‘Fambani Mi Ya Endla Vadyondzisiwa’

“Ndzi nyikiwe vulawuri hinkwabyo etilweni ni le misaveni. Hikokwalaho fambani mi ya endla . . . vadyondzisiwa.”—MATEWU 28:18, 19.

1, 2. (a) Hi wihi ntirho lowu Yesu a wu nyikeke valandzeri vakwe? (b) Hi swihi swivutiso leswi hi nga ta swi kambisisa malunghana ni swileriso swa Yesu?

A KU ri siku ra ximun’wana eIsrayele hi 33 C.E., naswona vadyondzisiwa va Yesu a va hlengeletane entshaveni le Galeliya. Hosi ya vona leyi pfuxiweke eku feni a yi ri kusuhi ni ku tlhandlukela etilweni, kambe a yi lava ku va byela mhaka ya nkoka yi nga si tlhandluka. Yesu a a lava ku va nyika ntirho. Hi wihi ntirho wa kona? Xana vadyondzisiwa vakwe va angurise ku yini? Naswona xana ntirho wolowo wu hi khumba njhani hina namuntlha?

² Leswi Yesu a swi vuleke swi tsariwe eka Matewu 28:18-20: “Ndzi nyikiwe vulawuri hinkwabyo etilweni ni le misaveni. Hikokwalaho fambani mi ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa, mi va khuvula hi vito ra Tatana ni ra N’wana ni ra moya lowo kwetsima, mi va dyondzisa ku hlayisa swilo hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona. Kutani, maswivo, ndzi na n’wina masiku hinkwawo ku fikela emakumu ka mafambiselo ya swilo.” Yesu u vulavule hi “vulawuri hinkwabyo,” “matiko hinkwawo,” “swilo hinkwaswo” ni “masiku hinkwawo.” Swileriso swa yena leswi katsaka swiga sweswo swa mune swi pfuxa swivutiso swa nkoka, leswi nga katsakanyiwaka hi marito lama nge, ha yini? kwihi? yini? naswona rini? A hi kambisiseni swivutiso leswi ha xin’we-xin’we. *

“Ndzi Nyikiwe Vulawuri Hinkwabyo”

3. Ha yini hi fanele hi hetisisa xileriso xa ku endla vadyondzisiwa?

³ Xo sungula, ha yini hi fanele hi hetisisa xileriso xa ku endla vadyondzisiwa? Yesu u te: “Ndzi nyikiwe vulawuri hinkwabyo etilweni ni le misaveni. Hikokwalaho fambani mi ya endla . . . vadyondzisiwa.” Rito leri nge “hikokwalaho” ri kombisa xivangelo lexikulu lexi endlaka swi hi boha ku hetisisa xileriso lexi. Xivangelo xa kona hileswaku Yesu, loyi a humeseke xileriso lexi, u ni “vulawuri hinkwabyo.” Xana vulawuri byakwe byi tanihi kwihi?

4. (a) Xana vulawuri bya Yesu byi tanihi kwihi? (b) Ku twisisa ka hina vulawuri bya Yesu ku fanele ku yi khumba njhani ndlela leyi hi xi langutaka ha yona xileriso xa ku endla vadyondzisiwa?

⁴ Yesu u lawula vandlha rakwe, naswona ku sukela hi 1914 u sungule ku va ni vulawuri eMfun’weni wa Xikwembu lowu a wa ha ku simekiwa. (Vakolosa 1:13; Nhlavutelo 11:15) Hi yena ntsumi leyikulu kutani u lawula vandla ra le tilweni ra tintsumi ta madzana ya timiliyoni. (1 Vatesalonika 4:16; 1 Petro 3:22; Nhlavutelo 19:14-16) Tata wakwe u n’wi nyike matimba yo herisa “hulumendhe hinkwayo ni vulawuri ni vuhosi hinkwabyo” lebyi lwisanaka ni misinya ya milawu leyi lulameke. (1 Vakorinto 15:24-26; Vaefesa 1:20-23) Vulawuri bya Yesu a byi heleli eka  lava hanyaka ntsena. Nakambe i “muavanyisi wa lava hanyaka ni lava feke,” naswona Xikwembu xi n’wi nyike matimba ya ku pfuxa lava etleleke vurhongo bya rifu. (Mintirho 10:42; Yohane 5:26-28) Kunene, xileriso lexi humaka eka Loyi a nyikiweke vulawuri byo tano lebyikulu xi fanele xi langutiwa xi ri xa nkoka swinene. Hikwalaho, xileriso xa Kreste xa ku ‘ya endla vadyondzisiwa’ hi xi hetisisa hi xichavo ni hi mbilu yo basa.

5. (a) Petro u ma hetisise njhani marito ya Yesu? (b) Petro u vuyeriwe njhani hi ku yingisa swileriso swa Yesu?

⁵ Loko a ha ku sungula vutirheli byakwe, Yesu u tirhise xikombiso xo hlawuleka a dyondzisa vadyondzisiwa vakwe leswaku ku xixima vulawuri byakwe ni ku hetisisa xileriso xa yena a swi ta va tisela mikateko. Siku rin’wana u byele Petro, loyi a a ri muphasi wa tinhlampfi a ku: “Yana laha ku enteke, kutani n’wina petani tinkoka ta n’wina leswaku mi ta phasa.” Petro a a tiyiseka leswaku kwalaho a ku nga ri na tinhlampfi, hiloko a byela Yesu a ku: “Muleteri, hi tirhe hi matimba vusiku hinkwabyo kambe a hi phasanga nchumu.” Hambiswiritano, hi ku titsongahata Petro u ye emahlweni a ku: “Kambe hi ku lerisa ka wena ndzi ta peta tinkoka.” Loko Petro a endle leswi Kreste a n’wi leriseke swona, u phase “tinhlampfi to tala ngopfu.” Hi ku hlamala, Petro u “[wele] hansi ematsolweni ya Yesu, a ku: ‘Suka eka mina, hikuva ndzi munhu wa vudyoho, Hosi.’” Kambe Yesu u hlamule a ku: “Tshika ku chava. Ku sukela sweswi u ta phasa vanhu va ri karhi va hanya.” (Luka 5:1-10; Matewu 4:18) Hi dyondza yini emhakeni leyi?

6. (a) Xiviko lexi vulavulaka hi ku phasiwa ka tinhlampfi hi singita xi kombisa yini malunghana ni ku yingisa loku Yesu a ku lavaka? (b) Hi nga n’wi tekelela njhani Yesu?

⁶ Yesu u nyike Petro, Andriya ni vaapostola van’wana ntirho wa ku va “vaphasi va vanhu” endzhaku ka xiendlakalo xexo lexi hlamarisaka xa ku phasa tinhlampfi, hayi emahlweni ka xona. (Marka 1:16, 17) Swi le rivaleni leswaku Yesu a a nga lavi leswaku va n’wi yingisa hi ku tekeka ntsena. U nyike vavanuna volavo xivangelo lexi khorwisaka xa mhaka leyi ha yona a va fanele va endla leswi a va lerisaka swona. Tanihi vavanuna lava va vuyeriweke swinene loko va yingise xileriso xa Yesu xa ku peta tinkoka ta vona, ni ku yingisa xileriso xa Yesu xa ku ‘phasa vanhu’ a swi ta va tisela mikateko leyikulu. Vaapostola va endle tano hi ripfumelo leri tiyeke. Xiviko lexi xi gimeta hi marito lama nge: “Va vuyisela mabyatso eribuweni, ivi va tshika hinkwaswo, va n’wi landzela.” (Luka 5:11) Namuntlha, loko hi khutaza van’wana leswaku va hlanganyela entirhweni wo endla vadyondzisiwa, hi va hi tekelela Yesu. A hi lavi leswaku vanhu va endla leswi hi va byelaka swona ntsena, kambe hi va nyika swivangelo leswi khorwisaka swo hetisisa xileriso xa Kreste.

Swivangelo Leswi Khorwisaka Ni Minsusumeto Leyi Faneleke

7, 8. (a) Hi swihi swivangelo swin’wana swa Matsalwa swa ku chumayela hi timhaka ta Mfumo ni ku endla vadyondzisiwa? (b) Hi rihi tsalwa leri wena ri ku susumetelaka ku ya emahlweni ni ntirho wo chumayela? (Vona ni nhlamuselo ya le hansi.)

⁷ Tanihi leswi hi xiximaka vulawuri bya Kreste, hi hlanganyela entirhweni wo chumayela hi timhaka ta Mfumo ni wa ku endla vadyondzisiwa. Hi swihi swivangelo swin’wana swa Matsalwa swa ku endla ntirho wolowo leswi hi nga swi nyikaka lava hi tsakelaka ku va khutazela ku endla mintirho leyinene? Xiya tinhlamuselo leti landzelaka ta Timbhoni ti nga ri tingani to tshembeka ta le matikweni yo hambana-hambana, naswona xiya ndlela leyi matsalwa lama kombisiweke ma ti seketelaka ha yona tinhlamuselo ta tona.

⁸ Roy, la khuvuriweke hi 1951 u ri: “Loko ndzi tinyiketela eka Yehovha, ndzi n’wi tshembise leswaku ndzi ta n’wi tirhela vutomi bya mina hinkwabyo. Ndzi tiyimisele ku hetisisa xitshembiso xa mina.” (Pisalema 50:14; Matewu 5:37) Heather, la khuvuriweke hi 1962 u ri: “Loko ndzi ehleketa hinkwaswo leswi Yehovha a ndzi endleleke swona, ndzi hisekela ku kombisa ku tlangela ka mina hi ku n’wi tirhela hi ku tshembeka.” (Pisalema 9:1, 9-11; Vakolosa 3:15) Hannelore, la khuvuriweke hi 1954 u ri: “Nkarhi wun’wana ni wun’wana loko hi ri ensin’wini, hi pfuniwa hi ntsumi—rero i lunghelo lerikulu swonghasi!” (Mintirho 10:30-33; Nhlavutelo 14:6, 7) Honor, la khuvuriweke hi 1969 u ri: “Loko nkarhi wa Yehovha wa ku avanyisa wu fika, a ndzi lavi leswaku emugangeni wa ka hina ku va ni munhu loyi a kombaka Yehovha ni Timbhoni ta yena hi rintiho ro va lumbeta hi leswaku va n’wi tlurise mahlo, ivi a ku, ‘Mina a ndzi lemukisiwanga hi munhu!’” (Ezekiyele 2:5; 3:17-19; Varhoma 10:16, 18) Claudio, la khuvuriweke hi 1974 u ri: “Loko hi ri karhi hi chumayela, ‘Xikwembu xa hi vona’ naswona  ‘hi va hi ri swin’we na Kreste.’ Anakanya! Loko hi ri ensin’wini, hi va hi ri ni Vanghana va hina lavakulu.”—2 Vakorinto 2:17. *

9. (a) Leswi endlekeke loko Petro na vaapostola van’wana va ri eku phaseni ka tinhlampfi swi paluxa yini malunghana ni nsusumeto lowu faneleke wa ku yingisa Kreste? (b) I yini lexi faneleke xi hi susumetela ku yingisa Xikwembu na Kreste namuntlha, naswona ha yini?

⁹ Xiviko xa ku phasa tinhlampfi hi singita nakambe xi hi kombisa ntikelo wa ku va ni nsusumeto lowu faneleke wa ku yingisa Kreste—ku nga rirhandzu. Loko Petro a te, “Suka eka mina, hikuva ndzi munhu wa vudyoho,” Yesu a nga sukanga, naswona a nga solanga Petro hikwalaho ka xidyoho xo karhi. (Luka 5:8) Nakambe Yesu a nga n’wi solanga Petro loko a n’wi kombele leswaku a suka. Ku ri na sweswo, Yesu u hlamule hi musa a ku: “Tshika ku chava.” A swi ta va swi hoxile loko a yingisa Kreste hikwalaho ka ku chava. Ku ri na sweswo, Yesu u byele Petro leswaku yena ni vanghana vakwe a va ta va ni ntirho lowukulu wa ku va vaphasi va vanhu. Na hina namuntlha a hi sindzisi vanhu leswaku va yingisa Kreste hi ku va chavisa kumbe ku tirhisa tindlela tin’wana leti nga riki tinene to tanihi ku va endla va tivona nandzu kumbe va khomiwa hi tingana. Lexi tsakisaka mbilu ya Yehovha i ku va hi n’wi yingisa hi mbilu hinkwayo hikwalaho ka rirhandzu leri hi nga na rona eka yena ni le ka Kreste.—Matewu 22:37.

“Endla Vanhu Va Matiko Hinkwawo Va Va Vadyondzisiwa”

10. (a) Hi byihi vuxokoxoko bya xileriso xa Yesu xa ku endla vadyondzisiwa lebyi tiseleke vadyondzisiwa vakwe vutihlamuleri lebyi engetelekeke? (b) Vadyondzisiwa va angurise ku yini eka xileriso xa Yesu?

¹⁰ Xivutiso xa vumbirhi lexi tlakusiweke malunghana ni xileriso xa Kreste hi lexi nge, Xana ntirho lowu wo endla vadyondzisiwa wu fanele wu endliwa kwihi? Yesu u byele valandzeri vakwe a ku: “[Mi] endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa.” Loko Yesu a nga si sungula vutirheli byakwe, vanhu va matiko a va pfumeleriwa ku tirhela Yehovha loko va te eIsrayele. (1 Tihosi 8:41-43) Yesu hi byakwe a a chumayela ngopfu eka Vayuda, kambe sweswi a a byela valandzeri vakwe leswaku va ya eka vanhu va matiko hinkwawo. Entiyisweni, ndhawu  leyi nga ni tinhlampfi kumbe nsimu leyi vadyondzisiwa vakwe a va tirha yona a yi ri “qhivi” leritsongo—kumbe Vayuda ntsena—kambe ku nga ri khale a yi ta hlanganisa “lwandle” hinkwaro ra vanhu. Hambileswi ku cinca loku a ku vula vutihlamuleri lebyi engetelekeke eka vadyondzisiwa, va hetisise xileriso xa Yesu hi mbilu hinkwayo. Loko ku nga si hela ni malembe ya 30 Yesu a file, muapostola Pawulo u tsale a vula leswaku mahungu lamanene a ma chumayeriwe eka Vayuda ni le ka “ntumbuluko hinkwawo lowu nga ehansi ka tilo.”—Vakolosa 1:23.

11. ‘Tindhawu to phasa tinhlampfi’ eka tona ti andze ku fikela kwihi ku sukela eku sunguleni ka lembe-xidzana ra vu-20?

¹¹ Eminkarhini ya sweswinyana ku ve ni ku ndlandlamuka loku fanaka ka nsimu yo chumayela eka yona. Eku sunguleni ka lembe-xidzana ra vu-20, a ku ri ni matiko ma nga ri mangani lawa a ma ri ‘tindhawu to phasa tinhlampfi’ eka tona. Kambe valandzeri va Kreste va le nkarhini wolowo va tekelele xikombiso xa Vakreste va lembe-xidzana ro sungula kutani va ndlandlamuxa nsimu leyi va chumayelaka eka yona hi ku hiseka. (Varhoma 15:20) Eku sunguleni ka va-1930, a va endla vadyondzisiwa ematikweni ya kwalomu ka dzana. Namuntlha ku ni matiko ya 235 lama nga ‘tindhawu to phasa tinhlampfi’ eka tona.—Marka 13:10.

“Eka Tindzimi Hinkwato”

12. Hi wihi ntlhontlho lowu kombisiwaka hi vuprofeta lebyi kumekaka eka Zakariya 8:23?

¹² Ku endla vadyondzisiwa ematikweni hinkwawo swi tisa ntlhontlho wa ku hlanganisiwa ka ndhawu yikulu ni wa ku tirhisiwa ka tindzimi to tala. Hi ku tirhisa muprofeta Zakariya, Yehovha u profetile a ku: “Emasikwini wolawo vavanuna va khume lava humaka eka tindzimi hinkwato ta matiko va ta khoma, ina, entiyisweni va ta khoma nguvu ya wanuna la nga Muyuda, va ku: ‘Hi ta famba na n’wina, hikuva hi swi twile leswaku Xikwembu xi na n’wina.’” (Zakariya 8:23) Malunghana ni ku hetiseka lokukulu ka vuprofeta byebyo, “wanuna la nga Muyuda” u fanekisela masalela ya Vakreste lava totiweke, kasi “vavanuna va khume” va fanekisela “ntshungu lowukulu.” * (Nhlavutelo 7:9, 10; Vagalatiya 6:16) Ntshungu lowu wukulu wa vadyondzisiwa va Kreste a wu ta kumeka ematikweni yo tala, naswona hilaha Zakariya a vuleke hakona, a wu ta vulavula tindzimi to tala. Xana matimu ya manguva lawa ya vanhu va Xikwembu ma kombisa leswaku va hetisise xiphemu xexo lexi khumbaka ntirho wo endla vadyondzisiwa? Ma kombisa tano hakunene.

13. (a) I xiyimo xihi lexi veke kona malunghana ni tindzimi exikarhi ka vanhu va Xikwembu va manguva lawa? (b) Ntlawa wa hlonga ro tshembeka wu angurise ku yini eka xilaveko lexi kulaka xa swakudya swa moya leswi lavekaka hi tindzimi to hambana-hambana? (Katsa ni bokisi leri nge “Minkandziyiso Ya Lava Feke Mahlo.”)

¹³ Hi 1950 Timbhoni ta Yehovha leti vulavulaka Xinghezi emisaveni hinkwayo a ti endla xiringaniso xa kwalomu ka vanhu vanharhu eka ntlhanu wa vona. Hi 1980 xiringaniso xexo xi cincile xi va vanhu vambirhi eka ntlhanu wa vona, kasi namuntlha Xinghezi xi vulavuriwa hi Mboni yin’we eka ntlhanu wa tona. Xana ntlawa wa hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha wu angurise ku yini eka xiyimo lexi xa ku kula ka nhlayo ya vamakwerhu lava vulavulaka tindzimi tin’wana? Wu  angule hi ku lunghiselela swakudya swa moya hi tindzimi leti engetelekeke. (Matewu 24:45) Hi xikombiso, hi 1950 minkandziyiso ya hina a yi kandziyisiwa hi tindzimi ta 90, kambe namuntlha nhlayo yoleyo yi tlakukile yi ya fika kwalomu ka 400. Xana nkhathalelo wo tano lowu nyikiweke vanhu va tindzimi to hambana-hambana wu ve ni vuyelo byo karhi? Wu ve na byona hakunene! Hi xiringaniso ku va ni vanhu va kwalomu ka 5 000 ‘vo huma eka tindzimi hinkwato’ lava vaka vadyondzisiwa va Kreste vhiki rin’wana ni rin’wana elembeni! (Nhlavutelo 7:9) Naswona vanhu va hambeta va engeteleka. Ematikweni man’wana “tinkoka” ti huma ni vanhu vo tala!—Luka 5:6; Yohane 21:6.

Vutirheli Lebyi Vuyerisaka—Xana U Nga Hlanganyela Eka Byona?

14. Hi nga va pfunisa ku yini vanhu lava nga ensin’wini ya ka hina lava vulavulaka ririmi rin’wana? (Katsa ni bokisi leri nge “Ririmi Ra Mavoko Ni Ntirho Wo Endla Vadyondzisiwa.”)

¹⁴ Ematikweni yo tala ya le Vupela-dyambu, ku fiketela ka vanhu lava rhurheke ematikweni man’wana ku tise ntlhontlho wa ku endla vadyondzisiwa eka vanhu va “tindzimi hinkwato.” (Nhlavutelo 14:6) Hi nga va pfuna njhani vanhu va le nsin’wini ya ka hina lava vulavulaka tindzimi tin’wana? (1 Timotiya 2:4) Hi nga tirhisa swilo leswi faneleke swo phasa ha swona hi ndlela yo fanekisela. Nyika vanhu vo tano minkandziyiso ya ririmi ra vona. Loko swi koteka, endla malunghiselelo ya leswaku va endzeriwa hi Mbhoni leyi vulavulaka ririmi ra vona. (Mintirho 22:2) Ku endla malunghiselelo yo tano se swa olova swinene, tanihi leswi Timbhoni to tala ti dyondzeke tindzimi tin’wana hi xikongomelo xo pfuna vanhu vo huma ematikweni man’wana leswaku va va vadyondzisiwa va Kreste. Swiviko swi kombisa leswaku mpfuno wolowo wa tirha swinene.

15, 16. (a) I yini leswi kombisaka leswaku ku pfuna vanhu lava vulavulaka ririmi rin’wana swa vuyerisa? (b) Hi swihi swivutiso leswi hi nga swi kambisisaka malunghana ni ku tirha ensin’wini ya vanhu lava vulavulaka ririmi rin’wana?

¹⁵ Xiya mintokoto yimbirhi ya le Netherlands, laha ntirho wo chumayela hi ta Mfumo wu endliwaka hi tindzimi ta 34. Mpatswa wun’wana wa Timbhoni wu tinyiketele ku ya endla vadyondzisiwa eka vanhu lava vulavulaka ririmi ra le Poland. Rungula leri a va ri chumayela ri amukeriwe hi vanhu vo tala swinene lerova nuna wa kona a boheka ku hunguta nkarhi lowu a wu hetaka entirhweni wa ku tihanyisa leswaku vhiki rin’wana ni rin’wana a va ni siku leri engetelekeke ro dyondza Bibele ni vanhu  lava tsakelaka. Hi ku hatlisa mpatswa lowu se a wu fambisa tidyondzo ta Bibele to tlula 20 hi vhiki. Wu te: “Ntirho wo chumayela wa hi tsakisa swinene.” Lava va endlaka vadyondzisiwa va tsaka swinene loko lava va twaka ntiyiso wa Bibele hi ririmi ra vona va kombisa moya wa ku tlangela. Hi xikombiso, eka nhlangano wun’wana lowu a wu khomiwe hi ririmi ra le Vietnam, mukhalabye un’wana u suke a yima a kombela ku veka rito. U vulavule ni Timbhoni a ri karhi a khavaxela ni mihloti a ku: “Ndza ma tlangela swinene matshalatshala lawa mi ma endlaka ya ku dyondza ririmi ra hina ro tika. Swa ndzi tsakisa swinene ku dyondza swilo swo tala swo hlamarisa eBibeleni, hambileswi ndzi nga dyuhala.”

¹⁶ Hikwalaho, a swi hlamarisi leswi lava va pfunaka mavandlha lama vulavulaka tindzimi tin’wana va titwaka va vuyeriwa swinene. Mpatswa wun’wana wa le Britain wu te: “Ku chumayela ensin’wini ya vanhu lava vulavulaka ririmi rin’wana i nchumu lowu hi wu tsakeleke swinene eka malembe ya 40 lawa hi ma heteke hi ri karhi hi huwelela timhaka ta Mfumo.” Xana u nga hlela swiyimo swa wena leswaku u kota ku hlanganyela entirhweni lowu wo tsakisa? Loko wa ha ri exikolweni, xana u nga dyondza ririmi rin’wana leswaku u kota ku pfuneta entirhweni wa muxaka lowu? Loko u endla tano u nga kuma ntsako ni mikateko yo tala evuton’wini bya wena. (Swivuriso 10:22) Ha yini u nga burisani ni vatswari va wena hi mhaka leyi?

Ku Tirhisa Tindlela To Hambana-hambana

17. Hi nga swi kotisa ku yini ku fikelela vanhu lava engetelekeke ensin’wini ya vandlha ra ka hina?

¹⁷ Swa twala leswaku swiyimo swa vunyingi bya hina a swi hi pfumeleli ku hoxa “tinkoka” ensin’wini ya vanhu lava vulavulaka ririmi rin’wana. Hambiswiritano, hi nga swi kota ku fikelela vanhu lava engetelekeke ku tlula lava hi va fikelelaka sweswi ensin’wini ya vandlha ra ka hina. Njhani? Hi ku tirhisa tindlela to hambana-hambana loko hi chumayela rungula ra hina. Etindhawini to tala, vanhu lava engetelekaka va rhandza ku tshama emiakweni leyi ku nga ngheniki mani na mani. Nakambe vo tala a hi va kumi emakaya loko hi ri ensin’wini. Kutani xiyimo xi nga koxa leswaku hi hoxa “tinkoka” ta hina hi minkarhi yo hambana-hambana naswona hi ti hoxa etindhawini to hambana-hambana. Loko hi endla tano hi ta va hi tekelela Yesu. U kume tindlela ta ku vulavula ni vanhu lava a va ri eswiyin’weni swo hambana-hambana.—Matewu 9:9; Luka 19:1-10; Yohane 4:6-15.

18. Ku chumayela etindhawini to hambana-hambana ku humelele hi ndlela yihi? (Katsa ni bokisi leri nge “Ku Endla Vadyondzisiwa eTindhawini Ta Mabindzu.”)

¹⁸ Etindhawini tin’wana, ku chumayela laha vanhu va kumekaka kona i ndlela ya nkoka ya ku endla vadyondzisiwa. Vaendli va vadyondzisiwa lava nga ni ntokoto va endla matshalatshala yo chumayela etindhawini to hambana-hambana. Ku tlhandlekela eku chumayeleni hi yindlu ni yindlu, vahuweleri sweswi va chumayela etimbaleni ta swihaha-mpfhuka, etihofisini, eswitolo, etindhawini to paka, eswitichini swa mabazi, eswitarateni, etiphakeni, etibichini ni le tindhawini tin’wana. Timbhoni to tala leta ha ku khuvuriwaka eHawaii ti kumiwe hi ndlela yoleyo. Ku tirhisa tindlela to hambana-hambana swi hi pfuna ku xi hetisisa kahle xileriso xa Yesu xa ku endla vadyondzisiwa.—1 Vakorinto 9:22, 23.

19. Hi swihi swivutiso swa malunghana ni xileriso lexi Yesu a hi nyikeke xona leswi nga ta kambisisiwa eka xihloko lexi landzelaka?

¹⁹ Xileriso xa Yesu xa ku endla vadyondzisiwa a xi katsa swivutiso leswi nge ha yini hi fanele hi endla ntirho wolowo naswona hi fanele hi wu endla kwihi, xi tlhela xi katsa ni leswi nge, hi fanele hi chumayela yini naswona hi fanele hi hambeta hi chumayela ku fikela rini. Swivutiso leswimbirhi swo hetelela swa malunghana ni xileriso lexi Yesu a hi nyikeke xona swi ta kambisisiwa eka xihloko lexi landzelaka.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

• Hi swihi swivangelo leswi hi nga na swona swa ku hlanganyela entirhweni wa ku chumayela hi timhaka ta Mfumo ni wa ku endla vadyondzisiwa, naswona i yini lexi hi susumetelaka ku endla tano?

• Malandza ya Yehovha namuntlha ma xi hetisise ku fikela kwihi xileriso xa Yesu xa ku endla vadyondzisiwa eka vanhu va matiko hinkwawo?

• Hi nga ti cinca-cinca njhani ‘tindlela ta hina ta ku phasa,’ naswona ha yini hi fanele hi endla tano?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Bokisi/Swifaniso leswi nga eka tluka 10]

Minkandziyiso Ya Lava Feke Mahlo

Albert wa le United States i Mukreste loyi a nga nkulu evandlheni naswona i mutirheli wa nkarhi hinkwawo. U fe mahlo. Ku tirhisa minkandziyiso ya Bibele ya Braille swi n’wi pfuna swinene ensin’wini, swi tlhela swi n’wi pfuna eka vutihlamuleri bya yena tanihi mulanguteri wa ntirho wa vandlha. Xana u xi tamela njhani xiavelo xa yena xa le vandlheni?

James loyi a nga mulanguteri la ungamelaka u ri: “A hi si tshama hi va ni mulanguteri wa ntirho evandlheni la gingiritekaka ku fana na Albert.” Albert hi un’wana wa vanhu va kwalomu ka 5 000 lava feke mahlo eUnited States, lava hi malembe yo tala va kumeke minkandziyiso ya Bibele hi Braille ya Xinghezi ni ya Xipaniya. Kahle-kahle, ku sukela hi 1912 ku ya emahlweni, ntlawa wa hlonga ro tshembeka wu lunghiselele minkandziyiso ya Braille yo tlula dzana. Hi ku tirhisa vutshila bya manguva lawa, michini ya Timbhoni ta Yehovha yi kandziyisa timiliyoni ta minkandziyiso yo tano lembe na lembe hi tindzimi to tlula khume ivi ti yi fambisa ematikweni yo tlula 70. Xana u tiva munhu loyi a nga vuyeriwaka hi ku hlaya minkandziyiso ya Bibele ya lava va feke mahlo?

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 11]

Ririmi Ra Mavoko Ni Ntirho Wo Endla Vadyondzisiwa

Timbhoni ta magidi emisaveni hinkwayo, ku katsa ni vantshwa vo tala lava hisekaka, ti dyondze ririmi ra mavoko leswaku ti pfuna vanhu lava feke tindleve leswaku va va vadyondzisiwa va Kreste. Hikwalaho, sweswinyana eBrazil ntsena ku khuvuriwe vanhu lava feke tindleve va 63 hi lembe rin’we naswona Timbhoni ta 35 leti feke tindleve etikweni rero sweswi i vavuri va evhangeli va nkarhi hinkwawo. Emisaveni hinkwayo ku ni mavandlha ni mintlawa yo tlula 1 200 leyi tirhisaka ririmi ra mavoko. Xifundzha lexi ngo va xoxe xa vanhu lava tirhisaka ririmi ra mavoko lexi nga eRhaxiya, hi xona xifundzha lexikulu ku tlula hinkwaswo emisaveni, hikuva xi vumbiwe hi vanhu lava humaka etikweni hinkwaro ra Rhaxiya lava feke tindleve!

[Bokisi leri nga eka tluka 12]

Ku Endla Vadyondzisiwa eTindhawini Ta Mabindzu

Mbhoni yin’wana ya le Hawaii yi fike yi vulavula na muungameri wa khampani ya swa vutleketli loko yi ri karhi yi endzela vanhu va swa mabindzu etihofisini ta vona. Hambileswi a a khomekile, wanuna loyi u pfumerile ku heta timinete ta 30 vhiki na vhiki a dyondza Bibele ehofisini yakwe. Masiku hinkwawo hi Ravunharhu nimixo, u byela vatirhi vakwe leswaku va nga n’wi beli riqingho leswaku a ta kota ku dyondza kahle. Mbhoni yin’wana ya le Hawaii yi dyondza Bibele kan’we hi vhiki ni n’wini wa xitolo xo lunghisa tintangu. Dyondzo ya kona yi khomeriwa ekhawuntarini ya xitolo. Loko ku fika munhu a lava ku pfuniwa, Mbhoni yi yimela etlhelo. Loko munhu wa kona a fambile, va ya emahlweni ni dyondzo.

Muungameri wa khampani ni n’wini wa xitolo va kumiwe hileswi Timbhoni ti tekeke goza ra ku hoxa “tinkoka” ta tona etindhawini to hambana-hambana. Xana ti kona tindhawu ta le nsin’wini ya ka n’wina leti nga ni vanhu lava u nga vulavulaka na vona, lava swi tikaka ku va kuma emakaya?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 12]

Xana u nga swi kota ku ya tirha ensin’wini leyi ku vulavuriwaka ririmi rin’wana?