Yehovha U Kombisa Ku Vangama Kakwe Eka Lava Titsongahataka
Yehovha U Kombisa Ku Vangama Kakwe Eka Lava Titsongahataka
“Ku titsongahata ni ku chava Yehovha swi tisa rifuwo, ku vangama ni vutomi.”—SWIVURISO 22:4.
1, 2. (a) Xana buku ya Mintirho yi swi kombisa njhani leswaku Stefano a a ri “wanuna la teleke ripfumelo ni moya lowo kwetsima”? (b) Hi byihi vumbhoni lebyi nga kona lebyi kombisaka leswaku Stefano a a titsongahata?
STEFANO a a ri “wanuna la teleke ripfumelo ni moya lowo kwetsima.” Nakambe, a a “tele nsovo ni matimba.” Leswi a a ri un’wana wa vadyondzisiwa va Yesu vo sungula, a a endla swikombiso ni swihlamariso leswikulu exikarhi ka vanhu. Siku rin’wana ku humelele vavanuna van’wana va ta kanetana na yena, “kambe a va nga swi koti ku tiyela vutlhari ni moya lowu a a vulavula ha wona.” (Mintirho 6:5, 8-10) Swi le rivaleni leswaku Stefano a a ri xichudeni lexinene xa Rito ra Xikwembu, naswona u ri lwerile emahlweni ka varhangeri va vukhongeri va Vayuda va le nkarhini wa yena. Vumbhoni lebyi tameleke vuxokoxoko, lebyi tiyisekisaka leswaku a a tsakela ku vulavula hi swikongomelo swa Xikwembu byi tsariwile eka Mintirho ndzima 7.
2 Ku hambana ni varhangeri volavo va vukhongeri, lava swikhundla ni vutivi bya vona a swi va endla va titwa va tlakukile eka vanhu lava tolovelekeke, Stefano a a titsongahata. (Matewu 23:2-7; Yohane 7:49) Hambileswi a a ma tiva kahle Matsalwa, u wu amukele hi mandla mambirhi ntirho wo “phakela swakudya ematafuleni” leswaku vaapostola va ta tinyiketela “exikhongelweni ni le vutirhelini bya rito.” Stefano a a ri ni ndhuma leyinene eka vamakwavo naswona hikwalaho ka sweswo u hlawuriwile leswaku a va un’wana wa vavanuna lava ku tiyisekisiwaka ha vona lava nga ta phakela swakudya. U amukele ntirho lowu hi ku titsongahata.—Mintirho 6:1-6.
3. Hi xihi xikombiso xo hlamarisa xa musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu lexi Stefano a xi voneke?
3 Yehovha u ku xiyile ku titsongahata ka Stefano loku a ku fambisana ni ku rhandza swilo swa moya ni ku tshembeka. Loko Stefano a chumayela mintshungu ya varhangeri va Vayuda lava a va karihile eSanedri, vakaneti va yena “va [vone] xikandza xakwe xi fana ni xikandza xa ntsumi.” (Mintirho 6:15) Nghohe yakwe a yi fana ni ya murhumiwa wa Xikwembu, yi ri ni ku rhula loku humaka eka Xikwembu xa ku vangama, Yehovha. Endzhaku ko nyikela vumbhoni hi xivindzi eka swirho swa Sanedri, Stefano u vone xikombiso xo hlamarisa xa musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu. “Leswi yena a a tele moya lowo kwetsima, a languta etilweni kutani a vona ku vangama ka Xikwembu na Yesu a yime evokweni ra xinene ra Xikwembu.” (Mintirho 7:55) Eka Stefano, xivono lexi xo hlamarisa a xi tlhela xi tiyisekisa leswaku Yesu i N’wana wa Xikwembu naswona hi yena Mesiya. Xi tiyise Stefano la titsongahataka ni ku n’wi tiyisekisa leswaku wa amukeleka eka Yehovha.
4. Xana Yehovha u ku kombisa eka vamani ku vangama ka yena?
4 Tanihi leswi xivono lexi kombisiweke Stefano xi kombisaka hakona, Yehovha u paluxa ku vangama ka yena ni swikongomelo swa yena eka vanhu lava n’wi chavaka, lava titsongahataka ni lava tlangelaka vuxaka bya vona na yena. Bibele yi ri: “Ku titsongahata ni ku chava Yehovha swi tisa rifuwo, ku vangama ni vutomi.” (Swivuriso 22:4) Hikwalaho, i swa nkoka ku twisisa leswaku ku titsongahata ka ntiyiso i yini, ndlela leyi hi nga yi hlakulelaka ha yona mfanelo leyi ya nkoka, ni ndlela leyi hi nga vuyeriwaka ha yona hi ku kombisa mfanelo leyi evuton’wini bya hina.
Ku Titsongahata—Mfanelo Ya Xikwembu
5, 6. (a) Ku titsongahata i yini? (b) Xana Yehovha u ku kombise njhani ku titsongahata? (c) Xana ku titsongahata ka Yehovha ku fanele ku hi khumba njhani?
5 Swi nga ha va hlamarisa van’wana leswaku Yehovha Xikwembu, la tlakukeke ni la vangamaka swinene evuakweni hinkwabyo, i xikombiso lexikulu xo titsongahata. Hosi Davhida u byele Yehovha a ku: “U ta ndzi nyika xitlhangu xa wena xa ku ponisa, voko ra wena ra xinene ri ta ndzi seketela, ni ku titsongahata ka wena ku ta ndzi endla lonkulu.” (Pisalema 18:35) Loko a hlamusela Yehovha tanihi la titsongahataka, Davhida u tirhise rito ra Xiheveru leri rimitsu ra rona ri vulaka “ku korhama.” Ehandle ka rito leri nge ku “titsongahata,” marito man’wana lama yelanaka ni rimitsu rero ma katsa “ku tiveka ehansi” ni “ku olova” ni “ku korhama.” Kutani Yehovha u kombise ku titsongahata loko a ehlile a ya tirhisana na Davhida munhu la nga hetisekangiki ni ku n’wi tirhisa tanihi hosi leyi nga muyimeri Wakwe. Hilaha marito yo rhanga ya Pisalema 18 ma kombisaka hakona, Yehovha u sirhelele ni ku seketela Davhida, u n’wi kutsurile “exandleni xa valala vakwe hinkwavo ni le vokweni ra Sawulo.” Hikwalaho, Davhida na yena a a swi tiva leswaku vukulu ni ku dzuneka leswi a swi kumeke loko a ri hosi, u swi kume hikwalaho ka ku rhandza ka Yehovha. Ku xiya sweswo swi pfune Davhida leswaku a hambeta a titsongahata.
6 Ku vuriwa yini hi hina? Yehovha u vone swi fanerile leswaku a hi dyondzisa ntiyiso, naswona a nga ha va a hi nyike ntirho wo hlawuleka hi ku tirhisa nhlengeletano ya yena kumbe a nga ha va a hi tirhisile hi tindlela to hambana ku hetisisa ku rhandza ka yena. Xana hi fanele hi titwa njhani hi sweswo? Xana a hi fanelanga hi titsongahata? Xana a hi fanelanga hi nkhensa Yehovha hikwalaho ka ku titsongahata ka yena naswona hi papalata ku titlakusa, loku nga hi hoxaka ekhombyeni?—Swivuriso 16:18; 29:23.
7, 8. (a) Xana Yehovha u kombise ku titsongahata hi ndlela yihi loko a tirhisana na Manase? (b) Xana Yehovha na Manase va hi vekele xikombiso xihi xo xi landzela emhakeni yo titsongahata?
7 Yehovha a nga kombisanga ku titsongahata ka yena ntsena hi ku tirhisana ni vanhu lava nga hetisekangiki kambe u tlhele a tiyimisela ku kombisa tintswalo eka lava titsongahataka, hambi ku ri ku tlakusa lava titsongahataka. (Pisalema 113:4-7) Hi xikombiso, anakanya hi Hosi Manase wa le Yuda. U tlangise xikhundlha xa yena xo xiximeka xa vuhosi hi ku hlohlotela vugandzeri bya mavunwa ni ku “endla swilo swo biha hi mpimo lowukulu ematihlweni ya Yehovha, ku n’wi hlundzukisa.” (2 Tikronika 33:6) Eku heteleleni, Yehovha u xupule Manase hi ku pfumelela hosi ya le Asiriya leswaku yi n’wi tekela vuhosi. Loko a ri ekhotsweni, Manase u “tsakis[e] Yehovha Xikwembu xakwe, a hambeta a titsongahata ngopfu,” lerova Yehovha a tlhela a n’wi endla hosi eYerusalema, naswona Manase “a tiva leswaku Yehovha i Xikwembu xa ntiyiso.” (2 Tikronika 33:11-13) Ina, eku heteleleni ku titsongahata ka Manase ku tsakise Yehovha, loyi na yena a kombiseke ku titsongahata hi ku n’wi rivalela ni ku tlhela a n’wi endla hosi.
8 Ku tiyimisela ka Yehovha ku rivalela ni ku hundzuka ka Manase, swi hi dyondzisa dyondzo ya nkoka yo titsongahata. Hi fanele hi tshama hi ri karhi hi tsundzuka leswaku ndlela leyi hi va khomaka ha yona lava hi hlundzukiseke ni langutelo leri hi ri kombisaka loko hi dyohile, swi nga khumba ndlela leyi Yehovha a tirhisanaka na hina ha yona. Loko hi rivalela vanhu van’wana hi ku tirhandzela hi tlhela hi amukela swihoxo swa hina hi ku titsongahata, hi nga rindzela leswaku Yehovha a hi kombisa musa.—Matewu 5:23, 24; 6:12.
Ku Vangama Ka Xikwembu Ku Kombisiwa Eka Lava Titsongahataka
9. Xana ku titsongahata i xikombiso xa ku tsana? Hlamusela.
9 Hambiswiritano, ku titsongahata ni timfanelo tin’wana leti yelanaka na kona a ku fanelanga ku tekiwa tanihi xikombiso xa ku tsana kumbe tanihi mukhuva wo seketela leswi hoxeke. Hilaha Matsalwa yo Kwetsima ma kombisaka hakona, Yehovha wa titsongahata kambe u kombisa ku hlundzuka loku faneleke ni matimba lamakulu loko swiyimo swi lava leswaku a endla tano. Hikwalaho ka ku titsongahata kakwe, Yehovha wa va tsakela kumbe ku va khathalela hi ndlela yo hlawuleka lava tivekaka ehansi kambe u fularhela lava va titlakusaka. (Pisalema 138:6) Xana Yehovha u swi kombise njhani leswaku u ma khathalela hi ndlela yo hlawuleka malandza ya yena lama titsongahataka?
10. Xana Yehovha u va paluxela yini lava titsongahataka, hilaha swi kombisiweke hakona eka 1 Vakorinto 2:6-10?
10 Hi nkarhi wa yena lowu a wu vekeke ni hi ntila lowu a wu tirhisaka ku vulavurisana ni vanhu, Yehovha u paluxele lava titsongahataka ndlela leyi a nga ta swi hetisisa ha yona swikongomelo swa yena. Swilo leswi swo vangama swi fihleriwe lava hi ku tikukumuxa kumbe hi ku tiomisa tinhloko va khomeleleke eka vutlhari kumbe tidyondzo ta vanhu. (1 Vakorinto 2:6-10) Kambe lava va titsongahataka, hikwalaho ka leswi va nyikiweke ku twisisa swikongomelo swa Yehovha, va susumeteleka ku vangamisa Yehovha hileswi va ku tlangelaka swinene ku vangama ka yena lokukulu.
11. Eka lembe-xidzana ro sungula, xana van’wana va swi kombise njhani leswaku a va titsongahati, naswona sweswo swi va vavise hi ndlela yihi?
11 Eka lembe-xidzana ro sungula, vo tala ku katsa ni lava a va vula leswaku i Vakreste, a va nga titsongahati naswona va khunguvanyisiwe hi leswi muapostola Pawulo a va paluxeleke swona malunghana ni xikongomelo xa Xikwembu. Pawulo u ve “muapostola eka matiko,” kambe a ku nga ri hikwalaho ka rixaka, dyondzo, malembe yakwe kumbe leswi a a ri ni malembe yo tala a ri karhi a endla leswinene. (Varhoma 11:13) Hakanyingi, vanhu va nyama va teka onge swilo leswi hi swona swi nga swa nkoka leswaku munhu a ta tirhisiwa hi Yehovha. (1 Vakorinto 1:26-29; 3:1; Vakolosa 2:18) Hambiswiritano, Pawulo u hlawuriwe hi Yehovha hi ku pfumelelana ni rirhandzu ni xikongomelo Xakwe xo lulama. (1 Vakorinto 15:8-10) Lava Pawulo a va hlamuseleke tanihi ‘vaapostola lavanene ngopfu,’ ku katsa ni vakaneti van’wana, va ale ku amukela Pawulo ni ndlela leyi a a hlamusela Matsalwa ha yona. Ku pfumala ka vona ku titsongahata swi va sivele ku kuma vutivi ni ku twisisa ndlela leyi vangamaka leyi Yehovha a hetisisaka swikongomelo swa yena ha yona. Onge hi nga swi papalata ku va tekela ehansi kumbe ku sola lava Yehovha a hlawulaka ku va tirhisa leswaku va hetisisa ku rhandza ka yena.—2 Vakorinto 11:4-6.
12. Xana xikombiso xa Muxe xi swi kombisa njhani leswaku Yehovha u amukela lava titsongahataka?
12 Hi hala tlhelo, ku ni swikombiso swo tala eBibeleni leswi kombisaka ndlela leyi vanhu lava titsongahataka va kombisiwekenyana ha yona ku vangama ka Xikwembu. Muxe, loyi “a a rhule ku tlula” vanhu hinkwavo, u vone ku vangama ka Xikwembu a tlhela a tsakela vuxaka lebyikulu na xona. (Tinhlayo 12:3) Wanuna loyi wo titsongahata, loyi a heteke malembe ya 40 a ri murisi la titsongahataka, kumbexana yo talanyana ya malembe wolawo a ma heteke eNhlonhleni ya Arabiya, u tsakeriwe hi Muvumbi hi tindlela to tala. (Eksoda 6:12, 30) Hi ku pfuniwa hi Yehovha, Muxe u ve muvulavuleri ni murhangeri lonkulu wa tiko ra Israyele. A a tsakela ku vulavurisana ni Xikwembu. Exivonweni u vone “ku vonakala ka Yehovha.” (Tinhlayo 12:7, 8; Eksoda 24:10, 11) Lava amukeleke nandza loyi, loyi a a titsongahata tlhelo muyimeri wa Xikwembu, na vona va katekisiwile. Hilaha ku fanaka, hi ta katekisiwa loko hi amukela ni ku yingisa muprofeta lonkulu ku tlula Muxe, ku nga Yesu swin’we ni “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” leri vekiweke hi yena.—Matewu 24:45, 46; Mintirho 3:22.
13. Xana ku vangama ka Yehovha ku paluxiwe njhani eka varisi lava titsongahataka eka lembe-xidzana ro sungula?
13 ‘Ku kwetsima ka Yehovha ku vangame’ eka vamani loko ntsumi yi va tivisa hi ta ku velekiwa ka “Muponisi, loyi a nga Kreste Hosi”? A ku vangamanga eka varhangeri va vukhongeri lava titlakusaka, kumbe eka vanhu lava nga ni mavito kambe eka varisi lava titsongahataka “lava a va tshama ehandle ka muti, va rindza mintlhambi ya vona nivusiku.” (Luka 2:8-11) Vanhu lava a va nga tekeriwi enhlokweni hikwalaho ka vuswikoti ni ntirho wa vona. Kambe, hi vona lava Yehovha a va xiyeke a tlhela a hlawula ku tivisa vona ku sungula hi ta ku velekiwa ka Mesiya. Ina, Yehovha u paluxa ku vangama ka yena eka lava titsongahataka ni lava va n’wi chavaka.
14. Xana Xikwembu xi va katekisa njhani lava titsongahataka?
14 Xana swikombiso leswi swi hi dyondzisa yini? Swi hi kombisa leswaku Yehovha u amukela ni ku paluxa vutivi ni ku pfuna lava titsongahataka leswaku va twisisa swikongomelo swa yena. U hlawula vanhu lava swi nga ha endlekaka va nga ri na tona timfanelo leti vanhu vo karhi va ti languteleke eka vona kutani a tirhisa vona leswaku va tivisa van’wana hi ta xikongomelo xakwe lexi vangamaka. Leswi swi fanele swi hi khutaza ku hambeta hi lava nkongomiso eka Yehovha, eRitweni rakwe ra vuprofeta ni le nhlengeletanweni yakwe. Ha tiyiseka leswaku Yehovha u ta hambeta a tivisa malandza yakwe lama titsongahataka ku hetiseka ka xikongomelo xakwe lexi vangamaka. Muprofeta Amosi u te: “Yehovha, Hosi leyi Lawulaka a nge endli nchumu a nga si hlavutela mhaka ya yena leyi nga xihundla eka malandza ya yena ku nga vaprofeta.”—Amosi 3:7.
Titsongahate Kutani U Amukeriwa Hi Xikwembu
15. Ha yini hi fanele hi lwela ku titsongahata naswona leswi swi kombisiwe njhani emhakeni ya Hosi Sawulo wa le Israyele?
15 Leswaku hi amukeriwa hi Xikwembu, hi fanele hi hambeta hi titsongahata. Loko u titsongahatile a swi vuli leswaku u ta tshama u titsongahatile. Munhu a nga tshika ku titsongahata kutani a titlakusa a tlhela a va ni manyunyu, leswi nga endlaka leswaku a tikukumuxa ni ku tihoxa ekhombyeni. Sawulo, ku nga yena wo sungula ku totiwa ku va hosi ya Israyele u endle tano. Loko a hlawuriwa ro sungula, u tivone a ri ‘ntsongo ematihlweni ya yena.’ (1 Samuwele 15:17) Hambiswiritano, endzhaku ko fuma malembe mambirhi ntsena, u tikukumuxile. U honise lunghiselelo ra Yehovha ro nyikela xitlhavelo hi ku tirhisa muprofeta Samuwele, naswona u endle kungu ro tiyimelela hikwalaho ka leswi a nyikeleke xitlhavelo hi yexe. (1 Samuwele 13:1, 8-14) Leswi ku ve ku sungula ka ntlhandlamano wa swiendlo leswi kombiseke ku pfumala ka yena ku titsongahata. Leswi swi endle leswaku moya wa Xikwembu wu suka eka yena naswona xi nga ha n’wi amukeli, leswi eku heteleleni swi endleke leswaku a fa hi ndlela leyi khomisaka tingana. (1 Samuwele 15:3-19, 26; 28:6; 31:4) Dyondzo ya kona yi le rivaleni: Hi fanele hi lwela ku titsongahata ni ku lwa ni vutianakanyi, xisweswo hi ta va hi papalata xiendlo xihi ni xihi xa ku tikukumuxa lexi nga endlaka leswaku hi nga amukeriwi hi Yehovha.
16. Xana ku anakanyisisa hi vuxaka bya hina na Yehovha ni vanhu-kulorhi swi nga hi pfuna njhani leswaku hi titsongahata?
16 Hambileswi ku titsongahata ku nga xaxametiwangiki eka mihandzu ya moya wa Xikwembu, kambe i mfanelo ya Xikwembu leyi hi faneleke hi yi hlakulela. (Vagalatiya 5:22, 23; Vakolosa 3:10, 12) Leswi yi khumbaka xiyimo xa mianakanyo—ku nga ndlela leyi hi titekaka ha yona ni ndlela leyi hi tekaka van’wana ha yona—ku hlakulela ku titsongahata swi lava matshalatshala lamakulu. Ku anakanyisisa hi vuxaka bya hina na Yehovha ni vanhu-kulorhi swi nga hi pfuna leswaku hi tshama hi titsongahatile. Ematihlweni ya Xikwembu, vanhu hinkwavo lava nga hetisekangiki va fana ni byanyi bya rihlaza lebyi kulaka swa xinkarhana kutani byi vuna ni ku oma. Vanhu va fana ni tinjiya ensin’wini. (Esaya 40:6, 7, 22) Xana rinhi ra byanyi ri fanele ku tinyungubyisa hileswi ri leheke ku tlula laman’wana? Xana njiya yi fanele ku tikukumuxa hi vuswikoti bya yona byo kota ku tlula hileswi ntsena yi kotaka ku tlula ku fika ekulenyana ku tlula letin’wana? Ku ta va ku ri vuphukuphuku ku ehleketa hi ndlela yoleyo. Hikwalaho, muapostola Pawulo u tsundzuxe Vakreste-kulobye: “I mani la ku endlaka u hambana ni un’wana? Kahle-kahle i yini lexi u nga na xona lexi u nga nyikiwangiki? Kahle-kahle loko u lo nyikiwa, ha yini u tibuma onge a wu lo nyikiwa?” (1 Vakorinto 4:7) Ku anakanyisisa hi tindzimana ta Bibele to fana ni leti swi nga hi pfuna leswaku hi hlakulela ku titsongahata naswona hi lwela ku titsongahata.
17. I yini lexi pfuneke muprofeta Daniyele leswaku a titsongahata, naswona i yini lexi nga hi pfunaka ku endla leswi fanaka?
17 Daniyele, muprofeta wa Muheveru u vuriwe “munhu la navelekaka” emahlweni ka Xikwembu hikwalaho ka ku “titsongahata” ka yena. (Daniyele 10:11, 12) I yini lexi pfuneke Daniyele leswaku a titsongahata? Xo sungula, a a titshege swinene hi Yehovha, nkarhi ni nkarhi a a khongela eka yena. (Daniyele 6:10, 11) Tlhandlakambirhi, Daniyele a a ri xichudeni lexi hisekaka naswona a tinyiketele hi swikongomelo leswinene eRitweni ra Xikwembu, leswi n’wi pfuneke ku tshama a ri karhi a anakanyisa hi xikongomelo lexi vangamaka xa Xikwembu. A a tiyimiserile ku pfumela swihoxo swakwe, ku nga ri ntsena swa vanhu vakwe. Naswona a a swi tsakela hakunene ku khomelela eka vululami bya Xikwembu, ku nga ri bya yena n’wini. (Daniyele 9:2, 5, 7) Xana hi nga dyondza swo karhi eka xikombiso lexi xiyekaka xa Daniyele ni ku lwela ku hlakulela ni ku kombisa ku titsongahata evuton’wini bya hina hinkwabyo?
18. Hi kwihi ku vangama loku nga ta kumiwa hi lava titsongahataka namuntlha?
18 Swivuriso 22:4 yi ri: “Ku titsongahata ni ku chava Yehovha swi tisa rifuwo, ku vangama ni vutomi.” Ina, Yehovha u rhandza lava titsongahataka, naswona vanhu vo tano u va nyika ku vangama ni vutomi. Loko a ri kusuhi ni ku tshika ku tirhela Xikwembu kambe Yehovha a lulamisa ndlela leyi a a anakanya ha yona, mupisalema Asafa hi ku titsongahata u te: “U ta ndzi kongomisa hi xitsundzuxo xa wena, kutani endzhaku ka sweswo u ta ndzi vangamisa.” (Pisalema 73:24) Ku vuriwa yini namuntlha? Hi kwihi ku vangama loku nga ta kumiwa hi lava titsongahataka? Ku engetela eka ku tsakeriwa hi Yehovha ni ku va ni vuxaka lebyinene na yena, va nga ha langutela ku vona ku hetiseka ka marito lama huhuteriweke ya Hosi Davhida lama nge: “Lavo rhula va ta dya ndzhaka ya misava, hakunene va ta kuma ntsako lowu heleleke eku rhuleni lokukulu.” Lebyi i vumundzuku lebyinene hakunene!—Pisalema 37:11.
Wa Tsundzuka Xana?
• Xana Stefano u veke xikombiso xihi xa ku va munhu la titsongahataka loyi Yehovha a paluxeke ku vangama Kakwe eka yena?
• Xana Yehovha Xikwembu u ku kombise njhani ku titsongahata?
• Hi swihi swikombiso leswi kombaka leswaku Yehovha u kombisa ku vangama ka yena eka vanhu lava titsongahataka?
• Xana xikombiso xa Daniyele xi nga hi pfuna njhani leswaku hi hlakulela ku titsongahata?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Bokisi leri nga eka tluka 12]
A A Ri Ni Ripfumelo Leri Tiyeke Kambe A A Titsongahata
Entsombanweni wa Swichudeni swa Bibele (leswi namuntlha swi tiviwaka tanihi Timbhoni ta Yehovha) lowu a wu khomeriwe eCedar Point, Ohio, le U.S.A., hi 1919, J. F. Rutherford loyi a a ri ni malembe ya 50, loyi hi nkarhi wolowo a a langutela ntirho, u tirhe hi ku tirhandzela a amukela vaendzi lava a va tile entsombanweni, a va rhwalela mindzhwalo ni ku va heleketa emakamareni ya vona. Hi siku ro hetelela ra ntsombano, u tsakise vayingiseri va 7 000 hi marito lama nge: “Mi vayimeri va Hosi ya tihosi ni Mufumi wa vafumi, lava tivisaka evanhwini . . . mfumo lowu kwetsimaka wa Hosi ya hina.” Makwerhu Rutherford a a ri wanuna wa ripfumelo, a a tiviwa hi ku vulavula hi xivindzi ni hi ku tiyiseka hi leswi a a kholwa leswaku i ntiyiso, naswona a a titsongahata hakunene emahlweni ka Xikwembu, hakanyingi a a swi kombisa loko a khongela nimixo eBethele.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 9]
Stefano, loyi a a ma tiva kahle Matsalwa, u phakele swakudya hi ku titsongahata
[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]
Ku titsongahata ka Manase ku tsakise Yehovha
[Xifaniso lexi nga eka tluka 12]
I yini lexi pfuneke Daniyele leswaku a va “munhu la navelekaka”?