Ku Saseka Ka Ntumbuluko Wa Yehovha

“Milambu A Yi Phokotele Mavoko”

LANGUTA mepe wa misava hinkwayo, naswona etindhawini to tala u ta vona tilayini to gombonyoka-gombonyoka ti tsemakanya misava. Tilayini leti ti tsemakanya timbala, makwandzasi ni nhova. Ti nghena eminkobyeni, emaweni ni le makhwatini. (Habakuku 3:9) Leyi i milambu kumbe misiha leyi khomeke vutomi bya pulanete ya hina. Mincele leyi leyi fambisaka mati, yi kombisa leswaku Yehovha Mutumbuluxi wa misava u ni vutlhari ni matimba. Loko hi yi languta, hi titwa hilaha mupisalema a titweke hakona loko a yimbelela a ku: “Milambu a yi phokotele mavoko; tintshava a ti huwelele swin’we hi ku tsaka emahlweni ka Yehovha.”—Pisalema 98:8, 9. *

Milambu yi fambisana swinene ni matimu ya vanhu. Bibele yi vulavula hi milambu ya mune leyikulu leyi phatlukeke eka nambu lowu humaka aEdeni. (Genesa 2:10-14) Wun’wana wa minhluvuko ya khale swinene wu sungule eminkobyeni yo nona ya nambu wa Tigri ni wa Yufrata le matikweni ya le Vuxa Xikarhi. Nhluvuko lowu xiyekaka wu endliwile eNambyeni wa Hwang le Chayina, nambu wa Ganges ni wa Indus le dzongeni wa Asia ni le nambyeni wa Nayili le Egipta.

Kutani ke, a swi hlamarisi leswi vanhu minkarhi hinkwayo va salaka va ahlamise milomu loko va vona matimba, vukulu ni ku saseka ka milambu. Nambu wa Nayili wa le Egipta wu lehe tikhilomitara ta 6 670. Nambu lowu ku nga wona wu nga wukulu ku tlula hinkwayo i wa Amazon le Amerika Dzonga. Hambileswi milambu yin’wana yi hlamarisaka hi vukulu bya yona, yin’wana yi sasekile swinene, ku fana ni Nambu wa Tone wa le Japani lowu nga wutsongo kambe wu khulukaka hi rivilo lerikulu.

I yini lexi endlaka nambu wu khuluka? Hi ku komisa, i nkoka-misava. I nkoka-misava lowu kokaka mati ma suka ehenhla ma ya ehansi. Man’wana ma hundzuka maboboma lama nga ni pongo lerikulu. Loko yi hlamusela matimba ni vukulu bya yona, Bibele yi ri: “Milambu yi tlakusile, Wena Yehovha, milambu yi tlakuse mpfumawulo wa yona; milambu yi hambeta yi tlakusa pongo ra yona.”—Pisalema 93:3.

“I mani la nisaka mpfula leyikulu?” Yehovha u vutise Yobo la chavaka Xikwembu. (Yobo 38:25, Contemporary English Version) Xana mati lawa hinkwawo ma huma kwihi? Nhlamulo ya kona yi katsa fambiselo leri rharhanganeke leri vitaniwaka ndzhendzeleko wa mati. Mati lama nga laha misaveni ma tshama ma ri karhi ma rhendzeleka, ma rhendzelekisiwa hi matimba ya dyambu ni ya nkoka-misava. Loko mati ma phya, ma tlakukela ehenhla. Endzhaku ma hola, ma tiya, ma endla mapapa. Hi ku famba ka nkarhi, nkahelo lowu wu tlhelela emisaveni wu ri gamboko kumbe wu ri mpfula. Yo tala ya mati lawa ma tshama elwandle, emativeni, eminkobyeni, man’wana ma hundzuka gwitsi, ayisi ya le tindhawini to titimela ni le hansi ka misava.

Loko yi vulavula hi ndzhendzeleko lowu lowu xiyekaka, Bibele yi ri: “Hinkwaswo swinambyana swa vuxika swi ya elwandle, kambe lwandle a ri tali. Ndhawu leyi swinambyana swa vuxika  swi humaka eka yona, swi tlhelela eka yona leswaku swi ta tlhela swi huma.” (Eklesiasta 1:7) I Yehovha ntsena, Xikwembu xa vutlhari lebyi nga pimekiki ni lexi khathalelaka, la nga endlaka ndzhendzeleko wa muxaka lowu. Xana fambiselo leri ro rharhangana ri hi byela yini hi Xikwembu? Ri hi byela leswaku i Xikwembu xa vutlhari lebyikulu ni lexi khathalelaka.—Pisalema 104:13-15, 24, 25; Swivuriso 3:19, 20.

Hambiloko milambu yi ri yinyingi naswona yi ri yikulu, i matsongo mati lama nga eka yona loko ma pimanisiwa ni lawa ma nga kona emisaveni hinkwayo. Hambiswiritano, ma endla leswaku swilo swi hambeta swi hanya. Buku leyi nge Water yi ri: “Loko vanhu vo tshama va nga ri na yona milambu kumbe mati, a swi nge koteki leswaku va hambeta va hanya. Mhaka ya leswaku mati i ya nkoka yi kombisiwa hi matshalatshala lawa vanhu va ma endleke ku sukela khale leswaku va tshama va ri ni mati.”

Se ku hundze magidi-gidi ya malembe milambu yi ri karhi yi timula torha ra vanhu ni ku cheleta mintanga ya vona. Misava yo nona leyi nga ematlhelo ka milambu yo tala yi fanelekele ku byala swimilana. Xiya ndlela leyi leswi swi phofuriwaka ha yona eka mikateko leyi nyikiweke malandza ya Yehovha: “Mintsonga ya wena ya languteka, Wena Yakobe, titabernakela ta wena ta languteka, Wena Israyele! Yi aname mpfhuka wo leha ku fana ni minkova, ku fana ni mintanga leyi nga etlhelo ka nambu. Ku fana ni timhangani leti Yehovha a ti byaleke, ku fana ni mikedari leyi nga etlhelo ka mati.” (Tinhlayo 24:5, 6) Milambu yi tlhela yi hanyisa masekwa ni mhungubye leyi u yi vonaka laha. Entiyisweni, loko hi ya hi dyondza hi milambu, hi ya hi navela ku nkhensa Yehovha.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 8]

Iguaçú Falls, i maboboma lama kumekaka endzilakaneni wa Argentina na Brazil, naswona i maboboma yo anama swinene eka lama nga kona emisaveni. Ma aname ku ringana tikhilomitara tinharhu. Ma kumeka emakhwatini ya ntumbuluko naswona ma endliwa hi maboboma lamatsongo ya 300. Hi nkarhi wa timpfula, ma chulula mati yo ringana 10 000 wa tikhubiki mitara hi sekoni.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 9]

Nambu wa Tone le Japani