Ku Twisisa Xikongomelo Xa Ndzayo

I YINI lexi taka emianakanyweni ya wena loko u twa rito “ndzayo”? Xihlamusela-marito xin’wana xi hlamusela ndzayo tanihi “ku endla vanhu leswaku va landzelela milawu yo karhi naswona va xupuriwa loko va yi tlula.” Hambileswi leyi ku nga riki yona ntsena nhlamuselo leyi amukelekaka, vanhu vo tala namuntlha va teka ndzayo yi ri nchumu lowu nga rhandzekiki hilaha yi hlamuseriweke hakona laha.

Hambiswiritano, Bibele yi hlamusela ndzayo hi ndlela leyi hambaneke. Solomoni Hosi yo tlhariha u tsarile a ku: “Oho n’wananga, u nga yi bakanyi ndzayo ya Yehovha.” (Swivuriso 3:11) Marito lawa a ma kombeteli eka ndzayo leyi tolovelekeke, kambe eka “ndzayo ya Yehovha,” ku nga ndzayo leyi sekeriweke eka misinya ya milawu leyi tlakukeke ya Xikwembu. Leyi hi yona ntsena ndzayo leyi vuyerisaka hi tlhelo ra moya—naswona ya rhandzeka. Hilaha ku hambaneke, ndzayo leyi humaka emianakanyweni ya munhu leyi kanetanaka ni mimpimanyeto ya Yehovha leyi tlakukeke, hakanyingi yi fambisana ni tihanyi. Leswi swi hi endla hi vona leswaku ha yini vanhu vo tala va languta ndzayo hi ndlela yo biha.

Ha yini hi khutaziwa ku amukela ndzayo ya Yehovha? EMatsalweni, ndzayo leyi humaka eka Xikwembu yi hlamuseriwa tanihi ndlela leyi Xikwembu xi ri kombisaka ha yona rirhandzu leri xi nga na rona eka swivumbiwa swa xona leswi nga vanhu. Hikwalaho, Solomoni u ye emahlweni a ku: “Loyi Yehovha a n’wi rhandzaka wa n’wi tshinya, hilaha tatana a endlaka hakona eka n’wana wakwe la n’wi tsakisaka.”—Swivuriso 3:12.

Hi Kwihi Ku Hambana eXikarhi Ka Ndzayo Ni Nxupulo?

EBibeleni ndzayo yi hlamuseriwe hi tindlela to tala—yi nga ha va nkongomiso, ndzetelo, ku dyondzisa, ku tshinya, ku ololoxa ni nxupulo. Hambiswiritano, etimhakeni hinkwato, loko Yehovha a nyikela ndzayo u va a susumetiwa hi rirhandzu naswona xikongomelo xa yena i ku pfuna loyi a nyikiwaka yona. Ndzayo ya Yehovha leyi ololoxaka a hi ya ku xupula ntsena.

Hi hala tlhelo, minkarhi yo tala nxupulo lowu humaka eka Xikwembu a hi wa ku ololoxa kumbe ku dyondzisa loyi a xupuriwaka. Hi xikombiso, ku sukela hi siku leri Adamu na Evha va dyoheke ha rona, va sungule ku langutana ni vuyelo bya ku nga yingisi ka vona. Yehovha u va hlongorile entangeni wa Edeni lowu a wu ri paradeyisi naswona va ve vanhu lava nga hetisekangiki, va vabya ni ku dyuhala. Endzhaku ko hanya hi ku xaniseka ku ringana madzana ya malembe, va fele makumu. Hinkwaswo leswi a ku ri nxupulo lowu humaka eka Xikwembu, kambe a ku nga ri ndzayo yo ololoxa. Hikwalaho ka leswi va dyoheke hi vomu naswona va nga hundzukangiki, Adamu na Evha a va nga ta ololoxeka.

Timhaka tin’wana ta nxupulo lowu humaka eka Yehovha ti katsa Ndhambhi ya siku ra Nowa, ku lovisiwa ka Sodoma na Gomora ni ku herisiwa ka vuthu ra Vaegipta eLwandle ro Tshwuka. Eka swiendlakalo leswi, Yehovha a a nga tiyimiselanga ku nyika nkongomiso, ndzetelo kumbe dyondzo eka lava va xupuriwaka. Malunghana ni swiendlakalo swo tano swa ku xupuriwa hi Xikwembu, muapostola Petro u tsale a ku: “[A xi] tshikanga ku xupula misava ya khale, kambe xi hlayisa Nowa, muchumayeri wa leswo lulama, ni van’wana va nkombo loko xi tisa ndhambhi ehenhla ka misava ya vanhu lava nga xiximiki Xikwembu; xi [gweve] miti ya Sodoma na Gomora hi ku yi hundzula yi va nkuma, xi vekela vanhu lava nga xiximiki Xikwembu xikombiso xa swilo leswi taka.”—2 Petro 2:5, 6.

 Xana swiendlakalo leswi swa ku xupula swi “vekela vanhu lava nga xiximiki Xikwembu xikombiso xa swilo leswi taka” hi ndlela yihi? Pawulo, epapileni ra yena leri yaka eka Vatesalonika, u kombetela eka siku ra hina tanihi nkarhi lowu Xikwembu, hi ku tirhisa N’wana wa xona, Yesu Kreste, xi nga ta “[tirihisela] eka lava va nga xi tiviki Xikwembu ni lava va nga ma yingisiki mahungu lamanene.” Pawulo wa engetela: “Vona va ta kuma nxupulo wa vuavanyisi bya ku loviseriwa makumu.” (2 Vatesalonika 1:8, 9) Entiyisweni, nxupulo wo tano a hi wa ku dyondzisa kumbe ku ololoxa loyi a nyikiwaka wona. Hambiswiritano, loko Yehovha a byela vagandzeri va yena leswaku va amukela ndzayo ya yena, a nga vulavuli hi nxupulo lowu nyikiwaka vadyohi lava nga hundzukiki.

Hi fanele hi xiya leswaku Bibele a yi hlamuseli Yehovha tanihi munhu la tshamelaka ku xupula. Ematshan’weni ya sweswo, ko tala u hlamuseriwa tanihi mudyondzisi la nga ni rirhandzu ni muleteri la lehisaka mbilu. (Yobo 36:22; Pisalema 71:17; Esaya 54:13) Ina, ndzayo ya Xikwembu leyi nyikeriwaka hi xikongomelo xo ololoxa, minkarhi hinkwayo yi fambisana ni rirhandzu ni ku lehisa mbilu. Loko va twisisa xikongomelo xa ndzayo, Vakreste swa va olovela ku yi amukela ni ku yi nyikela hi ndlela leyinene.

Ndzayo Ya Vatswari Lava Nga Ni Rirhandzu

Endyangwini ni le vandlheni ra Vukreste, swa laveka leswaku hinkwerhu hi twisisa xikongomelo xa ndzayo. Leswi swi tano, ngopfu-ngopfu eka lava nga ni vulawuri, ku fana ni vatswari. Swivuriso 13:24 yi ri: “Loyi a nga tirhisiki nkhavi u venga n’wana wakwe, kambe loyi a n’wi rhandzaka wa n’wi lava leswaku a n’wi laya.”

Xana vatswari va fanele va yi nyikela njhani ndzayo? Bibele ya hlamusela: “N’wina, vatatana, mi nga karhati vana va n’wina, kambe hambetani mi va kurisa hi ku tshinya ni nkongomiso wa mianakanyo wa Yehovha.” (Vaefesa 6:4) Xikhutazo lexi xi tlhele xi vekiwa hi ndlela leyi: “N’wina vatatana, mi nga dyisi vana va n’wina mbitsi, leswaku va nga heli mbilu.”—Vakolosa 3:21.

Vatswari lava nga Vakreste lava twisisaka xikongomelo xa ndzayo a va nge vi na tihanyi. Nsinya wa nawu lowu nga eka 2 Timotiya 2:24 wu nga tirhisiwa eka ndlela leyi vatswari va nyikelaka ndzayo ha yona. Pawulo u tsarile: “Hlonga ra Hosi a ri fanelanga ri lwa, kambe ri fanele ri olova eka hinkwavo, ri fanelekela ku dyondzisa.” Vukarhi lebyi nga lawulekiki, ku holova ni ku rhukana kumbe ku hlekula a swi fambisani ni ndzayo ya rirhandzu naswona Mukreste a nga fanelanga a swi endla.—Vaefesa 4:31; Vakolosa 3:8.

Ndzayo ya mutswari ya ku ololoxa a yi vuli ku hatlisela ku xupula. Vana vo tala va lava ku tsundzuxiwa ko tala ku ri kona va lulamisaka  mianakanyo ya vona. Hikwalaho, vatswari va fanele va heta nkarhi wo tala, va lehisa mbilu ni ku anakanyisisa hi ndlela leyi va nyikelaka ndzayo ha yona. Va fanele va tsundzuka leswaku vana va fanele va kurisiwa hi “ku tshinya ni nkongomiso wa mianakanyo wa Yehovha.” Leswi swi vula leswaku va ta heta malembe yo tala va ri karhi va va dyondzisa.

Varisi Lava Nga Vakreste Va Nyikela Ndzayo Hi Moya Wo Rhula

Nsinya wa nawu lowu fanaka wa tirha ni le ka vakulu lava nga Vakreste. Tanihi varisi lava nga ni rirhandzu, va lwela ku khutaza ntlhambi hi ku wu dyondzisa, va wu kongomisa ni ku wu tshinya loko swi laveka. Hi ku endla tano, va va va tsundzuka xikongomelo-nkulu xa ndzayo. (Vaefesa 4:11, 12) Loko ntirho wa vona ku ri ku xupula ntsena, va ta xupula munhu la dyoheke kutani swi helela kwalaho, va nga n’wi pfuni hi nchumu. Ndzayo leyi sekeriweke eka misinya ya milawu ya Xikwembu yi katsa leswi engetelekeke. Hi ku susumetiwa hi rirhandzu, vakulu va phikelela eku khutazeni ka lava dyohaka. Hikwalaho ka leswi va khathalaka hi van’wana, va tinyika nkarhi wo va khutaza ni ku va dyondzisa.

Hi ku ya hi xitsundzuxo lexi kumekaka eka 2 Timotiya 2:25, 26, hambiloko va tirhisana ni lava nga laviki ku amukela ndzayo, vakulu va fanele va dyondzisa hi “ku rhula.” Naswona tsalwa leri ri nyikela xikongomelo xa ndzayo loko ri ku: “Swi nga ha endleka Xikwembu xi va nyika ku hundzuka loku yisaka evutivini lebyi kongomeke bya ntiyiso, kutani va vuyela emianakanyweni ya vona leyi faneleke, va chupula entlhan’wini wa Diyavulosi.”

Minkarhi yin’wana mudyohi la nga hundzukiki wa susiwa evandlheni. (1 Timotiya 1:18-20) Xiendlo lexi xo vava xi fanele xi tekiwa xi ri ndzayo, ku nga ri nxupulo ntsena. Nkarhi na nkarhi, vakulu va tinyika nkarhi wo endzela vanhu lava susiweke, lava va tshikeke ku endla swilo swo biha. Eka maendzo yo tano, vakulu va endla hi ku pfumelelana ni xikongomelo-nkulu xa ndzayo hi ku boxa magoza lawa munhu yoloye a nga ma tekaka leswaku a tlhelela evandlheni ra Vukreste.

Yehovha I Muavanyisi La Hetisekeke

Vatswari, varisi lava nga Vakreste ni van’wana lava nga ni mfanelo yo nyikela ndzayo hi ku ya hi Matsalwa, a va fanelanga va honisa vutihlamuleri byebyo. A va fanelanga va teka van’wana va ri lava tsandzeke. Hikwalaho, ndzayo ya vona a yi fanelanga yi hundzuka nxupulo wa tihanyi.

Ina, Bibele yi vula leswaku Yehovha hi yena a nga ta tisa nxupulo lowukulu, wo hetelela. Entiyisweni, Matsalwa ma vula leswaku “i nchumu lowu chavisaka ku wela emavokweni  ya Xikwembu lexi hanyaka.” (Vaheveru 10:31) Kambe a ku fanelanga ku va ni munhu ni un’we la ti ringanisaka na Yehovha emhakeni leyi kumbe hi tindlela tin’wana. Naswona a ku fanelanga ku va ni munhu la nga ni xivangelo xo vula leswaku i nchumu lowu chavisaka ku wela emavokweni ya vatswari kumbe ya nkulu wo karhi evandlheni.

Yehovha u ni vuswikoti byo nyikela ndzayo hi ndlela leyi hetisekeke. Vanhu a va na byona vuswikoti byebyo. Xikwembu xa swi kota ku vona mbilu ya munhu kutani xi endla xiboho malunghana ni loko munhu yoloye swi nga ta koteka ku n’wi ololoxa kutani a faneriwa hi ku kuma nxupulo wa makumu. Kambe vanhu a va swi koti ku endla vuavanyisi byo tano. Hikwalaho, loko ku laveka leswaku va nyikela ndzayo, lava va nga ni vutihlamuleri byo yi nyikela, minkarhi hinkwayo va fanele va yi nyikela hi xikongomelo xo ololoxa.

Ku Amukela Ndzayo Ya Yehovha

Hinkwerhu ha yi lava ndzayo leyi humaka eka Yehovha. (Swivuriso 8:33) Hakunene, hi fanele hi swi navela ku kuma ndzayo leyi sekeriweke eRitweni ra Xikwembu. Loko hi dyondza Rito ra Xikwembu, hi ta kuma ndzayo leyi humaka eka Yehovha hi ku kongoma hi ku tirhisa Matsalwa. (2 Timotiya 3:16, 17) Hambiswiritano, minkarhi yin’wana hi ta kuma ndzayo leyi humaka eka Vakreste-kulorhi. Ku xiya ndlela leyi ndzayo yo tano yi nyikeriwaka ha yona, swi ta hi pfuna leswaku hi yi amukela.

Muapostola Pawulo u te: “I ntiyiso, ku hava ku tshinyiwa loku vonakaka ku tsakisa enkarhini wolowo, kambe ku tisa gome.” Nakambe u engeterile a ku: “Kasi endzhakunyana ku veka mbhandzu wo rhula eka lava leteriweke hi kona, ku nga ku lulama.” (Vaheveru 12:11) Loko Yehovha a hi nyika ndzayo, u kombisa leswaku wa hi rhandza swinene. Ku nga khathariseki leswaku hi amukela ndzayo kumbe ha yi nyikela, a hi tsundzukeni xikongomelo xa ndzayo ya Xikwembu naswona hi yingisa xitsundzuxo xa vutlhari xa Bibele: “Namarhela ndzayo; u nga yi tshiki yi famba. Yi hlayise, hikuva i vutomi bya wena.”—Swivuriso 4:13.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 21]

Vadyohi lava nga hundzukiki va kuma nxupulo lowu wu nga ku avanyisa ka Xikwembu, ku nga ri ndzayo ya yena leyi ololoxaka

[Swifaniso leswi nga eka tluka 22]

Hi ku susumetiwa hi rirhandzu, vakulu va heta nkarhi wo leha va ri karhi va endla ndzavisiso ni ku pfuna lava dyohaka

[Swifaniso leswi nga eka tluka 23]

Vatswari va ‘tshinya ni ku nyikela nkongomiso wa mianakanyo wa Yehovha’ hi ku lehisa mbilu ni hi rirhandzu