Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

‘Xikwembu A Xi Tshami eTitempeleni Leti Endliweke Hi Mavoko’

‘Xikwembu A Xi Tshami eTitempeleni Leti Endliweke Hi Mavoko’

‘Xikwembu A Xi Tshami eTitempeleni Leti Endliweke Hi Mavoko’

ASWI kanakanisi leswaku muapostola Pawulo a a ti tiva titempele ta Athena, hikuva titempele leti a ti kumeka emadorobeni yo tala lawa a ma endzeleke eka maendzo yakwe ya vurhumiwa. Hi ku ya hi The Encyclopædia Britannica, xikwembukati Athena a xi dume ngopfu hileswi a xi ri xikwembu xa nyimpi ni vutlhari xi tlhela xi va “xa swilo swa vutshila ni matshalatshala ya ku tisa ku rhula.”

Tempele leyi dumeke ngopfu ya Athena a ku ri Parthenon, leyi a yi akiwe eAtena, ku nga doroba leri thyiweke vito ro fana ni ra xikwembukati lexi. Etempeleni ya Parthenon leyi a yi tekiwa yi ri tempele leyikulu swinene eka hinkwato eminkarhini ya khale, a ku tshama xikwembukati lexi vuriwaka Athena lexi leheke 12 wa timitara, lexi endliweke hi nsuku ni hi meno ya ndlopfu. Loko Pawulo a endza eAtena, tempele leyi ya mavulu yo basa se a yi ri ni malembe ya kwalomu ka 500 yi ri ni ndhuma leyikulu edorobeni.

Leswi tempele ya Parthenon a yi voniwa hi mani na mani, Pawulo u chumayele ntlawa wa Vaatena malunghana ni ‘Xikwembu lexi nga tshamiki etitempeleni leti endliweke hi mavoko.’ (Mintirho 17:23, 24) Kumbexana vukulu bya titempele ta Athena kumbe bya swifaniso swa xona byi endle leswaku van’wana va vayingiseri va Pawulo va vona xi ri lexi hlawulekeke ngopfu ku tlula Xikwembu lexi va nga xi voniki ni lexi va nga xi tiviki. Hambiswiritano, hilaha Pawulo a vuleke hakona a hi fanelanga hi anakanya leswaku Muvumbi wa vanhu “u fana ni nsuku kumbe silivhere kumbe ribye, ku fana ni nchumu lowu vatliweke hi . . . munhu.”—Mintirho 17:29.

Swikwembu ni swikwembukati leswi fanaka na Athena—leswi ku dzuneka ka swona a ku titshege hi titempele ni swifaniso—swi ve kona swi tlhela swi nyamalala. Xifaniso xa Athena xi nyamalale eParthenon hi lembe-xidzana ra vuntlhanu C.E., naswona ku sele ntsena marhumbi ya titempele ti nga ri tingani ta xona. I mani namuntlha la languteleke leswaku Athena xi n’wi nyika vutlhari ni nkongomiso?

Hakunene xi hambana swinene na Yehovha, la nga “Xikwembu lexi nga riki na makumu” lexi ku nga riki na munhu la tshameke a xi vona. (Varhoma 16:26; 1 Yohane 4:12) Vana va Kora va tsarile: “Xikwembu lexi i Xikwembu xa hina hilaha ku nga riki na makumu, hi masiku. Xona xi ta hi kongomisa.” (Pisalema 48:14) Ndlela yin’wana yo kuma nkongomiso wa Yehovha Xikwembu i ku dyondza Rito ra yena, ku nga Bibele, ni ku tirhisa ndzayo ya rona evuton’wini bya hina.