Ku Hlula Swi Lava Ku Tikhoma!
Ku Hlula Swi Lava Ku Tikhoma!
“Mani na mani loyi a hlanganyelaka emphikizanweni wa tikhoma eka swilo hinkwaswo.”—1 VAKORINTO 9:25.
1. Hi ku pfumelelana na Vaefesa 4:22-24, xana vanhu va timiliyoni va tsakise Yehovha hi ndlela yihi?
LOKO u khuvuriwa u va Mbhoni ya Yehovha, u swi kombise erivaleni leswaku u tiyimisele ku hlanganyela emphikizanweni lowu hakelo ya kona ku nga vutomi lebyi nga heriki. U pfumerile leswaku u ta endla ku rhandza ka Yehovha. Vo tala va hina loko hi nga si tinyiketela eka Yehovha hi boheke ku endla mindzulamiso leyikulu leswaku ku tinyiketela ka hina ku ta va ka nkoka ku tlhela ku amukeleka eka Xikwembu. Hi landzele ndzayo ya muapostola Pawulo leyi yaka eka Vakreste: “Mi cukumeta vumunhu bya khale lebyi fambisanaka ni ndlela ya n’wina yo sungula ya ku tikhoma ni lebyi onhiwaka hi ku ya hi ku navela ka byona loku xisaka . . . Mi ambala vumunhu lebyintshwa lebyi tumbuluxiweke hi ku ya hi ku rhandza ka Xikwembu hi ku lulama ka ntiyiso ni vutshembeki.” (Vaefesa 4:22-24) Hi marito man’wana, loko hi nga si tinyiketela eka Xikwembu, hi fanele hi tshika ndlela leyi nga amukelekiki leyi a hi hanya hi yona khale.
2, 3. Xana 1 Vakorinto 6:9-12 yi swi kombisa njhani leswaku ku ni magoza mambirhi ya ku hundzuka lama faneleke ma tekiwa, leswaku munhu a tsakeriwa hi Xikwembu?
2 Vumunhu bya khale lebyi faneleke byi hluvuriwa hi lava lavaka ku va Timbhoni ta Yehovha byi soriwa hi ku kongoma eRitweni ra Xikwembu. Pawulo u xaxamete swin’wana swa swona eka papila ra yena leri yaka eka Vakorinto a ku: “Loko ti ri timbhisa, kumbe vagandzeri va swifaniso swa hava, kumbe vaoswi, kumbe vanhu lava hlayiseriweke swikongomelo leswi nga riki swa ntumbuluko, kumbe vavanuna lava etlelaka ni vavanuna-kulobye, kumbe makhamba, kumbe vanhu va makwanga, kumbe swidakwa, kumbe varhuketeri, kumbe vadyeleri, va nga ka va nga yi dyi ndzhaka ya mfumo wa Xikwembu.” Kutani u kombise leswaku Vakreste va lembe-xidzana ro sungula va hundzule vumunhu bya vona, ivi a engetela hi marito lawa: “Kambe hi leswi van’wana va n’wina a mi ri swona.” Xiya leswaku a va ri tano, kambe se a va hundzukile.—1 Vakorinto 6:9-11.
3 Pawulo u kombise leswaku ku nga ha laveka ku hundzuka loku engetelekeke, hikuva u ye emahlweni a ku: “Swilo hinkwaswo swa pfumeleleka eka mina; kambe a hi hinkwaswo leswi pfunaka.” (1 Vakorinto 6:12) Xisweswo, vo tala namuntlha lava navelaka ku va Timbhoni ta Yehovha va xi vona xilaveko xa ku tshika swilo leswi swi nga pfuniki kumbe swi nga ta ka swi nga tlhaveriwi hi dyambu, hambileswi swi pfumelelekaka. Swilo leswi swi nga ha va dyela nkarhi naswona swi nga va sivela ku khathala hi timhaka leti nga ta nkoka swinene.
4. Xana Vakreste lava tinyiketeleke va pfumelelana na Pawulo emhakeni yihi?
4 Munhu u tinyiketela eka Xikwembu hi ku swi rhandza, ku nga ri hi ku sindzisiwa, onge hiloko a xi endlela musa. Vakreste lava tinyiketeleke va pfumelelana na Pawulo, loyi endzhaku ka ku va mulandzeri wa Kreste a nga te: “Hikwalaho ka [Yesu] ndzi pfumele ku lahlekeriwa hi swilo hinkwaswo naswona ndzi swi teka ku ri nhulu ya thyaka, leswaku ndzi kuma Kreste.” (Vafilipiya 3:8) Pawulo u tshike swilo leswi nga riki swa nkoka leswaku a ta hambeta a amukeleka eka Xikwembu.
5. Xana Pawulo u hlule emphikizanweni wihi, naswona hina hi nga endla leswi fanaka hi ndlela yihi?
5 Pawulo u tikhomile loko a tsutsuma emphikizanweni wa moya naswona u hetelele a swi kotile ku vula leswi: “Ndzi lwe nyimpi leyinene, ndzi tsutsume pfhumba ndzi kondza ndzi heta, ndzi hlayise ripfumelo. Ku sukela hi nkarhi lowu ku ya emahlweni ndzi vekeriwe harhi ya ku lulama, leyi Hosi, muavanyisi wo lulama, a nga ta ndzi nyika yona yi va hakelo hi siku ra kona, kambe a nge nyiki mina ntsena, kambe u ta nyika ni hinkwavo lava rhandzeke ku humelela kakwe.” (2 Timotiya 4:7, 8) Xana na hina hi nga swi kota ku vula marito lama fanaka siku rin’wana? Hi ta swi kota loko hi tikhoma hi ripfumelo loko hi ri karhi hi tsutsuma emphikizanweni wa hina wa Vukreste, hi nga lan’wi ku kondza hi ya heta.
Ku Laveka Ku Tikhoma Leswaku Hi Ta Endla Leswinene
6. Ku tikhoma i yini, naswona hi le tindhawini tihi timbirhi laha hi faneleke hi ku kombisa kona?
6 Marito ya Xiheveru ni ya Xigriki lawa eBibeleni ma hundzuluxeriwaka ma va “ku tikhoma,” hi ku kongoma ma vula leswaku munhu wa tilawula. Hakanyingi ma vula ku tisivela ku endla leswo biha. Kambe swi le rivaleni leswaku na hina hi fanele hi tikhoma hi mpimo wo karhi loko hi lava ku tirhisa mimiri ya hina eku endleni ka mintirho leyinene. Vanhu lava nga hetisekangiki va voyamele eku endleni ka leswo biha, kutani hi lwa tinyimpi timbirhi. (Eklesiasta 7:29; 8:11) Loko hi ri karhi hi tikhoma leswaku hi nga endli leswo biha, hi fanele hi tlhela hi tikarhatela ku endla leswinene. Entiyisweni, ndlela leyinene ngopfu yo papalata ku endla leswo biha i ku lawula mimiri ya hina leswaku hi ta endla leswinene.
7. (a) Hi fanele hi khongelela yini ku fana na Davhida? (b) Hi fanele hi anakanyisisa hi yini leswaku hi ta kota ku va ni matimba lama engetelekeke ya ku tikhoma?
7 Swi le rivaleni leswaku i swa nkoka ku tikhoma loko hi ta hetisisa ku tinyiketela ka hina eka Xikwembu. Hi fanele hi khongela ku fana na Davhida: “Tumbuluxa mbilu yo tenga eka mina, Wena Xikwembu, naswona u nghenisa moya lowuntshwa, lowu tserhameke endzeni ka mina.” (Pisalema 51:10) Hi nga anakanyisisa hi leswi hi nga ta vuyeriwa hi swona loko hi papalata swilo leswi hoxeke kumbe leswi onhaka miri. Anakanya hi vuyelo byo biha lebyi nga ha vaka kona loko hi nga swi papalati swilo swo tano: swiphiqo leswikulu swa rihanyo, vuxaka lebyi onhakaka hambi ku ri ku fa u nga si mila ni meno. Hi hala tlhelo, anakanya hi vuyelo lebyinene bya ku namarhela ndlela leyi Yehovha a hi lerisaka ku hanya ha yona. Kambe, entiyisweni a hi fanelanga hi rivala leswaku mbilu ya hina ya kanganyisa. (Yeremiya 17:9) Hi fanele hi tiyimisela swinene ku lwisana ni matshalatshala ya yona yo hi heta matimba leswaku hi nga hlayisi mimpimanyeto ya Yehovha.
8. Kahle-kahle ntokoto wu hi dyondzisa yini? Kombisa.
8 Vo tala va hina se ha swi tiva leswaku nyama leyi tsaneke hakanyingi yi ringeta ku herisa moya wa ku hiseka. Hi xikombiso, anakanya hi ku chumayela hi Mfumo. Yehovha wa tsaka loko vanhu va hlanganyela hi ku swi rhandza entirhweni lowu lowu nyikaka vutomi. (Pisalema 110:3; Matewu 24:14) Vo tala va hina a swi nga hi oloveli ku dyondza ku chumayela erivaleni. Enkarhini wolowo ni sweswi swi lava leswaku hi lawula miri wa hina, hi wu “ba” hi tlhela hi wu “kongomisa tanihi hlonga,” ematshan’weni yo wu pfumelela wu hi lawula leswaku hi teka ndlela yo olova.—1 Vakorinto 9:16, 27; 1 Vatesalonika 2:2.
Xana U Nga Tikhoma Njhani “Eka Swilo Hinkwaswo”?
9, 10. I yini leswi katsekaka eku kombiseni ka ku “tikhoma eka swilo hinkwaswo”?
9 Leswi Bibele yi hi tsundzuxaka ku “tikhoma eka swilo hinkwaswo” swi kombisa leswaku a ku katseki ku lawula mintlhaveko ya hina ni ku papalata ku tikhoma loko biha ntsena. Hi nga ha anakanya leswaku ha swi kota ku tikhoma etimhakeni leti, naswona loko swi ri tano, hi nga tsaka hakunene. Kambe, ku vuriwa yini hi timhaka tin’wana evuton’wini leti swi nga oloviki ku vona loko hi kota ku tikhoma eka tona? Hi xikombiso, a hi nge hi tshama etikweni leri fuweke. Xana ku ta va ku nga ri vutlhari ku dyondza ku tshika ku xava swilo leswi nga riki swa nkoka? Vatswari va ta va va endla kahle loko va dyondzisa vana va vona ku nga xavi nchumu wun’wana ni wun’wana lowu va kokaka mahlo, kumbe lowu va nga kotaka ku wu xava. Ina, leswaku dyondzo yoleyo yi ta tirha vatswari va fanele va veka xikombiso lexi faneleke.—Luka 10:38-42.
10 Ku dyondza ku hanya hi ku titsona swilo leswi hi swi lavaka swi nga tiyisa ku tiyimisela ka hina. Swi nga tlhela swi endla leswaku hi swi tlangela swinene swilo leswi vonakaka leswi hi nga na swona naswona swi nga endla leswaku hi va twela swinene lava va faneleke va titsona leswi va swi lavaka, ku nga ri hi leswi va tihlawulelaka, kambe hileswi swi va bohaka. I ntiyiso, ku hanya hi ku titsongahata a ku fambisani ni langutelo leri dumeke ro tanihi leri nge “titlonye hi vutomi” kumbe “u nga titsoni nchumu.” Vanhu lava navetisaka va khutaza ku navela ku titsakisa hi xitshuketa, kambe va swi endlela leswaku ku vuyeriwa vona. Xiyimo lexi xi nga ha kavanyeta matshalatshala ya hina yo kombisa ku tikhoma. Magazini wun’wana wa le tikweni leri fuweke ra le Yuropa wa ha ku vula leswi landzelaka: “Loko lava va hanyaka evuswetini lebyikulu va swi kota ku tikhoma, ni lava va tshamaka etikweni ra ntswamba ni vulombe ra namuntlha va nga swi kota!”
11. Ha yini ku dyondza ku hanya hi ku titsona swilo leswi hi swi lavaka swi vuyerisa, kambe i yini lexi endlaka leswaku sweswo swi tika?
11 Loko swi hi tikela ku hambanisa exikarhi ka leswi hi swi lavaka ni leswi hi swi pfumalaka hakunene, swi nga ha pfuna ku teka magoza yo karhi leswaku hi tiyiseka leswaku a hi endli swilo hi ndlela ya vun’wana. Hi xikombiso, loko hi navela ku lwisana ni mboyamelo wa ku tirhisa mali ku tlula mpimo, hi nga ha tiyimisela ku nga xavi hi xikweleti kumbe loko hi ya eku xaveni, hi nga ha famba ni mali yo karhi ntsena. Tsundzuka leswaku Pawulo u vule leswaku “ku tinyiketela loku ku nga ni vukwembu swin’we ni ku eneriseka i ndlela leyi pindzurisaka swinene.” U te: “A hi tanga na nchumu emisaveni, naswona a hi nge fambi na nchumu. Kutani, loko hi ri ni swakudya ni swifunengeto, hi ta eneriseka hi swilo leswi.” (1 Timotiya 6:6-8) Xana hina ha eneriseka? Ku dyondza ku hanya vutomi byo olova swi lava ku tiyimisela ni ku tikhoma. Kambe, swa vuyerisa loko wo swi dyondza.
12, 13. (a) Minhlangano ya Vukreste yi lava ku tikhoma hi tindlela tihi? (b) Hi kwihi kun’wana laha hi faneleke hi hlakulela ku tikhoma?
12 Ku ya eminhlanganweni ya Vukreste, etinhlengeletanwini ni le mintsombanweni na swona swi katsa ku kombisa ku tikhoma ko karhi. Hi xikombiso, hi fanele hi kombisa mfanelo leyi leswaku hi nga pfumeleli mianakanyo ya hina yi pembela loko nhlangano wu ya emahlweni. (Swivuriso 1:5) Swi nga ha lava leswaku hi tikhoma leswaku hi nga kavanyeti van’wana hi ku hlevela vanhu lava tshameke ekusuhi na hina ematshan’weni ya ku nyikela nyingiso wa hina hinkwawo eka xivulavuri. Ku antswisa xiyimiso xa hina leswaku hi fika hi nkarhi swi nga ha lava ku tikhoma. Ku tlula kwalaho, swi nga ha lava ku tikhoma leswaku hi tinyika nkarhi wa ku lunghiselela minhlangano hi tlhela hi hlanganyela eka yona.
13 Ku tikhoma eka swilo leswitsongo swi tiyisa vuswikoti bya hina byo tikhoma eka timhaka letikulu. (Luka 16:10) Hikwalaho, i swinene ku endla xiboho xo hlaya Rito ra Xikwembu ni tibuku leti sekeriweke eBibeleni nkarhi na nkarhi, hi dyondza hi tlhela hi anakanyisisa hi leswi hi swi dyondzaka! I vutlhari ku ala mintirho leyi nga fanelangiki, vanghana lavo biha, malangutelo layo biha ni mikhuva yo biha, kumbe hi dyondza ku ala mintirho leyi nga hi tekelaka nkarhi wa risima wa ku tirhela Xikwembu! Nchumu lowunene lowu nga hi sirhelelaka eka swilo sweswo leswi nga hi hambukisaka eparadeyisini ya moya ya vandlha ra Yehovha ra misava hinkwayo i ku tshama hi khomekile entirhweni wa yena.
Vanani Lava Kuleke Hi Ku Helela Hikwalaho Ko Tikhoma
14. (a) Vana va fanele va swi dyondza hi ndlela yihi ku kombisa ku tikhoma? (b) Vana va nga kuma vuyelo byihi loko va dyondza ku tikhoma va ha ri vatsongo?
14 N’wana la ha ku tswariwaka a nga tikhomi. Xiphephana lexi tsariweke hi vatshila lexi vulavulaka hi mahanyelo ya vana xi ri: “Ku tikhoma a ku tiendlekeli. Tincece na tindzumulo ti lava ku kongomisiwa ni ku seketeriwa hi vatswari leswaku ti dyondza ku tikhoma. . . . Loko vatswari va ti kongomisa, ti ta antswisa vuswikoti bya tona byo tikhoma loko ti ri exikolweni.” Loko ku endliwa ndzavisiso malunghana ni vana va malembe ya mune hi vukhale ku kumeke leswaku lava va dyondzeke ku kombisa ku tikhoma hi mpimo wo karhi, “hi ntolovelo va kula va va vana va kondlo-a-ndzi-dyi lava kotaka ku langutana ni swiphiqo evuton’wini hi ku olova, lava rhandziwaka swinene, lava rhandzaka ku tiva swilo, lava titshembaka ni lava tshembekaka.” Lava a va nga dyondzanga ku tikhoma “a va tala ku va ni xivundza, va hela matimba hi ku olova va tlhela va oma tinhloko. A va nga swi koti ku langutana ni ntshikilelo naswona a va papalata mintlhontlho.” Handle ko kanakana, leswaku n’wana a kota ku langutana ni swiphiqo evuton’wini loko a kurile, u fanele a dyondza ku tikhoma.
15. Ku tsandzeka ku tikhoma swi kombisa yini, naswona swi hambana ni pakani yihi leyi hlamuseriweke eBibeleni?
15 Hilaha ku fanaka, loko hi lava ku va Vakreste lava kuleke hi ku helela, hi fanele hi dyondza ku kombisa ku tikhoma. Loko hi nga swi koti swi kombisa leswaku ha ha ri vana hi tlhelo ra moya. Bibele yi hi tsundzuxa leswaku hi va “lava kuleke hi ku helela ematimbeni ya ku twisisa.” (1 Vakorinto 14:20) Pakani ya hina i ku “fikelela vun’we eka ripfumelo ni le ka vutivi lebyi kongomeke bya N’wana wa Xikwembu, hi va vanhu lava kuleke hi ku helela, hi mpimo wa vukulu lebyi nga bya ku tala ka Kreste.” Ha yini? “Leswaku hi nga ha vi swihlangi, onge hi loko hi ndlengandlengisiwa hi magandlati ni ku yingayingisiwa hi mheho yin’wana ni yin’wana ya ku dyondzisa hi mano ya vanhu, hi vukanganyisi eku kunguhateni ka xidyoho.” (Vaefesa 4:13, 14) Swi le rivaleni leswaku ku dyondza ku kombisa ku tikhoma i swa nkoka eka vumoya bya hina.
Ku Hlakulela Ku Tikhoma
16. Yehovha u hi nyika mpfuno hi ndlela yihi?
16 Leswaku hi hlakulela ku tikhoma hi lava mpfuno wa Xikwembu, naswona wa kumeka. Rito ra Xikwembu leri fanaka ni xivoni lexi hetisekeke, ra hi komba laha hi faneleke hi lulamisa kona, naswona ra hi tsundzuxa leswaku hi nga swi endlisa ku yini sweswo. (Yakobo 1:22-25) Ni vamakwerhu lava nga ni rirhandzu va tiyimisele ku hi pfuna. Vakulu lava nga Vakreste va kombisa ku twisisa hi ku hi pfuna. Yehovha u hi nyika moya wa yena lowo kwetsima mahala loko hi wu kombela hi xikhongelo. (Luka 11:13; Varhoma 8:26) Hikwalaho, a hi tirhiseni malunghiselelo lawa hi ntsako. Swiringanyeto leswi nga eka tluka 21 swi nga pfuna.
17. Xana Swivuriso 24:16 yi hi khutaza njhani?
17 Swa chavelela hakunene ku tiva leswaku Yehovha u tlangela matshalatshala ya hina ya ku ringeta ku n’wi tsakisa! Leswi swi fanele swi hi susumetela ku hambeta hi tikarhatela ku tikhoma swinene. Ku nga khathariseki leswaku hi tsandzeka kangani, a hi fanelanga hi lan’wa. “Lowo lulama a nga ha wa ka nkombo, kunene u ta pfuka.” (Swivuriso 24:16) Nkarhi wun’wana ni wun’wana loko hi n’wi tsakisa, hi ni xivangelo xa ku tsaka. Hi nga tlhela hi tiyiseka leswaku Yehovha wa tsaka hi hina. Mbhoni yin’wana yi vula leswaku loko yi nga si nyiketela vutomi bya yona eka Yehovha, nkarhi wun’wana ni wun’wana loko yi swi kota ku heta vhiki yi nga dzahi a yi tixavela nchumu wa nkoka hi mali leyi yi yi hlayiseke hikwalaho ka ku tikhoma.
18. (a) I yini lexi katsekaka eka nyimpi ya hina ya ku tikhoma? (b) Yehovha u hi nyika xitiyisekiso xihi?
18 Ku tlula hinkwaswo, hi fanele hi tsundzuka leswaku ku tikhoma swi katsa mianakanyo ni mintlhaveko. Sweswo hi nga swi vona eka marito ya Yesu lama nge: “Un’wana ni un’wana la tshamelaka ku languta wansati lerova a n’wi navela, ana se u endle vuoswi na yena embilwini yakwe.” (Matewu 5:28; Yakobo 1:14, 15) Loyi a dyondzeke ku lawula mianakanyo ni mintlhaveko yakwe swi ta n’wi olovela ku lawula miri wakwe hinkwawo. Hikwalaho a hi tiyimiseleni swinene ku papalata ku endla leswo biha swin’we ni ku anakanya ha swona. Loko u teriwa hi mianakanyo yo biha, yi bakanyele etlhelo hi ku hatlisa. Hi nga balekela ndzingo hi ku tshama hi ri karhi hi anakanyisisa swinene ha Yesu. (1 Timotiya 6:11; 2 Timotiya 2:22; Vaheveru 4:15, 16) Loko hi ri karhi hi tikarhata hi matimba hi ta va hi landzela ndzayo ya Pisalema 55:22: “Lahlela ndzhwalo wa wena eka Yehovha, u ta ku seketela. A nge pfuki a pfumerile leswaku la lulameke a tsekatseka.”
Wa Tsundzuka Xana?
• Hi fanele hi kombisa ku tikhoma hi tindlela tihi timbirhi?
• Swi vula yini ku “tikhoma eka swilo hinkwaswo”?
• I swiringanyeto swihi leswi pfunaka swa ku hlakulela ku tikhoma leswi u swi xiyisiseke swinene eka dyondzo ya hina?
• Munhu u sungula ku dyondza ku tikhoma rini?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Bokisi/Swifaniso leswi nga eka tluka 21]
Ndlela Yo Antswisa Ku Tikhoma Ka Hina
• Ku hlakulele ni le ka swilo leswitsongo
• Anakanyisisa hi vuyelo lebyi u nga byi kumaka sweswi ni le nkarhini lowu taka
• Leswi Xikwembu xi nga swi laviki swi sive hi leswi xi swi lavaka
• Bakanya mianakanyo yo biha hi ku hatlisa
• Tata mianakanyo ya wena hi swilo leswi akaka hi tlhelo ra moya
• Amukela mpfuno lowu Vakreste-kulobye lava wupfeke va nga ku nyikaka wona
• Papalata swiyimo leswi ringaka
• Khongelela mpfuno wa Xikwembu loko u ringiwa
[Swifaniso leswi nga eka tluka 18, 19]
Ku tikhoma ku hi susumetela ku endla leswinene