Lexi Susumetelaka Vo Tala Ku ya eKerekeni

“LE RIPHABLIKI ra Korea se ku ni Mapresbeteriya yo tala swinene ku tlula ya le Amerika.” Marito wolawo lawa a ma tsariwe eka magazini wa Newsweek ma nga ha va ma hlamarise vunyingi bya vahlayi, tanihi leswi vanhu vo tala va anakanyaka leswaku vanhu va le Korea i Maconfucius kumbe Mabudha. Loko munhu a endzela kwalaho namuntlha u ta kuma tikereke to tala ta “Vukreste,” leti hakanyingi ti nga ni swihambano leswi endliweke hi mavoni yo tshwuka. Swi tolovelekile ku vona vanhu va famba va ri vambirhi kumbe va ri vanharhu hi Tisonto, va khome Tibibele hi voko va ya ekerekeni. Hi ku ya hi nkambisiso wa 1998, vanhu va le Korea lava endlaka kwalomu ka 30 wa tiphesente va nghena kereke ya Khatoliki kumbe ya Protestente, kutani va tlula lava va tivulaka Mabudha.

Masiku lawa a swi tolovelekanga ku vona vanhu vo tarisa xileswi va ya ekerekeni nkarhi na nkarhi. Sweswo a swi endleki eKorea ntsena kambe ni le matikweni man’wana ya le Asia, swin’we ni le Afrika ni le Latin Amerika. Ha yini vanhu vo tarisa xileswi va ha vula leswaku va pfumela eka Xikwembu kasi vunyingi a bya ha ri na mhaka na vukhongeri? Ha yini va ya ekerekeni?

Nkambisiso wa Gallup wu kombise leswaku vanhu lava tlulaka hafu va le Korea lava yaka ekerekeni va lava ku rhula ka mianakanyo; kwalomu ka n’we-xa-nharhu va ni ntshembo wa leswaku va ta kuma vutomi lebyi nga heriki loko va file; kasi un’we eka va khume u tshemba leswaku u ta va ni rihanyo lerinene, rifuwo a tlhela a humelela.

Vanhu vo tala eChayina va khitikanela etikerekeni va ri ni ntshembo wo enerisa ndlala ya vona ya moya leyi veke kona loko Vukhomunisi byi ya byi siviwa hi moya wa vukhepitali. Lembe ni lembe ku kandziyisiwa timiliyoni ta tikopi ta Bibele ti tlhela ti hangalasiwa eChayina, naswona vanhu va yi hlaya hi ku hiseka ku kota leswi a va xi hlayisa xiswona xibukwana xo tshwuka xa Mao.

Makhatoliki man’wana le Brazil, ngopfu-ngopfu vantshwa, a ma enerisiwi hi xitshembiso xa vutomi lebyi tsakisaka bya le nkarhini lowu taka—ma byi lava sweswi. Magazini wa mahungu lowu nge Tudo wu ri: “Hi va-1970 vanhu va tirhise vukhongeri ku lwisana ni ntshikilelo,  kambe namuntlha va byi tirhisela ku kuma rifuwo.” Eka nkambisiso wun’wana wa le Britain vanhu lava nghenaka kereke va komberiwe ku boxa nchumu wun’we lowu va wu tsakelaka ekerekeni ya vona. Vo tala va vona va vule leswaku va tsakela ku ya hungasa ni van’wana.

Leswi hinkwaswo swi kombisa leswaku hambileswi vanhu vo tala va ha pfumelaka eka Xikwembu, vunyingi byi khathala swinene hi leswi byi nga swi kumaka sweswi ku tlula leswi byi nga ta swi kuma enkarhini lowu taka—naswona a byi na mhaka na Xikwembu hi xoxe. Xana u anakanya leswaku hi xihi xivangelo lexinene xo pfumela eka Xikwembu? Xana Bibele yi ri yini hi mhaka leyi? Nhlamulo u ta yi kuma exihlokweni lexi landzelaka.