Ku Tshemba Van’wana Swi Endla Leswaku U Tiphina Hi Vutomi

SWA vava ku vabyisiwa hi swakudya leswi u swi dyeke. Munhu loyi a tshamelaka ku vabyisiwa hi swakudya swo karhi, u fanele a swi hlawula hi vukheta swakudya leswi a swi dyaka. Kambe u ta va a nga tlharihanga loko o tshika swakudya hilaha ku heleleke leswaku swi nga n’wi vabyisi. Phela, sweswo ku ta va ku ri ku nyanyisa swiphiqo ku ri ni ku swi tlhantlha. Ku hava munhu la nga hanyaka nkarhi wo leha a nga dyi nchumu.

Hilaha ku fanaka, swa vava ku xengiwa hi munhu loyi u n’wi tshembeke. Loko hi xengiwe ko hlayanyana hi vanhu lava a hi va tshemba, swi nga endla leswaku hi va ni vuxiyaxiya loko hi hlawula vanhu lava hi lavaka ku tolovelana na vona. Kambe ku papalata vanhu hilaha ku heleleke, leswaku hi nga ha weli ekhombyeni ra ku khomisiwa tingana hi vanhu lava nga tshembekiki, a hi vutlhari. Ha yini? Hikuva loko hi nga ha tshembi munhu hi tivangela gome. Leswaku hi va lava tsakeke, hi fanele hi va ni vanghana lava tshembekaka, na hina hi tshembeka eka vona.

Buku leyi nge Jugend 2002, yi ri: “Ku tshemba van’wana i nchumu wun’wana wa xisekelo lowu endlaka leswaku u kota ku hanyisana ni van’wana.” Phepha-hungu leri nge Neue Zürcher Zeitung, ri ri: “Un’wana ni un’wana u navela ku tshemba van’wana. Ku tshemba van’wana swi endla leswaku vutomi byi va lebyi tsakisaka” lerova “loko munhu a lava ku ya emahlweni ni vutomi, u fanele a tshemba van’wana.” Kahle-kahle, phepha-hungu leri ri ya emahlweni ri vula leswaku “munhu a nge swi koti ku ya emahlweni ni vutomi” loko a nga tshembi munhu.

Leswi hi ntumbuluko hi swi lavaka ku tshemba van’wana, i mani loyi hi nga n’wi tshembaka handle ko chava leswaku a nga tshuka a hi xengile?

Tshemba Yehovha Hi Mbilu Ya Wena Hinkwayo

Bibele ya hi byela: “Tshemba Yehovha hi mbilu ya wena hinkwayo.” (Swivuriso 3:5) Entiyisweni, Rito ra Xikwembu ri hi khutaza hi ku phindha-phindha leswaku hi tshemba Muvumbi wa hina, ku nga Yehovha Xikwembu.

Ha yini hi fanele ku tshemba Xikwembu? Xo sungula hi leswaku Yehovha Xikwembu wa kwetsima. Muprofeta Esaya u tsarile: “Wa kwetsima, wa kwetsima, wa kwetsima Yehovha.” (Esaya 6:3) Xana u twa u nga yi tshembi mhaka ya leswaku wa kwetsima? Entiyisweni, u fanele u yi tshemba hikuva ku kwetsima ka Yehovha swi vula leswaku u tengile, a nga endli vubihi nikatsongo naswona u tshembeka hilaha ku heleleke. A nge pfuki a hundzukile kumbe  a va ni tihanyi, leswi vulaka leswaku a nge pfuki a hi xengile.

Tlhandlakambirhi, hi nga tshemba Xikwembu hikuva xi ni vuswikoti bya ku seketela lava xi tirhelaka naswona sweswo xi swi endla hi ku swi rhandza. Hi xikombiso, xi kota ku teka goza hikuva xi ni matimba lamakulu swinene. Swiendlo swa xona swi kongomisiwa hi vululami ni vutlhari bya xona lebyi hetisekeke. Naswona loko xi teka goza xi va xi susumetiwa hi rirhandzu ra xona lerikulu ngopfu. Muapostola Yohane u tsarile: “Xikwembu i rirhandzu.” (1 Yohane 4:8) Nchumu wun’wana ni wun’wana lowu Xikwembu xi wu endlaka xi wu endla hikwalaho ka rirhandzu. Ku kwetsima ka Yehovha ni timfanelo ta yena tin’wana letikulu swi endla leswaku a va Tatana la fanelekaka, loyi hi nga n’wi tshembaka hi nga chavi nchumu. Ku hava nchumu ni wun’we kumbe munhu la nga tshembekaka ku tlula Yehovha.

Tshemba Yehovha Ivi U Kuma Ntsako

Xivangelo xin’wana lexi twalaka xa leswaku hi tshemba Yehovha hileswaku u hi twisisa ku antswa ku tlula munhu wihi na wihi. Wa swi tiva leswaku munhu un’wana ni un’wana u lava ku va ni vuxaka lebyi sirhelelekeke, lebyi nga heriki ni lebyi tshembekaka ni Muvumbi wakwe. Lava va nga ni vuxaka byo tano va titwa va sirhelelekile swinene. Hosi Davhida u te: “Wa tsaka munhu la tiyeke emirini la vekeke Yehovha leswaku a va ntshembo wakwe.” (Pisalema 40:4) Vanhu va timiliyoni namuntlha va pfumelelana ni marito lawa ya Davhida hi mbilu hinkwayo.

Xiya swikombiso swin’wana. Doris, u tshame eDominican Republic, eGreece, eJarimani ni le United States. U ri: “Ndza tsaka swinene leswi ndzi tshembaka Yehovha. Wa swi kota ku ndzi khathalela enyameni, emoyeni ni le mintlhavekweni. Ku hava munhu la nga tshama a va ni munghana lonkulu wo fana na yena.” Wolfgang, la nga mutsundzuxi etimhakeni ta nawu u ri: “Swa tsakisa ku tshembela eka munhu la ku navelelaka leswinene, la nga kotaka ku ku endlela leswi ku faneleke naswona u nga kanakani leswaku u ta swi endla!” Ham, la velekeriweke eAsia kambe sweswi a tshamaka eYuropa u ri: “Ndza tiyiseka leswaku swilo hinkwaswo swi le mavokweni ya Yehovha naswona a nga endli swihoxo, hikwalaho ndza tsaka leswi ndzi tshembelaka eka yena.”

Entiyisweni, un’wana ni un’wana wa hina a nga fanelanga a tshemba Muvumbi wa hina ntsena kambe u fanele a tshemba ni vanhu van’wana. Hi yona mhaka leyi, Yehovha, tanihi leswi a nga munghana wa hina la tlhariheke ni la nga ni ntokoto, a hi tsundzuxaka leswaku hi fanele hi tshemba vanhu va njhani. Loko hi hlaya Bibele hi vukheta, hi ta kuma ndzayo ya yena emhakeni leyi.

Vanhu Lava Hi Nga Va Tshembaka

Mupisalema u tsarile: “Mi nga tshembi vanhu va xiyimo xa le henhla, hambi ku ri n’wana wa munhu wa nyama, loyi a tsandzekaka ku ponisa.” (Pisalema 146:3) Marito lawa lama huhuteriweke ma endla leswaku hi tivonela hi ya hina leswaku ku ni vanhu vo tala lava hi nga fanelangiki hi va tshemba. Hambi ku ri vanhu lava xiximekaka swinene, vo kota “vanhu va xiyimo xa le hehla” emisaveni leyi, ku fana ni swidyondzeki ni lava nga ni vutshila, a hi nge hatliseli ku va tshemba. Hakanyingi vukongomisi bya vona byi va lebyi hoxeke kutani loko hi tshemba ‘vanhu vo tano va xiyimo xa le henhla’ hi nga khomisiwa tingana hi ku hatlisa.

Entiyisweni, leswi a swi vuli swona leswaku hi fanele hi nga ha tshembi munhu. Nilokoswiritano, hi  fanele hi xiya loko hi hlawula lava hi nga va tshembaka. Hi wihi nkongomiso lowu nga hi pfunaka? Hi nga pfuneka hi ku landzela xikombiso xa tiko ra khale ra Israyele. Loko ku va ni xilaveko xa leswaku ku hlawuriwa vanhu lava nga ta byarha vutihlamuleri eIsrayele, Muxe u byeriwe leswaku a “langa vavanuna lava fanelekaka eka vanhu hinkwavo, lava chavaka Xikwembu, vavanuna lava tshembekaka, lava vengaka ku bindzula hi ndlela leyi nga lulamangiki.” (Eksoda 18:21) Hi dyondza yini emhakeni leyi?

Loko vavanuna lava va nga si hlawuriwa leswaku va vekiwa exikhundlheni lexi va nga tshembiwaka eka xona, va rhange va kombisa leswaku va ni timfanelo to karhi letinene. Ana se a va swi kombisile leswaku va chava Xikwembu; a va ri ni xichavo lexikulu eka Muvumbi naswona a va nga lavi ku n’wi twisa ku vava. A swi lo dlaa, erivaleni leswaku vavanuna lava va endle hinkwaswo leswi va nga swi kotaka leswaku va hanya hi milawu ya Xikwembu. A va swi vengile ku bindzula hi ndlela leyi nga lulamangiki, leswi kombisaka leswaku a va tshembekile kutani sweswo a swi ta va sivela ku tirhisa vulawuri bya vona hi ndlela yo biha. A va nga ta dyelela munhu leswaku ku vuyeriwa vona, maxaka ya vona kumbe vanghana va vona.

Xana hi ta va hi nga tlharihanga loko hi tirhisa nkongomiso lowu fanaka namuntlha loko hi hlawula lava hi nga va tshembaka? Xana ku ni vanhu lava hi va tivaka, lava mahanyelo ya vona ma kombisaka leswaku va chava Xikwembu? Xana va tiyimiserile ku hambeta va hanya hi milawu ya xona? Xana va ni xivindzi xa ku papalata ku endla swilo swo homboloka? Xana va tshembekile lerova va nge xi cinci xiyimo leswaku ku ta vuyeriwa vona kumbe leswaku va ta kuma leswi va swi lavaka? Hakunene, hi fanele hi tshemba vavanuna ni vavasati lava kombisaka timfanelo to tano.

U Nga Heli Matimba Loko Minkarhi Yin’wana Van’wana Va Nga Tshembeki

Leswi ku tshemba munhu swi tekaka nkarhi, hi fanele hi lehisa mbilu loko hi ri karhi hi endla xiboho xa leswaku hi ta tshemba vamani. Ndlela ya vutlhari i ku tshemba munhu hakatsongo-tsongo. Hi nga swi endlisa ku yini sweswo? Hi nga heta nkarhi hi ri karhi hi xiya mahanyelo ya munhu yoloye, hi vona ndlela leyi a endlaka swilo ha yona eswiyin’weni swo karhi. Xana munhu yoloye wa tshembeka eka swilo leswitsongo? Hi xikombiso, loko a lombe nchumu wo karhi, xana wa wu tlherisa naswona xana loko a tshembise xo karhi u xi endla hi nkarhi lowu a wu tshembiseke? Loko swi ri tano, hi nga sungula ku n’wi tshemba ni le ka swilo leswikulu. Leswi swi pfumelelana ni nsinya wa nawu lowu nge: “Munhu la tshembekeke eka leswitsongo wa tshembeka ni le ka swo tala.” (Luka 16:10) Loko hi va lava hlawulaka naswona hi lehisa mbilu a hi nge khomisiwi tingana.

Kambe, ku vuriwa yini loko munhu wo karhi a nga tshembeki? Swichudeni swa Bibele swi ta tsundzuka leswaku hi siku leri Yesu Kreste a khomiweke ha rona, u fularheriwe hi vaapostola vakwe. Yudasi Iskariyota u n’wi xengile kutani vaapostola lavan’wana va baleka hikwalaho ko chava. Petro u kale a landzula Yesu kanharhu. Kambe Yesu u swi xiyile leswaku i Yudasi ntsena la endleke hi vomu. Hambileswi vaapostola lavan’wana va 11 va n’wi fularheleke hi nkarhi lowu Yesu a a lava nseketelo wa vona, u tlhele a va tshemba emavhikini ma nga ri mangani lama landzeleke. (Matewu 26:45-47, 56, 69-75; 28:16-20) Hilaha ku fanaka, loko hi vona onge munhu loyi a hi n’wi tshembile a nga tshembekanga, hi ta va hi endla kahle ku tivutisa loko a endle tano hileswi a nga tshembekiki kumbe a swi endle hikwalaho ka ku tsana ko karhi.

Xana Ndza Tshembeka?

Loko munhu a endla xiboho xa ku hlawula vanhu lava a nga va tshembaka, a nga fanelanga a chava ku tivutisa a ku: ‘Xana mina ndza tshembeka? Xana mina ndzi tshembeke ku fikela kwihi naswona ndzi langutele leswaku van’wana va tshembeka ku fikela kwihi?’

A swi kanakanisi leswaku munhu la tshembekaka u vulavula ntiyiso minkarhi hinkwayo. (Vaefesa 4:25) A nga pfi a hemba leswaku a ta tsakisa lava n’wi yingiseke xisweswo a tiendlela vito hi ndlela yo biha. Naswona loko munhu la tshembekeke a endle xitshembiso, u endla hinkwaswo leswi a nga swi kotaka leswaku a xi hetisisa. (Matewu 5:37) Loko un’wana a n’wi byela timhaka leti nga xihundla, munhu la tshembekaka wa xi hlayisa naswona a nga hlevi. Munhu la tshembekaka a nga n’wi kanganyisi munghana wa yena wa vukati. A nga hlaleli swilo leswi navetaka rimbewu, mianakanyo ya yena a yi tshameli ku anakanya hi rimbewu naswona a nga tlangi hi rirhandzu. (Matewu 5:27, 28) Munhu loyi hi nga n’wi tshembaka u tirha hi matimba leswaku a kuma swo hanyisa yena ni ndyangu wa yena naswona  a nga lavi ku dyelela vanhu van’wana. (1 Timotiya 5:8) Ku anakanya hi milawu yo tano ya Matsalwa leyi twisisekaka, swi ta hi pfuna leswaku hi vona vanhu lava hi nga va tshembaka. Tlhandlakambirhi, ku namarhela milawu yo tano ya mahanyelo swi ta pfuna un’wana ni un’wana wa hina leswaku loko van’wana va n’wi languta, va n’wi vona a faneriwa hi ku tshembiwa.

Hakunene a swi ta tsakisa ku hanya emisaveni leyi vanhu hinkwavo va tshembekaka, laha hi nga ta ka hi nga ha khomisiwi tingana hi leswi van’wana va nga tshembekiki! Xana sweswo ko va norho ntsena? A hi norho eka vanhu lava swi tekelaka enhlokweni switshembiso swa Bibele, hikuva Rito ra Xikwembu ri profete leswaku ku ni “misava leyintshwa” yo saseka leyi yi taka, leyi eka yona vuxisi hinkwabyo, mavunwa hinkwawo ni ku dyelela hinkwako swi nga ta va swi nga ha ri kona naswona a ku nge he vi na maxangu, mavabyi hambi ku ri rifu! (2 Petro 3:13; Pisalema 37:11, 29; Nhlavutelo 21:3-5) Xana a swi nge ku vuyerisi ku tiva leswi engetelekeke hi xitshembiso lexi? Timbhoni ta Yehovha ti nga swi tsakela ku ku byela leswi engetelekeke malunghana ni mhaka leyi ni tin’wana ta nkoka.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

Ku nga tshembi munhu swi hi tsona ntsako

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

I Yehovha ntsena loyi hi nga n’wi tshembaka

[Swifaniso leswi nga eka tluka 7]

Hinkwerhu hi lava vanghana lava tshembekaka, naswona na hina hi fanele hi tshembeka eka vona