le Yerusalema. Huvo yoleyo—leyi a yi vumbiwe hi vaapostola ni vakulukumba va vandlha ra le Yerusalema—yi pfune ku  hlayisa vun’we bya vandlha leswaku ri va “miri wun’we” wa Kreste.—Vaefesa 4:4, 11-16; Mintirho 15:22-31; 16:4, 5.

Xana ku endleke yini hi vandlha rero rin’we ntsena ra ntiyiso? Xana ri ve Kereke ya Khatoliki leyi dumeke? Xana ri hundzuke kereke ya Protestente leyi namuntlha yi tswaleke mintlawa yo tala leyi hambanaka? Kumbe, xana ku humelele swin’wana ha rona?

“Koroni” Ni “Mfava”

Leswaku hi kuma tinhlamulo, a hi kambisiseni leswi Yesu Kreste hi byakwe a vuleke leswaku a swi ta endleka ha rona. Swi nga ku hlamarisa ku tiva leswaku Yesu a a langutele leswaku vandlha rakwe ri nyamalala, naswona xiyimo xo tano lexi vavisaka a a ta xi pfumelela leswaku xi heta madzana ya malembe.

U fanise vandlha rakwe ni “mfumo wa matilo,” a ku: “Mfumo wa matilo wu fana ni munhu la haxeke mbewu leyinene ensin’wini yakwe. Loko vanhu va ha etlele, nala wakwe a ta kutani a haxa mfava exikarhi ka koroni, kutani a suka. Loko khava ri rhumbuka, ri tswala, ku humelele ni mfava. Kutani mahlonga ya n’wini wa yindlu ma ta ivi ma ku eka yena, ‘N’wini wa hina, xana a wu haxanga mbewu leyinene ensin’wini ya wena? Kutani, xana swi tisa ku yini leswaku ku va ni mfava?’ A ku eka vona, ‘Leswi swi endliwe hi munhu, la nga nala.’ Va ku eka yena, ‘Kutani, xana u lava leswaku hi huma hi ya wu hlengeleta?’ A ku, ‘E-e; leswaku mi nga tshuki mi simula ni koroni, loko mi hlengeleta mfava. Swi tshikeni swi kula haswimbirhi kukondza ku fika ntshovelo; kutani hi nguva ya ntshovelo ndzi ta byela vatshoveri ndzi ku, Sungulani hi ku hlengeleta mfava mi wu boha wu va tinyandza leswaku mi wu hisa, endzhaku ka sweswo mi hlengeleta koroni mi yi nghenisa exitlatini xa mina.’”—Matewu 13:24-30.

Yesu u hlamusele leswaku “muhaxi” hi yena. “Mbewu leyinene” a yi fanekisela vadyondzisiwa va yena va ntiyiso. “Nala” wakwe a ku ri Sathana Diyavulosi. “Mfava” a ku ri Vakreste va mavunwa lava timanyukuteke va nghena evandlheni ro sungula ra Vukreste. U vule leswaku a a ta tshika “koroni” ni “mfava” swi kula swin’we ku kondza ku va nkarhi wa “ntshovelo,” lowu a wu ta fika “emakumu ka mafambiselo ya swilo.” (Matewu 13:37-43) Xana leswi hinkwaswo a swi vula yini?

Ku Thyakisiwa Ka Vandlha Ra Vukreste

Endzhakunyana ka ku fa ka vaapostola, vadyondzisi lava gwineheke evandlheni va sungule ku ri lawula. A va vulavula “swilo leswi soholotiweke leswaku va tikokela vadyondzisiwa.” (Mintirho 20:29, 30) Hikwalaho, Vakreste vo tala ‘va  wile eripfumelweni.’ Va “hambukiseriw[e] etimhakeni ta mavunwa.”—1 Timotiya 4:1-3; 2 Timotiya 4:3, 4.

The New Dictionary of Theology yi vula leswaku hi lembe-xidzana ra vumune C.E., “Vukreste bya Vukhatoliki byi ve vukhongeri bya ximfumo . . . eMfun’weni wa Rhoma.” Ku ve ni “vun’we exikarhi ka vukhongeri ni tiko”—ku hlangana ka Kereke ni Mfumo, ku nga nchumu lowu a wu lwisana hi ku helela ni tidyondzo ta Vakreste vo sungula. (Yohane 17:16; Yakobo 4:4) Nkandziyiso wolowo wu tlhela wu vula leswaku hi ku famba ka nkarhi, xiyimo hinkwaxo xa kereke, kun’we ni tidyondzo ta yona to tala swi hundzuke hi ku helela “hikwalaho ka xiendlo lexi hlamarisaka ni lexi nga fanelangiki hi ku helela xa ku hlanganisa [Testamente ya Khale] ni tidyondzo ta Aristotle.” Hilaha Yesu Kreste a profeteke hakona, vadyondzisiwa va yena va ntiyiso a va nga ha vonaki hi ku olova loko Vakreste va vukanganyisi va andza hi xitalo.

Vayingiseri va Yesu a va swi tiva leswaku a swi tikisa ku yini ku hambanisa koroni ya ntiyiso ni mfava lowu loko wa ha kula a wu fana swinene ni koroni. Kutani Yesu a a kombisa leswaku a ku ta hundza nkarhinyana swa ha tika ku hambanisa Vakreste va ntiyiso ni va mavunwa. Leswi a swi vuli leswaku vandlha ra Vukreste ri file, hikuva Yesu a a tshembise leswaku u ta hambeta a kongomisa vamakwavo vakwe va moya “masiku hinkwawo ku fikela emakumu ka mafambiselo ya swilo.” (Matewu 28:20) Yesu u vule leswaku koroni a yi ta hambeta yi kula. Hambiswiritano, hi malembe yo tala Vakreste va ntiyiso—ha un’we-un’we kumbe tanihi ntlawa—a swi kanakanisi leswaku va ringete hi matimba ku namarhela tidyondzo ta Kreste. Kambe a va nga ha ri ntlawa kumbe nhlengeletano leyi xiyekaka kahle. A va nga fani nikatsongo ni vukhongeri lebyi gwineheke lebyi hi malembe yo tala byi tiseke ndzhukano ni xisandzu evitweni ra Yesu Kreste.—2 Petro 2:1, 2.

‘Ku Hlavuteriwa Ka Munhu Wo Kala Nawu’

Muapostola Pawulo u profete nchumu wun’wana lowu a wu ta fungha vukhongeri lebyi bya mavunwa. U tsarile a ku: “Ku nga tshuki ku va ni la mi kanganyisaka hi mukhuva wo karhi, hikuva [siku ra Yehovha] a ri nge fiki ku nga si fika vugwinehi ni munhu wo kala nawu a nga si hlavuteriwa.” (2 Vatesalonika 2:2-4) “Munhu wo kala nawu” loyi ku vulavuriwaka ha yena laha i ntlawa wa vafundhisi lowu tinyikeke xikhundlha xa ku fuma vandlha ra “Vukreste.” *

Vugwinehi byi sungule esikwini ra muapostola Pawulo. Byi tinyike matimba swinene endzhaku ka ku fa ka vaapostola lava a va lwisana na byona loko va ha hanya. Pawulo u vule leswaku a byi ta tikomba hi “matirhelo ya Sathana ni mintirho hinkwayo ya matimba hi mahlori ya mavunwa ni swihlamariso ni hi vuxisi hinkwabyo lebyi nga lulamangiki.” (2 Vatesalonika 2:6-12) Sweswo swi swi hlamusela kahle leswi endliweke hi varhangeri vo tala va vukhongeri ematin’wini!

Ku seketela marito ya vona ya leswaku kereke ya ntiyiso i Rhoma Khatoliki ntsena, varhangeri va Khatoliki va vula leswaku vabixopo va vona va “kume ndzhaka ya vubixopo eka vaapostola vo sungula.” Kambe ku vula mhaka ya xiheri, mhaka yo tano a yi na xisekelo xa matimu kumbe xa Matsalwa. A ku na vumbhoni lebyi tiyeke bya leswaku kereke leyi tangunukeke endzhaku ka rifu ra vaapostola va Yesu a yi kongomisiwa hi moya lowo kwetsima wa Xikwembu.—Varhoma 8:9; Vagalatiya 5:19-21.

Naswona ku vuriwa yini hi tikereke tin’wana leti tangunukeke endzhaku ka leswi vuriwaka Ndzhundzunuko? Xana ti tekelele xikombiso xa vandlha ro sungula ra Vukreste? Xana ti tshame ti tengile ku fana ni vandlha ro sungula ra Vukreste? I ntiyiso leswaku endzhaku ka Ndzhundzunuko, vanhu vo tala lava tolovelekeke va kote ku tikumela Bibele hi ririmi ra vona. Kambe matimu ma komba leswaku tikereke leti ti hambete ti dyondzisa swilo leswi hoxeke. *—Matewu 15:7-9.

Hambiswiritano, xiya mhaka leyi. Yesu Kreste u profete kahle leswaku vandlha rakwe leri nga  rin’we ntsena ra ntiyiso a ri ta pfuxetiwa hi nkarhi wa leswi a swi vuleke makumu ya mafambiselo ya swilo. (Matewu 13:30, 39) Ku hetiseka ka vuprofeta bya Bibele ku komba leswaku sweswi hi hanya enkarhini wolowo. (Matewu 24:3-35) Hikwalaho, un’wana ni un’wana wa hina u fanele a tivutisa, ‘Hi yihi kereke yoleyo yin’we ntsena ya ntiyiso?’ Swi fanele swi olova swinene ku yi vona.

Kumbexana u anakanya leswaku wena se u yi kumile kereke yoleyo kumbe vandlha ra kona. I swa nkoka leswaku u tiyiseka hi mhaka leyi. Ha yini? Hikuva ku fana ni le ka lembe-xidzana ro sungula, ku ni kereke yin’we ntsena ya ntiyiso. Xana u tshame u tinyika nkarhi wa ku kumisisa loko kereke ya wena yi landzelerisisa xikombiso xa vandlha ra Vukreste ra lembe-xidzana ro sungula, ni loko yi namarhela tidyondzo ta Yesu Kreste hi ku tshembeka? Ha yini sweswo u nga swi kambisisi sweswi? Timbhoni ta Yehovha ti ta tsakela ku ku pfuna ku endla nkambisiso wo tano.—Mintirho 17:11.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 5]

Xifaniso xa Yesu xa koroni ni mfava xi hi dyondzisa yini malunghana ni vandlha ra ntiyiso?

[Swifaniso leswi nga eka tluka 7]

Xana kereke ya wena yi landzela xikombiso lexi vekiweke hi Vakreste va lembe-xidzana ro sungula xa ku chumayela ni ku dyondza?