Nghena endzeni

Hundzela eka leswi nga endzeni

Yehovha U Enerisa Swilaveko Swa Hina Swa Siku Ni Siku

Yehovha U Enerisa Swilaveko Swa Hina Swa Siku Ni Siku

Yehovha U Enerisa Swilaveko Swa Hina Swa Siku Ni Siku

“Tshikani ku tshama mi vilela; hikuva . . . Tata wa n’wina wa swi tiva leswaku ma swi lava swilo leswi.”—LUKA 12:29, 30.

1. Yehovha u swi phamela njhani swiharhi?

XANA u tshame u hlalela xindzingiri kumbe xinyenyana xin’wana xi ri karhi xi jovolota swilo leswi langutekaka swi ri thyaka ntsena? Kumbexana a wu tivutisa loko xi ta kuma swakudya swo karhi loko xi ri karhi xi jovolota misava. EDyondzweni yakwe ya le Ntshaveni, Yesu u kombise leswaku hi nga dyondza swo karhi eka ndlela leyi Yehovha a wundlaka swinyenyana ha yona. U te: “Xiyisisani swinene tinyenyana ta tilo, hikuva a ti byali mbewu, a ti tshoveli, a ti hlengeleti eswitlatini; kambe, Tata wa n’wina wa le tilweni wa ti wundla. Xana a mi ti tluli hi risima?” (Matewu 6:26) Yehovha u phamela swivumbiwa swa yena hinkwaswo swakudya hi tindlela leti hlamarisaka.—Pisalema 104:14, 21; 147:9.

2, 3. Hi tihi tidyondzo ta swilo swa moya leti hi ti kumaka emhakeni ya ku va Yesu a hi dyondzise ku khongelela xinkwa xa hina xa siku ni siku?

2 Kutani, loko Yesu a vulavula hi xikhongelo xa xikombiso, ha yini a katse ni xikombelo lexi nge: “Hi nyike namuntlha xinkwa xa hina xa siku leri”? (Matewu 6:11) Ku nga dyondziwa tidyondzo ta nkoka ta moya eka xikombelo lexi xo olova. Xo sungula, xi hi tsundzuxa leswaku Yehovha i Muphameri Lonkulu. (Pisalema 145:15, 16) Vanhu va nga byala va tlhela va hlakula, kambe i Xikwembu ntsena lexi nga kurisaka swilo, hi tlhelo ra moya ni hi tlhelo ra nyama. (1 Vakorinto 3:7) Leswi hi swi dyaka ni leswi hi swi nwaka i nyiko leyi humaka eka Xikwembu. (Mintirho 14:17) Loko hi n’wi kombela leswaku a hi nyika swilaveko swa hina swa siku ni siku hi kombisa leswaku ha ma tlangela malunghiselelo yakwe ya ku hi wundla. Ina, xikombelo xexo a xi hi nyiki mpfumelelo wa ku nga tirhi loko ha ha swi kota.—Vaefesa 4:28; 2 Vatesalonika 3:10.

3 Xa vumbirhi, loko hi kombela “xinkwa . . . xa siku leri” swi kombisa leswaku a hi fanelanga hi vilela ku tlula mpimo hi swa mundzuku. Yesu u ye emahlweni a ku: “Mi nga tshuki mi vilela kutani mi ku, ‘Xana hi ta dya yini?’ kumbe, ‘Xana hi ta nwa yini?’ kumbe, ‘Xana hi ta ambala yini?’ Hikuva hinkwaswo leswi i swilo leswi va matiko va swi lavisisaka hi mapfundza. Hikuva Tata wa n’wina wa le tilweni wa swi tiva leswaku ma swi lava swilo leswi hinkwaswo. Kutani, hambetani mi lava mfumo ni ku lulama ka yena ku sungula, xisweswo swilo leswin’wana hinkwaswo mi ta engeteleriwa swona. Kutani, mi nga tshuki mi vilela hi siku leri tlhandlamaka, hikuva siku leri tlhandlamaka ri ta va ni mivilelo ya rona.” (Matewu 6:31-34) Xikhongelo xa ku kombela “xinkwa . . . xa siku leri” xi hi vekela xikombiso xa ku hanya vutomi byo olova bya “ku tinyiketela loku ku nga ni vukwembu swin’we ni ku eneriseka.”—1 Timotiya 6:6-8.

Swakudya Swa Moya Siku Ni Siku

4. I swiendlakalo swihi swa vutomi bya Yesu ni bya Vaisrayele leswi kandziyisaka nkoka wa ku dya swakudya swa moya?

4 Xikhongelo xa hina xa ku kombela xinkwa xa siku ni siku xi fanele xi tlhela xi hi tsundzuxa xilaveko xa hina xa swakudya swa moya swa siku ni siku. Hambileswi Yesu a a twa ndlala swinene endzhaku ko titsona swakudya nkarhi wo leha, u arile loko Sathana a n’wi ringa leswaku a hundzula maribye ma va xinkwa, a ku: “Ku tsariwile, ‘Munhu a nga fanelanga a hanya hi xinkwa ntsena, kambe u fanele ku hanya ni hi rito rin’wana ni rin’wana leri humaka enon’wini wa Yehovha.’” (Matewu 4:4) Laha Yesu u tshahe muprofeta Muxe loyi a byeleke Vaisrayele a ku: “[Yehovha] u ku tsongahatile, a ku tshika u fa hi ndlala kutani a ku dyisa manna, leyi u nga yi tivangiki hambi ku ri vatata wa wena va nga yi tivangiki; ku endlela leswaku u swi tiva leswaku munhu a nga hanyi hi xinkwa ntsena, kambe munhu u hanya hi marito hinkwawo lama humaka enon’wini wa Yehovha.” (Deteronoma 8:3) Ndlela leyi Yehovha a phameleke Vaisrayele manna ha yona yi endle leswaku va kuma swakudya swa nyama va tlhela va dyondza tidyondzo ta swa moya. Dyondzo yin’wana hileswaku a va fanele va “rholela un’wana ni un’wana leswi ringaneke siku ha rin’we.” Loko vo hlengeleta swo tala ku tlula swa siku, leswi seleke a swi sungula ku nun’hwa kutani swi huma swivungu. (Eksoda 16:4, 20) Kambe leswi a swi nga humeleli hi siku ra vutsevu loko va fanele va hlengeleta mpimo lowu andzisiweke kambirhi leswaku va ta swi dya na hi Savata. (Eksoda 16:5, 23, 24) Kutani manna yi va dyondzise leswaku a va fanele va yingisa ni leswaku vutomi bya vona a byi nga titsheganga hi xinkwa ntsena kambe na hi “marito hinkwawo lama humaka enon’wini wa Yehovha.”

5. Yehovha u hi nyika swakudya swa moya siku ni siku hi ndlela yihi?

5 Na hina hi fanele hi swi dya siku ni siku swakudya swa moya leswi phameriwaka hi Yehovha hi ku tirhisa N’wana wakwe. Leswaku a hetisisa xikongomelo xexo, Yesu u veke “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” leswaku ri phamela “swakudya . . . hi nkarhi lowu faneleke” eka vandyangu wa ripfumelo. (Matewu 24:45) Ntlawa wolowo wa hlonga ro tshembeka a wu phameli swakudya swo tala swa moya leswi nga tibuku leti pfunetaka eku dyondzeni ka Bibele ntsena, kambe wu tlhela wu hi khutaza ku hlaya Bibele siku ni siku. (Yoxuwa 1:8; Pisalema 1:1-3) Ku fana na Yesu, na hina hi nga kuma swakudya swa moya hi ku endla matshalatshala siku ni siku ya ku dyondza hi ku rhandza ka Yehovha hi tlhela hi ku endla.—Yohane 4:34.

Ku Rivaleriwa Swidyoho

6. Hi yihi milandzu leyi hi faneleke hi kombela ku rivaleriwa yona, naswona Yehovha u tiyimisele ku yi sula loko swi te yini?

6 Xikombelo lexi landzelaka exikhongelweni xa xikombiso hi lexi nge: “Hi rivalele milandzu ya hina, tanihi leswi na hina hi rivaleleke lava nga ni milandzu eka hina.” (Matewu 6:12) Laha Yesu a a nga vulavuli hi milandzu ya timali. A a vulavula hi ku rivaleriwa ka swidyoho swa hina. Exikhongelweni xa xikombiso lexi tsariweke hi Luka, xikombelo lexi xi hlayekisa xileswi: “U hi rivalela swidyoho swa hina, hikuva na hina ha va rivalela hinkwavo lava nga ni nandzu eka hina.” (Luka 11:4) Xisweswo, loko hi dyoha swi fana ni loko hi va ni nandzu eka Yehovha. Kambe Xikwembu xa hina xa rirhandzu xi tiyimiserile ku ‘hlangula,’ kumbe ku sula nandzu wolowo loko hi tisola hakunene, ‘hi hundzuka,’ kutani hi kombela leswaku xi hi rivalela exisekelweni xa ripfumelo leri hi nga na rona egandzelweni ra nkutsulo ra Kreste.—Mintirho 3:19; 10:43; 1 Timotiya 2:5, 6.

7. Ha yini hi fanele hi khongelela ku rivaleriwa swidyoho siku ni siku?

7 Hi hala tlhelo, ha dyoha loko hi tsandzeka ku fikelela mimpimanyeto ya Yehovha ya ku lulama. Leswi hi nga kuma xidyoho tanihi ndzhaka, hinkwerhu ha dyoha hi rito, hi xiendlo ni hi mianakanyo kumbe hi ku tsandzeka ku endla leswi hi faneleke hi swi endla. (Eklesiasta 7:20; Varhoma 3:23; Yakobo 3:2; 4:17) Hikwalaho, ku nga khathariseki leswaku hi tiva hi dyohile hi siku ro karhi kumbe e-e, loko hi khongela siku ni siku hi fanele hi kombela ku rivaleriwa swidyoho swa hina.—Pisalema 19:12; 40:12.

8. Loko hi khongelele ku rivaleriwa swidyoho hi fanele hi susumeteleka ku endla yini, naswona vuyelo bya kona byi ta va byihi?

8 Hi fanele hi khongela hi kombela ku rivaleriwa endzhaku ka ku tikambisisa, ku hundzuka ni ku tiphofula, hi kombisa ripfumelo eka ngati ya Kreste leyi halatiweke leyi nga ni matimba yo kutsula. (1 Yohane 1:7-9) Ku kombisa leswaku xikhongelo xa hina xi huma embilwini, hi fanele hi seketela xikombelo xa hina xa ku rivaleriwa hi “mintirho leyi fambelanaka ni ku hundzuka.” (Mintirho 26:20) Kutani hi nga va ni ripfumelo ra leswaku Yehovha u tiyimiserile ku hi rivalela swidyoho swa hina. (Pisalema 86:5; 103:8-14) Vuyelo bya kona i ku rhula ka mianakanyo loku nga ringanisiwiki na nchumu, “ku rhula ka Xikwembu loku tlulaka miehleketo hinkwayo,” loku ku nga “ta rindza timbilu ta [hina] ni matimba ya [hina] ya mianakanyo ha Kreste Yesu.” (Vafilipiya 4:7) Kambe xikhongelo xa Yesu xa xikombiso xi hi dyondzisa swo tala malunghana ni leswi hi faneleke hi swi endla leswaku hi rivaleriwa swidyoho swa hina.

Leswaku Hi Rivaleriwa Hi Fanele Hi Rivalela

9, 10. (a) I nhlamuselo yihi leyi Yesu a yi engeteleke exikhongelweni xa xikombiso, naswona leswi swi kandziyise yini? (b) Yesu u ye emahlweni a xi kombisa njhani xilaveko xa ku va hi rivalela?

9 Lexi tsakisaka, xikombelo lexi nge “hi rivalele milandzu ya hina, tanihi leswi na hina hi rivaleleke lava nga ni milandzu eka hina,” hi xona ntsena xiphemu xa xikhongelo xa xikombiso lexi Yesu a xi hlamuseleke. Endzhaku ko heta xikhongelo, u engeterile: “Hikuva loko mi rivalela vanhu swivi swa vona, Tata wa n’wina wa le tilweni na yena u ta mi rivalela; kasi loko mi nga va rivaleli vanhu swivi swa vona, na yena Tata wa n’wina a nge mi rivaleli swivi swa n’wina.” (Matewu 6:14, 15) Xisweswo, Yesu u swi veke erivaleni leswaku ku rivaleriwa ka hina hi Yehovha swi titshege hi ku va hi tiyimiserile ku rivalela van’wana.—Marka 11:25.

10 Yesu u tshame a vulavula hi xifaniso lexi kombisaka leswaku hi fanele hi rivalela van’wana loko hi lava leswaku Yehovha a hi rivalela. U hlamusele mhaka ya hosi leyi suleke xikweleti lexikulu hi mbilu ya yona hinkwayo, lexi hlonga ra yona a ri ri na xona. Endzhakunyana hosi leyi yi n’wi xupule ku vava wanuna loyi loko a ale ku sula xikweleti lexi nga nyawuriki xa hlonga-kulobye. Yesu u gimete xifaniso xa yena hi ku: “Ni Tata wa mina la nge matilweni u ta endla hi mukhuva lowu fanaka eka n’wina loko mi nga rivaleli vamakwenu ku suka etimbilwini ta n’wina.” (Matewu 18:23-35) Dyondzo ya kona yi le rivaleni: Xikweleti xa xidyoho lexi Yehovha a xi rivaleleke un’wana ni un’wana wa hina i xikulu swinene ku tlula ku dyoha kwihi na kwihi loku hi nga ha vaka hi dyoheriwe ha kona. Ku tlula kwalaho, Yehovha u hi rivalela siku ni siku. Kutani, entiyisweni hi nga rivalela van’wana swidyoho leswi va pfaka va hi dyohela ha swona.

11. I ndzayo yihi leyi nyikeriweke hi muapostola Pawulo leyi hi nga ta yi landzela loko hi langutele leswaku Yehovha a hi rivalela, naswona byi ta va byihi vuyelo bya kona lebyinene?

11 Muapostola Pawulo u tsarile: “Kombanani musa, mi tsetselelana swinene, mi rivalelana hi ku ntshunxeka tanihi leswi Xikwembu na xona xi mi rivaleleke hi ku ntshunxeka hi Kreste.” (Vaefesa 4:32) Ku rivalelana swi kondletela ku rhula exikarhi ka Vakreste. Pawulo u ye emahlweni a khutaza: “Leswi mi nga vahlawuriwa va Xikwembu, vo kwetsima ni lava rhandziwaka, tiambexeni xinakulobye lexikulu xa tintswalo, musa, mianakanyo yo titsongahata, ku rhula, ni ku va ni mbilu yo leha. Hambetani mi lehiselana mbilu ni ku rivalelana hi ku ntshunxeka loko un’wana a ri ni xivangelo xa ku vilerisiwa hi un’wanyana. Tanihi leswi Yehovha a mi rivaleleke hi ku ntshunxeka, na n’wina endlani sweswo. Kambe, handle ka swilo leswi hinkwaswo, ambalani rirhandzu, hikuva i xiboho lexi hetisekeke xa vun’we.” (Vakolosa 3:12-14) Leswi hinkwaswo swi fambisana ni xikhongelo lexi Yesu a hi dyondziseke xona: “Hi rivalele milandzu ya hina, tanihi leswi na hina hi rivaleleke lava nga ni milandzu eka hina.”

Ku Sirheleriwa Loko Hi Langutane Ni Ndzingo

12, 13. (a) I yini leswi xikombelo lexi landzeriwaka hi xo hetelela exikhongelweni xa xikombiso xi nga vuliki swona? (b) I mani Muringi lonkulu, naswona hi vula yini loko hi khongelela ku nga nghenisiwi emiringweni?

12 Xikombelo lexi landzeriwaka hi xo hetelela exikhongelweni xa xikombiso xa Yesu hi lexi nge: “U nga hi nghenisi endzingweni.” (Matewu 6:13) Xana Yesu a a vula leswaku hi fanele hi kombela Yehovha leswaku a nga hi ringi? A a nga vuli swona, hikuva mudyondzisiwa Yakobo u huhuteriwe ku tsala a ku: “Loko a ri endzingweni, munhu a nga vuli a ku: ‘Ndzi ringiwa hi Xikwembu.’ Hikuva Xikwembu xi nga ka xi nga ringiwi hi swilo swo biha naswona xona a xi ringi munhu.” (Yakobo 1:13) Ku tlula kwalaho, mupisalema u tsarile: “Loko a wu languta swihoxo, Wena Yah, Oho Yehovha, i mani loyi a a ta yima?” (Pisalema 130:3) Yehovha a nga tshami a hi tshwukisele mahlo ku vona loko hi ta endla xihoxo, naswona a nga hi ringi leswaku hi endla swihoxo. Kutani, xana xiphemu lexi xa xikhongelo xa xikombiso xi vula yini?

13 Loyi a hi ringaka leswaku hi endla swihoxo, a tlhela a ringeta ku hi wisa hi swiendlo swa vukanganyisi, hambi ku ri ku hi bvanyangeta i Sathana Diyavulosi. (Vaefesa 6:11, nhlamuselo ya le hansi ya NW) Hi yena Muringi lonkulu. (1 Vatesalonika 3:5) Loko hi khongelela ku nga nghenisiwi endzingweni, hi kombela Yehovha leswaku a nga hi pfumeleli hi wa loko hi ringiwa. Hi n’wi kombela leswaku a hi pfuna leswaku hi nga “tlhariheriwi hi Sathana,” nileswaku hi nga weli emiringweni. (2 Vakorinto 2:11) Hi khongelela ku tshama “endhawini ya le xihundleni ya La nge Henhla-henhla,” hi kuma nsirhelelo wa moya lowu tshembisiwaka lava xiximaka vuhosi bya Yehovha eka hinkwaswo leswi va swi endlaka.—Pisalema 91:1-3.

14. Muapostola Pawulo u hi tiyisekisa njhani leswaku Yehovha a nge hi fularheli loko hi lava nkongomiso eka Yena loko hi ringiwa?

14 Hi nga tiyiseka leswaku Yehovha a nge pfuki a hi fularherile loko hi swi navela hi mbilu hinkwayo leswaku a nga hi fularheli, ni loko hi phofula eswikhongelweni swa hina ni hi swiendlo swa hina leswaku a hi swi lavi ku fularheriwa hi yena. Muapostola Pawulo wa hi tiyisekisa: “A mi si weriwa hi ndzingo loko wu nga ri lowu tolovelekeke evanhwini. Kambe Xikwembu xa tshembeka, a xi nge mi tshiki mi ringiwa hi ndlela leyi tlulaka leswi mi nga swi tiyiselaka, kambe loko mi ringiwa xi ta mi nyika ndlela yo huma, leswaku mi kota ku swi tiyisela.”—1 Vakorinto 10:13.

“Hi Kutsule Eka Lowo Homboloka”

15. Ha yini sweswi swi ri swa nkoka swinene ku khongelela ku kutsuriwa eka lowo homboloka?

15 Hi ku ya hi matsalwa ya voko lama tshembiwaka swinene ya Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki, xikhongelo xa Yesu xa xikombiso xi gimeta hi marito lama nge: “Hi kutsule eka lowo homboloka.” * (Matewu 6:13) Ku sirheleriwa eka Diyavulosi i swa nkoka swinene enkarhini lowu wa makumu. Sathana ni madimona yakwe va lwisana ni masalela ya vatotiwa, “lava hlayisaka swileriso swa Xikwembu naswona va nga ni ntirho wa ku nyikela vumbhoni mayelana na Yesu,” a tlhela a lwisana ni vanakulobye va vona va “ntshungu lowukulu.” (Nhlavutelo 7:9; 12:9, 17) Muapostola Petro u tsundzuxe Vakreste a ku: “Hlayisani mianakanyo ya n’wina leyi hlutekeke, mi hiteka. Xirha xa n’wina, Diyavulosi, xa famba-famba ku fana ni nghala leyi vombaka, yi lava wa ku n’wi dya. Kambe lwanani na xona, mi tiya eripfumelweni.” (1 Petro 5:8, 9) Sathana wa swi lava ku yimisa ntirho wa hina wo chumayela, naswona u ringeta ku hi chavisa hi ku tirhisa vatirheli vakwe va laha misaveni—ku nga ha va va vukhongeri, va mabindzu, kumbe va tipolitiki. Kambe, loko hi yima hi tiyile Yehovha u ta hi kutsula. Mudyondzisiwa Yakobo u tsarile: “Hikwalaho, tivekeni ehansi ka Xikwembu; kambe mi kaneta Diyavulosi, kutani u ta mi balekela.”—Yakobo 4:7.

16. Yehovha u tirhisa yini leswaku a pfuna malandza yakwe lama ringiwaka?

16 Yehovha u pfumelele N’wana wakwe leswaku a ringiwa. Kambe endzhaku ka loko Yesu a kanete Diyavulosi, a tirhisa Rito ra Xikwembu tanihi xisirhelelo, Yehovha u rhumele tintsumi leswaku ti ya n’wi tiyisa. (Matewu 4:1-11) Hilaha ku fanaka, Yehovha u tirhisa tintsumi ta yena leswaku ti hi pfuna loko hi khongela hi ripfumelo kutani hi n’wi endla vutumbelo bya hina. (Pisalema 34:7; 91:9-11) Muapostola Petro u tsarile: “Yehovha wa yi tiva ndlela yo va kutsula endzingweni vanhu lava nga ni ku tinyiketela loku nga ni vukwembu, kambe u vekela vanhu lava nga lulamangiki siku ra vuavanyisi leswaku va ta lovisiwa.”—2 Petro 2:9.

Ku Kutsuriwa Hi Ku Hetiseka Ku Tshinele

17. Xana Yesu u xaxamete swilo hi ku landzelelana ka swona hi ndlela yihi loko a hi dyondzisa xikhongelo xa xikombiso?

17 Exikhongelweni xa xikombiso, Yesu u xaxamete swilo hi ku landzelelana ka swona. Nchumu lowu hi faneleke hi khathala swinene ha wona ku fanele ku va ku kwetsimisiwa ka vito ra Yehovha lerikulu ni leri kwetsimaka. Tanihi leswi a nga ta ri kwetsimisa hi ku tirhisa Mfumo wa Mesiya, hi khongelela Mfumo wolowo leswaku wu ta wu ta herisa mimfumo kumbe tihulumendhe hinkwato ta vanhu lava nga hetisekangiki, ni ku tiyiseka leswaku ku rhandza ka Xikwembu ku endleka hi ku hetiseka emisaveni hilaha ku endlekaka hakona etilweni. Ntshembo wa hina wa vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyi nga paradeyisi wu titshege hi ku kwetsimisiwa ka vito ra Yehovha ni ku xiximiwa ka vuhosi bya yena byo lulama evuakweni hinkwabyo. Loko hi ta va hi khongelele swilo leswi hinkwaswo swa nkoka, hi nga khongelela swilaveko swa hina swa siku ni siku, ku rivaleriwa swidyoho swa hina ni ku kutsuriwa emiringweni ni le mintlhan’wini ya lowo homboloka, Sathana Diyavulosi.

18, 19. Xana xikhongelo xa Yesu xa xikombiso xi hi pfuna njhani leswaku hi tshama hi hitekile ni ku endla leswaku ntshembo wa hina ‘wu tiya ku yisa makumu’?

18 Nkarhi wa leswaku hi ntshunxiwa hi ku helela eka lowo homboloka ni le ka mafambiselo yakwe yo biha wu tshinele. Sathana u swi xiya kahle leswaku u saleriwe hi “nkarhi wo koma” wo humesa ‘vukarhi byakwe lebyikulu’ emisaveni, ngopfu-ngopfu eka malandza ya Yehovha lama tshembekaka. (Nhlavutelo 12:12, 17) Eka xikombiso lexi hlanganeke xa “makumu ya mafambiselo ya swilo,” Yesu u profete hi swiendlakalo leswi tsakisaka, leswi swin’wana swa swona swa ha ta humelelaka. (Matewu 24:3, 29-31) Loko hi vona swilo leswi swi endleka, ntshembo wa ku kutsuriwa ka hina wu ta ya wu vangama swinene. Yesu u te: “Loko swilo leswi swi sungula ku humelela, yimani mi ololoka ivi mi tlakusa tinhloko ta n’wina, hikuva ku kutsuriwa ka n’wina ka tshinela.”—Luka 21:25-28.

19 Xikhongelo xa xikombiso xo koma lexi Yesu a xi dyondziseke vadyondzisiwa vakwe xi hi kombisa kahle leswaku i yini leswi hi nga swi katsaka eswikhongelweni swa hina tanihi leswi makumu ma tshinelaka. Onge hi nga tshama hi ri karhi hi tiyiseka leswaku Yehovha u ta hambeta a hi nyika swilaveko swa hina swa moya ni swa nyama siku ni siku, ku fikela emakumu. Loko hi tshama hi hitekile exikhongelweni swi ta hi pfuna leswaku hi “ku khoma ku tiyile ku tiyiseka loku a hi ri na kona eku sunguleni, ku yisa emakumu.”—Vaheveru 3:14; 1 Petro 4:7.

[Nhlamuselo ya le hansi]

^ par. 15 Tibibele tin’wana ta khale, to tanihi Bibele—Mahungu Lamanene ti gimeta Xikhongelo xa Hosi hi leswi tiviwaka tanihi xidzuniso (marito yo dzunisa Xikwembu): “Hikuva ku fuma, ni matimba, ni ku twala, i swa wena hi masiku ni masiku. Amen.” The Jerome Biblical Commentary yi ri: “Xidzuniso lexi . . . a xi kumeki [ematsalweni ya voko] lama tshembiwaka swinene.”

Mpfuxeto

• Loko hi ku hi nyike “xinkwa . . . xa siku leri” hi va hi kombela yini?

• Hlamusela leswaku xi vula yini xikombelo lexi nge “hi rivalele milandzu ya hina, tanihi leswi na hina hi rivaleleke lava nga ni milandzu eka hina.”

• Hi vula yini loko hi kombela Yehovha leswaku a nga hi nghenisi endzingweni?

• Ha yini hi fanele hi khongela hi ku “hi kutsule eka lowo homboloka”?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 15]

Loko hi lava ku rivaleriwa hi fanele hi rivalela van’wana

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 13]

Lydekker